تحقیقات حشره شناسی
سال:1392 | دوره:5 | شماره:3 (پیاپی 19) |تعداد مقالات:10

Lepidoptera: Noctuidae) Spodoptera littoralis) تحت عنوان کرم برگخوار پنبه مصری شناخته شده و یکی از متداولترین آفات پنبه در ناحیه آدانای ترکیه به حساب می آید. هدف از این تحقیق توصیف تاثیرات سموم پیرتروییدی مصنوعی (Gamma-cyhalthrin) و نیونیکوتینوییدی (Imidacloprid) روی این آفت به منظور یافتن روند القای مقاومت طی چندین نسل متوالی بوده است. مقاومت ایجاد شده به سم gamma-cyhalothrin تا 12 نسل و به سم Imidacloprid تا 7 نسل به وسیله محاسبه نرخ مقاومت (RR) مربوط به LC50 و LC 90 در بازه خطای 95% انجام شد. میزان مقاومت (RR) برای LC50 و LC 90 سمgamma-cyhalothrin 16.82 و برای سم Imidacloprid به ترتیب 9.76 و 8.68 بدست آمد. به منظور بررسی تاثیر سینرژیست ها روی سموم، سه سینرژیست مختلف شامل S-tributilfosforotritioat piperonyl butoxide (PBO)، (DEF) و maleate (DEM diethyl) استفاده و به وسیله محاسبه نرخ سینرژیستی (SR) نسبت به شاهد به دست آمد. در مورد هر دو سم، بیش ترین مقدار SR به سینرژیست DEM تعلق یافت که می توان نتیجه گرفت، استفاده و کاربرد این سینرژیست همراه با سموم gamma-cyhalothrin و Imidacloprid می تواند به جلوگیری و یا به تاخیر انداختن مقاومت به این سموم مفید واقع شود.

تاکنون از بالاخانواده (Psylloidea (Hemiptera تعداد 89 گونه متعلق به 3 خانواده و 8 زیرخانواده از ایران گزارش شده است. در این بررسی مقایسه ای بین تنوع گونه ای پسیل های گزارش شده از کشور و گونه های جمع آوری شده از استان آذربایجان شرقی طی سال های 1389 - 1390 از گیاهان علفی و اندام های هوایی درختان مختلف صورت گرفته است. از مجموع 6 خانواده موجود در بالاخانواده Psylloidea، تعداد 2 خانواده، 7 جنس و 17 گونه در این استان جمع آوری شد و از این تعداد، 14 گونه برای فون استان آذربایجان شرقی جدید می باشند. مقایسه به عمل آمده در تنوع گونه ای پسیل ها نشان داد که گونه های موجود در استان از 3 خانواده Triozidae، Psyllidae و Homotomidae بوده و افراد خانواده Triozidae از بیشترین تراکم در استان برخوردار هستند، به طوری که 68.9 درصد گونه های گزارش شده از کل کشور متعلق به خانواده Psyllidae بوده در حالی که 69.83 درصد نمونه های جمع آوری شده در استان آذربایجان شرقی متعلق به خانواده Triozidae است. در این بررسی جنس های Bactericera بیشترین تعداد گونه را در استان به خود اختصاص داده است، در حالی که در ایران جنس های Cacopsylla و Trioza بیشترین تعداد گونه را دارا می باشند.

پروانه برگ خوار سفید پسته (رائو)، Ocneria terebinthina Stgr. (Lep: Lymantriidae) یکی از آفات بالقوه پسته در ایران است. برخی از ویژگی های مورفولوژیکی و زیست شناسی آن در دو باغ در شهرستان انار (استان کرمان) بررسی شد. در این مطالعه 10 اصله درخت (15 الی 20 ساله) پسته و از هر درخت 60 برگ در جهات مختلف انتخاب شد و 2 بار در هفته مورد بازدید قرار گرفت. با شمارش تخم، لاروهای سنین مختلف و شفیره تغییرات جمعیت آن ها در تاریخ های مختلف به دست آمد و روند خروج حشرات کامل آفت به وسیله تله نوری ثبت شد. پروانه برگ خوار سفید پسته زمستان را به صورت لارو زیر پوستک های درختان آلوده و یا برگ های خشکیده سطح زمین سپری می کند. از اوایل فروردین ماه، لاروهای زمستان گذران به تدریج از محل های زمستان گذرانی خارج و روی برگ ها شروع به تغذیه می کنند. لاروها پس از گذراندن دوره لاروی با تنیدن تار ابریشمی به دور خود به پیش شفیره تبدیل شده و از دهه سوم اردیبهشت ماه ابتدا حشرات کامل نر و بعد ماده ظاهر می شوند. حشرات ماده پس از جفت گیری تخم های خود را به طور دسته ای (4.75 تا 361) روی برگ ها می گذارند. این آفت در منطقه مورد بررسی دارای 3 نسل می باشد. لاروهای زمستان گذران از نیمه دوم مهر ماه به تدریج به مکان های زمستان گذران می روند. همچنین دوره زندگی این آفت در دو دمای 25±2 و 30±2 درجه سلسیوس، با رطوبت 65±5 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی نشان داد بین مراحل مختلف رشدی آفت در دو دما در سطح 1 درصد تفاوت معنی دار وجود دارد و طولانی ترین مرحله، لارو سن 7 و کوتاه ترین مرحله، مرحله پیش شفیرگی در هر دو دما می باشد.

شپشک استرالیایی I. purchasi حشره ای با انتشار جهانی و پلی فاژ که علاوه بر مرکبات به عده زیادی از گیاهان حمله می کند. زیست شناسی و تغییرات جمعیت شپشک استرالیایی طی سه سال (1384-1382) مورد مطالعه قرار گرفت نمونه برداری ها از دو باغ مرکبات (مهدشت بالا و مهدشت پائین ساری) انجام گرفت و از هرباغ 10 درخت و از هردرخت 3 شاخه آلوده به طول 10 سانتی متر جدا و تعداد پوره ها و حشرات کامل شمارش شد. مطالعات نشان داد که تمام مراحل رشدی آفت به ویژه پوره های سن 2 در زمستان مشاهده می شوند‍. این حشره 3 نسل در سال دارد. تخم ها درون کیسه تخم و بیشتر روی سرشاخه ها مشاهده می شوند. میانگین تعداد تخم های موجود در هر توده تخم 295.7 عدد می باشد. چرخه زیستی آفت در شرایط (دما 21.7 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 74.7 درصد و 10 ساعت روشنایی در روز و دوره نوری 10L: 14D) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده طول دوره جنینی آفت 9.1 روز و متوسط طول دوره های پورگی برای پوره های سن 1، 2 و 3 به ترتیب 19.5، 26.5 و 56.2 روز تعیین شد. بررسی ها نشان داد که این آفت با توجه به شرایط آب و هوایی معتدل شمال ایران در تمام مدت فصول سال فعال است. سه نقطه اوج در جمعیت پوره ها و حشرات کامل مشاهده شد. حداکثر جمعیت پوره ها در نسل اول در تیر ماه، در نسل دوم در آبان ماه و نسل سوم در بهمن ماه مشاهده شد. جمعیت حشرات کامل دارای سه نقطه اوج به ترتیب در ماه های اردیبهشت (بالاترین)، شهریور و بهمن بود و از اردیبهشت ماه به بعد جمعیت حشرات کامل نوسان جزئی داشت. شپشک استرالیایی در بیشتر مناطق شرق استان مازندران به ویژه شهرستان های بهشهر، نکا، ساری، بابل، بابلسر، محمود آباد و نور مشاهده شد.

باکتری Wolbachia به عنوان یک همزیست درون سلولی (انگل تولید مثلی) و تغییردهنده نسبت جنسی در گونه های مختلف Trichogramma شناخته شده است. با توجه به اهمیت این همزیست در برنامه های کنترل بیولوژیک، مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان کارایی ژن wsp در شناخت این همزیست و نیز شناخت میزان شیوع آن در برخی جمعیت های بومی زنبور Trichogramma انجام گرفت. در این بررسی که طی سال های 1388 و 1389 انجام شد، از بین نوزده جمعیت تریکوگراما، هفت جمعیت، آلودگی به این باکتری همزیست را نشان دادند. تعداد هشت سویه از باکتری شناسایی شد که از این بین، شش سویه به بالا گروه A و زیرگروه Kue تعلق داشتند. دو سویه باقی مانده مربوط به بالاگروه B و زیرگروه Sib بودند. آلودگی دوگانه و چندگانه نیز در جمعیت های Trichogramma مشاهده شد. در بین سه گونه T. embryophagum، T. evanescnes و T. brassicae، بیشترین فراوانی Wolbachia در جمعیت های T. brassicae مشاهده شد. سوش های جمع آوری شده از استان مازندران بیشترین میزان آلودگی به Wolbachia را نشان دادند. با وجود تفکیک سویه های مختلف Wolbachia بر اساس ژن wsp، وجود نوترکیبی نشان داد که نتایج گروه بندی این همزیست با استناد به این ژن مورد تردید است.آنالیز نوترکیبی وجود برخی تبادلات ژنتیکی بین سویه های مختلف این باکتری در ژن wsp را به وضوح نشان داد. رویکرد جدید با موضوع کاربرد چند ژن (سیستم MLST) می تواند در مطالعه دقیق تر این روابط راهکاری موثر باشد.

نشانگر مولکولی ISSR به منظور جداسازی نژادهای کرم ابریشم Bombyx mori بومی ایران استفاده شد و استخراج DNA با استفاده از روش فنل- کلروفرم صورت گرفت. پس از سنجش کمی و کیفی DNA استخراج شده و رقیق سازی آن، مقادیر حاصل از باندهای به دست آمده روی ژل آگارز 1.5 درصد نمره دهی و آنالیز صورت گرفت. نتایج نشان داد که باندهای مشاهده شده بین 1000-200 جفت باز قرار دارند و بیش ترین باندهای مشاهده شده مربوط به گونه بغدادی با 32 باند و کمترین تعداد باند مربوط به خراسانی-لیمویی با 25 باند بوده است. از میان آغازگرها بیش ترین تعداد باند مربوط به آغازگر 2 با 43 باند و کم ترین تعداد باند مربوط به آغازگر 4 با 30 باند بود. آنالیز خوشه ای نژاد های مورد مطالعه آن ها را در 3 گروه اصلی قرار داد. در گروه اول نژادهای گیلانی-نارنجی، هراتی-زرد و خراسانی- صورتی قرار گرفتند و نژادهای خراسانی- لیمویی و بغدادی هر کدام به تنهایی در گروه های جداگانه ای قرار گرفتند. در آنالیز خوشه ای گیلانی- نارنجی بیشترین شباهت را به هراتی- زرد نشان داد و این دو با نژاد خراسانی- صورتی در گروه اول قرار گرفتند. بیشترین تشابه ژنتیکی بین نژادهای گیلانی- نارنجی و هراتی- زرد و بیش ترین فاصله ژنتیکی بین نژاد بغدادی با هر چهار نژاد دیگر به دست آمد. به نظر می رسد نشانگر ISSR بتواند به خوبی نژاد های مختلف کرم ابریشم با منشاء مختلف را از هم جدا سازد. لذا جهت اثبات آن کاربرد بیش از 30 آغازگر برای 14 فرد کرم ابریشم با توجه به 2n=28 مناسب تر است.

تریپس پیاز یکی از آفات مهم پیاز و دیگر محصولات گیاهی در جهان می باشد به طوری که هر سال چندین نوبت در طول فصل علیه آن سم پاشی می شود. در این تحقیق به منظور یافتن حشره کش های موثر از روش زیست سنجی تماسی استفاده گردید. از فرمولاسیون تجارتی حشره کش های اسپینوساد SC240، دلتامترین EC %2.5، سایپرمترین EC %40، دیازینون EC %60 و اکسی ماترین AS %0.6 برای تهیه غلظت ها استفاده شد. در این آزمایش کاغذ صافی با غلظت های مختلف حشره کش ها آغشته شد. سپس حشرات بالغ چهار روزه در داخل پتری رها گردید. ارزیابی ها برای تعیین درصد تلفات تریپس 24 ساعت بعد از رها سازی به داخل پتری انجام شد. مقادیر LC 50 محاسبه شده برای هریک از حشره کش ها به ترتیب 4.8، 3.08، 38.08، 47046، 2.43 میکروگرم برمیلی لیتر بود. نتایج حاصل از مقایسه LC50 حشره کش های شیمیایی علیه تریپس پیاز نشان داد که حشره کش اکسی ماترین با داشتن کمترین LC50، بیشترین سمیت را در بین سایر حشره کش ها برای تریپس داراست. بنابراین می توان آن را به عنوان حشره کش جدید در کنترل تریپس پیاز معرفی کرد.

کارایی سه فرمولاسیون پروتئین هیدرولیزات با نام های تجاری اگریسنس (Agrisence)، بیوسبو (Bio-cebo) و اسمل فول (Esmelfol) با سه سطح طعمه پاشی50، 75 و 100 درصد سطح سبز کرت های آزمایشی در مقایسه با تیمارهای شاهد بدون سم پاشی و شاهد با سم پاشی (مالاتیون دو در هزار) درقالب طرح بلوک کامل تصادفی با 11 تیمار و سه تکرار روی آفت مگس جالیز در منطقه جهرم فارس مورد مطالعه قرار گرفت. جهت ارزیابی تیمارها از شاخص های درصد آلودگی میوه ها، درصد تاثیر تیمارها و میزان عملکرد در کرت های آزمایشی استفاده شد. در کلیه شاخص های مورد ارزیابی اختلاف بین تیمارها در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین میزان آلودگی میوه ها، در تیمار شاهد (28.5%) و کم ترین آن در تیمار طعمه پاشی 100 درصد سطح سبز کرت آزمایشی با فرمولاسیون آگریسنس (1.5%) مشاهده شد. بیش ترین و کم ترین درصد تاثیر تیمارها، به ترتیب در تیمارهای طعمه پاشی 100 درصد سطح سبز کرت آزمایشی با اگریسنس (95.13%) و سم پاشی با مالاتیون (61.03%) مشاهده شد. بالاترین عملکرد (1600 کیلوگرم در کرت) در تیمار طعمه پاشی 100 درصد سطح سبز کرت آزمایشی با اگریسنس و کم ترین آن (466.7 کیلوگرم در کرت) در تیمار شاهد بدون سم پاشی مشاهده شد. طعمه پاشی 50، 75 و 100 درصد سطح سبز کرت های آزمایشی با انواع پروتیین هیدرولیزات اختلاف معنی دار نشان نداد. با توجه به نتایج فوق، طعمه پاشی 50 درصد سطح سبز مزرعه با هر یک از فرمولاسیون های مورد استفاده (به خصوص فرمولاسیون ساخت شرکت اگریسنس) جهت کنترل موثر و اقتصادی مگس جالیز در کشت بهاره خربزه در منطقه جهرم توصیه می شود.

در این مطالعه، آزمایشات زیست سنجی روی حشرات کامل زنبور به روش تماس با باقیمانده سم صورت گرفت. مقدار LC50 پایریدالیل روی حشرات کامل زنبور 2451 پی پی ام محاسبه شد. اثرات زیرکشندگی حشره کش پایریدالیل روی پارامترهای جدول زندگی، تولیدمثلی و بقای زنبور پارازیتوئید بررسی شد. با افزایش سن زنبور نرخ بقا روند نزولی داشت. امید زندگی و نرخ مرگ ومیر در تیمار پایریدالیل اختلاف چندانی با شاهد نداشت ولی در پارامترهای تولیدمثل زنبور بین شاهد و پایریدالیل اختلاف معنی دار بود. درصد تلفات در مرحله تخم و لارو توسط تیمار حشره کش تحت تاثیر قرار گرفت، ولی درصد ظهور حشرات کامل بین شاهد و تیمار حشره کش اختلاف معنی داری نداشت. این نتایج نشان داد که پایریدالیل اثر کشندگی چندانی روی زنبور ندارد، هم چنین کم ترین تاثیر سوء روی پارامترهای جدول زندگی زنبور داشت. در صورت تایید نتایج در مطالعات تکمیلی مزرعه ای، از این حشره کش می توان همراه با این عامل کنترل بیولوژیک در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات استفاده نمود.

در بررسی فون کنه ‎های آبزی استان گیلان طی سال های 86- 1385، گونه های Eylais degenerata Koenike 1897، Aturus intermedius Protz 1900 و Arrenurus walkanoffi K. Viets 1926 متعلق به زیرراسته پیش استیگمایان از تالاب انزلی و رودخانه های استان گیلان جمع آوری و شناسایی شد. هر سه گونه برای فون کنه های ایران جدید می باشند (پسیک و صبوری، 2007).