مطالعات امنیت اجتماعی
سال:1398 | دوره:10 | شماره:57 |تعداد مقالات:9

با توجه به افزایش روز افزون زنان سرپرست خانوار و نقش تعیین کننده آنان در تامین معیشت خانواده، تاثیر حمایت های اجتماعی بر احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار طی چند سال گذشته سنجیده شد و سطح آگاهی، نگرش و رفتار آنان نسبت به خدمات حمایتی مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق امنیت در وجه عینی، به روش های مقابله و شیوه زندگی فرد و به میزان خطرات و ریسک های واقعا موجود و محتمل در جامعه اشاره دارد که به صورت نسبت هایی مشخص نشان داده می شود. اما امنیت در وجه ذهنی شاخصی احساسی است و به میزان خشنودی و رضایت فرد از شرایط امنیتی حاکم بر جامعه و برداشت فرد از این شرایط بستگی دارد. تمرکز اصلی این تحقیق بر ترکیب و مقایسه نتایج و یافته های مجزای تحقیق های انجام شده و شناسایی اولویت ها و نیازهای زندگی زنان سرپرست خانوار با تاکید بر احساس امنیت اجتماعی می باشد. روش تحقیق: این تحقیق با روش های مطالعه اسنادی و کتابخانه ای، مرور نظام مند و فراتحلیل کمی انجام شده است. مطالعه اسنادی و کتابخانه ای برای بررسی متون و نظریه ها و مرور نظام مند و فراتحلیل کمی برای بررسی و شناخت ماهیت تحقیق های پیشین به کار رفته است. ضمنا تاثیر خدمات حمایتی بر احساس امنیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار نیز در قالب پرسشنامه خودساخته مدل kap rate با تمرکز روی سه سطح آگاهی(knowledge)، نگرش (attitude) و رفتار (practice) اندازه گیری شده است. جامعه آماری و نمونه: مقالات علمی-تحقیقی و پایان نامه های تحصیلات تکمیلی منتشر شده در مدت زمانی 1380 تا 1395 با موضوع زنان سرپرست خانوار، جامعه آماری را تشکیل می-دهند. یافته ها: یافته های حاصل از این تحقیق در پنج مقوله اصلی مربوط به سال انجام تحقیق ها، پرابلماتیک(مسئله ساز)، چهارچوب نظری، روش شناسی استفاده شده در هر تحقیق و نهایتا یافته های کلیدی حاصل از تحقیق های مرور شده دسته بندی شدند. از یافته های کلیدی، سه یافته با عناوین تاثیر مثبت حمایت اجتماعی بر (سلامت اجتماعی، توانمندسازی و کیفیت زندگی) زنان سرپرست خانوار استخراج گردید. ضمنا بین ابعاد مختلف احساس امنیت اجتماعی و حمایتهای رسمی در هر سه سطح آگاهی، نگرش و رفتار رابطه معنادار وجود داشته است. بحث: . اتخاذ دیدگاه جامعه-شناختی و داشتن رویکرد اجتماعی به مسائل زنان سرپرست خانوار و افزایش حمایت اجتماعی از این گروه نقش به سزایی در ارتقاء احساس امنیت اجتماعی آنان دارد.

احساس امنیت اجتماعی در جامعه زمینه را برای سازگاری بین گروه های اجتماعی قومی، دینی، نژادی مختلف (با توجه به تنوع این شاخص ها در کشور ما) فراهم می کند و فضای اجتماعی امن تری برای تعاملات اجتماعی گروه ها با یکدیگر ایجاد می کند به دیگر سخن در صورت تأمین احساس امنیت اجتماعی در جامعه، امنیت گروه های مختلف که به هویت های گوناگون منتسب هستند ایجاد خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان تأثیر راهبری افکار عمومی بر احساس امنیت اجتماعی شهروندان اهوازی است و به این سوال پاسخ می دهد که راهبری افکار عمومی چگونه و به چه میزان بر احساس امنیت اجتماعی در میان شهروندان اهوازی موثر است؟ در این تحقیق تلفیقی از نظریه های گیدنز، بوزان، مولار و ویور مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش متشکل از کلیه افراد 15 سال به بالای شهر اهواز در سال 93-94 می باشند. روش تحقیق در این پژوهش دو شیوه اسنادی و پیمایشی بوده است. حجم نمونه با استفاده از نرم افزارSample Power، 475 نفر برآورد شده است. شیوه نمونه گیری سهمیه ای متناسب با حجم براساس متغیرهای گروه سنی و جنس و محل سکونت بوده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که استفاده از رسانه های داخلی، رهبران فکری، تبلیغات، گروه های فشار سود طلب و آرمانگرا تأثیر مستقیم و معنادار بر احساس امنیت اجتماعی افراد مورد مطالعه دارد و شایعات، میزان استفاده از، شبکه های اجتماعی و رسانه های خارجی تأثیر معکوس و معنادار بر احساس امنیت اجتماعی افراد مورد مطالعه دارد.

کنترل اجتماعی به ابزار نظارت بر کنشگران اطلاق می شود که شامل دو بعد رسمی و غیر رسمی است. نظریه پردازان کنترل معتقدند که مکانیزم کنترل اجتماعی افراد را از نقض هنجارها و قواعد جمعی جامعه نگه می دارد و با پیوستگی و اتصال به نهادهای اجتماعی رفتارهای مجرمانه را کاهش می دهد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین تأثیر کنترل اجتماعی بر پتانسیل رفتارهای نابهنجار است و مدل نظری مورد استفاده، تئوری چهار سنخی هیرشی است. شیوه تحقیق پیمایشی و جامعه آماری، کلیه شهروندان نواحی شهری و روستایی 65 – 18 سال استان کهگیلویه و بویراحمد بودند که 450 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه پژوهشگر ساخته بود که اعتبار آن با استفاده از اعتبار محتوا و اعتبار سازه ای به روش تحلیل عاملی تأییدی بررسی گردید و پایایی آن به روش کودر ریچاردسون و آلفا کرونباخ مورد سنجش قرار گرفت. یافته های مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد، کنترل اجتماعی تأثیر منفی بر پتانسیل رفتار نابهنجار دارد و قادر است 94 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین نماید. همچنین ضریب تأثیر کنترل اجتماعی بر پتانسیل رفتار نابهنجار (97/0-) است که با توجه به مقدار تی (2/16) این ضریب، معنادار است و نشان می دهد به ازای هر واحد تغییر در کنترل اجتماعی، 97/0 پتانسیل رفتار نابهنجار در جهت معکوس تغییر می یاید.

زمینه و هدف: پدیده بدحجابی وتبرّج (بدپوششی)یک مسئله اجتماعی است که باعث شیوع ناهنجاری اجتماعی، فرهنگی و روانی شده و امنیت اجتماعی و سلامت عمومی جامعه را تهدید می کند. براین اساس، پژوهش فعلی، قصددارد اثرات وپیامدهای پدیده بدحجابی وتبرّج بر امنیت اجتماعی رادربین زنان بالای 15سال شهرتهران بررسی کند. روش تحقیق: روش پژوهش، پیمایشی است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران و با دقت احتمالی مطلوب 04/0 تعداد600 نفرانتخاب شده است. برای پاسخ به سؤالات پرسشنامه ازشیوه نمونه گیری چندمرحله ای وجهت اطمینان از پایایی ابزارتحقیق، ازضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج با استفاده ازآمارتوصیفی و استنباطی توسط نرم افزار آماری SPSSتجزیه وتحلیل گردید. یافته ها: بین پدیده بدحجابی وامنیت اجتماعی با مقدار 513/0و بین پدیده تبرّج و امنیت اجتماعی بامقدار 546/0 رابطه به صورت مستقیم(مثبت)وجود دارد. همچنین ضریب همبستگی بین امنیت اجتماعی و متغیرهای ذکرشده (بدحجابی وتبرج) برابراست با(585/0)و نسبت F دلالت بر آن دارد که رابطه بین آنها به لحاظ آماری معنادار است (01/0 P< ). بنابراین بین متغیرهای شش گانه امنیت اجتماعی پژوهش(امنیت اداری(شغلی)، امنیت اقتصادی، امنیت سیاسی، امنیت فرهنگی، امنیت خانواده و امنیت ارتباطی) با بدحجابی وتبرّج ارتباط معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به معادله رگرسیون به دست آمده می توان نتیجه گرفت که با افزایش بدحجابی وتبرّج میزان نگرانی نسبت به احساس امنیت اجتماعی نیزافزایش پیدا می کند وبراساس تحلیل رگرسیون چندگانه، میزان تبیین به دست آمده برابر با 362/0و ضرایب B برای بدحجابی 41/1و تبرج 338/2 بوده که متغیرها معنادار بوده است.

امنیت یکی از بارزترین وجوه بالندگی یک جامعهو زمینه ساز رشد، توسعه و ثبات آن محسوب میگردد. با توجه به اهمیت احساس امنیت بر ثبات اجتماعی و تمامی جنبه های زندگی افراد، بررسی آن از دیدگاه روان شناختی بسیار حائز اهمیت است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عوامل روان شناختی حس انسجام فردی و نیازهای بنیادین روان شناختی در احساس امنیت عمومی شهروندان بود. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شهروندان شهر ساری بود که از این میان تعداد 305 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و داده ها از طریق پرسشنامه های حس انسجام فردی، نیازهای بنیادی روان شناختی و احساس امنیت عمومی جمع آوری شد. پایایی و روایی ابزارهای فوق رضایت بخش بودند. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم افزار 21-SPSS انجام گرفت. یافته ها نشان داد که بین متغیر های حس انسجام فردی و نیازهای بنیادی روان شناختی با احساس امنیت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و این که این متغیرها به طور معنی داری پیش بینی کننده احساس امنیت می باشند. با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت که دارا بودن ویژگی هایی روان شناختی مانند حس انسجام فردی و ارضای نیازهای بنیادی روان شناختی در افراد می تواند احساس امنیت را به طور مثبتی تحت تأثیر قرار دهد.

هدف و زمینه: این تحقیق «بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش دانش آموزان دبیرستانی به گروه های اراذل و اوباش در شهر ایلام» و به تعبیر دیگر تبیین سهم عوامل اجتماعی (خانواده، رسانه های گروهی، دوستان، محله زندگی و مدرسه) در گرایش دانش آموزان فوق به گروه های اراذل و اوباش است. روش: این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و نحوه جمع اوری داده ها توصیفی-تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری آن را کلیه معلمین، مدیران مدارس، همکاران انتظامی، کارشناسان قضایی و دانش آموزان پسر مقطع دبیرستان در شهر ایلام تشکیل می دهند، که با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب از بین پنج طبقه مذکور بر اساس نسبت جمعیت جامعه آماری به صورت تصادفی ساده به تعداد 326 نفر انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات میدانی و ابزار آن پرسشنامه محقق ساخته است. برای روایی پرسش نامه از روایی صوری و برای پایایی آن ازضریب آلفای کرونباخ (الفای متغیر وابسته برابر با 88/0) استفاده شد. یافته ها و نتیجه گیری: یافته ها نشان دادند که به ترتیب نوع تربیت و جامعه پذیری خانواده ها (با ضریب 063/0 )، وضعیت معیشتی (با ضریب 047/0)، محیط مدرسه (با ضریب 052/0 )، دوستان و همسالان (با ضریب 057/0) و در آخر رسانه های جمعی (با ضریب 040/0) دارای بیشترین تاثیر جهت گرایش دانش آموزان دبیرستانی شهرستان ایلام به سوی گروه های اراذل و اوباش می باشند. همچنین طبق نتایج رگرسیون با ارتقای یک واحد عوامل اجتماعی(رسانه های جمعی، مدرسه، همسالان، خانواده و وضعیت معیشت)، 0254/0 واحد گرایش به گروه های اراذل و اوباش در سازمان های مورد مطالعه ارتقا پیدا خواهد کرد. آزمون t مربوط به ضریب رگرسیون نیز در این جدول نشان می دهد که این ضریب معنی دار بوده (000/0= sig) و در برآورد میزان گرایش به گروه های اراذل و اوباش موثر می باشد.

احساس امنیت اجتماعی زیربنای هرنوع تلاش از جمله خدمت برای اجتماع است و این تحقیق با هدف بررسی تاثیر احساس امنیت اجتماعی بر فعالیت برای خدمت به اجتماع به انجام رسیده است. مسأله اصلی این است که احساس امنیت اجتماعی و ابعاد چندگانه ی آن چه رابطه ای با فعالیت برای خدمت به اجتماع دارد؟ روش تحقیق پیمایشی و مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی است و150 نفر از کارکنان ادارات و سازمان های دولتی شهر همدان با روش نمونه گیری متناسب با حجم مورد مطالعه قرار گرفت. ابزارگردآوری اطلاعات، پرسش نامه بود. ضرایب پایایی آلفای کرونباخ برای مقیاس احساس امنیت اجتماعی 5/95 درصد و برای مقیاس فعالیت برای خدمت به اجتماع 4/89 درصد به دست آمد. از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره به عنوان روش تحلیل آماری استفاده شد. ضریب همبستگی نشان داد که متغیر احساس امنیت اجتماعی با ترکیب چهار بعد آن دارای 577/0 همبستگی با فعالیت برای خدمت به اجتماع است و هر یک از ابعاد، با فعالیت برای خدمت به اجتماع، همبسته اند(000/0=p). احساس امنیت جمعی (577/0=r) احساس امنیت جانی(446 /0=r)، احساس امنیت فکری(426/0=r) و احساس امنیت مالی (365/0=r) به ترتیب بیشترین همبستگی را با خدمت به اجتماع دارند. نتایج رگرسیون باتوجه به R2 گام اول نشان داد که فقط بُعد احساس امنیت جمعی 346/0 از تغییرات خدمت به اجتماع را تعیین می کند. طبق R2 گام دوم، احساس امنیت جانی به همراه احساس امنیت جمعی 381/0 از تغییرات خدمت به اجتماع را تعیین می کنند. نتیجه نهایی نشان داد که ارتباط قوی و مستقیمی بین احساس امنیت اجتماعی و فعالیت برای خدمت به اجتماع وجود دارد بدون وجود احساس امنیت اجتماعی، انگیزه ای برای فعالیت برای خدمت به اجتماع به وجود نخواهد آمد که باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد.

سرمایه اجتماعی به دلیل کارکرد و آثار غیر قابل انکاری که در جهات مثبت و منفی بر جامعه و دیگر سازه های اجتماعی دارد، برای نظریه پردازان و متولیان امور عامه، مهم و حیاتی به شمار رفته و رصد مستمر و دائمی آن از جمله ضرورت های هر نظام سیاسی است که می بایست در خدمت مدیریت کلان و راهبردی جامعه قرار گیرد. به همین دلیل مسئله پژوهش حاضر این است که سرمایه اجتماعی در تولید احساس امنیت چه سهمی را دارا می باشد. برای پاسخ به این پرسش بنیادی، تعداد 176 نفر از افراد بالای 16 سال از مناطق سه گانه شهر زنجان به روش نسبیت و با لحاظ جمعیت شهر از طریق خوشه ای چند مرحله ای تحت نظارت یکی از موسسات پژوهشی ملی کشور انتخاب و منطبق با نقشه بلوک بندی شهر پرسشنامه ها تکمیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد که بین «سرمایه اجتماعی» برحسب جنسیت تفاوتی وجود نداشته و سازه «سرمایه اجتماعی» با ترکیب متغیرهای «امید به آینده»، «اعتماد»، «نشاط در زندگی» و «رضایت از زندگی»، با سازه «احساس امنیت» دارای همبستگی حدود 5/0 می باشد. همچنین تحلیل رگرسیونی «سرمایه اجتماعی» با متغیرهای سه گانه امید به آینده، اعتماد و نشاط در زندگی حدود 33 درصد از تغییرات «احساس امنیت» را تبیین نمود.

زمینه و هدف: امروزه گسترش میزان استفاده از فضای مجازی و سرعت انتشار اخبار جرائم و ناامنی، فعالیت های روزمره انسان ها را در دنیای واقعی تحت تاثیر قرار داده به نحوی که با تهدید مولفه های امنیت اجتماعی به کاهش احساس امنیت شهروندان منجر شده است. پژوهش حاضر با استفاده از تئوری ها و نظریه های مرتبط با موضوع در حوزه های امنیت اجتماعی و رسانه های ارتباطی نوین، ضمن تدوین و ارائه فرضیاتی به دنبال پاسخگویی به این سوال است که آیا استفاده از فضای غیر حقیقی و اینترنت که از لوازم جهانی شدن است باعث تضعیف احساس امنیت اجتماعی می شود. روش: اطلاعات پژوهش با روش پیمایشی و از نمونه ای به حجم 384 نفر که از طریق فرمول نمونه گیری کرجسی و مورگان تعیین شده به دست آمده است. جامعه آماری شامل کلیه افراد16 سال به بالای شهرستان ایلام می باشد که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده و اطلاعات گردآوری شده به کمک نرم افزارهای متناسب مورد تجزیه و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته های تحقیق علاوه بر تایید روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته حاکی از آن است که اثر متغیر میزان استفاده از فضای مجازی بر احساس امنیت اجتماعی معادل(42/0) است. ضمن این که آزمون متغیرهای میانجی تحقیق نیز نشانگر وجود یک رابطه غیر مستقیم بین فضای مجازی و احساس امنیت اجتماعی با میانجی گری اعتماد و وفاق اجتماعی بود.