پایش
سال:1380 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

مراقبتهای دوران بارداری یک مداخله موثر برای بهبود نتایج بارداری است و اجرای آن کاهش مرگ و میر و عوارض دوران بارداری است حفظ سلامتی مادر و تولد نوزادی سالم را به همراه دارد. ارزیابی کمی و نیز محتوای این مراقبتها و بهبود وضعیت کارکنان و کیفیت ارایه آن قطعا نقش موثری در ارتقای سلامتی مادران و نوزادان دارد.این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است که به صورت مقطعی و با استفاده از روش (Lot Quality Assurance Sampling – LQAS)  در تمامی 15 مرکز بهداشتی درمانی شهری کهگیلویه و بویراحمد انجام شد تا کیفیت ارایه مراقبت بارداری را به مادران باردار مراجع کننده به این مراکز اندازه گیری نموده و ضمنا سهولت و کارآیی روش LQAS را در ارزشیابی خدمات بهداشتی درمانی نشان دهد. اطلاعات مورد نیاز به کمک یک چک لیست کیفیت خدمت جمع آوری گردید. نتایج به دست آمده به شرح ذیل می باشد:4 مرکز از 15 مرکز مورد مطالعه بدترین کیفیت ارایه مراقبت بارداری را داشتند و سه مرکز دارای بهترین کیفیت ارایه مراقبت بودند.قرص آهن و کارت مراجعه مادر باردار در سطح استان دچار کمبود بود.کیفیت ارایه مراقبت بارداری در مراکز شهری استان در اجزای زیر نامطلوب بوده و نیازمند مداخله های مدیریتی مناسب بود:1- گرفتن شرح حال 2- معاینه شکم 3- معاینه ادم 4- آموزشهای ضروری بارداری 5- توزین 6- تشخیص و ارجاع مادران باردار پر خطرارتقا کیفیت ارایه مراقبت بارداری در استان کهگیلویه و بویراحمد با توجه ویژه به مراکزی که بدترین کیفیت ارایه مراقبت را دارند و از طریق افزایش دانش و ارتقا مهارت کارکنان ارایه دهنده مراقبت، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

در یک مطالعه مورد – شاهد، طی مدت شش ماه از دی ماه سال 1375 تا خرداد ماه سال 1376 زنان باردار مراجعه کننده به هشت بیمارستان شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. از میان 5893 زایمان انجام شده در طول مدت بررسی، 263 نوزاد با وزن کمتر از 2500 گرم متولد شدند. این 263 نوزاد با 277 نوزاد شاهد که متعاقب نوزادان کم وزن متولد شده بودند، نمونه مورد بررسی را تشکیل دادند.  شیوع کم وزنی برابر با 4.4 درصد بود. میانگین سن مادران گروه مورد ( 3.9) 20.7 و گروه شاهد (3.96) 21 بود. سن مادر با تولد نوزادان کم وزن ارتباط معنی دار آماری نشان داد (0.01>P) رتبه بارداری نیز از عوامل موثر در تولد نوزاد کم وزن بود و مادران اول زا در مقایسه با مادران چندزا در خطر بالاتری برای تولد نوزاد کم وزن بودند (odd ratio=1.48, 95%CI=1.04-2.11).سطح پایین تحصیلات مادر و وضعیت اجتماعی – اقتصادی خانواده نیز از عوامل بودند که شیوع تولد نوزادان کم وزن را افزایش می دادند. متغیر هایی مثل سابقه جنین، ویار حین بارداری، سیگار کشیدن مادر و اطرافیان حین بارداری و سن مادر هنگام اولین ازدواج ارتباط معنادار آماری با تولد نوزاد کم وزن نشان ندادند.

گرچه مطالعات مختلفی روی رابطه آلودگی هوا و عوارض مرتبط با سلامتی انجام شده اند. فقدان یک مطالعه دقیق و منظم با استفاده از روش مناسب در کشور ما احساس می شود. بخصوص ضعف متدولوژی در مطالعات موجود محققین را بر آن داشت تا به انجام یک مطالعه بر مبنای داده های Time series اقدام نمایند.سطح متوسط روزانه هر یک از آلاینده های PM10, SO2 , O3, CO, NOX ,NO2 ,NO (ذرات معلق کوچکتر از 10 میکرون) که در یکی از ایستگاههای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اندازه گیری و ثبت شده بودند به عنوان متغیر مستقل و دما، رطوبت نسبی، روز هفته، ماه سال و فصل سال به عنوان متغیر مخدوش کننده بالقوه در نظر گرفته شدند. تعداد مرگهای روزانه شهر تهران که در افرا مسن تر از 64 سال رخ داده بود متغیر وابسته این طرح را تشکیل داد (داده های فوق از دفاتر بهشت زهرا استخراج گردیدند). کلیه موارد فوق در فاصله 1/1/77 لغایت 30/9/78 اندازه گیری و ثبت شده اند.متغیر های PM10 ,CP ,SO2 در مدل نهایی ارتباط معنی داری با متغیر وابسته نشان دادند (P<0.05)؛ بدین ترتیب که به ازای افزایش هر یک از آلاینده های فوق از صدک 25 به صدک 75 (به شرط ثابت بودن غلظت سایر آلاینده ها و متغیر های مخدوش کننده) به ترتیب 3.4%، 2.6%، 3.36% به تعداد مرگ های روزانه افزوده می گردد. در مدل نهایی بین "مقادیر باقیمانده (Residuals)" همبستگی متوالی(Autocorrelation)  مشاهده نشد (ضریب همبستگی پیرسون بین مقادیر متوالی= 0.059-).بین آلاینده های PM10 ,CP ,SO2 و تعداد مرگ در افراد مسن تر از 64 سال رابطه وجود دارد. در ضمن آب و هوا و متغیرهای تقویمی باید در بررسی چنین رابطه ای مدنظر قرار بگیرند.

اگر چه تماس با دام و فرآورده های آلوده به باکتری بروسلا به عنوان مهمترین عوامل ابتلا به بروسلوز شناخته شده اند. ولی شرایط اقلیمی و نوع دامداری، فرهنگ دامپروری، و رفتار غذایی مردم هر منطقه در شیوه استفاده از فراورده های دامی و همچنین گونه و بایوتیپ های شایع عامل پاتوژن در هر ناحیه جغرافیایی، عواملی هستند که الگوی بروز بیماری را در جوامع مختلف، متفاوت نشان می دهد، مطالعه حاضر که بمنظور تعیین عوامل خطر ابتلا به این بیماری و گونه و بایوتیپ باکتری بروسلا در استان چهار محال بختیاری انجام شده است.<\ >به روش مورد – شاهد (case – control) روی تعداد 100 بیمار 101 نفر شاهد از افراد مراجعه کننده به مراکز درمانی استان در سال 1378 انجام شده است. از تمام بیماران کشت خون در محیط دی فاز یک کاستانیدا به عمل آمده و افراد گروه شاهد نیز به روش Frequency Matching از لحاظ متغیرهای جنس و سن، با بیماران جور شدند. از کشت خون 34 نفر از بیماران باکتری بروسلا ملی تنسیس بایوتیپ یک جدا گردید و پس از برآورد خطر نسبی (Odds Ratio) متغیر های مستقل تحت مطالعه و استفاده از مدل رگرسیون لجستیک مشخص گردید که سابقه (Odd ratio=2.32, 95% CI=1.03-5.23) تماس با جنین سقط شده دام (Odd ratio=3.82, 95% CI= 1.79-8.12) و مصرف حداقل یکی از فراورده های لبنی غیر پاستوریزه (Odd ratio=2.96, 95% CI= 1.33 -6.58) ارتباط معنی داری با ابتلا به بیماری دارند. تماس شغلی در این مطالعه ارتباط معنی داری را نشان نداد ولی در مقایسه افراد کشت مثبت با گروه شاهد به عنوان یک عامل موثر مطرح می شود (Odd ratio=2.65, 95% CI=1.15-6.1) از طرف دیگر پیدا کردن نقش کره در ابتلا به بروسلوز در این استان، به دلیل افزودن خامه محلی به دوغ، از جمله یافته های قابل توجه این مطالعه می باشد.

به منظور برقراری امکان برنامه ریزی صحیح جهت آموزش و توزیع نیروی انسانی دندانپزشک کشور به اطلاعات امری اجتناب ناپذیر است. مساله ای که امروز توجه دست اندرکاران و مدیران دندانپزشکی کشور را به خود معطوف کرده است این است که چگونه می توان به وضعیت مطلوب دهان و دندان اقشار جامعه رسید؟ آیا تعداد دندانپزشک فعلی کشور کفاف پاسخگویی به تقاضا و نیاز مردم را می نماید؟ آیا افزایش تعداد دندانپزشکان را حل مناسبی برای دستیابی به آرمان فوق است؟ برای پاسخگویی به سوالات فوق و با هدف کلی تعیین تعداد افراد مورد نیاز جهت ارایه خدمات دندانپزشکی، الگوی برآورد نیروی انسانی دندانپزشکی طراحی گردید. با استفاده از این مدل و استناد به نتایج دو طرح تحقیقاتی و محاسبات انجام شده بر روی آنها، تعداد افراد جامعه که هر دندانپزشک عمومی می تواند پوشش دهد براساس مراجعه مردم و تقاضای آنان (مراجعه و یا عدم مراجعه در عین احساس نیاز برای دریافت خدمت) در شهرهای استان اصفهان محاسبه گرید. با توجه به احتمال تغییرات در برخی رده های ارایه دهنده خدمات دندانپزشکی (بهداشت کاران دهان و دندان و کمک دندانپزشکان تجربی) محاسبه نیروی انسانی مورد نیاز جهت ارایه خدمات دندانپزشکی عمومی ضروری به نظر می رسید. بر حسب این ضرورت یک بار دیگر محاسبات به تفکیک جمعیت شهری و روستایی پس از رویهم ریختن موراد مراجعه به تمامی افرادی که خدمات دندانپزشکی عمومی (مجموع موارد مراجعه به رده های دندانپزشکی عمومی، بهداشتکار دهان و دندان و کمک دندانپزشک تجربی) را اریه می دادند انجام گرفت. در کل استان 891 نفر مورد پرسش قرار گرفتند. براساس نتایج طرح، در سال 77، از هر 100 نفر افراد تحت مطالعه به دلیل وجود مشکل دهان و دندان 77.6 بار تقاضا برای خدمات دندانپزشکی وجود داشته است، اما تنها 40.4 بار مراجعه برای دریافت این خدمات صورت گرفته است.میزان تقاضا و مراجعه برای دریافت خدمات دندانپزشکی پس از احتساب وزن جمعیتی در جمعیت شهری استان اصفهان به ترتیب 91.97 و 47.88 بار در 100 نفر و در جمعیت روستایی این استان به ترتیب 63.73 و 33.18 با در 100 نفر برآورد گردید .محاسبات نشان داد که هر دندانپزشک عمومی در سال 1377 توانسته است 7377 نفر جمعیت شهری استان اصفهان را تحت پوشش قرار دهد و در صورت مراجعه به آنها خدمت ارایه نماید. اگر همه افرادی که مشکل دهان و دندان را احساس کرده بودند برای درمان مراجعه می نمودند هر دندانپزشک عمومی می توانست 3846 نفر جمعیت شهری این استان را پوشش دهد. به طور کلی هر فرد ارایه دهنده خدمات دندانپزشکی عمومی 6900 نفر از جمعیت شهری و یا 12900 نفر از جمعیت روستایی استان اصفهان را تحت پوشش قرار داده و در صورت مراجعه به آنها خدمات ارایه نموده است. در صورت دسترسی تمام افراد متقاضی به خدمات دندانپزشکی عمومی به ازای هر 3600 نفر جمعیت شهری و یا 7500 نفر جمعیت روستایی یک فرد برای ارایه خدمات دندانپزشکی عمومی مورد نیاز بوده است. در محاسبات فوق، فعالیت دندانپزشکی عمومی به عنوان مبنا انتخاب شده است. طبق محاسبات انجام شده فعالیت هر بهداشتکار دهان و دندان 0.57 و هر کمک دندانپزشک تجربی 0.12 یک دندانپزشکی عمومی است.

مطالعات زیادی نشان داده است که از دهه 1970 به بعد بروز سرطان حفره دهان نوع S.C.C افزایش یافته است. در حالی که این بیماری عمدتا مربوط به سنین بالا است، شواهدی مبنی بر بروز افزاینده آن در سنین میانسالی نیز وجود داد. به دلیل عوارض شدید ناتوانی که این بیماری ایجاد می نماید و به منظور تعیین عواملی که با آن ارتباط دارند، یک مطالعه مورد – شاهد جور شده طراحی و اجرا گردید. داده ها از 52 بیمار و 104 شاهد جمع آوری شد. موردها و شاهدها بر اساس جنس و سن (4 ± سال) با یکدیگر همسان شده بودند.نتایج مطالعه نشان داد که 73% ضایعات در زبان بیماران و بیماری در زنان بیشتر از مردان بود. ولی به دلیل همسان سازی در مورد جنس امکان آزمون آماری وجود نداشت. بین بیماران و گروه شاهد از نظر استفاده سیگار، متوسط سیگار مصرفی در سال گذشته و متوسط سالهای مصرف سیگار اختلاف معنی دار آماری دیده نشد. به نظر می رسد در دسترس نبودن الکل به عنوان عامل تشدید کننده اثر سیگار در بین ایرانی ها می تواند علت این امر باشد.عوامل خطر دیگری که در این مطالعه ارتباط معنی دار آماری نشان دادند عبارت بودند از: استفاده از دندان مصنوعی، سابقه ابتلا به عفونت قارچی دهان و وضعیت بهداشت دهان و دندان. به غیر از سیگار، تمام ارتباطاتی که در این مطالعه دیده شده موید منابع موجود هستند.

امروز کیفیت زندگی (Quality of life) به عنوان مفهوم وسیعتری از سلامتی مطرح شده است. از این پژوهش مقایسه کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا با همتایان بینای آنها در شهر تهران می باشد. ارزیابی کیفیت زندگی در گروهی از نابینایان (Blindness) و کم بینایان (Low Vision) جامعه می تواند موجب آشنایی بیشتر با جنبه های مختلف کیفیت زندگی آنها شود. در این پژوهش به روش سرشماری، 93 نفر از دانش آموزانن نابینا شامل 18 دختر و 75 پسر، 15 ساله و بزرگتر، ساکن تهران و مشغول به تحصیل در مدارس کودکان استثنایی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. گروه مقایسه به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از دانش آموزان عادی مدارس شهر تهران، به تعداد سه برابر دختران و دو برابر پسران نابینا، مورد مطالعه قرار گرفتند. روش جمع آوری داده ها، پرسشنامه کیفیت زندگی و معاینه حدت بینایی (Visual Acuity) می باشد. مطالعه آزمایشی جهت رفع نواقص احتمالی، افزایش پایایی (محاسبه آلفای کرونباخ) (Cronbach Alpha) و افزایش اعتبار سازه ای (از روش تحلیل عامل) (Factor Analysis) انجام گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرم افزار آماری SPSS انجام شد.نتایج نشان داد که بطور کلی بین کیفیت زندگی در دو گروه مورد مطالعه تفاوت معنی دار وجود ندارد ولی تنها در حوزه تحرک (mobility) تفاوت معنی دار حاصل شد (95% CI=10.8 ±0.3, P=0.02). بین کیفیت زندگی و حدت بینایی در دانش آموزان نابینا ارتباط معنی دار مستقیم بدست آمد (P=0.02,r=0.3) . سواد پدر و مادر در گروه دانش آموزان بینا به شکل معنی دار بالاتر از دانش آموزان نابینا می باشد ( سواد پدر P=0.018، سواد مادر P=0.001). با توجه به نتایج علاوه بر نگرشی جدید بر درک کیفیت زندگی توسط نابینایان (ادراک این گروه از کیفیت زندگی تفاوت معنی دار با دانش آموزان عادی ندارد)، به توسعه تسهیلات حمل و نقل فردی و اجتماعی خاص نابینایان و پیشگیری از پیشرفت نقایص بینایی و تصحیح هرچه کاملتر کاهش بینایی با استفاده از وسایل کمک بینایی جدید و مناسب، توجه داده می شود.

 درد پستان یک از شایع ترین علل مراجعه بانوان به کلینیک های پستان است. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی نسبی درد پستان به عنوان یکی از علل مراجعه و عوامل مرتبط با آن در مرکز بیماری های پستان جهاد دانشگاهی  علوم پزشکی تهران اجرا شده است. در مجموع 1442 نفر از بیمارانی که در شش ماهه اول سال 1378 به کلینیک بیماری های پستان مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفته و پرسشنامه ای مشتمل بر علت مراجعه و برخی از عوامل موثر بر بیماری های پستان توسط پزشکان و کارشناسان مرکز برای آنان پر شد و در نهایت داده های فوق مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. علل مراجعه بیماران به ترتیب شیوع شامل درد پستان 466 بیمار (32%)، توده پستانی 349 بیمار (24%) و مراجعه برای بیماریابی (Screening) 283 بیمار (19%) بوده است .همراهی دو علامت مثل درد و توده در 119 بیمار (4%)، درد و ترشح در 46 بیمار (3%) و توده و ترشح در 18 بیمار (2%) دیده شد. از بین عواملی احتمال موثر بر درد پستان اختلاف میانگین مدت شیر دهی در دو گروه (با و بدون درد پستان به ترتیب 49 و 43 ماه) معنی دار بود(P=0.03) . اختلاف سطح سواد بیماران نیز در این گروه معنی دار بوده است و در افرادی که سطح سواد پایین تری داشتند درد پستان شایع تر بود (P<0.001). همچنین مصرف قرص جلوگیری از بارداری بصورت معنی داری در افراد که درد پستانی داشته اند شایع تر بوده است  (P=0.005). تشخیص اولیه جراحان در بیمارانی که درد پستانی داشته اند نسبت به کسانی که درد پستانی نداشته اند بصورت معنی داری به سمت سلامت پستان یا بیماری های خوش خیم تمایل داشته است(P=0.0001) . برای متغیر هایی مانند مصرف سیگار، سابقه فامیلی سرطان پستان و درد مربوط به سایر سرطان های اعضای مختلف بدن در دو گروه با و بدون درد پستان اختلاف معنی داری ملاحظه نشد.یافته های این مطالعه اهمیت و لزوم بررسی دقیق تر در مورد درد پستان و در نظر گرفتن عواملی مانند شیردهی و مصرف قرص جلوگیری از بارداری و علت نحوه برخورد با درد پستانی را مورد تاکید قرار می دهد.