محیط زیست جانوری
سال:1389 | دوره:2 | شماره:2 (پیاپی 6) |تعداد مقالات:15

در پژوهش حاضر ثبت اطلاعات برخی از ویژگی های خونی در سنجاب بلوچی با نام علمی Funambulus pennantii که یکی از گونه های جانوری منحصربفرد در ایران (استان سیستان و بلوچستان) بشمار می آید، طی یک بررسی یکساله، از بهمن 1386 تا بهمن 1387 در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. اطلاعات مربوط به گونه و زیست سنجی آن از طریق گرفتن یا صید توسط دام یا تله گذاری انجام پذیرفت. در طول عملیات میدانی جمعا 40 نمونه صید شد (23 نر و 17 ماده) که بدون هر گونه نشانه ای از بیماری بودند. بررسی های آماری انجام شده، نشان داد که (میانگین±انحراف معیار) عبارت بود از: میزان نوتروفیل برابر با 11.51±61.64، میزان لنفوسیت برابر 11.65±36.91، میزان منوسیت 1±3، میزان ائوزینوفیل 0.81±1.67، تعداد گلبول های قرمز (106/ml×) 0.58± 6.2و تعداد گلبول های سفید )(103/ml×) 1.25±5.5) بود. سپس تفاوت میانگین صفات خونی بین دو جنس با استفاده از آزمون t مورد بررسی آماری قرار گرفت و نتایج حاکی از عدم معنی دار بودن تفاوت کلیه صفات خونی بین دو جنس از نظر آماری بود.

دوکفه ای خوراکی Amiantis umbonella در سواحل گلی - ماسه ای قسمت های شمالی خلیج فارس، بندرعباس حضور دارد و یکی از گونه های فراوان در این مناطق می باشد. در این مطالعه نمونه برداری از این دوکفه ای (240 عدد دوکفه ای)، آبهای سطحی (12 نمونه آب) و رسوبات (12 نمونه رسوب) در دو فصل تابستان و زمستان 1388 (یکبار نمونه برداری در هر فصل) در دو ایستگاه (ایستگاه اول، پارک غدیر، 20’ 56o طول شرقی و ’11 27o عرض شمالی و ایستگاه دوم، نخل ناخدا، 23’ 56o طول شرقی و 10’ 27o عرض شمالی) از ساحل گلشهر بندرعباس انجام پذیرفت. میزان تجمع 8 فلز Fe، Mg، Zn، Pb، Cd، Ag، As و Cu در قسمت های مختلف بدن دوکفه ای ها، آبهای سطحی و رسوبات منطقه مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به کمبود اطلاعات روی تجمع فلزات در ماکروبنتیک های این مناطق، مطالعه حاضر گزارش اولیه ای از میزان تجمع فلزات سنگین در این دوکفه ای حفار است. با توجه به نتایج بدست آمده هیچ تفاوت معنی داری در تجمع فلزات سنگین در دوکفه ای ها بین دو ایستگاه و دو فصل مشاهده نگردید (P≥0.05). حداکثر و حداقل تجمع فلزات در دوکفه ای ها بترتیب مربوط به فلز 10000±7823) Mg میکروگرم بر گرم وزن خشک) و فلز 0.3±00.0) Ag > میکروگرم بر گرم وزن خشک) می باشد. در کل فلزهای Mg و Ag بترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را در دوکفه ای، آبهای سطحی و رسوبات منطقه داشتند. این دوکفه ای با توجه به تجمع برخی فلزات در قسمت های مختلف بدن با غلظت های بیشتر از آب و رسوب، می تواند بعنوان یک شاخص زیستی (Bioindicator) برای فلزات As، Pb، Cu، Ag و Zn معرفی شود.بین تجمع فلزات در دوکفه ای، آب و رسوب ارتباط معنی داری وجود داشت (P≤0.05). همینطور میان تجمع فلزهای Cd، Pb و Ag و طول دوکفه ای همبستگی مثبت معنی داری وجود داشت (P≤0.05).

در این تحقیق ترکیبات شیمیایی (ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، انرژی خام، کلسیم و فسفر) و ارزش انرژی قابل متابولیسم (AME, AMEn, TME,TMEn) پودر لارو قورباغه (Rana ridibundus) جهت استفاده در تغذیه طیور مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این کار ابتدا لاروها بوسیله یک تور دستی از آبگیرها و برکه های مختلف جمع آوری گردیدند و زیر نور آفتاب و در روی توری که برای خشک شدن قرار داده شدند و در مدت 2 روز کاملا خشک گردیدند. سپس نمونه ای از پودر لارو قورباغه به آزمایشگاه تغذیه دام و طیور موسسه تحقیقات علوم دامی کشور ارسال و ترکیبات شیمیایی آن به روش AOAC و انرژی قابل متابولیسم آن به روش Sibbald مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان دادند که ترکیبات شیمیایی آن شامل: ماده خشک 96.93 درصد، پروتئین خام 30.80 درصد، چربی خام 7.73 درصد، کلسیم 5.5 درصد، فسفر 0.9 درصد، سدیم 0.72 درصد و انرژی خام 4700 کیلوکالری در کیلوگرم ماده خشک می باشد.همچنین AME, AMEn, TME و TMEn آن بترتیب برابر با 3851، 3667، 4561 و 4050 کیلوکالری در کیلوگرم، بصورت مصرف شده (As Fed) تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان دادند که با توجه بوجود آبگیرها و برکه های زیاد در مناطق مختلف کشور، بخصوص مناطق شمالی، می توان از پودر لارو قورباغه تا حدودی در جیره های غذایی طیور استفاده کرد.

در این تحقیق از کشتی تحقیقاتی فردوس یک به مدت 20 روز طی شهریور و مهر 1388 استفاده شد و نمونه برداری از طریق روش مطبق تصادفی با تعیین 119 ایستگاه در سطح دریای عمان در 7 منطقه (اشکوب) و 4 لایه عمقی یعنی 20-10 و 30-20 و 50-30 و 100-50 متر انجام شد. آمار و اطلاعات مورد نظر در فرم های پیش بینی شده ثبت گردیدند و با استفاده از نرم افزارهای Excel و Arc View GIS مورد پردازش قرار گرفتند.100 گونه، جنس یا گروه آبزی در ترکیب صید ترال کف دریای عمان شناسایی شد که در گروه آبزیان کفزی تجاری و غیرتجاری قرار می گیرند. میزان کل توده زنده آبزیان موجود در این تحقیق معادل 52472.7 تن برآورد گردید که 31651.7 تن آن مربوط به آبزیان کفزی تجاری است که نسبت حدود 60 درصد از توده زنده کل را شامل می شود. با مقایسه میزان توده زنده در لایه های عمقی دریای عمان نیز مشخص گردید که حداکثر مقدار توده زنده در لایه عمقی 100-50 متر و پس از آن در لایه عمقی 20-10 متر وجود دارد. بررسی وضعیت میزان صید بر واحد سطح (CPUA) به تفکیک مناطق هفتگانه دریای عمان نیز نشان داد که مشابه توده زنده، منطقه F (سیریک تا جاسک) با میانگین 20162 کیلوگرم بر مایل مربع دریایی در جایگاه اول قرار داشته و لایه 20-10 متری این منطقه معادل 1.6 برابر مقدار CPUA در اعماق 100-50 متر آن می باشد.

پرندگان بعنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده پارک های شهری دارای اهمیت می باشند. به همین دلیل پرندگان 9 پارک شهر اهواز در دو فصل زمستان 1388 و بهار 1389 شناسایی شدند. در این پارک ها، 92 گونه متعلق به 31 خانواده و 9 راسته از پرندگان حضور داشتند. بیشترین تنوع گونه ای شانون وینر (3.78) در فصل زمستان در پارک دولت بودکه می تواند نشان دهنده شرایط متعادل در محیط باشد. بیشترین غنای گونه ای مارگالف (6.07) نیز در زمستان در پارک دولت مشاهده شد. بیشترین یکنواختی گونه ای هیل (0.84) در فصل زمستان در پارک شهروند بود که نشان دهنده پخش یکنواخت گونه ها در این پارک می باشد وکمترین میزان یکنواختی گونه ای هیل (0.45) در فصل بهار در پارک دولت مشاهده شد. نتایج آنالیز واریانس دو طرفه نشان داد که بین فصول زمستان و بهار از نظر شاخص غنای گونه ای منهینیک و شاخص یکنواختی گونه ای هیل و سمیپسون تفاوت معنی دار وجود داشت. 9 پارک نیز بر اساس آزمون دانکن به احتمال 95 درصد از نظر شاخص های یکنواختی گونه ای تفاوت معنی دار داشتند که این امر نشان دهنده شرایط غیریکسان در بین مناطق مورد مطالعه و تفاوت در نظام های مدیریتی این پارک ها می باشد.

هدف از این تحقیق، تعیین میزان غلظت بتاکاروتن و تاثیر جلبک دونالی یلا (Dunaliella salina) بر تغییرات رنگ پوست ماهیان قزل آلای رنگین کمان می باشد. ماهی ها در 5 تیمار با تراکم جلبک دونالی یلا خالص با سطوح صفر (شاهد)، 5، 7، 9 و 11 گرم در کیلوگرم غذا به مدت 3 ماه تغذیه و در انتهای ماه سوم 10 نمونه بطور تصادفی برداشت شد و پس از نمونه گیری از پوست قسمت بالای خط جانبی، حد فاصل باله پشتی و مخرجی به آزمایشگاه دانشکده شیمی انتقال یافتند و پوست ماهیان از نظر رنگ مورد سنجش اسپکتوفتومتری قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی نشان دهنده تاثیر جلبک دونالی یلا بر رنگ پوست ماهیان قزل آلای v نگین کمان بود، بطوریکه غلظت رنگدانه بتاکاروتن با افزایش مقدار جلبک دونالی یلا و زیاد شدن وزن افزایش یافت و وزن نهایی در تیمار 4 بطور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود و با تیمار 1 دارای اختلاف آماری معنی داری بود (0.05>P). لازم بذکر است که بیشترین غلظت رنگدانه بتاکاروتن در تیمار 4 مشاهده گردید و این نشان دهنده رابطه مستقیم بین افزایش وزن با افزایش غلظت بتاکاروتن در پوست می باشد. توجه به نتایج حاضر نشان می دهد که در بازه صفر تا 11 گرم در کیلوگرم از وزن خشک جلبک، بالاترین مقدار ذخیره سازی بتاکاروتن در پوست، در تیمار 4 مشاهده شد که بطور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بود. نتایج آزمایش نشان داد که بتاکاروتن طبیعی این جلبک باعث افزایش رنگدانه در پوست ماهیان قزل آلای رنگین کمان می شود.

در تحقیق حاضر مطالعه فیلوژنتیک جمعیت گوسفند وحشی تنگ صیاد (استان چهارمحال و بختیاری) وکرایی (استان خوزستان) با استفاده از 5 نشانگر ریزماهواره ای (BM6444, MCMA2, MCM63, LSCV38, OARAE129) در سال 1388 به مدت یکسال انجام شد. واکنش های PCR برای تمامی 5 نشانگر مورد مطالعه بخوبی انجام و هر نشانگر مورد بررسی قرار گرفت. در جمعیت گوسفند وحشی دو منطقه مورد مطالعه، نشانگرهای OARAE129, LSCV38, MCM63 انحراف بسیار معنی داری را از تعادل هاردی - واینبرگ نشان دادند و 60 درصد جایگاه ها پلی مورف که شامل 3 نشانگر LSCV38, MCM63, OARAE129 می باشد و 2 نشانگر BM6444، MCMA2 مونومورف بودند. پایین بودن میانگین تعداد آلل به ازای هر جایگاه (1.6 آلل) نشاندهنده پایین بودن سطح تنوع ژنتیکی در گوسفندان وحشی مورد نظر می باشد. برای محاسبه فاصله ژنتیکی بین دو جمعیت گوسفند وحشی از شاخص Nie (1978 و 1972) استفاده گردید که بر اساس آن جمعیت گوسفند وحشی منطقه تنگ صیاد و کرایی دارای تشابه ژنتیکی بالایی (0.5961) و (0.9771) و فاصله ژنتیکی پایینی (0.0392) و (0.0232) داشتند. بوجود سطح متوسط هتروزایگوسیته مشاهده شده نیز نشان دهنده خطری است که آینده و بقای این حیوان وحشی را تهدید می کند.

در این تحقیق، پس از صید 10 عدد ماهی شبه شوریده بالغ (Johnius belangerii) نر و ماده از خلیج فارس، غدد ضمیمه گوارشی آنها خارج گردید و بلافاصله جهت پایدار شدن در محلول فرمالین 10 درصد قرار داده شدند. پس از انتقال به آزمایشگاه دانشگاه شهید چمران، اهواز، مراحل معمول بافت شناسی انجام و از قالب های پارافینی تهیه شده مقاطع بافتی به ضخامت شش میکرون برش داده شدند. در نهایت لامهای تهیه شده بروش هماتوکسیلین - ائوزین، پریودیک اسید شیف و گوموری رنگ آمیزی گردیدند و در زیر میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج ماکروسکوپی حاکی از آن بود که هپاتوپانکراس بطور عمده در سمت چپ بدن ماهی قرار دارد و به سمت خلفی کشیده می شود. در مطالعات میکروسکوپیک نشان داده شد که بخشی از پانکراس به همراه شاخه هایی از ورید باب وارد بافت کبد شده و تا عمق آن امتداد می یابد. بخش برون ریز پانکراس در این ماهی متشکل از ساختار بافتی با آسینی های سروزی که در مرکز آن شاخه های ظریفی از ورید باب قرار دارد که در رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین - ائوزین و پریودیک اسید شیف (PAS) کاملا مشخص می شود. همچنین در رنگ آمیزی به روش گوموری (Gomori) فقط سلول های A یا a که هسته آنها بصورت یوکروماتین و سلول های B یا b با هسته های کوچکتر و هتروکروماتین مشخص بودند. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که ساختار بافت شناسی پانکراس در گونه مورد مطالعه با سایر گونه های ماهیان استخوانی شباهت دارد.

اهمیت تغذیه آبزیان از غذای زنده در ارتقای ارزش غذایی، افزایش ضریب بازماندگی، مقاومت در مقابل عوامل بیماری زا، بهتر شدن طعم و رنگ گوشت آنان و تولید تخم های رنگین تر با درصد تخم گشایی بیشتر نشان دهنده وابستگی توسعه صنعت آبزی پروری به شناخت این موجودات غذایی می باشد. تغذیه از برخی انواع غذای زنده در مراحل مختلف رشد، بیانگر ضرورت شناخت بیولوژی و اهمیت نقش تغذیه از آنها می باشد.