طب کار
سال:1392 | دوره:5 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

مقدمه: استرس شغلی یکی از معضلات اساسی صنایع می باشد که می تواند زمینه ساز مشکلات متعددی مانند بیماری های قلبی عروقی، بیماری های اسکلتی-عضلانی و بازنشستگی زودرس کارکنان باشد. از طرفی خروج زودرس کارگران از محیط کار نیز بر مشکلات صنایع امروز افزوده است؛ در این خصوص ارتقا توانایی کار یکی از موثرترین روش هایی است که از ناتوانی ناشی از کار و بازنشستگی زودرس جلوگیری می کند. هدف از انجام مطالعه حاضر تعیین ارتباط بین نمره استرس شغلی با شاخص توانایی کار و تحصیلات در کارکنان پالایشگاه اصفهان بود.روش بررسی: این مطالعه توصیفی تحلیلی به صورت مقطعی در میان 171 نفر از کارکنان شاغل در پالایشگاه که در گروه های شغلی مختلف مشغول به کار بودند، انجام گرفت. بر اساس روش نمونه گیری انتساب متناسب به ترتیب 33 نفر پرسنل اداری، 69 پرسنل عملیاتی و 69 نفر پرسنل تعمیرکار برای شرکت در مطالعه دعوت به عمل آمد. اطلاعات مورد نیاز از طریق 2 پرسشنامه استاندارد استرس شغلی و شاخص توانایی کار به صورت خود گزارش دهی جمع آوری گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 20 و آزمون های آماری و تی تست ANOVA ضریب همبستگی پیرسون، تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: یافته ها نشان داد 86% شرکت کنندگان دارای استرس شدید و 14% ما بقی دارای استرس متوسط بودند. میانگین نمره استرس 158.7 با انحراف معیار 17.3 بود که در قسمت استرس شدید قرار گرفت. نمره کل شاخص توانایی کار با میانگین و انحراف معیار به ترتیب 37.18 و 3.86 در حیطه خوب قرار گرفت. ضریب همبستگی پیرسون نیز نشان داد که شاخص توانایی کار با نمره استرس، رابطه معکوس معنادار دارد.نتیجه گیری: استرس یکی از مهمترین عواملی بود که بر توانایی کارکنان موثر است، لذا آموزش به منظور غلبه بر استرس شغلی در محیط پالایشگاه به منظور حفظ و ارتقا توانایی کارکنان توصیه می شود.

مقدمه: در شستشودهنده های تر از مواد پرکننده مختلفی استفاده می شود که هر یک دارای مزایا و محدودیت های خاص خود می باشد. پرکننده های متعارف سرامیکی دارای راندمان جداسازی بالا بوده اما سنگین وزن، شکننده و دارای افت فشار زیادی هستند. پیدا کردن جایگزین مناسب برای این پرکننده ها همواره مورد علاقه پژوهشگران بوده است. هدف از مطالعه حاضر، مقایسه میزان حذف آمونیاک از هوا توسط یک شستشو دهنده تر پر شده با دو نوع پرکن مختلف حلقه های راشیگ سرامیکی و حلقه های پی وی سی می باشد.روش بررسی: ستونی در معیار آزمایشگاهی یک بار با استفاده از حلقه های راشیگ سرامیکی و بار دیگر با استفاده از حلقه های پی وی سی تا ارتفاع 30 سانتی متر به طور انباشته پر شد. هوای حاوی آلاینده آمونیاک در سه گذر حجمی 5، 10 و 15 لیتر بر ثانیه به ستون تزریق شد. گاز آمونیاک در سه دامنه تراکم شامل 26-23، 43.7-40.2 و 60-55 پی پی ام وارد ستون گردیده و جهت شستشوی گاز از مایع شستشوی آب استفاده شد.یافته ها: نتایج 54 آزمایش نشان داد که در هر سه گذر حجمی مورد مطالعه، ستون پر شده با حلقه های راشیگ راندمان حذف آمونیاک بالاتری نسبت به زمانی که با پرکننده نوع پی وی سی پر شده است، دارد. با افزایش تراکم آمونیاک ورودی به ستون شستشو دهنده، راندمان حذف آن در هر دو حالت پر شده با حلقه های راشیگ و یا پی وی سی به طور معنی دار با p-value کمتر از 0.001 افزایش یافت. با افزایش میزان گذر حجمی هوا از 5 به 10 و از 10 به 15 لیتر بر ثانیه افت فشار سیستم به طور معنی دار با p-value کمتر از 0.001 افزایش یافت.نتیجه گیری: به دلیل افت فشار بیشتر ایجاد شده در ستون تر پر شده با حلقه های راشیگ سرامیکی، حلقه های پی وی سی جایگزین مناسبی برای حلقه های راشیگ سرامیکی است.

مقدمه: حدود 8.5 میلیون نفر از شاغلان کشور را قالی بافان تشکیل می دهند که شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی، به ویژه در ناحیه شانه آنها بسیار بالا است. توجه به خستگی عضلانی به عنوان ریسک فاکتور ایجادکننده اختلالات اسکلتی-عضلانی باعث ارتقای سلامت قالی بافان می شود. از فاکتورهای نشان دهنده گسترش خستگی عضلانی، کاهش فرکانس میانگین توان و افزایش مجذور میانگین ریشه در سیگنال های الکترومایوگرافی در واحد زمان است. این مطالعه به بررسی خستگی عضلانی قالیبافان می پردازد.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی با در نظر گرفتن معیارهای ورود و خروج، 12 قالی باف (9 زن، 3 مرد) وارد مطالعه شدند. داده های مطالعه با روش های الکترومایوگرافی سطحی و نرخ ناراحتی اعضای بدن، طی 210 دقیقه قالی بافی جمع آوری شد. تغییرات پارامترهای الکترومایوگرافی و نرخ ناراحتی اعضای بدن با روش آنالیز واریانس اندازه گیری های تکرار شده (با متغیرهای مستقل جنسیت و سابقه کار) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: طی 210 دقیقه قالی بافی، تغییر کاهشی فرکانس میانگین توان تراپزیوس فوقانی راست و چپ به ترتیب باP=0.002  و P=0.006 معنادار بود؛ ولی تغییرات مجذور میانگین ریشه این دو عضله در زمان بررسی معنادار نبود. به همین ترتیب طی این مدت، تغییرات نرخ ناراحتی اعضای بدن نیز معنادار نبود و روش عینی و روش ذهنی همبستگی معناداری نداشتند.نتیجه گیری: بررسی گسترش خستگی عضلانی با روش های عینی و ذهنی، کاهش معنادار فرکانس میانگین توان را نشان داد، اما پارامتر مجذور میانگین توان و نرخ ناراحتی اعضای بدن، تغییر معناداری نداشتند. رابطه معناداری بین ارزیابی ذهنی و عینی خستگی مشاهده نشد.

مقدمه: مداخله سرمایه روانشناختی لوتانز یک برنامه آموزشی است که اثربخشی آن بر کاهش بعضی از مشکلات مرتبط با کار تایید شده است. بنابراین ممکن است بتواند بر کاهش فرسودگی شغلی که از عوارض مربوط به کار محسوب شده و اثرات مخربی بر فرد و سازمان دارد موثر باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه مداخله ای لوتانز بر فرسودگی شغلی بود.روش بررسی: پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و جامعه آماری کارشناسان شاغل در شرکت ایران خودرو دیزل به تعداد 650 نفر بود. از بین آنها 60 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و در دو گروه 30 نفری قرار داده شدند. ابزار سنجش پرسشنامه فرسودگی شغلی پرسشنامه Maslash بود. پس از اجرای پرسشنامه برنامه مداخله ای لوتانز برای گروه آزمایش برگزار شد سپس شرکت کنندگان بار دیگر با استفاده از پرسشنامه بررسی شدند. داده های پژوهش با نرم افزار SPSS و آزمون تی مستقل تحلیل شدند.یافته ها: نتایج تحلیل نشان داد که نمره میانگین پیش آزمون فرسودگی شغلی در هر دو گروه اختلاف کمی با یکدیگر دارد (2.9 و 2.87)، اما میانگین فرسودگی شغلی در پس آزمون گروه آزمایش (2.12) و در خرده مقیاس های خستگی هیجانی (1.34) و مسخ شخصیت (0.72) کاهش معناداری یافته است (P<0.01). تفاوت معناداری در زیر مقیاس فقدان کارآمدی مشاهده نشد (P=0.466)، اما نقاط برش پرسشنامه نشان می دهد نمره گروه آزمایش از سطح متوسط به سطح بالای کارآمدی تغییر کرده است.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان گفت برنامه مداخله ای لوتانز بر کاهش فرسودگی شغلی به ویژه خرده مقیاس های خستگی هیجانی و مسخ شخصیت موثر است. بنابراین می تواند راهکار اجرایی مناسبی جهت کاهش فرسودگی شغلی باشد.

مقدمه: بروز حریق داخل یا خارج از قطارهای فعال در سیستم ریلی مترو را می توان ناشی از دلایل متعددی دانست، که می تواند علاوه بر ایجاد خسارات و تلفات فاجعه بار، باعث ایجاد شوک به جامعه نیز گردد. بدین جهت مطالعه ای با هدف شناسایی عوامل موثر در ایجاد حریق و ارزیابی میزان خطر حریق در قطارهای نوع Direct Current فعال در خطوط مترو شهر تهران انجام شد.روش بررسی: در اجرای این تحقیق پس از شناسایی انواع عوامل بوجود آورنده حریق در قطارهای مترو از طریق مشاهده، مصاحبه و بررسی مستندات با استفاده از تکنیک آنالیز درخت خطا مهم ترین علل بروز خطر حریق در قطارهای DC فعال در خطوط مترو شهر تهران تعیین شد. همچنین با آنالیز کمی درخت خطا میزان احتمال وقوع خطر حریق در طول یک سال محاسبه گردید.یافته ها: مهم ترین عوامل موثر در بروز حریق در قطارهای Direct Current مترو تهران را می توان عدم وجود برنامه منظم تعمیرات پیشگیرانه، عدم انجام تعمیرات صحیح، کیفیت نامناسب تجهیزات، عدم تعبیه data logger جهت پایش تغییرات دمایی مقاومت های سقف قطار و نیز نحوه هدایت راهبران قطار ذکر کرد. بر اساس محاسبات به عمل آمده در این پژوهش احتمال وقوع خطر یک بار برای هر 1.3 سال محاسبه گردید.نتیجه گیری: با توجه به نقش سیستم ریلی مترو تهران در جابجایی مسافرین و تراکم جمعیت در آن و همچنین احتمال وقوع خطرمحاسبه شده، با برگزاری دوره های آموزشی مناسب برای پرسنل درگیر و نظارت دقیق در حین انجام تعمیرات، نصب تجهیزات پایش حرارتی و آموزش مناسب راهبران قطار می توان احتمال وقوع خطر را کاهش داد.

مقدمه: یکی از بیماری های مرتبط با کیفیت هوای داخل ساختمان که علائمی نظیر سر درد، سر گیجه، تهوع، سرفه و عطسه، تحریک مخاط چشم، گلو، بینی و التهاب و خارش پوست را به همراه دارد، سندرم ساختمان بیمار است. هدف از انجام این مطالعه بررسی فراوانی علائم این سندرم و برخی عوامل مرتبط با آن در پرستاران بخش های مراقبت ویژه بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کرمان است.روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه توصیفی مقطعی بود. کلیه پرستاران بخش های مراقبت ویژه که حاضر به همکاری در تحقیق بودند به صورت سر شماری به مطالعه وارد شدند. در این پژوهش برای تعیین فراوانی سندرم مورد نظر از پرسشنامه استانداردMM040EA  مرتبط با سندرم ساختمان بیمار و کیفیت هوای داخل ساختمان استفاده شد و داده های استخراج شده از پرسشنامه ها با استفاده از آزمون آماری مجذور کای و ANOVA تحلیل گردید.یافته ها: فراوانی برخی علائم سندرم شامل عدم تمرکز (60.2%)، سردرد و خستگی (58.3%)، خشکی و قرمزی پوست (57.3%) و سوزش چشم با (48.5%) از سایر علائم شایع تر بود فروانی سندرم با سن، جنس، سابقه کار و شرایط کاری پرستاران ارتباط نداشت و عوامل محیطی موثر بر بروز سندرم، شامل سر و صدا و بوی نامطبوع محیط کار (P<0.05) بود.نتیجه گیری: با توجه به فراوانی بالای علائم سندرم ساختمان بیمار در پرستاران و ارتباط آن با عوامل محیطی سر و صدا و بوی نامطبوع محیط کار، توجه بیشتر به بهبود شرایط محیطی نظیر کارآیی سیستم تهویه مطبوع و افزایش ورود هوای تازه به بخش ها موجب افزایش کیفیت زندگی کاری پرستاران و در نتیجه ایجاد انگیزه و افزایش بهره وری در محیط کار خواهد شد.

مقدمه: به نظر می رسد قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، زنان و مردان را دچار ناباروری و نازایی کند. ترکیبات شیمیایی موجود در آنها میزان اسپرم را در مردان کاهش داده و درصد ناباروری را در مردانی که به طور مرتب در مزارع فعالیت کرده و در معرض با آفت کش ها قرار دارند، افزایش می دهد. این مطالعه با هدف تعیین میزان مشکلات باروری و دیگر اختلالات تولیدمثل نزد گروهی از کشاورزان استان فارس انجام گردید.روش بررسی: تعداد 268 نفر کشاورز مرد متاهل به روش تصادفی ساده انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسشنامه ای بدین منظور طراحی گردید و نخست پایایی آن مورد تایید قرار گرفت (آلفای کرونباخ 0.81)، فرم پرسشنامه با مصاحبه مستقیم با کشاورزان برای آنها تکمیل گردید. میزان شیوع ناباروری اولیه فعلی در جمعیت مورد مطالعه حدود 7.4% بود (P-Value=0.001). همچنین 6.3% کشاورزان دارای فرزندان با ناهنجاری های مادرزادی بودند. بالاخره 1.5% و 9% از همسران کشاورزان نیز سابقه مرده زایی و سقط خود بخودی داشتند.یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که میزان ناباروری اولیه فعلی در کشاورزان، سقط خودبخودی و مرده زایی در همسران آنها نسبت به افراد عادی جامعه بیشتر بوده و در مورد اول تفاوت ها از نظر آماری معنی دار است (P<0.05).نتیجه گیری: احتمالا می توان تغییرات شاخص های باروری در کشاورزان و همسران آنها را به مواجهه با آفت کش ها منتسب نمود.

مقدمه: خطای انسانی علت بسیاری از حوادث ناگوار است و این مساله در مشاغل پزشکی نیز نمود پیدا کرده است و هر ساله به همین علت بسیاری از بیماران یا جان خود را از دست می دهند یا بیماری آنها وخیم تر می شود. این تحقیق با هدف شناسایی و ارزیابی خطاهای انسانی به روش SHERPA در پزشکان اورژانس شاغل در بیمارستان حضرت امیرالمومنین شهرستان سمنان انجام شده است.روش بررسی: این پژوهش از نوع کیفی و به صورت مقطعی با استفاده از تکنیک SHERPA انجام شد. ابتدا هدف و روش کار برای پزشکان آموزش داده شد و سپس با استفاده از روش آنالیز سلسله مراتبی، وظایف و زیر وظایف مربوطه تعیین و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در مرحله بعد، بر اساس دستورالعمل SHERPA برگه کار مربوطه تکمیل گردید.یافته ها: در مجموع، 128 خطا در میان 35 وظیفه شناسایی شدند که بیشترین درصد خطاها از نوع عملکردی و کمترین درصد خطاها از نوع انتخابی بودند. 1.56% خطاها با سطح ریسک غیر قابل قبول که همگی آنها از نوع بازبینی، و 53.13% با سطح ریسک نامطلوب که بیشترین درصد آنها از نوع بازیابی بودند. خطاهای نامطلوب بیشترین درصد و خطاهای غیر قابل قبول کمترین درصد را تشکیل می دهند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله، کنترل خطاهای عملکردی (بیشترین درصد فراوانی) و بازیابی (بیشترین درصد خطاهای با سطح ریسک نامطلوب) باید در اولویت قرار گیرد.

مقدمه: سبک زندگی به عنوان شاخصی برای سلامت جسمی می تواند بر سلامت روان موثر باشد. این پژوهش نیز در پی بررسی وضعیت سبک زندگی افراد شاغل در محیط های کاری کارگری و کارمندی و مقایسه آن دو می باشد.روش بررسی: در مطالعه توصیفی و تحلیلی حاضر تعداد 400 نفر از کارمندان و کارگران ادارات و کارخانه های شهر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش بود. بخش ویژگی های دموگرافیک و بخش مربوط به سطوح مختلف سبک زندگی که به وسیله پرسشنامه استاندارد HPLP II، در سه سطح مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار SPSS ویرایش 16 انجام شد و به وسیله آزمون های آماری تی تست، کای اسکوار، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی انجام شد.یافته ها: در مجموع تفاوت معناداری بین سبک زندگی و 6 زیرمقیاس آن در دو گروه کارمندان و کارگران در سه سطح ضعیف و متوسط و خوب دیده شد. اکثریت کارگران و کارمندان سبک زندگی کل و 6 زیرمقیاس را در حد متوسط نشان دادند و در زیرمقیاس ها ابتدا روابط بین فردی سپس تعالی روحی و در انتها فعالیت فیزیکی را مد نظر قرار داده بودند. محل کار، میزان درآمد، سطح تحصیل، سن و وضعیت بومی و غیر بومی بودن با سبک زندگی در دو گروه کارمند و کارگر ارتباط معنادار داشت (0.05>P).نتیجه گیری: به نظر می رسد هر چند محل کار، کارخانه و اداره به عنوان یک عامل پیش بینی کننده موثر در سبک زندگی کارگران و کارمندان مشخص گردید، اما تفاوت های زمینه ای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هم بر سبک زندگی متفاوت آنان تاثیر گذار بوده است.

مقدمه: ریسک یا خطر همان تهدید ناشی از رویداد یا اقدامی است که به طور نامطلوبی توانایی یک سازمان را در دستیابی به اهدافش تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع مدیریت ریسک عبارتست از فرایند شناسایی، ارزیابی و کنترل ریسک های اتفاقی بالقوه ای که مشخصا پیشامدهای ممکن آن خسارت یا عدم تغییر در وضع موجود باشد. این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت مدیریت خطر در بیمارستان شهید دکتر رهنمون انجام شد.روش بررسی: این مطالعه مقطعی توصیفی روی پرستاران بیمارستان شهید رهنمون انجام شد. گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه و به طور سرشماری در اختیار کلیه پرستاران به تعداد 250 نفر قرار گرفت. این پرسشنامه 6 متغیر میزان شناخت کارکنان از مدیریت ریسک، وضعیت سامان دهی مدیریت ریسک، وضعیت سیاست ها ورویه ها، وضعیت آموزش مدیریت ریسک، جایگاه مدیریت ریسک و نظارت بر تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک را در 45 سوال در مقیاس لیکرت 5 گزینه ای مورد بررسی قرار داد و داده ها نیز در نرم افزار Excel آنالیز شدند.یافته ها: میزان شناخت کارکنان از مدیریت ریسک امتیاز 0.18±2.4، وضعیت سامان دهی مدیریت ریسک امتیاز 0.13±2.27، وضعیت سیاست ها و رویه ها امتیاز 0.02±2.17، وضعیت آموزش مدیریت ریسک امتیاز 0.04±2.18، جایگاه مدیریت ریسک امتیاز 0.08±2.65، نظارت بر تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک امتیاز 0.05±2.79 را به خود اختصاص داد.نتیجه گیری: با توجه به امتیازات به دست آمده در حیطه 6 مولفه مدیریت ریسک، وضعیت کلی مدیریت ریسک در بیمارستان شهید رهنمون یزد در حد ضعیف ارزیابی گردید. به نظر می رسد نظام حاکمیت بالینی، تدوین برنامه های آموزشی، اتخاذ خط مشی ها و روش های اجرایی و استقرار برنامه های نظارتی در راستای جاری سازی مدیریت ریسک باید به صورت جدی در بیمارستان ها دنبال شود.

مقدمه: جوشکاری یکی از اجزا مهم بسیاری از صنایع محسوب می گردد و انستیتو ملی ایمنی و سلامت کار برآورد کرده است که حداقل دو میلیون کارگر به عنوان جوشکار مشغول کار هستند؛ بنابراین شناخت مواجهات شغلی موجود در این صنعت و راه های کنترل آنها، جهت حفظ و ارتقا سلامت جوشکاران، امری ضروری است.روش بررسی: این مقاله مروری شامل قسمت های مختلفی می باشد از جمله: تعریف و تاریخچه صنعت جوشکاری، آشنایی با انواع روش های جوشکاری، مواجهات شغلی در صنعت جوشکاری، بیماری های ناشی از مواجهات شغلی در این صنعت، روش های کنترل مخاطرات در صنعت جوشکاری و پایش سلامت جوشکاران.یافته ها: جوشکاران با عوامل آسیب رسان فیزیکی و شیمیایی متعددی مواجهه دارند و میزان مواجهات در روش های مختلف جوشکاری نیز متفاوت می باشد؛ از جمله این عوامل آسیب رسان می توان به گازها و فیوم ها، استرس حرارتی، سر و صدا، پرتوهای مختلف غیر یونیزان، مواجهات ارگونومیک و مخاطرات ایمنی اشاره کرد. با توجه به این مواجهات، جوشکاران در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری های تنفسی از جمله رینیت، آسم، برونشیت مزمن و آمفیزم و غیره و بیماری های ناشی از عوامل آسیب رسان فیزیکی هستند.نتیجه گیری: پس از تعیین و شناسایی خطرات، می توان روش های مناسب کنترلی را بکار گرفت، از جمله جایگزینی، تهویه عمومی و موضعی، حفاظ گذاری، وسایل حفاظت فردی، پایش سلامت جوشکاران به طور دوره ای، آموزش جوشکاران و رعایت قوانین و استانداردها.