پایش
سال:1393 | دوره:14 | شماره:1 |تعداد مقالات:18

سلامت به عنوان یکی از ارکان سرمایه انسانی نقش زیادی در رشد و توسعه کشورها دارد. از این رو سرمایه گذاری در جهت بهبود وضعیت سلامت دارای اهمیت زیادی است. در این مطالعه سعی شد، با استفاده از اطلاعات تابلویی 68 کشور با سطح درآمد متوسط طی دوره زمانی 2010-1995 تاثیر مخارج سلامت روی وضعیت سلامت مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور از رهیافت اقتصاد سنجی داده های تابلویی استفاده شده است. نتایج نشان داد در نمونه مورد بررسی افزایش مخارج سلامت با افزایش امید به زندگی، کاهش نرخ مرگ و میر و کاهش نرخ مرگ و میر کودکان همراه است. نتایج همچنین نشان داد اگرچه مخارج سلامت عمومی و مخارج سلامت خصوصی هر دو نتایج سلامت را بهبود می بخشند، میزان اثر گذاری هر یک از این دو متغیر روی شاخص های مختلف وضعیت سلامت یکسان نیست. مخارج سلامت خصوصی نسبت به مخارج سلامت عمومی تاثیر بیشتری روی امید به زندگی در بدو تولد داشته است. در حالی که مخارج سلامت عمومی به نسبت بیشتر از مخارج سلامت خصوصی نرخ مرگ و میر و نرخ مرگ و میر نوزادان را در نمونه مورد بررسی کاهش می دهد. بر اساس نتایج بدست آمده، مخارج سلامت یکی از عوامل مهم تعیین کننده وضعیت سلامت در بین کشورها بوده و تخصیص منابع بیشتری به بخش سلامت می تواند به طور قابل توجهی وضعیت سلامت را بهبود بخشد.

افزایش سریع و روزافزون هزینه های بخش بهداشت و درمان به ویژه هزینه های بیمارستانی در سراسر جهان موجب گردیده است تا متخصصان اقتصاد سلامت و حتی پزشکان در تمام کشورها در پی یافتن شیوه جدیدی به منظور کنترل هزینه ها باشند. روش بهایابی بر مبنای فعالیت (ABC) یکی از روشهای نوین بهایابی است که امروزه مورد توجه متخصصان و مدیران قرار گرفته است. این رویکرد با ارائه اطلاعات موثر در جهت فرآیندهای انجام کار به مدیران در تصمیم گیری و کنترل هزینه ها کمک می کند. این مطالعه با هدف بررسی امکان استفاده از سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت در محدوده مشخصی از خدمات تصویر برداری (رادیولوژی و سونو گرافی) انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شامل کلیه بیمارستانهای طرف قرارداد سازمان بیمه سلامت ایران در شهر تهران است. سه نوع بیمارستان از بین جامعه مورد مطالعه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شد و مورد بررسی قرار گرفت. به منظور جمع آوری داده ها از روشهای مشاهده سیستم و بررسی مستندات و اخذ نظر از صاحبان فرآیند استفاده شده است. دستاوردهای مطالعه نشان داد که مراکز ارائه دهنده خدمت از نظر ثبت داده های مالی در سه گروه قابل طبقه بندی هستند. که فقط در یکی از این گروهها امکان محاسبه کلیه هزینه ها به تفکیک سطوح هزینه ای مورد نیاز روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت وجود دارد. به نظر می رسد بررسی وضعیت ثبت داده های مالی بیمارستان یکی از عوامل اساسی است که بر امکانپذیری استفاده از تکنیک هزینه یابی بر مبنای فعالیت در محاسبه قیمت تمام شده خدمات تاثیر می گذارد.

آندومتریوز یکی از شایعترین بیماری های زنان در سنین باروری است که آثار منفی بسیاری بر سلامت روان، سلامت جسم و کارآیی شغلی و اجتماعی بیماران دارد. تاثیر بیماری آندومتریوز بر سلامت جنسی زنان کمتر مورد توجه بوده و مطالعات بیشتر بر تاثیر درمان های مختلف بر دو شکایت شایع این بیماران یعنی نشانگان درد و ناباروری و به طور خاص، بر یکی از جنبه های اختلال عملکرد جنسی یعنی دیسپارونیا متمرکز بوده است. هدف این مطالعه ارزیابی جامع مطالعات موجود در زمینه بررسی تاثیر بیماری و درمان های آن بر سلامت جنسی مبتلایان و ارائه نمایی کلی از موضوع است تا توجه محققان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی را بر جنبه های مشکل آفرین و کمتر دیده شده بیماری آندومتریوز یعنی سلامت جنسی این بیماران جلب نماید. در یک مرور نظام مند با استفاده از اصول پریزما مقالات کامل منتشر شده در سالهای 2013-1975 در زمینه آندومتریوز و درمانهای آن استخراج شده و پس از ارزیابی معیارهای ورود و خرو ج و در مرحله بعد بررسی از نظر معیارهای شایستگی 37 مقاله (32 مقاله کمی و 5 مقاله کیفی) انتخاب و مرور شدند. نتایج نشان داد که در اکثر موارد دیسپارونی به عنوان یکی از نشانگان درد و نه به عنوان یک شکایت جنسی گزارش شده است و سلامت جنسی بیماران تنها در سالهای اخیر مورد توجه محققان و ارائه دهندگان خدمت قرار گرفته است. درد، تواتر رابطه جنسی، عملکرد جنسی، ارگاسم، رضایت جنسی و رضایت شریک جنسی بیشترین موارد اشاره شده در مقالات بودند. زندگی جنسی و اهمیت آن در حفظ رابطه زناشویی و کیفیت زندگی بیماران در کنار متغیرهای زیست شناختی و بالینی باید مورد توجه محققان و پزشکان قرار گیرد.

عملکرد جنسی جزء مهمی از زندگی زنان است و تغییر در آن به خصوص در یائسگی، می تواند بر سلامت ایشان تاثیرگذار باشد. عملکرد جنسی زنان یائسه می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. هدف از این مطالعه مروری، بررسی عوامل موثر بر عملکرد جنسی زنان یائسه و شناسایی چالش های موجود بود. در مطالعه حاضر از مقالات ایندکس شده در پایگاه های اطلاعاتی اطلاعاتیPubmed ، Science Direct، Iranmedex، Google Scular، EMBASE، Scopud و SID استفاده شده است. در این بررسی کلیه عوامل موثر بر عملکرد جنسی زنان یائسه در سه حیطه جسمی، روانی- عاطفی و اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته اند. مجموعه مقالات بررسی شده شامل 46 مقاله در رابطه با یائسگی و عملکرد جنسی بوده که دربرگیرنده تحقیقات مربوط به 10 سال اخیر (از سال 2003 تاکنون ) بوده است. نتایج مطالعه نشان می داد که در حیطه جسمی، سن، کمبود استروژن ها، نوع یائسگی (طبیعی و جراحی)، مشکلات طبی مزمن، هیسترکتومی، مشکلات جنسی شریک جنسی، شدت نشانه های یائسگی (به جز گرگرفتگی)، سابقه زایمان سخت و وضعیت بهداشتی از عوامل موثر بر عملکرد جنسی شناخته شده اند. برخی نتایج متناقض در خصوص تاثیر میزان آندروژنها، درمان هورمونی، ورزش و فعالیت بدنی، شاخص توده بدنی و تاریخچه مامایی بر عملکرد جنسی زنان یائسه حاصل شد. در حیطه روان عاطفی، تمامی مطالعات تاثیر افسردگی و اضطراب را بر میزان عملکرد جنسی تایید نموده اند. در حیطه اجتماعی، عواملی شامل مصرف سیگار، کیفیت روابط با همسر، وفاداری شریک جنسی، آگاهی جنسی، دسترسی به مراقبت های بهداشتی، سابقه طلاق یا مرگ همسر قبلی، زندگی جدا از همسر، و درک منفی از وضعیت سلامت زنان از عوامل موثر شناخته بودند. در مورد تاثیر تحصیلات، شغل، وضعیت اجتماعی و اقتصادی، مصرف الکل، مدت زمان زناشویی و تعداد مقاربت نتایج متناقضی حاصل شده. عوامل متعددی بر عملکرد جنسی زنان یائسه موثرند که در برخی موارد بررسی بیشتری مورد نیاز است.

آمار سزارین انتخابی در اغلب کشورهای دنیا از جمله در ایران به طور چشمگیری در حال افزایش است و افزایش بی رویه آن به معضلی برای مسوولان سلامت بخش های بهداشت و درمان تبدیل شده است. از آنجایی که هنور نه تنها مطالعات منتشر شده ای که بهبود پیامدها را برای مادر و یا نوزاد را به روش سزارین انتخابی گزارش نماید وجود ندارد، بلکه نشان داده شده است که نسبت به زایمان به شیوه واژینال با پیامدهای ناگوار بیشتری همراه است. از سوی دیگر با تغییر سیاست های جمعیتی از تحدید موالید به سوی تشویق موالید، سزارین های تکراری که عمده دلیل سزارین های انتخابی محسوب می شوند با خطرات و پیامدهای بیشتری همراه خواهند بود. از این رو با توجه به هزینه هایی که به صورت های مختلف به نظام سلامت تحمیل می گردد، امری خیراخلاقی تلقی می شود. با وجود برنامه های ترویجی متعددی که اداره سلامت مادران وزارت بهداشت در سال های گذشته تاکنون به منظور کاهش سزارین طراحی و اجرا نموده است، هنوز راهکار مناسبی که بتوان از آن برای کاهش میزان سزارین انتخابی بهره گرفت مورد بحث است. از این رو هدف مطالعه حاضر بررسی چالش ها و راهکارهای مرتبط با حوزه مدیریت نظام سلامت از دیدگاه صاحب نظران برای کاهش میزان سزارین بوده است که به شیوه کیفی طراحی گردید. یازده مصاحبه عمیق فردی مبتنی بر هدف بر اساس راهنمای مصاحبه با ماما، متخصص زنان و متخصص جامعه شناسی در حوزه های مختلف شغلی انجام شد. جهت افزایش صحت و استحکام داده ها قابلیت پذیرش، قابلیت اعتماد، قابلیت تایید و قابلیت انتقال داده ها مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل داده های کیفی منجر به تولید چهار مفهوم «استانداردسازی»، «آموزش»، «اصلاح و وضع قوانین و مقررات» و «نظارت بر عملکرد» گردید. هرگونه کاهش در میزان آمار سزارین ضمن این که به هماهنگی های بین بخشی نیازمند است، وابسته به مداخله جدی مجموعه مدیریتی نظام سلامت است.

بارداری برای زنان، یک مرحله گذر برای پذیرش نقش، تعهد و مسوولیت جدید است که لازمه تطابق با آن آمادگی از نظر روحی و ذهنی است، لذا ماهیت غیرمنتظره بارداری ناخواسته، فرایند تطابق با آن را به چالش می کشد. هدف اصلی این مطالعه، تبیین فرایند تطابق زنان با بارداری ناخواسته است. مطالعه از نوع کیفی با رویکرد تحلیل محتوا بود. جمع آوری داده ها از طریق 23 مصاحبه نیمه ساختار یافته و عمیق با 15 زن ادامه دهنده بارداری ناخواسته در تبریز انجام گرفت. نمونه گیری به صورت هدفمند از خرداد 1392 آغاز و تا مرحله اشباع شهریور انجام شد. تحلیل همزمان با جمع آوری داده ها، با استفاده از نرم افزار MAXQDA2007 انجام گرفت. تحلیل داده ها منجر به استخراج چهار درون مایه «واکنش های منفی و اجتنابی»، «محدودیت های اجتماعی سقط»، «ارزش ها و باورهای مذهبی» و «تعارضات بعد از تداوم» شد. بدین معنی که زنان بدنبال مواجهه با بارداری ناخواسته، به علت ماهیت برنامه ریزی نشده آن، دچار خودباختگی شده و واکنش های منفی و اجتنابی از خود بروز می دهند. در این میان، محدودیت های اجتماعی سقط، به عنوان مانع و بازدارنده سقط عمل می کنند. اگرچه بستر فرهنگی اجتماعی کشور به تطابق با بارداری کمک می کند اما پیامد مهمی چون تعارضات بعد از تداوم را بدنبال دارد.بارداری ناخواسته برای زنان با واکنش های منفی و اجتنابی شروع و به تعارضات بعد از تداوم می انجامد که این امر ضرورت مداخلات برای پیشگیری اولیه جهت جلوگیری از وقوع بارداری ناخواسته و نیز حمایت های روحی-روانی جهت تطابق مثبت با بارداری (پیشگیری ثانویه) را نشان می دهد.

از منظر جامعه شناختی بیماری و سلامت پدیده هایی اجتماعی و طبقاتی هستند که خاصیت نابرابر و چند لایه جوامع بشری را با خود به همراه دارند. از این رو هر چه قدر نابرابری های اجتماعی در جامعه ای حادتر باشد به همان نسبت، توزیع سلامت نیز نابرابر خواهد بود. لذا با عنایت به اهمیت شاخص های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی در بحث سلامت و تفاوت هایی که در نتیجه این شاخص ها در سطح سلامت و در نتیجه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت افراد می تواند اتفاق بیافتد، این تحقیق به دنبال ارزیابی نحوه توزیع سلامت در بین شهروندان تبریزی بوده و از این رهگذر در پی بررسی تفاوت گروههای مختلف اجتماعی اقتصادی در رابطه با سبک زندگی آگاهی های بهداشتی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بود تا با استفاده از الگوهای نظری مبتنی بر علت شناسی اجتماعی به تبیین این تفاوت ها بپردازد. بدین منظور مطالعه حاضر به صورت مقطعی و بر روی 650 نفر از والدین 65 - 15ساله خانوارهای تبریزی که به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده بودند، صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که از نظر کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی و نیز سبک زندگی سلامت محور تفاوت معنی دار بین زنان و مردان وجود دارد و مردان از وضعیت سلامتی بهتری در مقایسه با زنان برخوردارند. همچنین با افزایش سطح تحصیلات افراد، نمرات سبک زندگی سلامت محور، آگاهی های بهداشتی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت آنها بهبود یافته است. آزمون رگرسیون خطی گام به گام نیز نقش سبک زندگی، آگاهی های بهداشتی، تحصیلات و جنسیت در نابرابری های سطوح سلامت بین شهروندان را تایید نمود. مطالعه به این نتیجه رسید که سلامت و بیماری مقوله هایی صرفا فیزیولوژیک نبوده و عوامل اجتماعی نیز نقشی تعیین کننده در سطح سلامت شهروندان، همچنین رفتارهایی دارند که می توانند سلامتی افراد را به مخاطره بیاندازند.

مصدومیت ها از جمله مهم ترین مشکلات سلامت عمومی در جهان و ایران بشمار می آیند. این مطالعه بر اساس داده های نظام ثبت مرگ و با استفاده از شاخص DALY به منظور تعیین بار ناشی انواع مصدومیت ها در استان ایلام در سال 1390 انجام شده است. کل سال های از دست رفته عمر به علت مرگ ناشی از مصدومیت ها (آسیب ها) 7/12002 سال (معادل 21.5 در هزار نفر جمعیت) بود. مردان در مقایسه با زنان نسبت بیشتری از بار مصدومیت ها را به خود اختصاص داده بودند (69.7 درصد در برابر 30.3 درصد). بطورکلی، بالاترین نسبت (68.4 درصد) از بار محاسبه شده مربوط به گروه سنی 15 تا 35 سال بود. مهم ترین علل از دست رفتن عمر در مردان و زنان به ترتیب حوادث ترافیکی و خودکشی بود. نتایج این مطالعه نشان داد که آسیب ها بار قابل توجهی را بر جمعیت استان ایلام تحمیل نموده و از عوامل اصلی از دست رفتن عمر هستند. تدوین و طراحی برنامه های مداخله ای مناسب با شرایط استان برای کاهش و یا کنترل تاثیر آسیب ها از اقدامات لازم و دارای اولویت است.

عدم قطعیت یک مولفه عمده در تجربه بیماری است که می تواند به طور گسترده ای بر تطابق روانی و برآیندهای بیماری اثر بگذارد. عدم قطعیت در بیماری به صورت ناتوانی در تعیین معنای رویدادهای مربوط به بیماری و یا عدم توانایی پیش بینی پیامدهای بیماری تعریف می شود. هدف از انجام این مطالعه ترجمه و اعتباریابی «قیاس عدم قطعیت در بیماری میشل» (MUIS-A) و بررسی ویژگی های روان سنجی آن در بیماران مبتلا به سرطان بود. در این مطالعه، اعتبارسنجی مقیاس مذکور براساس الگوی وایلد و همکاران، در مورد 420 بیمار مبتلا به سرطان مراجعه کننده به دو بیمارستان تهران انجام شد. مقیاس مذکور به فارسی ترجمه و به انگلیسی ترجمه برگردان شده و نظرات ویرایشی طراحان مقیاس اعمال شد. سپس ارزیابی روایی محتوی و صوری، روایی ساختار (با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی) و ثبات درونی و پایایی آزمون- بازآزمون برای نسخه فارسی انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه 16 و لیزرل 8.5 تحلیل شد. میانگین امتیاز MUIS-A شرکت کنندگان (16.8) 90.1 بود. تحلیل عاملی تاییدی به طور کلی روایی ساختار و 4 زیر مقیاس MUIS-A را تایید کرد. پایایی ثبات ابزار در دوبار اجرای آن به فاصله 3 هفته، r=0.91 بود. آلفای کرونباخ برای کل مقیاس MUIS-A a=0.89 و برای چهار فاکتور آن از a=0.86-0.58 به دست آمد. نسخه فارسی MUIS-A شاخص های روان سنجی خوبی داشته و می تواند در بررسی عدم قطعیت در بیماران ایرانی مبتلا به سرطان استفاده شود.

مصرف اسیدهای چرب امگا 3 می تواند پاسخ التهابی را در بیماران دیابتی تغییر داده و که ممکن است مزایای تمرین ورزشی را زیاد نماید. هدف این مطالعه تعیین اثرات 8 هفته تمرین هوازی به همراه مکمل سازی با امگا 3 بر شاخص های التهابی و نشانگان متابولیک بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بود. در این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون، سی بیمار دیابتی (48.58±7.4 سال) به طور تصادفی به گروه های مصرف مکمل امگا 3 (2000 میلی گرم/روز)، تمرین هوازی به همراه مصرف امگا 3 و کنترل اختصاص داده شدند. برنامه تمرین هوازی 60-50 دقیقه در روز، سه روز در هفته و برای 2 ماه بود. سطوح سرمی پروتئین واکنشی C، اینترلوکین 1، فاکتور نکروز دهنده توموری آلفا، ترکیب بدنی و شاخص های متابولیکی قبل و بعد از دوره تمرینی ارزیابی شد. تحلیل داده ها نشان داد که مکمل سازی با امگا 3 همراه با تمرین هوازی منجر به بهبود بیشتر در شاخص های آدیپوسیتی (p=0.03)، کلسترول تام (P=0.03) و تری گلیسرید (P=0.03) می شود. مقایسه میانگین های سه گروه نشان داد که تفاوت معنی دار در اثرگذاری بر پروتئین واکنشی C (P=0.27)، اینترلوکین 1 (P=0.12) و فاکتور نکروز دهنده توموری آلفا (P=0.15) در نمونه آماری مورد بررسی وجود نداشت. این نتایج پیشنهاد نمود که تمرین هوازی و مکمل سازی با امگا 3 می تواند اثرات مفیدی بر شاخص های متابولیکی در یک دوره دو ماهه داشته باشد. بر اساس نتایج این مطالعه مصرف روزانه امگا 3 و تمرین هوازی برای افراد مبتلا به دیابت نوع دو پیشنهاد شد.

رسانه های عمومی به دلیل گستره تاثیرگذاری خود، از جمله کانال های ارتباطی مهم جهت تغییر رفتار یا باورهای سلامت هستند. یکی از حوزه هایی که در سال های اخیر به طور قابل توجهی محتوای رسانه ها را به خود اختصاص داده است، اطلاعات تغذیه ای است سرطان از جمله بیماری های مرتبط با تغذیه است. هدف از این پژوهش، تحلیل محتوای اطلاعات تغذیه ای مرتبط با سرطان در مجلات عامه پسند ایران در سال 1391 بود. پژوهش حاضر پیمایشی کاربردی و روش آن تحلیل محتوا بود. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی محقق ساخته است. جامعه آماری شامل کلیه پیام های مندرج در 173 نسخه مجله از 8 مجله عامه پسندی بود که بر اساس ویژگی های مجلات عامه پسند و جستجو در بانک اطلاعات نشریات کشور و اعمال معیار های ورود و خروج انتخاب شدند. حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری غیر احتمالی هدفمند 295 پیام استخراج شده از 96 نسخه مجله به دست آمد. یافته ها نشان داد گرایش موضوعی پیشگیری دارای بیشترین (86.8 درصد) و درمان دارای کمترین (4.7 درصد) فراوانی بود. انار به عنوان ماده غذایی پیشگیری کننده، سس مایونز و سوسیس و کالباس به عنوان ماده غذایی سرطان زا و پوست نارنگی به عنوان ماده غذایی درمان گر این بیماری، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده بودند. از نظر نوع سرطان، بیش از نیمی از پیام ها (51.2 درصد) به سرطان به طور عام اشاره کرده بودند. پس از آن بیشترین پیام ها به ترتیب مربوط به سرطان سینه (13.2 درصد) و سرطان پروستات (10.51 درصد) و کمترین پیام ها مربوط به سرطان پانکراس و سرطان وابسته به هورمون (0.3 درصد) بودند. لیکن به رغم ماهیت آگاهی رسانی پیام ها، نگرانی هایی در رابطه با صحت و سندیت علمی این مطالب وجود دارد.