پایش
سال:1384 | دوره:4 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

وضعیت رشد در دوران نوجوانی در تعیین شاخص های مرگ و میر و نوع بیماری در دوران بزرگسالی موثر است. این مطالعه یک بررسی توصیفی ـ مقطعی است که با هدف بررسی وضعیت نمایه توده بدن، مقایسه انرژی و برخی مواد مغذی دریافتی با مقادیر توصیه شده مرجع (Dietary-Reference-Intakes-DRIs) در دختران 5/18-5/14ساله دبیرستانی شهر سمنان در سال تحصیلی 83-1382 انجام پذیرفت.پس از تعیین حجم نمونه، اندازه گیری های تن سنجی شامل قد، وزن و تعیین نمایه توده بدن (Body Mass Index – BMI) بر روی 256 دختر دبیرستانی انجام شد. مقادیر انرژی و برخی مواد مغذی دریافتی با استفاده از پرسشنامه ثبت خوراک و یاد آمد خوراک 24 ساعته تعیین گردید. جهت بررسی نمایه توده بدن در دختران از مرجع مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در آمریکا (Center for Disease Control and Prevention- CDC2000) استفاده شد.نتایج نشان داد که میزان کم وزنی (صدک 5 >BMI) و وزن اضافی (صدک 85 ≤BMI > صدک 95) در این مطالعه به ترتیب با 9/5 درصد (مورد انتظار 5 درصد) و 7/11 درصد (مورد انتظار 10 درصد) بیش از حد مورد انتظار بود. در مقایسه انرژی و برخی مواد مغذی دریافتی با مقادیر توصیه شده مرجع، کمبود دریافت انرژی و مواد مغذی چون ویتامین B12، فولات، کلسیم، روی و فیبر در دختران دبیرستانی سمنانی مشهود بود.

این پژوهش یک مطالعه مقطعی (توصیفی تحلیلی) است. هدف از این بررسی تعیین میزان آگاهی و چگونگی عملکرد دختران در مورد نقش، منابع غذایی، عوامل موثر بر جذب و نیز علل و علایم کمبود آهن در دبیرستان های منطقه 6 شهر تهران بود. با استفاده از نمونه گیری تصادفی، 6 دبیرستان دولتی و 4 دبیرستان غیر انتفاعی انتخاب شدند. تعداد دانش آموزان مورد بررسی به تفکیک نوع دبیرستان دولتی و غیرانتفاعی به ترتیب 380 و 120 نفر بودند.داده های این پژوهش توسط پرسشنامه خود اجرا جمع آوری گردید. در این بررسی مشخص شد که میزان آگاهی در دختران نوجوان در مورد نقش منابع غذایی، عوامل موثر بر جذب و همچنین علل و علایم کمبود آهن پایین است. بین میزان آگاهی با مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی، معدل سال قبل و شغل پدر ارتباط معنی داری یافت شد (تمام موارد (P<0.05. همچنین، مشخص گردید که عملکرد دختران دانش آموز در این زمینه مطلوب است. بین امتیاز عملکرد و معدل سال قبل و رشته تحصیلی نیز ارتباط معنی دار وجود داشت (هر دو مورد (p<0.05.رفتارهای تغذیه ای نامطلوب مانند مصرف ماست، دوغ، نوشابه و چای همراه با غذا یا با فاصله کمی از آن در 65-17 درصد دانش آموزان وجود داشت.در مجموع نتایج به دست آمده نشان می دهد که میزان آگاهی دختران دبیرستان های منطقه 6 تهران در مورد آهن غذایی پایین است و رفتارهای تغذیه ای نامطلوب در درصد زیادی از آنان وجود دارد.

این مطالعه به بررسی مصدومین زمین لرزه بم که طی ساعات اولیه پس از حادثه توسط امداد هوایی به بیمارستان امام خمینی تهران انتقال داده شده و بستری گردیده بودند، پرداخته است. در این مطالعه سعی شده است با بررسی وضعیت مصدومین و اقدامات بعمل آمده، پیامد نهایی آنها بررسی شود تا بتوان در وضعیت های مشابه در آینده با برنامه ریزی بهتر در این زمینه عمل نمود.اطلاعات اولیه بیماران شامل مشخصات دموگرافیک و وضعیت مصدوم در زمان وقوع حادثه و قرار گرفتن در زیر آوار و اقدامات اولیه نیز بر اساس معاینه بیمار و گزارش پزشکی اولیه بدست آمد. نوع آسیب های بیماران در سه گروه آسیب های جراحی عمومی، ارتوپدی، جراحی اعصاب و ستون فقرات طبقه بندی شد. پس از طبقه بندی آسیب بیماران نوع درمان و عمل جراحی انجام گرفته ثبت شد. وضعیت بیماران 72 ساعت پس از ورود نیز به عنوان پیامد نهایی بیماران در فرم جمع آوری اطلاعات بیماران ثبت گردید.به طور کلی 230 مصدوم حادثه بم به بیمارستان امام خمینی تهران انتقال داده شد که از این بین 37 نفر به صورت سرپایی بررسی و درمان و 193 نفر بستری شدند. میانگین سنی مصدومین 5/32 سال بود که بیشتر آنها را افراد مذکر تشکیل می دادند (5/95 درصد). هیچیک از اقدامات اولیه برای 5/78 درصد از مصدومین بستری شده در بدو ورود انجام نگرفته بود. بیشترین آسیب مربوط به آسیب اندام ها به ویژه اندام تحتانی بود که در بیش از 50 درصد مصدومین مشاهده شد. آسیب قفسیه سینه، شکم و ترومای سر و ستون فقرات در رده های بعدی قرار داشتند. میزان مرگ 2 نفر (03/1 درصد) بود. 4 نفر نیز نیاز به دیالیز داشتند.در نهایت، هر چند انجام مطالعه با مشکلات و محدودیت هایی مواجهه بوده است و نمی توان آمار بدست آمده را به کل مصدومین زمین لرزه بم تعمیم داد ولی در مقایسه با مطالعات گذشته داخل یا خارج کشور نتایج این بررسی نشان می دهد که در صورت سرعت العمل در انتقال و رسیدگی بیماران می توان پیامد بیماران را بهبود بخشید. برای بررسی عوامل موثر در نوع آسیب و مرگ و میر نیاز به مطالعات تکمیلی است.

دیابت یک بیماری مزمن است و کنترل آن نیاز به تغییرات اساسی در سبک زندگی بیماران دارد. انتظار می رود بیماران 95 درصد از کنترل دیابت را شخصا انجام دهند. هدف این مطالعه تعیین تاثیر مداخله آموزشی در چارچوب مدل اعتقاد بهداشتی در پیش بینی تغییر رفتار بیماران دیابتی بود.جمعیت مورد مطالعه، بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 تحت پوشش درمانگاه دیابت بندرعباس بودند.80 بیمار انتخاب شده و به طور تصادفی به دو گروه مداخله (40 نفر) و کنترل (40 نفر) تقسیم شدند. به منظور تعیین رفتار و نگرش بیماران در چارچوب مدل اعتقاد بهداشتی و خودکارآمدی، اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه طی مصاحبه مستقیم و سازمان یافته با نمونه های انتخاب شده و در دو نوبت قبل از مداخله آموزشی و چهار ماه بعد از آن جمع آوری گردید. پس از مداخله، افزایش معنی داری در امتیازات حساسیت درک شده (از 3/6 به 7/8) ، شدت درک شده (از 6/13 به 8/16)، منافع درک شده (از 3/13 به 6/16)، خودکارآمدی (از 3/20 به 3/25) و رفتار (از 94/3 به 7/7) و کاهش معنی داری در موانع درک شده (از 6/14 به 1/11) در بیماران گروه مداخله در مورد بیماری دیابت و انجام فعالیت های خود مراقبتی ایجاد گردید (P<0.001)، اما در گروه کنترل تغییر معنی داری مشاهده نشد. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که خودکارآمدی (P<0.001) و تهدید درک شده (P=0.001) نقش موثری در پیش بینی تغییر رفتار دارند.اگرچه بعد از مداخله آموزشی تغییر معنی داری در رفتار بیماران گروه مداخله ایجاد شد، اما برای رسیدن به حالت مطلوب هنوز فاصله زیادی وجود دارد. با این وجود استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی با تاکید بر خودکارآمدی و حساسیت و شدت تهدید درک شده به منظور پیش بینی و تغییر رفتار در بیماران دیابتی مفید است و در آموزش به این بیماران که هدف آن تغییر سبک زندگی در بلند مدت است، ارتقای خودکارآمدی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

توجه به محیط های شغلی و شرایط کارکنان امری است که در دهه های اخیر به منظور بالا بردن کیفیت کار، حفظ سلامت و بهداشت کارکنان و جهت بهره جویی بیشتر و بهتر از طول مدت سنوات کاری مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه، بررسی ارتباط بین تنش شغلی و رضایت شغلی در بین کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون اهواز است.در پژوهش حاضر که یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است، برای انتخاب نمونه ها از روش نمونه گیری ساده تصادفی از لیست کارکنان استفاده شده است. تعداد افراد مورد مطالعه دراین پژوهش 246 نفر بوده و در آن از دو پرسشنامه تنش شغلی استاینمتز و پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا (Minnesota Job Satisfaction Questionnaire-MSQ) استفاده شد.نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که بین میزان تنش شغلی و رضایت شغلی کارکنان (p<0.001) و همچنین بین سن کارکنان وتنش شغلی ارتباط معنی دار و معکوس وجود دارد (p=0.001). همچنین بین سن و تعداد فرزندان با رضایت شغلی کارکنان رابطه مستقیم و معنی دار وجود دارد (p<0.001)، اما بین میزان تحصیلات و رضایت شغلی کارکنان رابطه معکوس و معنی دار وجود داشت (p<0.001).تنش های شغلی بر روی زندگی کارکنان خصوصا شاغلین در واحدهای صنعتی تاثیرگذار است. زیرا تنش، عامل مهمی است که می تواند بر سلامتی نیروی انسانی کارآمد، سلامتی دیگر کارکنان و رضایت شغلی اثرات مخرب و زیان آوری داشته باشد.

این پژوهش با هدف ارزیابی وضعیت مدیریت زباله در بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1383 انجام شده است. پژوهش حاضر پژوهشی توصیفی بوده که به صورت مقطعی پذیرفته است. جامعه پژوهش بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1383 بوده است. روش گردآوری داده ها مصاحبه و مشاهده و ابزار گردآوری پرسشنامه ای به سبک لیکرت بود. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی ـ تحلیلی و نرم افزار SPSS استفاده گردیده است. یافته ها نشان داد که 75 درصد از بیمارستان های مورد پژوهش (n=13) از نظر تولید مواد زاید آناتومیک وضعیت مطلوبی داشته اند. اما در زمینه تولید مواد زاید رادیواکتیو تنها وضعیت 42 درصد از بیمارستان ها (n=7) مطلوب بوده است. تنها 50 درصد اتاق ها و راهرو و قسمت های مختلف بیمارستان دارای زباله دان با شرایط مطلوب بوده و جداسازی مواد زاید عفونی از سایر مواد زاید در محل تولید تنها در 50 درصد بخش ها و واحدها انجام می شد. در 42 درصد موارد زباله های عفونی در کیسه ها و ظروف با رنگ مشخص نگهداری می شدند و در 44 درصد موارد جمع آوری زباله از بخش ها به وسیله ترالی در بسته صورت می گرفت که 87 درصد از این ترالی ها برای حمل زباله حجم مناسبی داشتند. تناوب جمع آوری زباله در این بیمارستان ها در 74 درصد موارد مطلوب بود. علی رغم تعداد زیاد طبقات هیچ کدام از این بیمارستان ها سیستم پرتاب زباله یا آسانسور مخصوص حمل زباله نداشتند. 87 درصد از بیمارستان ها نیز فاقد زباله سوز بودند. در 70 درصد موارد در این بیمارستان ها شرایط دفع مواد نوک تیز و برنده رعایت می شد.به طور کلی می توان نتیجه گرفت که مدیریت زباله در بیمارستان های مورد پژوهش در حد مطلوبی صورت نمی گیرد و مسوولین این بیمارستان ها باید توجه بیشتری به مدیریت این فرایند داشته باشند.

طراحی و استقرار نظام ارزیابی از نیازهای ضروری یک سازمان جهت تعیین میزان دستیابی به اهداف است. در راستای نظام بخشیدن به گزارش عملکرد واحدهای مختلف دانشگاه، طرح «طراحی مدل ارزیابی عملکرد دانشگاه» در سال 82- 1381 در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی تهران انجام شد. اهداف اصلی این طرح عبارت بودند از طراحی مدل ارزیابی عملکرد (سطح مدیریت ارشد دانشگاه) و تدوین معیارهای عملکرد (تدوین شاخص ها و سوالات مورد نیاز). در این مطالعه، مدل تعالی عملکرد «بالدریج» به عنوان الگویی جهت ارزیابی عملکرد دانشگاه به شیوه «خود ارزیابی» انتخاب شد. لیست سوالات مورد نیاز (چک لیست خود ارزیابی) جهت کاربردی کردن مدل تعالی عملکرد بالدریج تعیین شده و نحوه امتیاز بندی سوالات و تفسیر نتایج خود ارزیابی با استفاده از این مدل پیشنهاد شدند. در این راستا جهت تسهیل دستیابی به شاخص های مورد نیاز برای معیار «نتایج» در مدل ارزیابی عملکرد، عناوین شاخص های مورد نیاز (جهت تحلیل درسطح مدیریت ارشد دانشگاه) و تعاریف آنها نیز تعیین شدند. قابل ذکر است که شاخص ها و مدل ارایه شده در این طرح تحقیقاتی زمانی کاربردی بوده و می توانند اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری مدیران را در دسترس قرار دهند که اقدامات دیگری نیز در دانشگاه انجام شوند. این اقدامات عبارتند از: طراحی و استقرار سیستم مدیریت اطلاعات در دانشگاه، نهایی کردن مدل تعالی عملکرد دانشگاه (انجام یک دور ارزیابی به طور آزمایشی)، رویکرد به فرهنگ خود ارزیابی و تعیین برنامه عملیات خود ارزیابی در دانشگاه با توجه به مدل تعالی عملکرد.

کم خونی فقر آهن یکی از مشکلات تغذیه ای شایع در ایران است. در این راستا برنامه کشوری غنی سازی آرد با آهن در بهار 1380 در استان بوشهر به صورت آزمایشی (پایلوت) به اجرا گذاشته شد. ارزیابی میاندوره ای این برنامه در زمستان 1382 با دو هدف بررسی میزان تاثیر این برنامه بر میزان شیوع کم خونی (کمبود هموگلوبین، کمبود فریتین و کم خونی فقر آهن) و بررسی میزان پوشش این برنامه انجام شد. دو مطالعه در ارزیابی میاندوره ای طراحی شدند. مطالعه اول به صورت مطالعه مداخله ای شاهددار جهت بررسی اثر بخشی برنامه در استان بوشهر (گروه تحت مداخله) و در سه شهرستان از استان فارس (گروه شاهد) اجرا شد. جمعیت تحت مطالعه شامل زنان 49-15 سال بود. متغیرهای زمینه ای و مخدوش کننده توسط پرسشنامه جمع آوری و خونگیری جهت تعیین میزان هموگلوبین و فریتین انجام شد. مطالعه دوم به صورت مطالعه مقطعی جهت تعیین پوشش برنامه (میزان آهن نان خانوار و آهن آرد نانوایی ها) در استان بوشهر انجام شد. طبق نتایج، در استان بوشهر، پوشش آرد غنی شده با آهن 100 درصد و پوشش نان غنی شده مساوی 7/99 درصد برآورد شد. 863 زن (567 نفر در استان بوشهر و 296 نفر در استان فارس) از نظر اثربخشی برنامه تحت مطالعه قرار گرفتند. میزان شیوع کم خونی فقر آهن (کمبود هموگلوبین و کمبود فریتین) و میزان شیوع کمبود فریتین در زنان استان بوشهر به طور معنی دار نسبت به گروه شاهد کاهش یافته بود. میزان شیوع کمبود هموگلوبین و میانگین هموگلوبین از نظر آماری تغییر معنی دار نداشت.با توجه به این که غنی سازی مواد غذایی قسمتی از یک استراتژی کلان بهداشتی جهت کنترل کم خونی در جامعه است، لذا بحث در خصوص تاثیر برنامه غنی سازی بر این شاخص ها نیازمند ارزیابی نهایی و تفسیر سیر تغییرات شاخص های کم خونی در این استان است.