پایش
سال:1398 | دوره:19 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

مقدمه: بهبود شرایط بهداشتی و تغییر وضعیت اقتصادی اجتماعی در ایران، به همراه شهرنشینی برنامه ریزی نشده، منجر به تغییر الگوی بیماری از بیماری های واگیردار به بیماری های غیرواگیر شده است. هدف از انجام این مطالعه طراحی الگوی پیاده سازی مدیریت یکپارچه پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر در ایران بود. مواد و روش کار: یک مطالعه کیفی 4 مرحله ای شامل تحلیل اسناد(1)، مرور مقالات و گزارش های علمی(2)، مصاحبه های عمیق فردی و بحث های گروهی متمرکز(3) و تأیید کمیته راهبردی (4) جهت تحلیل وضعیت و شناخت شکاف خدمات، تعیین جهت گیری شامل دورنمای 5 سال آینده، اهداف راهبردی در انتهای 5 سال و راهبردهای اصلی و مداخلات و نظام استقرار و الزامات کنترل بیماریهای غیرواگیر انجام شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوا تحلیل گردید. یافته ها: پس از شناخت شکاف خدمات در حوزه های کلان و عملیاتی، اهداف راهبردی در دو گروه مربوط به عوامل رفتاری و عول خطر زیستی تدوین شدند. سه راهبرد اصلی پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر در ایران شامل ارتقای سواد سلامت گروه های جمعیتی، بهره مندی مردم از خدمات مراقبت های اولیه و نهادینه سازی همکاری فرابخشی برای کاهش عوامل خطر مرتبط با تغذیه، دخانیات، الکل و کاهش تحرک فیزیکی معین است. از الزامات برنامه طراحی شده تمرکز ساختارهای موازی و پراکنده در مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت، آموزش نیروی انسانی، تدوین بسته های خدمتی ادغام یافته، تعیین اولویت های تحقیقاتی، تبیین نقش هر یک از دستگاه ها، آگاهی کلیه مدیران دولتی و خصوصی و مشارکت نهادهای مردمی است. نتیجه گیری: جهت اجرای این برنامه علاوه بر رعایت الزامات استقرار نیازمند اتخاذ تدابیر دیگری مانند ادغام در برنامه بهداشت کشور، تصویب شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور و تدوین برنامه جامع سلامت استان ها مبتنی بر وضعیت بومی مطابق این برنامه است.

مقدمه: برنامه ریزی استراتژیک، علم و هنر تحلیل استراتژیک سازمان، پیش بینی تغییرات محیط داخل و خارج سازمان، تعیین اهداف استراتژیک، توسعه استراتژی ها و تخصیص بهینه منابع برای دستیابی به مزیت برتری است. تدوین و اجرای برنامه استراتژیک در بیمارستان-های ایران با چالش هایی همراه بوده است. این مطالعه با هدف شناسایی چالش های برنامه ریزی استراتژیک در بیمارستان ها انجام شد. مواد و روش کار: این پژوهش کیفی به روش پدیدارشناسی و با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 47 نفر از مدیران عضو تیم برنامه ریزی استراتژیک 17 بیمارستان دولتی، تأمین اجتماعی، خصوصی، خیریه و نظامی استان تهران انجام شد. از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: مدیریت و رهبری ضعیف، برنامه ریزی نادرست، فرهنگ نامناسب سازمانی، عدم توجه به یادگیری سازمانی و مدیریت ضعیف کارکنان، بیماران، منابع و فرآیندهای کاری موانعی بر سر راه برنامه ریزی استراتژیک در بیمارستان های استان تهران ایجاد کردند. عدم توجیه برنامه ریزی استراتژیک، استفاده از مدل نامناسب برنامه ریزی استراتژیک، تعداد کم کارکنان و بار کاری زیاد آنها، آموزش ناکافی، مشارکت و تعهد کم مدیران، کارکنان و پزشکان در تدوین و اجرای برنامه استراتژیک، کمبود منابع، توجه کم به کار گروهی و بیمار محوری و عدم وجود سیستم مناسب برای مدیریت و ارزشیابی فرآیندهای کاری از جمله مهمترین چالش های برنامه ریزی استراتژیک در بیمارستان ها بودند. نتیجه گیری: مدیران بیمارستان های استان تهران با چالش های متعددی در برنامه ریزی استراتژیک مواجه هستند. این چالش ها در صورتی که به خوبی مدیریت نشوند، مشکلات زیادی در تدوین و اجرای برنامه های استراتژیک ایجاد خواهند کرد. بنابراین، ضروری است که سیاستگذاران و مدیران نظام سلامت اقدامات لازم را برای رفع این موانع بکار گیرند.

مقدمه: مدیریت نقش بسزایی در ارتقای بهره وری بیمارستان ها دارد. برنامه جانشین پروری مدیران فرایند شناسایی، آموزش و توسعه افرادی با توانایی ها و شایستگی های لازم برای تصدی مشاغل مدیریتی کلیدی سازمان است. هدف این مطالعه شناسایی و تبیین عوامل موثر بر جانشین پروری مدیران در بیمارستان بود. مواد و روش کار: این مطالعه موردی به صورت کیفی در سال 1397 در یک بیمارستان فوق تخصصی شهر تهران انجام شد. از روش های مصاحبه ی نیمه ساختار یافته و عمیق فردی، بررسی اسناد و داده های آرشیوی برای جمع آوری داده های پژوهش استفاده شد. مصاحبه شوندگان به صورت هدفمند و با حداکثر تنوع از بین مدیران و کارکنان بیمارستان انتخاب شدند و مصاحبه ها تا اشباع داده ها ادامه یافت (45 مصاحبه). از روش تحلیل موضوعی برای تحلیل داده ها با استفاده از نسخه 11 نرم افزار مکس کیو دی ای استفاده شد. یافته ها: تعداد 33 عامل موثر بر جانشین پروری مدیران در این پژوهش شناسایی و در قالب عوامل درون سازمانی و برون سازمانی طبقه بندی شدند. عوامل درون سازمانی شامل مدیریت و رهبری (حمایت، ثبات و بلوغ مدیریت و قوانین و مقررات)، برنامه ریزی راهبردی (دورنما و اهداف سازمانی، برنامه ریزی جانشین پروری و ارزشیابی برنامه جانشین پروری)، فرهنگ سازمانی (اعتماد متقابل مدیران و کارکنان، ارتباطات موثر، شفافیت سازمانی و شایسته سالاری)، یادگیری سازمانی (تدوین، اجرا و ارزشیابی برنامه آموزشی جانشین پروری)، مدیریت کارکنان (مسیر ارتقای شغلی واضح، مدیریت استعداد، مشارکت کارکنان و ارزشیابی عملکرد کارکنان)، مدیریت بیماران (سنجش رضایت بیماران و توجه به نیازها و انتظارات بیماران در برنامه جانشین پروری)، مدیریت منابع (تأمین منابع مورد نیاز، ساختار سازمانی منعطف، تشکیل کمیته جانشین پروری و مدیریت دانش) و مدیریت فرآیندها (تدوین، اجرا و ارزشیابی فرآیند مدیریت جانشین پروری) بود. همچنین، عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری بر موفقیت برنامه جانشین پروری بیمارستان تأثیر دارند. نتیجه گیری: برنامه جانشین پروری بیمارستان تحت تأثیر عوامل درون و برون سازمانی قرار دارد. مدیران بیمارستان ها باید به این عوامل به هنگام مدیریت برنامه جانشین پروری توجه داشته باشند.

اهداف: مقاله حاضر تحت عنوان "توسعه مفهوم سببیّت در توارث کودکان متولد از طریق فناوری تولید مثل کمکی ((A. R. Ts با دخالت شخص ثالث" با بررسی موازین فقهی، فلسفه حقوق، قواعد عمومی قراردادها و نظام های حقوقی دیگر کش به بحث توارث کودکان ناشی از فناوری باروری کمکی با دخالت شخص ثالث و والدین پذیرنده پرداخته است. مواد و روش کار: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی اطلاعات کتابخانه با استفاده از ابزار فیش برداری گردآوری گردید. یافته ها: برقراری رابطه توارث کودکان متولد از طریق فناوری تولیدمثل کمکی با دخالت شخص ثالث و والدین پذیرنده با استناد به آیه 33 سوره مبارکه نساء، شروط ضمن قرارداد و قاعده "الإمامُ وارثُ مَن لا وارثَ له" قابل توجیه است چرا که مشخص گردید همانطور که در مواردی همچون ولاء ضمان جریره و زوجیّت با عدم وجود رابطه خونی و ژنتیکی فی مابین طرفین اما بدلیل نحوه ارتباط و حمایت های ایشان از یکدیگر ارث بری متقابل پیش بینی شده است، در رابطه مذکور نیز این ساختار قابل تصور است. نتیجه گیری: قانونگذار می تواند از طریق قرارداد و شرط ضمن آن مدل ارث بری خاصی را بین طفل مولود از طریق A. R. Ts با دخالت شخص ثالث و والدین گیرنده به رغم عدم وجود رابطه نسبی و ژنتیکی در قوانین موضوعه بگنجاند تا اینگونه کودکان نیز مانند سایر کودکان از ارث محروم نگردند.

مقدمه: به رغم انجام مطالعاتی در زمینه های مرتبط با سلامت معنوی، نیازسنجی مراقبتهای معنوی، در خدمات سلامت و کاربرد این مراقبتها نیاز به مطالعات بیشتری دارد. مطالعه حاضر با اهداف " تعیین بیماریها و اولویتهایی که مراقبت معنوی در بهبود آن کاربرد دارد"، "تعیین سطوحی از پیشگیری مورد نیاز در ارائه مراقبت معنوی" و "تعیین مراقبتهای معنوی و حیطه های آن" به بررسی نیازهای موجود در زمینه های مراقبت های معنوی از دیدگاه صاحبنظران پرداخت. مواد و روش کار: این مطالعه از نوع کیفی بوده، پس از بررسی متون پیش نویس سوالات پرسشنامه آماده شده و از طریق مصاحبه عمیق با متخصصان مختلف و کارشناس روحانی نهایی شدند. سپس با استفاده از نظرات 10 متخصص با سابقه ی فعالیت علمی و دانشگاهی هم راستا، به صورت مطالعه دلفی طی دو مرتبه مورد بررسی و تکمیل قرار گرفت. در مرتبه اول پرسشنامه ی مدون ارسال شد و در مرتبه دوم پرسشنامه همراه با نتایج نظرات صاحبنظران که در مرتبه اول جمع آوری شده بود، ارسال شده و نظرات نهایی جمع آوری شد. یافته ها: طبق نظرات صاحبنظران، نیاز به مراقبت معنوی در طیف سلامت به ترتیب اولویت شامل بیماریهای مزمن، بیماریهای حاد با تاکید بر دوره ی نقاهت آن، ناخوشی های جزئی و شرایط سالم و به ظاهر سالم است. همچنین بر اساس انواع بیماریها 4 اولویت به ترتیب بیماریهای مزمن نظیر دیابت، بیماریهای ناتوان کننده نظیر MS، بیمار در حال احتضار و خانواده وی و بیماریهای صعب العلاج نظیر سرطان هستند. شایان ذکر است شرایطی مانند اعتیاد، ایدز، بیماریهای جنسی، اختلالات روانی، مشکلات ناباروری، بارداری پس از چهار اولویت اول قرار گرفتند و نسبت به هم دارای اولویت خاصی نبودند. همچنین مراقبتهای معنوی در چهار حیطه ی ارتباطی، فهمی، سازگاری و عملکردی قابل ارائه است. نتیجه گیری: شرایط مرتبط به بیماریهای مزمن و ناتوان کننده، صعب العلاج و انتهای زندگی هم برای بیماران و هم خانواده آنان، نیاز به مراقبت های معنوی دارد که پرداختن به آنها در سطوح مختلف پیشگیری اولویت دارد. مراقبت های معنوی برای فرد (مراجع) نقش تکمیلی داشته و مکمل درمانهای رایج پزشکی است که با توجه به شرایط، نیاز و فرهنگ فرد ارائه می شود. در ارائه خدمات مراقبتهای معنوی، اصول اخلاق پزشکی مانند هر مراقبت دیگری باید لحاظ شود که شامل حق انتخاب بیمار نیز هست.

مقدمه: گذار ساختار سنی باعث افزایش جمعیت سالمندان و گذار اپیدمیولوژیک باعث تغییر و تجمع بیماری ها و مرگ ها در سنین سالمندی می شود. در پژوهش حاضر قصد بر مشخص نمودن وضعیت علل مرگ و تغییرات آن در جمعیت سالمند [بالای 60 سال] ایران در دوره زمانی 1390 تا 1396 است. مواد و روش کار: روش تحقیق تحلیل ثانویه داده های جمعیت سرشماری و داده های مرگ ثبت شده در سازمان ثبت احوال است. داده های مرگ بر اساس طبقه بندی استاندارد بین المللی [ICD10] استخراج شده و به تفکیک جنسیت و در گروه های سنی در جمعیت سالمندان تحلیل شده است. با استفاده از میزان سال های عمر از دست رفته [YLL]، مرگ آوری هر بیماری مشخص شده و امکان مقایسه آن در طی زمان، جنسیت و سن به صورت استاندارد فراهم آمده است. یافته ها: طی سال های 1390 تا 1396 بیش از 65 درصد کل فوت های کشور در سنین سالمندی رخ داده است. حدود نیمی از فوت سالمندان مربوط به بیماری های قلبی و عروقی بوده و سرطان ها و تومورها و بیماری های دستگاه تنفسی با حدود 10 درصد در رده های بعدی قرار دارند. در سال 1395 سال های عمر از دست رفته برای مردان و زنان سالمند به ترتیب به مقدار 118027 و 1174054 نفر سال محاسبه شده است. بحث و نتیجه گیری: افزایش سن مرگ و رخ دادن حجم بالایی از فوت ها در سنین سالمندی نشان از طی شدن گذار اپیدمیولوژیک، و همراه با شیوع بیماری های مزمن و پدیدآمدن مرگ هایی با زمینه های کاملا اجتماعی است. توجه به سیاست گذاری اجتماعی در جهت بهبود سطح سلامت به ویژه برای سالمندان در این دوره ضروری است.

مقدمه: سلامت دهان جزء اصلی سلامت همگانی است و اهمیت آن در کارکنان حوزه سلامت به عنوان بخش مهمی از جامعه و الگویی برای خدمت گیرندگان قابل توجه است. هدف از انجام این مطالعه، تعیین الگو، شیوع و ارزیابی عوامل خطر مؤثر در از دست دادن دندان کارکنان حوزه سلامت بوده است. مواد و روش کار: مطالعه ی حاضر برگرفته از مرحله اول مطالعه کوهورت سلامت کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. متغیرهای اصلی مورد بررسی با استفاده از پرسشنامه های استانداردشده و مشاهده مستقیم سنجیده شده اند. در این مطالعه عوامل مؤثر در از دست دادن دندان به صورت شمارشی، 1381 نفر با استفاده از مدل رگرسیون رتبه ای با استفاده از پرسشنامه موردبررسی قرارگرفته است. از نرم افزار SPSS. 21 و STATA. 14 نیز جهت تحلیل اطلاعات استفاده شده است. یافته ها: شیوع از دست دادن دندان و بی دندانی کامل در هر دو جنسیت به ترتیب 1/68 درصد و 8/1 درصد بوده است. همچنین تعداد دندان از دست داده در میان زنان کمتر از مردان بوده است (05/0> P). نتایج مدل چندگانه رگرسیون رتبه ای نشان داد که عوامل مؤثر بر از دست دادن دندان، سابقه مصرف سیگار (44/9-03/1CI: 95% ) 12/3و افزایش سن (12/1-07/1CI: 95% ) 10/1، استفاده از مسواک (76/0-23/0CI: 95% ) 42/0، نخ دندان (90/0-46/0CI: 95% ) 64/0، جنسیت (زن) (86/0-43/0CI: 95% )61/0 و رفاه اقتصادی – اجتماعی (91/0-65/0CI: 95% ) 77/0 دندان بوده است. نتیجه گیری: شیوع از دست دادن دندان در کارکنان حوزه سلامت به رغم اشتغال در بخشی که انتظار می رود از دانش نسبتاً بهتری نسبت به سلامت دهان و دندان داشته و دسترسی بهتری به این خدمات داشته باشند، نسبتاً بالا است. بنابراین علاوه بر توصیه های کلی برای ارتقای سلامت دهان و دندان لازم است به موانع شغلی و سبک زندگی خاص ایشان توجه شود و مداخلات مناسب برای این منظور توسط متولیان این حوزه صورت پذیرد.

مقدمه: امروزه روش های سنتی آموزش با ظهور فن آوری کارایی خود را از دست داده اند. این مطالعه با هدف مقایسه تأثیر آموزشی با استفاده از دو روش سخنرانی و پیام رسان تلگرام بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده بر بهبود رفتار مصرف غذای آماده در دختران دبیرستانی شهر اهواز انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه مداخله ای بر 61 دختر دبیرستانی شهر اهواز (31 نفر در گروه سخنرانی و 30 نفر در گروه شبکه مجازی) انجام شد. داده ها در زمان های قبل، بلافاصله بعد و 2 ماه بعد از مداخله با استفاده از پرسشنامه سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده و نیز پرسشنامه بسامد خوراک جمع آوری گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS ویراست 24 و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: میانگین امتیاز سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده در هر کدام از گروه های سخنرانی و شبکه مجازی نسبت به قبل از مداخله افزایش معنادار یافت. و نیز میزان رفتار مصرف غذای آماده نیز در هر یک از دو گروه به طور معنادار نسبت به قبل از مداخله میانگین امتیاز کاهش داشت. و همچنین میانگین امتیاز از نظر سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده میان دو روش آموزشی تفاوت معنادار مشاهده نگردید. رفتار مصرف غذای آماده تنها در مقطع 2 ماه بعد از مداخله میان دو روش آموزشی تفاوت معنادار داشت. نتیجه گیری: آموزش مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده با استفاده از هر یک از روش های سخنرانی و شبکه مجازی بر بهبود رفتار مصرف غذای آماده مؤثر بود اما میان دو روش آموزشی تفاوت معنادار مشاهده نگردید.