مدیریت خاک و تولید پایدار
سال:1397 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:9

سابقه و هدف: تامین عناصر غذایی کم مصرف در بهبود فرایندهای بیولوژیکی گیاهان ضروری است. مقادیر کل عناصر در خاک شاخص مناسبی از قابلیت استفاده برای گیاهان نمی باشد و اغلب بصورت شکل های غیرقابل جذب حضور دارند. مواد هومیکی می تواند شکل های شیمیایی عناصر در خاک را تغییر دهد. لذا این تحقیق با هدف بررسی تاثیر لئوناردیت در تغییر شکل های شیمیایی منگنز در خاک های زراعی انجام شد. مواد و روشها تعداد 20 نمونه خاک زراعی از عمق 30-0 سانتیمتری از مزارع شهرستان ارومیه برداشت شد. برخی از ویژگی های فیزیکوشیمیایی به روش های استاندارد، منگنز قابل استفاده به روش DTPA و کانی شناسی رس (20) اندازه گیری شدند (21). طیف FT-IR لئوناردیت جهت تعیین گروههای عاملی بررسی شد. بررسی های آزمایشگاهی بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. چهار نمونه خاک متفاوت انتخاب شده و با استفاده از MnSO4. H2O با غلظت 200 میلی گرم در کیلوگرم منگنز تیمار شد و به مدت دو ماه در رطوبت ظرفیت مزرعه ای نگهداری شدند. بعد از انکوباسیون سطوح مختلفی از لئوناردیت (0، 2 و 4 درصد) اضافه شد. منگنز قابل استفاده و شکلهای شیمیایی آن پس از گذشت 20، 90 و 120 روز با استفاده از روش DTPA و عصاره گیری متوالی (32) اندازه گیری شد. یافته ها نتایج نشان داد که کمیت و کیفیت کانی های رس متفاوت بود و کانی غالب خاک های مورد مطالعه ایلیت بود. نتایج نشان داد که لئوناردیت دارای گروه های عاملی مختلف بوده و تاثیر معنی دار در افزایش میزان منگنز قابل استفاده گیاه داشت (P<0. 001).

سابقه و هدف: لوبیا یکی از حبوبات تثبیت کننده نیتروژن می باشد. اثرات ساده و متقابل میکروارگانیسم ها بخصوص قارچ های میکوریزی، ریزجانداران حل کننده فسفات و روی و باکتری های ریزوبیومی می تواند نقش بسیار مؤثری بر جذب عناصرغذائی، ارتفاع گیاه، تعداد شاخه، جوانه زنی، رشد گیاه، گره بندی، تثبیت زیستی نیتروژن، کلونیزاسیون ریشه و عملکرد گیاهان مختلف داشته باشد. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر مصرف تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی بر خصوصیات ظاهری رشد، گره زایی، تثبیت زیستی نیتروژن و کلونیزاسیون ریشه ای در دو رقم لوبیا چیتی انجام شد. مواد و روش ها: این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکراراجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل دو رقم لوبیا چیتی (تلاش و صدری)، چهار سطح فسفر (P0: شاهد، P1: مصرف سوپر فسفات تریپل براساس آزمون خاک، P2: مصرف کود زیستی فسفاتی (شامل مایه تلقیح حاوی باکتری حل کننده فسفات از جنسAzotobacter chroococcum strain 5 و مخلوط قارچ های میکوریزی از جنس Clariodeoglumus etunicatum، Rhizophagus intraradices و Funneliformiss mosseae) و سوپر فسفات تریپل به میزان 50 درصد توصیه بر اساس آزمون خاک و P3: کود زیستی فسفاتی)، سه سطح نیتروژن (N0: شاهد،: N1مصرف کود اوره و: N2مصرف مایه تلقیح ریزوبیومی( Rhizobium legominosarium bv. phaseoli strain 133-136-111)) و سه سطح روی (Zn0: شاهد، Zn1: مصرف 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی و Zn2: کود زیستی روی حاوی باکتری هایی از جنس Pseudomonas aeuroginosa strain MPFM و fluorescens strain 187 Pseudomonas) بود. صفات اندازه گیری شده شامل خصوصیات ظاهری رشد، گره زایی، تعداد گره، تثبیت زیستی نیتروژن و کلونیزاسیون ریشه بود. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد اثر رقم، تیمار فسفری، نیتروژنی و روی بر صفات مورد مطالعه معنی دار شد. بیشترین مقادیر این صفات از رقم صدری، تیمارهای زیستی P2، P3، N2 و Zn2 بدست آمد. در بین اثرات متقایل دو گانه بیشترین صفات مطالعه شده از تیمارهای ترکیبی P2Zn2، P2N2 و N2Zn2 حاصل شد. مایه زنی همزمان لوبیا با ترکیب قارچ میکوریزی و باکتری Azotobacter، Rhizobium legominosarium و Pseudomonas به طور معنی داری وزن تر گیاه و تعداد گره در بوته را افزایش داد. تأثیر اثرات متقابل سه گانه تنها بر وزن تر و تعداد گره معنی دار شد. حداکثر مقدار وزن تر گیاه (3/45 گرم در گلدان) از تیمار ترکیبی P2N2Zn1 و حداکثر تعداد گره در بوته (28 عدد) از تیمار P3N2Zn2 حاصل شد. با وجود معنی دار نشدن اثرات متقابل تیمارهای سه گانه حداکثر درجه بندی گره، درصد کلونیزاسیون ریشه و تثبیت زیستی نیتروژن به ترتیب به میزان 16/4، 9/44 درصد و 4/64 کیلوگرم در هکتار از تیمار P3N2Zn2 حاصل شد. همچنین بیشترین میزان وزن خشک گیاه، تعداد بوته جوانه زده شده و سرعت سبز شدن به ترتیب به میزان 5/22 گرم در گلدان، 3/4 بوته در گلدان و 54/0 بوته در روز از از تیمارهای ترکیبی P2N2Zn2 و P2N2Zn3 بدست آمد. نتیجه گیری: حداکثر صفات بررسی شده از تیمارهای زیستی P2، P3، N2 و Zn2 حاصل شد که نشان دهنده نقش مؤثر قارچ های میکوریزی، باکتری های حل کننده فسفات، روی و تثبیت کننده نیتروژن در افزایش خصوصیات ظاهری رشد، وزن تر و خشک گیاه، گره زایی، کلونیزاسیون ریشه، تثبیت زیستی نیتروژن و کاهش مصرف کودهای فسفره و نیتروژنه می باشد. با مصرف تیمارهای تلفیقی دو گانه و سه گانه تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی صفات بررسی شده افزایش یافت. جهت افزایش خصوصیات ظاهری رشد، گره زایی و دیگرصفات بررسی شده در این آزمایش مصرف تلفیقی تیمارهای زیستی فسفاتی، نیتروژنی و روی (تیمار P2N2Zn2) توصیه می شود.

سابقه و هدف: کمبود آهن یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه گیاه در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک به ویژه خاک های آهکی می باشد. ازآنجایی که حدود 8/53 درصد سرباره را اکسیدهای آهن به خود اختصاص می دهند، امکان کاربرد آن را به عنوان کود تقویت می کند. استفاده از سرباره مس از محصولات فرعی مجتمع مس سرچشمه با ترکیبات آلی به عنوان منبع تأمین کننده آهن در یک خاک آهکی مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف این تحقیق مطالعه انکوباسیونی تأثیر سرباره مس و ترکیبات آلی بر میزان آهن قابل عصاره گیری به وسیله DTPA و برخی ویژگی های یک خاک آهکی بود. مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر سرباره بر آهن قابل جذب خاک، آزمایش انکوباسیونی به مدت 3 ماه به صورت آزمایش فاکتوریل خرد شده در زمان در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل 5 سطح ماده آلی (پوست پسته (P2 و P4)، کود گاوی (C2 و C4) در دو سطح 2 و 4 درصد وزنی و نمونه شاهد (C)) و 10سطح آهن (سرباره مس(S2 و S4)، سرباره مس با گوگرد(S2S° و S4S° )، سرباره مس با گوگرد و تیوباسیلوس (S2S° T و S4S° T)، سرباره اسیدی (S2a و S4a) (به میزان 2 و 4 برابر مقدار توصیه آزمون خاک) کلات سکوسترین (Seq) و نمونه شاهد (S0) بودند. در زمان های 10، 30، 60 و 90 روز بعد از انکوباسیون تغییرات پارامترهایی نظیر pH، EC و مقدار آهن با عصاره گیر DTPA-TEA اندازه گیری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد با اعمال تیمارهای ترکیبات آلی در طول زمان انکوباسیون از قابلیت جذب آهن کاسته شده است. نتایج نشان داد در طی دوره انکوباسیون سه ماهه تیمارهای سرباره منجر به افزایش EC خاک ها شدند. بیش ترین مقدار افزایش EC مربوط به تیمار سرباره به میزان 4 برابر مقدار توصیه آزمون خاک برحسب آهن قابل جذب این ترکیب همراه با گوگرد و تیوباسیلوس S4S° T با مقدار 21/2 دسی زیمنس بر متر در پایان دوره انکوباسیون است. در نمونه خاک مورد مطالعه متناسب با مقدار مصرف سرباره، مقدار آهن قابل عصاره گیری با DTPAافزایش یافت. هر چند در طول دوره انکوباسیون از قابلیت جذب آهن کاسته شد، اما با این وجود مقدار آهن پس از گذشت 90 روز از شروع انکوباسیون در تیمارهای S4S° T، S4S° ، S4در مقایسه با شاهد افزایش معنی دار یافت. اثر بر هم کنش تیمارهای سرباره و ترکیبات آلی نشان داد بیش ترین مقدارEC و کم ترین مقدار pH مربوط به تیمار 4 درصد کود گاوی با سرباره همراه با گوگرد و تیوباسیلوس بود. این در حالی بود که مقدار آهن قابل جذب در خاک از 43/1 میلی-گرم در کیلوگرم در تیمار شاهدCS° به مقدار 17/8 میلی گرم در کیلوگرم در تیمار 4 درصد پوست پسته با سرباره به میزان 4 برابر مقدار توصیه آزمون خاک همراه با گوگرد و تیوباسیلوس (P4S4S° T) رسید. نتیجه گیری: ترکیبات آلی در طول زمان انکوباسیون منجر به کاهش آهن در مقایسه با نمونه شاهدشدند. سرباره حاصل از ذوب مس دارای عناصر غذایی کم مصرف از جمله آهن می باشد به طوری که در سطوح بالای مصرف سرباره، مقدار آهن افزایش یافت، هم چنین استفاده از تیمار 4 درصد پوست پسته با سرباره به میزان 4 برابر مقدار توصیه آزمون خاک همراه با گوگرد و تیوباسیلوس (P4S4S° T)، بیش ترین مقدار آهن قابل جذب را در پی داشت، لذا سرباره پتانسیل استفاده به عنوان یک منبع آهن را برای گیاهان دارد.

سابقه و هدف: رابطه همزیستی قارچ های اندوفیت و گیاهان به دلیل اثرات قابل توجه آن ها بر رشد و عملکرد گیاهان در شرایط آلودگی خاک نقش مؤثری در افزایش مقاومت گیاهان به تنش فلزات سنگین دارد. این پژوهش با هدف بررسی اثر بیوچار پوست برنج و قارچ اندوفیت Piriformospora indica بر برخی شاخص های رشدی (ارتفاع، وزن تر و قطر اندام هوایی) گیاه ذرت و برخی ویژگی های بیولوژیکی (تنفس میکروبی و کربن زیست توده میکروبی) در یک خاک آلوده به روی در شرایط گلخانه انجام گردید. مواد و روش ها: جهت انجام این آزمایش، مقدار کافی خاک از افق سطحی صفر تا 30 سانتی متری خاک جمع آوری شد. پس از هوا خشک کردن نمونه ها از الک دو میلی متری عبور داده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل تیمارهای سولفات روی (0، 50، 100، 200 و 300 میلی گرم بر کیلوگرم خاک )، بیوچارپوست برنج (0، 2 و 4 درصد وزنی) و قارچ Piriformospora indica (عدم تلقیح و تلقیح) انجام شد. جهت تهیه بیوچار از بقایای پوست برنج استفاده شد که بقایا به مدت چهار ساعت در دمای 500 درجه سلسیوس در شرایط اکسیژن محدود تولید شد. جهت تکثیر قارچ و تولید مقدار کافی اسپور، جدایه-های قارچ مذکور کشت و در دمای 24 درجه سلسیوس درون انکوباتور به مدت چهار هفته نگهداری شد. قبل از کشت ذرت، بعد از اضافه کردن بیوچار و روی، خاک به مدت 2 ماه در شرایط رطوبت مزرعه ای در دمای 25 درجه سیلسیوس خوابانیده شد. هشت هفته پس از رشد گیاه، برخی ویژگی های بیولوژیک و مورفولوژی در گیاه ذرت اندازه گیری گردید. یافته ها: در سطوح 2 و 4 درصد وزنی بیوچار، وزن تر اندام هوایی گیاهان شاهد (تلقیح نیافته با قارچ ) به ترتیب 14/4، 18/9 درصد، ارتفاع اندام هوایی به ترتیب 49/3 و 43/8 درصد و قطر ساقه به ترتیب 18/3 و 25/9 درصد افزایش معنی داری یافت. در حالیکه در شرایط مشابه، وزن تر اندام هوایی گیاهان تلقیح یافته با قارچ به ترتیب 73/5، 76/12درصد، ارتفاع اندام هوایی به مقدار 84/4 و 67/7 درصد و قطر ساقه به ترتیب 71/6 و 16/22 درصد نسبت به گیاهان شاهد افزایش معنی دار نشان دادند. همچنین میانگین تنفس میکروبی و کربن زیست توده میکروبی در خاک پس از برداشت ذرت در گیاهان فاقد قارچ P. indica در شرایط کاربرد سطوح 2 و 4 درصد وزنی بیوچار نسبت به شاهد بدون بیوچار به ترتیب 33/39، 83/47 درصد و 69/12، 30/31 درصد افزایش یافت (p<0. 05). اما مقدار شاخص-های مذکور در گیاهان تلقیح یافته با قارچ در سطوح 2 و 4 درصد وزنی بیوچار نسبت به شاهد بدون بیوچار به ترتیب 85/40، 63/46 درصد و 96/2، 48/26 درصد افزایش یافت (p<0. 05). نتیجه گیری: کاربرد سطوح 2 و 4 درصد وزنی بیوچار سبب افزایش ارتفاع، وزن تر و قطر اندام هوایی گیاه ذرت و نیز افزایش تنفس میکروبی و کربن زیست توده میکروبی خاک نسبت به سطح شاهد گردید، در حالی که این افزایش در گیاهان تلقیح یافته با قارچ P. indica بیشتر می باشد. می توان گفت افزایش سطوح بیوچار سبب افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی و بهبود رشد گیاه می گردد. همچنین قارچ P. indica احتمالاٌ به دلیل تولید مواد محرک رشد و همچنین افزایش قابلیت فراهمی عناصر غذایی معدنی برای گیاه، سبب بهبود رشد گیاه ذرت شده است. همچنین ارتفاع، وزن تر و قطر اندام هوایی گیاه در سطوح 50 و 100 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک افزایش و در سطوح بالاتر (200 و 300 میلی گرم روی در کیلوگرم خاک) کاهش یافت، احتمالا در سطوح بالای روی به دلیل کاهش سیتوکنین، آهن، پتاسیم و کلسیم و همچنین افزایش اتیلن و باز دارنده های رشد مانع رشد گیاه ذرت شده است.

سابقه و هدف: یکی از اثرات بسیار مضر فرآیندهای فرسایشی از دست رفتن مواد غذایی خاک به وسیله رواناب و رسوب ناشی از فرسایش می باشد. نیتروژن و فسفر از عناصر غذایی اصلی خاک در حوضه های آبخیز هستند، اما انباشتگی این عناصر در آب رودخانه ها و آبراهه ها یکی از موضوعات مهم در هدررفت عناصر غذایی خاک بوده و می تواند منجر به رشد گیاهان آبزی، جلبک ها و پدیده یوتریفیکاسیون آب ها گردد. هدف از این تحقیق شبیهسازی میزان فسفر و نیتروژن کل حمل شده توسط رواناب و رسوب در زیر حوضه های سد قشلاق، تهیه نقشه ی مناطق هدررفت عناصر غذایی در سطح حوضه و تعیین زیر حوضه های بحرانی با استفاده از مدل SWAT (Soil and Water Assessment Tool) است. مواد و روش ها: در این پژوهش برای شبیه سازی باررسوب و بررسی میزان هدرروی عناصر غذایی خاک، از مدل پیوسته و نیمه توزیعی SWAT استفاده شد. بدین منظور ابتدا اقدام به جمع آوری نقشه های مدل رقومی ارتفاع، شبکه آبراهه، کاربری و خاک شد. پایگاه داده های اقلیم، خصوصیات خاک و مدیریت برای حوضه آبخیز سد قشلاق تهیه شد. پس از اجرای مدل از داده های مشاهده ای رواناب، رسوب و کیفیت آب سال های 1993 تا 2003 برای واسنجی مدل و داده های مشاهداتی سال های 2004 تا 2007 برای اعتبارسنجی مدل با استفاده از الگوریتم SUFI-2 استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که مدل SWAT دبی، باررسوب، فسفر و نیتروژن حوضه سد قشلاق را به خوبی شبیه سازی کرده است. به عنوان مثال ضرایب R2، NS، r-factor و p-factor برای واسنجی رواناب ماهانه در ایستگاه چهلگزی به ترتیب 80/0، 72/0، 78/0 و 52/0 و در ایستگاه خلیفه ترخان و 82/0، 74/0، 80/0 و 54/0 برآورد شد. این ضرایب برای فسفر در ایستگاه چهلگزی به ترتیب 68/0، 63/0، 39/0 و 55/0 و در ایستگاه خلیفه ترخان 69/0، 66/0، 55/0 و 49/0 می باشد. وضعیت حوضه برای حمل نیتروژن آلی، نیترات، فسفر آلی، فسفر محلول و فسفر معدنی به ترتیب 323، 12، 48، 18/0 و 71 کیلوگرم بر هکتار، شبیه سازی شد. بیشترین منابع هدررفت عناصر خاک به ترتیب در زیر حوضه های شماره 50، 47، 43، 51، 48، 34 و 31 قرار دارند که منشاء حدود 30 درصد هدررفت عناصر خاک در حوضه می باشند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که این مدل می تواند به طور کار آمدی برای تعیین زیر حوضه های بحرانی از نظر تلفات مواد مغذی فسفر و نیتروژن به کار گرفته شود. زیر حوضه های دارای کاربری زراعی بر روی اراضی شیبدار غرب حوضه، دارای وضعیت بحرانی از نظر هدررفت عناصر غذایی خاک هستند. به منظور کنترل هدررفت عناصر غذایی خاک حوضه آبخیز سد قشلاق، بهترین عملیات مدیریتی، کاهش و کنترل کودهای شیمیایی نیترات و فسفات، تبدیل زمین کشاورزی شیبدار به مراتع و جنگلکاری و نهایتاً ایجاد یک منطقه حائل در طول رودخانه می باشد.

سابقه و هدف: کاتنا به صورت گستره ای از سری خاک های پیوسته تعریف شده است که در یک ردیف پستی و بلندی قرار می-گیرد و اصطلاحاً ردیف زهکشی نیز نامیده می شود. اهداف اصلی این پژوهش شامل 1-مطالعه تأثیر توأم پستی و بلندی و شرایط زهکشی و سطح آب زیرزمینی در تکامل خاک ها، 2-شناخت خاک های هیدرومورفیک و هالوهیدرومورفیک اراضی پست منطقه میانکاله به عنوان زیستگاه حیات وحش و جاذبه های توریستی می باشند. مواد و روش ها: منطقه ی مورد مطالعه در جنوب شرقی دریای خزر، دارای آب و هوای معتدل، رژیم رطوبتی زریک و رژیم حرارتی ترمیک است. سه ناحیه از نظر توپوگرافی در منطقه شامل تپه، دشت آبرفتی و اراضیپست تعیین شد. پنج پدون نماینده با استفاده از نقشه های خاک موجود درمنطقه در امتداد برش طولی شمال-جنوب انتخاب و مطالعه گردیدند. یافته ها: خاک های اراضی پست نزدیک دریا به صورت Aquisalids و Halaquepts رده بندی شده اند، و گلی زیشن در آن ها رخ داده است. در دشت آبرفتی در زمین های زراعی Haplaquolls و Haploxerepts غالب بودند و دارای تجمع ماده آلی هستند. در Haplaquolls افق مالیک، تجمع رس و نیز گلی زیشن دیده شده اند. در Haploxerepts شرایط ورتیک مشاهده شد. در نهایت در موقعیت تپه در شیب های شمالی کوه های البرز که تحت پوشش جنگل بودند Haploxeralfs تشکیل شده بود که در آن تخلیه آهک رخ داده و دارای افق آرجیلیک می باشدخاک های اراضی پست در مرحله شور و سدیمی می باشند و با افزایش عمق آب زیرزمینی به طرف کوه، افق های مالیک و آرجیلیک تشکیل شده اند. نتایج کانی شناسی رس نشان داد که ایلیت کانی غالب خاک های اراضی پست و دشت آبرفتی بوده ولی در موقعیت تپه با پوشش جنگلی، اسمکتیت کانی غالب می باشد. ورمیکولیت نیز در خاک جنگلی موقعیت تپه به خوبی مشاهده شد. به دلیل عدم وجود شرایط لازم برای تشکیل کائولینیت، این کانی به ارث رسیده از مواد مادری است. حضور کانی های ایلیت و کلریت در خاک های منطقه منشأ موروثی دارند. نتیجه گیری: در موقعیت تپه به دلیل آبشویی بیشتر و پوشش جنگلی، هوادیدگی بیشتر صورت گرفته و باعث تشکیل بیشتر اسمکتیت و نیز ورمیکولیت شده است. کاهش شدید کلریت در خاکرخ واقع در جنگل، به دلیل هوادیدگی بیشتر منطقی است. در این خاکرخ، درصد کانی رسی اسمکتیت در افق زیرسطحی به میزان قابل توجهی بیشتر از سطح خاک است. در خاک دشت آبرفتی از مقدار ایلیت کاسته شده و اسمکتیت به مقدار قابل توجهی وجود دارد که می تواند نتیجه تشکیل اسمکتیت از هوادیدگی ایلیت باشد. در خاک های اراضیپست نیز به دلیل آبگرفتی، شرایط برای تشکیل درجای اسمکتیت فراهم بوده و اسمکتیت در این خاک ها نیز به طور قابل توجهی یافت می شود. در نتیجه، اسمکتیت دارای دو منشأ خاکساز (از محلول خاک) و تغییر شکل یافته از کانی های ایلیت و کلریت است.

سابقه و هدف: مدل سازی کیفیت محیط و منظر تحت تاثیر عواملی مانند خاک، توپوگرافی، عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت می باشد. امروزه هدف از ارزیابی کیفیت محیط و منظر، تعیین و مشخص کردن شاخص ها و معیارهایی است که از طریق آن ها بتوان مناظر را حفاظت، احیاء و بازسازی کرد. در واقع از این طریق می توان مناظری که از لحاظ زیبایی مناسب هستند را حفظ و سایر مناظر را ترمیم و احیاء کرد. هدف از این مطالعه ارزیابی کیفیت محیط و منظر پارک ساحلی شهر اهواز با استفاده از روش پایگاه دانش فازی می باشد. مواد و روش ها: جهت انجام این پژوهش از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی متری نمونه برداری انجام گردید و نمونه های خاک به-منظور انجام مطالعات آزمایشگاهی به آزمایشگاه منتقل و در معرض هوا خشک گردیده و مورد بررسی قرار گرفت و پارامترهای خاک، درصد شیب، زیبا شناسی بصری عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت مورد اندازه گیری قرار گرفت. جهت بررسی عامل گیاه (گیاهان مقاوم و موثر بر زیبایی) و عناصر انسان ساخت از ارزیابی بصری استفاده شد. بدین منظور 150 عکس از پارک های ساحلی تهیه و توسط متخصصین فضای سبز، امتیازدهی شد. در نهایت از روش پایگاه دانش فازی با شش پارامتر (شوری، شیب، بافت خاک، زیبا شناسی بصری عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت و حاصلخیزی خاک) و هفت مدل به منظور بررسی و مدل سازی کیفیت محیط و منظر پارک های ساحلی اهواز استفاده گردید. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داده است که چگالی ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه، شوری خاک، نسبت جذب سدیم، ماده آلی، فسفرقابل جذب خاک و درصد شیب در پارک ساحلی به ترتیب 67/1، 33/0، 96/10، 94/24، 42/2، 81/17، 7/3 می باشد. همچنین بافت خاک این منطقه لوم شنی است و مقادیر زیبا شناسی بصری عناصر پوشش گیاهی و انسان ساخت 26/2 و 12/0 است. بر اساس تحلیل سلسله مراتبی شوری خاک، درصد شیب، بافت خاک، عناصر انسان ساخت، وجود گیاهان مقاوم و حاصلخیزی خاک موثرترین متغیرها برای کلاس بندی کیفیت محیط و منظر می باشند، بنابراین این متغیرها می توانند به عنوان شاخص های مهمی برای ارزیابی کیفیت فضای سبز و محیط و منظر در نظر گرفته شوند. نتایج حاصل از مدل های مورد استفاده در پایگاه دانش فازی برای کلاس بندی کیفیت محیط و منظر پارک ساحلی اهواز نشان داد که 7/38، 8/58 و 5/2 درصد از پارک ساحلی اهواز به ترتیب در کلاس کیفیت کم، متوسط و زیاد قرار دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که خاک این پارک از نوع شور و سدیمی با تراکم خاک زیاد و پایداری خاکدانه کم می باشد. نتایج حاصل از مدل های پایگاه دانش فازی نیز نشان داد که مهمترین عامل محدود کننده در مناطق دارای کیفیت کم و متوسط، شور و سدیمی بودن خاک و فرسایش می باشد. بنابراین برای احیای فضای سبز این منطقه، احداث سیستم زهکشی و آبشویی خاک برای کاهش شوری و کاشت گیاهان مقاوم برای کنترل تنش های محیطی توصیه می گردد.

سابقه و هدف: در روش نقشه برداری رقومی، تغییرات خاک بر اساس ارتباط پارامترهای محیطی با کلاس ها یا ویژگی های خاک تعیین می گردد. بنابراین، اگر دو منطقه از نظر پارامترهای محیطی مشابه باشند این انتظار وجود دارد که مدل به دست آمده برای تخمین کلاس های خاک در یک منطقه، قابل تعمیم به منطقه ی دیگر نیز باشد. از این رو، در این پژوهش قابلیت تعمیم-پذیری نتایج حاصل از مطالعات نقشه برداری رقومی به مناطق مشابه برای پیش بینی کلاس های خاک بر مبنای دو سامانه ی رده-بندی آمریکایی و رده بندی جهانی بررسی شد. مواد و روش ها: در اراضی دشت شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری دو منطقه به عنوان نمونه و تعمیم در نظر گرفته شد. در منطقه ی تعمیم، 15 خاک رخ با فواصل تقریبی 750 متر حفر، تشریح و نمونه برداری شدند و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها تعیین گردیدند. سپس، رده بندی خاک رخ ها بر مبنای سامانه های رده بندی آمریکایی (تا سطح گروه بزرگ) و رده بندی جهانی (تا سطح گروه مرجع) نهایی گردید. با استفاده از فاصله ماهالانوبیس میزان شباهت خاک های دو منطقه ی مذکور تعیین گردید. سپس، مدل های توسعه یافته (درختان تصمیم گیری تصادفی، رگرسیون درختی توسعه یافته، رگرسیون لاجیستیک چند جمله ای و شبکه های عصبی مصنوعی) در منطقه ی نمونه، برای پیش بینی کلاس های خاک در منطقه ی تعمیم استفاده شدند. بر اساس پارامترهای محیطی انتخاب شده در منطقه ی نمونه، پارامترهای محیطی برای منطقه ی تعمیم نیز تهیه گردیدند. کلاس های خاک برای منطقه ی تعمیم بر اساس مدل های موجود، پیش بینی شدند و بر اساس شاخص صحت عمومی کارایی مدل ها ارزیابی گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بر اساس فاصله ی ماهالانوبیس مناطق نمونه و تعمیم کاملا مشابه می باشند. همچنین، نتایج حاکی از آن است که مشابهت بسیار بالای مناطق مورد مطالعه موجب شده است که در سطوح رده و زیررده بر مبنای سامانه رده بندی آمریکایی و سطح گروه مرجع در سامانه ی رده بندی جهانی، تخمین صحیحی برای منطقه ی تعمیم صورت پذیرد. از سوی دیگر، نتایج گویای آن است که مقادیر صحت عمومی برای پیش بینی کلاس های خاک با افزایش سطح رده بندی (رده به گروه بزرگ) در هر دو منطقه نمونه و تعمیم، کاهش نشان داد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که روش نقشه برداری رقومی توانایی پیش بینی کلاس های خاک در شرایط مشابه (مشابه از نظر پارامترهای محیطی و فاکتورهای خاک سازی) را دارا می باشد اگرچه، برای سطوح پایین رده بندی در پیش بینی و تعمیم پذیری نتایج، ممکن است از صحت کافی برخوردار نباشد. به نظر می رسد سطح و سامانه ی رده بندی مورد نظر، توزیع مکانی خاک ها، تراکم نمونه برداری و نوع پارامترهای محیطی مورد استفاده از مهم ترین عواملی می باشند که می توانند صحت پیش بینی کلاس های خاک در مناطق تعمیم را تحت تأثیر قرار دهند.

مسابقه و هدف: فرسایش بادی و حرکت ماسه های روان به عنوان یکی از مهم ترین علل بیابان زایی و تخریب زمین در مناطق خشک و نیمه-خشک، نقش بسزایی در آسیب به خاک و منابع طبیعی، آلودگی هوا، تهدید سلامت جوامع و آشفتگی های اجتماعی و اقتصادی ایفا می کند. ازاین رو، تثبیت ماسه های روان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از روش های اساسی در کنترل فرسایش بادی و تثبیت ماسه های روان افزایش مقاومت لایه سطحی خاک با استفاده از مالچ است. ارائه روشی ساده با استفاده از مواد ارزان برای تولید مالچی پایدار برای کاهش هدررفت خاک و کنترل حرکت ماسه های روان بسیار مهم است. در سال های اخیر استفاده از پسماندهای صنعتی ارزان قیمت و ایمن به عنوان مالچ مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این تحقیق با هدف بررسی اثر سوسپانسیون میکروسیلیس به عنوان محصول ثانویه کارخانه-های فروسیلیس و تولید آلیاژهای سیلیکون و فروسیلیکون بر هدررفت خاک انجام شد. مواد و روش ها: به همین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. برای تعیین میزان هدررفت خاک از دستگاه سنجش فرسایش بادی (تونل باد) استفاده شد. نمونه ماسه بادی پس از توزین در سینی هایی به ابعاد 3/0 × 1 مترمربع و عمق 2 سانتی متر ریخته شد. مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس 50 درصد (با نسبت 1: 1 با آب) در چهار سطح پوشش (25، 50، 75 و 100 درصد)، دو ضخامت (یک و دولایه)، دو زمان (7 و 60 روز) و 3 تکرار روی سینی های ماسه پاشیده شد. سینی های ماسه به مدت 20 دقیقه تحت تأثیر بادی با سرعت 15 متر بر ثانیه، معادل شدیدترین بادهای منطقه موردمطالعه، قرار گرفتند و سپس مقدار مواد فرسایش یافته هریک از تیمارها توزین شد. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطح پوشش و ضخامت مالچ هدررفت خاک کاهش معنی داری یافت(P ≤ 0. 01). در سطح پوشش 100 درصد میزان هدررفت خاک بیش از 2 برابر در مقایسه با سطح پوشش 25 درصد کاهش یافت و با افزودن دولایه مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس نیز میزان هدررفت خاک را 3/55 درصد نسبت به یک لایه آن کاهش داد. مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس 50 درصد با تراکم 100 درصد در ضخامت دولایه به دلیل کمتربودن میزان هدررفت خاک و مهم تر از آن حفظ پایداری با گذشت زمان، به عنوان بهترین تیمار به دست آمد. نتیجه گیری: با وجود تأثیر قابل توجه مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس در کاهش هدرروی خاک، مشاهده می شود که کارایی آن با گذشت زمان کاهش یافته است، اما از آنجایی که در تیمارهای حاوی دو لایه مالچ میزان فرسایش خاک با وجود تفاوت معنی دار کم است، به نظر می رسد با افزودن ضخامت بیشتری از مالچ می توان از تلفات شدید خاک در مقابل باد جلوگیری نمود.