تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده
سال:1395 | دوره:7 | شماره:3 (پیاپی 25) |تعداد مقالات:6

امروزه یکی از مهمترین چالش های پیش رو در جوامع بشری، گرمایش جهانی وکاهش تنوع زیستی است. بر این اساس پژوهش حاضر دو رویکرد تنوع زیستی زی توده در اکوسیستم جنگلی را مد نظر قرار داده است که چالش در آنها یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی جهان محسوب می شود. جهت انجام پژوهش حاضر، نیمرخ ارتفاعی جنگل های ویسر واقع در غرب مازندران انتخاب گردید. برای محاسبه زی توده درختی و تنوع زیستی گیاهی در جنگل مورد نظر، در یک نیمرخ ارتفاعی (700 تا 1500 متر از سطح دریا) 9 طبقه در نظر گرفته شد و در هر طبقه 8 پلات به استثناء طبقه 1500 متر از سطح دریا با 5 پلات و در مجموع با 69 پلات 400 مترمربعی (20×20 متر) برداشت گردید. در هر یک از پلات ها قطر برابر سینه تمام درختان بالای 5/7 سانتی متر و سطح پوشش و نوع گونه های آن شناسایی و اندازه گیری گردید. جهت اندازه گیری داده های مربوط به پوشش گیاهی علفی، یک میکروپلات 100 مترمربعی (10×10متری) در مرکز پلات پیاده و نوع گونه های علفی و درصد پوشش گیاهی آن بر اساس روش براون بلانکه مورد اندازه گیری قرار گرفت. مقدار ذخیره کربن با ترکیب رابطه حجم، دانسیته خشک و ضریب کربن محاسبه شد. پس از تعیین اندازه گیری های متداول در سطوح تعریف شده برای تعیین ارتباط بین شاخص های تنوع زیستی (غنا، یکنواختی و تنوع) و کربن از تجزیه واریانس یک طرفه استفاده گردید. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن بود که بین مقادیر زی توده و میزان ذخیره کربن با شاخص های تنوع در کلاسه های ارتفاعی ارتباط معنی داری وجود ندارد. این نتایج نشان داد که در مدیریت صحیح جنگل برای پایش مناسب زی توده در منطقه پژوهش از شاخص های تنوع زیستی نمی توان به عنوان ابزاری کاربردی استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی خصوصیات مکانیکی و فیزیکی کاغذهای تولید شده از سرشاخه های درخت چنار به عنوان یک منبع سلولزی انجام شده است. در این مطالعه از سرشاخه های درخت چنار منطقه جلگه آستارا و همچنین از فرآیند پخت کرافت استفاده شد. برای انجام فرآیند پخت از ماده شیمیایی سود سوزآور در سطح متغیر 10، 14، 16، 18 و 20 درصد بر مبنای وزن خشک خرده چوب های درخت چنار استفاده شد. همچنین زمان پخت نیز در سه سطح زمانی60، 80 و 100 دقیقه در نظر گرفته شد. درجه حرارت پخت و میزان سولفیدیته در همه حالت های پخت در یک سطح ثابت به ترتیب 165 درجه سانتی گراد و 25 درصد بود و نسبت مایع پخت به خرده چوب درخت چنار نیز بر مبنای استاندارد دایجستر آزمایشگاهی 8 به 1 بود. همچنین برای تهیه کاغذ دست ساز، خمیرها تا رسیدن به درجه روانی حدود 25± 350 میلی لیتر پالایش شدند. از خمیر کاغذ های پالایش شده کاغذ دست ساز 60 گرمی تهیه و خواص مقاومتی و مکانیکی آنها اندازه-گیری شد. تجزیه و تحلیل آماری ویژگی های کاغذ دست ساز بر اساس آزمون فاکتوریل طرح کاملا تصادفی و ویژگی های مقاومتی کاغذ دست ساز از جدول تجزیه واریانس یک طرفه و برای گروه بندی میانگین ها از آزمون دانکن استفاده شد. خصوصیات مقاومتی خمیر کرافت تهیه شده شامل شاخص ترکیدن، شاخص کششی، شاخص تاخوردگی، شاخص پارگی و درجه روشنی به ترتیب برابر (kPam2/g) 5/55، (N. m/g) 10082، (n) 55، (mNm2/g) 6/53 و (%) 53/32 بود.

دوام طبیعی چندسازه های چوب پلاستیک با آرد چوب اصلاح شده در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. اصلاح شیمیایی آرد چوب در 4 سطح بدون تیمار، مرسریزاسیون، بنزیلاسیون و استیلاسیون به عنوان متغیرهای پژوهش حاضر در نظر گرفته شدند. فرآیند اختلاط مواد توسط دستگاه اکسترودر انجام شد و نمونه های آزمونی از طریق روش قالب گیری تزریقی ساخته شدند. نمونه های آزمونی به مدت های 8، 12 و 16 هفته در مجاورت قارچ رنگین کمان با دمای 25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 75 درصد مطابق با استاندارد BS 838: 1961 قرار گرفتند. کاهش جرم چندسازه و همچنین کاهش جرم آرد چوب به عنوان معیارهای آزمون اندازه گیری شدند. جهت اطمینان از اصلاح شیمیایی آرد چوب و جهت اطلاع از میزان واکنش آرد چوب با مواد شیمیایی به ترتیب از آزمون های طیف سنجی مادون قرمز (FTIR) و درصد تغییرات وزن (WPG) استفاده شد. خواص حرارتی چندسازه های چوب پلاستیک در سطوح مختلف پوسیدگی توسط آزمون TGA انجام شد. جهت مطالعه ریخت شناسی چندسازه های ساخته شده نیز از میکروسکوپ الکترونی پویشی (SEM) استفاده گردید. نتایج نشان داد که در اثر اصلاح شیمیایی آرد چوب، کاهش جرم چندسازه چوب پلاستیک و کاهش جرم آرد چوب کاهش یافته است. به طوری که بهترین مکانیسم اصلاح شیمیایی در کنترل پوسیدگی، تیمار استیلاسیون و بیشترین میزان درصد تغییرات وزن مربوط به تیمار بنزیلاسیون بود. نتایج مربوط به خواص حرارتی چندسازه های چوب پلاستیک نشان داد که با افزایش پوسیدگی در خواص حرارتی افت شدیدی حاصل شد. نتایج طیف سنجی مادون قرمز نیز انجام اصلاح شیمیایی آرد چوب را تایید کرد. تصاویر میکروسکوپی حاکی از آن بود که با افزایش زمان پوسیدگی به میزان ترک و شکاف ها در چندسازه افزوده شد، اما در اثر اصلاح شیمیایی، به خصوص در تیمارهای استیلاسیون و بنزیلاسیون میزان این ترک ها کاهش یافت.

دانش تغییرات زمین اخیرا به عنوان جزء اساسی از تغییرات زیست محیطی جهانی و بخشی از پژوهش های پایدار پدید آمده است. تغییر کاربری اراضی فرآیندی پیچیده و پویاست که سیستم های طبیعی و انسانی را به هم مرتبط می سازد و تاثیر مستقیمی بر خاک، آب و جو دارد. هدف از این پژوهش بررسی امکان استفاده از شاخص های بوم شناختی سیمای سرزمین در تفکیک شکل زمین و جوامع گیاهی در منطقه شمال شرق سمنان است. برای این منظور نیاز به نقشه های مرفولوژی زمین و پوشش گیاهی منطقه بود که این نقشه ها از تصاویر ماهواره ای لندست در نرم افزار GIS تهیه گردید. در این پژوهش شش سنجه در سطح کلاس و یک سنجه در سطح سیمای سرزمین کمی شدند. این سنجه ها با استفاده از Patch Analyst در محیطArcGIS محاسبه شدند. سپس با استفاده از تجزیه مولفه های اصلی سنجه های مهم برای تفکیک جوامع گیاهی تعیین شد. تجزیه مولفه های اصلی به منظور بررسی مهم ترین سنجه ها در تفکیک طبقات اراضی نقشه واحدهای مرفولوژی منطقه نشان داد سنجه های تراکم حاشیه، تعداد لکه و میانگین اندازه لکه به ترتیب با مقادیر بردارهای ویژه 42/0، 63/0 و 58/0 مهم ترین سنجه ها و در تفکیک طبقات جوامع گیاهی این منطقه سنجه های نسبت مساحت هر طبقه، تعداد لکه و شاخص پیچ خوردگی لکه به ترتیب با مقادیر بردارهای ویژه 45/0، 68/0 و 71/0 مهم ترین سنجه ها هستند.

در این پژوهش، ترکیبات شیمیایی موجود در مواد استخراجی ساقه سه رقم مختلف برنج هاشمی، امراللهی و ندا در شالیزارهای استان مازندران با استفاده از کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه های برنج بر اساس استاندارد TAPPI به آرد تبدیل شده و از روش سوکسله و با استفاده از حلال استن جهت تعیین مواد استخراجی استفاده گردید. ترکیبات شیمیایی موجود در مواد استخراجی توسط روش کروماتوگرافی گازی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که 8 ترکیب برای رقم های امرالهی و هاشمی و 14 ترکیب برای رقم ندا شناسایی شد که فراوان ترین مقدار ترکیبات شیمیایی موجود در مواد استخراجی ساقه برنج با رقم های امرالهی، هاشمی و ندا به ترتیب مربوط به ان-بوتیل فرمامید، 4-هیدروکسی-4-متیل-2-پنتانون و 2-پنتانون است. سه ترکیب بنزن، تتراد کان و 1-2 بنزن دی کربوکسیلک اسید ترکیبات مشترک در ساقه سه رقم برنج مورد مطالعه بود. به طوری که مقدار سه ترکیب اخیر در رقم هاشمی نسبت به سایر ارقام بیشتر بود. علاوه بر سه ترکیب یاد شده، ترکیب 4-هیدروکسی-4-متیل-2-پنتانون در رقم های امراللهی و هاشمی مشترک بوده که درصد این ترکیب در رقم هاشمی بیشتر از رقم امراللهی است. همچنین دو ترکیب اسید استیک و ان-هگزادکانوئیک در ارقام هاشمی و ندا مشترک است. ترکیب مشترک در مواد استخراجی ساقه برنج با ارقام امراللهی و ندا وجود نداشته است.

این آزمایش با هدف مطالعه اثرات سه جیره غذایی مختلف بر برخی شاخص های رشد و بقا لارو سفید ماهی اروپایی تا مرحله انگشت قدی انجام شد. تعداد 150 عدد بچه ماهی تازه تخم گشایی شده (طول اولیه 01/0 4 میلی متر) به مدت 90 روز با جیره های غذایی شامل روتیفر (Brachionus plicatilis)، غذای تجاری و مخلوط نسبت های مساوی این دو در 9 قفس شناور در ایستگاه تحقیقاتی خجیر پرورش یافتند. نتایج ماه اول پرورش نشان داد که تیمارهای غذایی مختلف باعث بروز اختلافات معنی داری بین میانگین تمامی صفات مورد مطالعه در لارو ماهیان گردید (p<0. 05). بالاترین درصد افزایش وزن تر (231/0 00/48 درصد)، درصد افزایش طول (116/0 65/23 میلی متر)، نرخ رشد ویژه (002/0 36/5 درصد)، بازده غذا (539/0 48/63 درصد) و بقا (292/0 57/92 درصد) در تیمار غذای زنده و کمترین آنها در تیمار غذای تجاری حاصل شد (p<0. 05). صفات اندازه گیری شده در ماه دوم پرورش نیز روندی مشابه ماه اول داشت، در حالی که ماهیان تغذیه شده با روتیفر در ماه سوم پرورش درصد بقای بالاتری داشتند. این در حالی بود که ماهیان تغذیه شده با غذای تجاری فاکتورهای رشد بالاتری در مقایسه با غذای زنده نشان دادند (p<0. 05). با توجه به صفات رشد مورد آزمایش در این مطالعه تغذیه لارو ماهیان سفید اروپایی با غذای زنده روتیفر تا حداکثر ماه دوم پرورش پیشنهاد می گردد.