مجله علوم دانشگاه تهران
سال:1387 | دوره:34 | شماره:2 (بخش زمین شناسی) |تعداد مقالات:18

شهر تهران بر روی نهشته های آبرفتی دوران چهارم بنا شده است. در گذشته ویژگیهای این رسوبات توسط محققین مختلف مورد بررسی قرار گرفته ولی بیش از همه طبقه بندی ریبن مورد استفاده و استناد است. ریبن در سال 1955 رسوبات آبرفتی تهران را از قدیم به جدید به چهار گروه C, B, A و D تقسیم نمود. در بررسی رسوبات از دیدگاه زمین شناسی بیشتر به مطالعه رسوبات از نظر زمان تشکیل و اختصاصات عمومی (نظیر جنس رسوبات، منشا، شرایط تشکیل و ...) پرداخته و کمتر به جنبه های کاربردی و ژئوتکنیکی آن توجه شده است. مطالعه رسوبات بر اساس زمان تشکیل میتواند اطلاعات مفیدی در رابطه با تاریخچه تکوین حوزه رسوبگذاری و روند تغییرات رسوبات در آن بدست دهد و حتی میتواند به مهندس ژئوتکنیک در برنامه ریزی مطالعات و نتیجه گیریها کمک کند اما این موضوع در حالت کلی نیازمند ارزیابی طبقه بندیهای زمین شناسی با توجه به نوع رسوبات است. در این مقاله به منظور ارزیابی قابلیتهای طبقه بندی ریبن و سایر طبقه بندیهای زمین شناسی در مطالعات ژئوتکنیکی، این طبقه بندیها تشریح شده و نقاط ضعف و قوت آنها توضیح داده شده است. سپس ضمن ارایه نقشه های زمین شناسی تهیه شده برای تهران انطباق پذیری نقشه ها با نتایج برخی چاهکهای حفر شده و پیمایشهای انجام شده بررسی شده و در پایان عوامل زمین شناسی موثر بر خواص ژئوتکنیکی رسوبات گستره تهران با توجه به نتایج حاصله از بررسیهای انجام شده بیان شده است.

توان تخلخل (m) پارامتر متغیری بوده و بیشترین ابهام در محاسبه آب اشباع شدگی (Sw) از طریق فرمول آرچی، به چگونگی انتخاب این پارامتر بستگی دارد. به منظور یافتن رابطه ای بین m و تخلخل (f)، تعداد 155 نمونه مغزه مربوط به سه واحد سنگی تولید کننده نفت (سازندهای آسماری، ایلام و سروک) در دو میدان مختلف مورد بررسی واقع شدند. بر اساس مطالعات دقیق میکروسکوپی مقاطع نازک تهیه شده، نمونه ها بر حسب بافت سنگ (Rock type) و نوع تخلخل (pore type) به 6 کلاس مختلف تفکیک شدند. دیاگرامهای متقابل m در مقابل f بیانگر روند معکوس بین توان تخلخل بدست آمده از آنالیز مغزه و توان تخلخل محاسبه شده از رابطه شل (Shell) مخصوصا در محدوده تخلخل کمتر از 10% می باشد. از طرفی m بدست آمده از نتایج آنالیز مغزه و m محاسبه شده با استفاده از رابطه بورای (Borai) (خصوصا برای نمونه های کلاس 6، گرینستون بیوکلاستی همراه با تخلخلهای حفره ای درشت و منافذ قالبی) روندهای مشابهی دارند. با این وجود با استفاده از رابطه بورای، مقادیر m در محدوده تخلخلهای کمتر از 10% با تخمین بیشینه و در تخلخلهای بیشتر از 10% با تخمین کمینه محاسبه می شود. سرانجام بر اساس معادلات خطوط رگرسیون داده های موجود روابط جدیدی برای محاسبه m معرفی شد. بنظر می رسد که بکارگیری مقادیر m تعیین شده با استفاده از این روابط در موارد مشابه بطور معقولی میزان خطا در محاسبه آب اشباع شدگی را به حداقل برساند.

منطقه وسیعی از اطراف سنندج، به خصوص شمال این شهرستان را سنگ های آتشفشانی و آذرآواری کرتاسه با ترکیب بازیک و حدواسط می سازند. مطالعات ژئوشیمیایی کالک آلکالن بودن ماگمای اولیه این سنگ ها را تایید می کند. آنومالی منفیNb ، Ti و نیز غنی شدگی از عناصر گروه LIL و LREE حاکی از این است که ماگمای مادر این سنگ ها از یک گوشته غنی شده (نسبت به گوشته مورب) در بالای یک زون فرورانش منشا گرفته است. همچنین نسبت پایین Ce/Pb و Nb/U در این سنگ ها در مقایسه با MORB و OIB نیز وابستگی این سنگ ها را با محیط های فرورانش یاد آوری می نماید.

ردیف های رسوبی ژوراسیک پسین در غرب رشته کوههای بینالود با ستبرای زیاد رخنمون دارند. این سنگ ها بیشتر شامل سنگ آهک، مارن و سنگ آهک های مارنی می باشند. چینه شناسی و فسیل شناسی این سنگ ها در دو برش دهنه حیدری با ستبرای 554 متر و بجنو با ستبرای 594 متر مورد مطالعه قرار گرفته و به سه بخش تقسیم و توصیف شده اند. در هر دو برش، ردیف های مذکور با مجموعه ای آواری آغاز شده که به صورت هم شیب بر روی سازند کشف رود قرار گرفته اند، این ردیف ها در مرز بالایی به صورت هم شیب و تدریجی توسط سنگ آهک های نخودی رنگ و ضخیم لایه سازند مزدوران پوشیده می شوند. مطالعه زیای آمونیتی موجود، منجر به شناسایی 16 جنس و 48 گونه گردیده است که از زیای موجود 7 جنس و 35 گونه از خانواده Perisphinctidae بوده و 12 گونه از آن برای نخستین بار از ایران گزارش می شوند. بر مبنای مجموعه فسیلی موجود 7 زون زیستی آمونیتی تشخیص داده شده که حاکی از سن آکسفوردین پسین- کیمریجین برای مجموعه مورد مطالعه است. زیای آمونیتی مطالعه شده، با سنگ های ژوراسیک در سایر نقاط ایران و مناطق حاشیه ای مدیترانه ارتباط نزدیکی را نشان می دهد.

توده گرانیتوئیدی کوه دم به سن ائوسن بالایی بخشی از ماگماتیسم گسترده ارومیه- دختر در زون ایران مرکزی به شمار می آید. این توده از لحاظ سنگ شناسی در برگیرنده طیف وسیعی از سنگ های نفوذی اسیدی شامل گرانودیوریت، مونزوگرانیت، مونزونیت کوارتزدار و سنگ های حدواسط شامل دیوریت، دیوریت کوارتز دار، مونزودیوریت و مونزودیوریت کوارتزدار است. سنگ های حدواسط به صورت نواری منقطع در حاشیه توده نفوذی و در اطراف بخش های اسیدی رخنمون دارند. بر اساس مطالعات صحرایی، پتروگرافی و ژئوشیمیایی، سنگ های توده نفوذی کوه دم در زمره گرانیتوئیدهای نوع I قرار دارند. این سنگ ها دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم دار و از نوع متاآلومین هستند. الگوی تغییرات عناصر کمیاب نرمالایز شده به کندریت و گوشته نشان دهنده غنی شدگی این سنگ ها از LREE و LILE، تهی شدگی آنها از HREE و HFSE و وجود آنومالی منفیEu ،Ba ،Nb ،Ti ، Sr و P در اکثر نمونه ها است که این امر در کنار موقعیت نمونه ها بر روی نمودارهای مختلف تمایز محیط تکتونیکی، حاکی از شکل گیری سنگ های مورد مطالعه در محیطی مرتبط با فرورانش در حاشیه فعال قاره ای است. با توجه به ترکیب پتاسیک نمونه ها، فراوانی بالای (>24ppm) La و شواهدی همچون غنی شدگی سنگ ها از عناصر LILE و Pb در کنار آنومالی منفی HFSE و Ba به نظر می رسد ذوب پوسته زیرین، عامل مهمی در منشا ماگمای سازنده گرانیتوئیدهای کوه دم به شمار می آید.

این مطالعه به منظور محاسبه خواص پتروفیزیکی سنگ مخزن سازند قم در میدان گازی سراجه و در راستای انجام نخستین پروژه عظیم ذخیره سازی گاز طبیعی کشور انجام شده است. جهت محاسبه حجم شیل، تخلخل موثر سنگ مخزن، اشباع شدگی آب و آب کاهش نیافتنی از نمودارهای پتروفیزیکی و برای محاسبه تراوایی از فرمولهای مختلف تجربی استفاده شد. تراوایی افقی مغزه نیز اندازه گیری شد و سپس نتایج لاگ ها با مقادیر تراوایی مغزه مقایسه گردید. تراوایی افقی مغزه بین 0.1 تا 1 میلی دارسی بود و دامنه تغییر تراوایی بدست آمده از لاگ نیز بین 0.01 تا 0.1 میلی دارسی بدست آمد. دو رابطه تجربی کرین (Crain) و وایلی- رز (Wyllie & Rose) نزدیکترین اعداد به نتایج مغزه را تولید کرده و می توانند در این میدان مورد استفاده قرار گیرند.

توالی توفهای زئولیتی شده منطقه سرتخت با سن ائوسن در 20 کیلومتری جنوب شرقی سمنان، شمال ایران مرکزی واقع شده است. مطالعه مقاطع نازک، داده های پراش پرتو ایکس، تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی و آنالیز شیمی به روش ICP-ES, MS روی این توالی انجام شد. توالی سرتخت از نظر کانی شناسی، به طور عمده از کلینوپتیلولیت، اوپال CT، اسمکتیت، موردنیت، اورتوکلاز و هالیت تشکیل شده است. داده های ژئوشیمیایی تصدیق کننده مطالعات XRD می باشد، که میزان کلینوپتیلولیت غنی از Na2O و K2O و موردنیت در قاعده نیمرخ، بالا بوده و به سمت بخشهای جوانتر توالی، میزان اوپال CT و اسمکتیت افزایش می یابد. ترکیب توف اولیه به وجود آورنده زئولیتها بر اساس داده های ژئوشیمیایی عناصر کمیاب ریوداسیتی تا داسیتی است. شیشه و شارد شیشه ای، از تشکیل دهنده های اصلی این توفها، تحت تاثیر دیاژنز و شورابه های قلیایی بین حفره ای، تجزیه شده و SiO2 ،Na2O و K2O انحلال یافته و در پایین توالی تجمع حاصل کرده است، در نتیجه زئولیتهای تشکیل شده در قاعده توالی، میزان SiO2 بالایی داشته و غنی از Na و K هستند و به سمت بالای توالی، از آنجا که کاتیونهای Ca و Mg تحرک پایینتری دارند، کانی اسمکتیت، غنی از Ca و Mg تشکیل شده است.

منطقه بجستان در جنوب غرب خراسان رضوی قرار دارد و جزیی از واحدهای تکتونیکی- رسوبی ایران مرکزی محسوب می گردد. سنگ های آهکی کرتاسه فوقانی به فرم صخره ساز در بخشهای مختلفی از منطقه رخنمون دارد و عمدتا حاوی کالکارنایت و کلسی رودایت های اسکلتی و بین لایه هایی از شیل آهکی است. این سنگها با یک مرز مشخص بر روی شیل های قرمز رنگ با بین لایه های تبخیری قرار دارد ولی مرز فوقانی آنها فرسایش یافته است. رسوبات آهکی این ناحیه تاکنون به طور تفصیلی و از دیدگاه رسوب شناسی مورد مطالعه قرار نگرفته است لذا هدف از انجام این تحقیق شناسایی عملکرد فرایندهای دیاژنتیکی و تفسیر توالی پاراژنتیکی بر اساس شواهد پتروگرافی و آنالیزهای ژئوشیمیایی است.

توده نفوذی اوچ پلنگ با سن ترشیری در شمال خاور شهرستان کاشمر قرار گرفته و از لحاظ تکتونیکی بخشی از خاور ایران مرکزی محسوب می شود. این توده نفوذی سنگ های آتشفشانی ائوسن را قطع نموده و بر اساس مطالعات صحرایی، کانی شناسی و ژئوشیمیای دارای ترکیبی حدواسط و شامل مونزونیت، کوارتز-مونزونیت، گرانودیوریت و به میزان کمتر گرانیت می باشد. بافت غالب آنها گرانولار و پرفیروئیدی با دانه بندی متوسط بوده و گهگاهی بافت میرمیکیتی از خود نشان می دهند. طیف تغیرات SiO2 در نمونه های مورد مطالعه نسبتا کوتاه و از 62 تا 70 درصد متغیر بوده و در نمودارهای هارکر با تغیرات اکسیدهای AL2O3 ,CaO ,TiO2 ,MnO ,MgO ,Fe2O3 و P2O5 و عناصر Cr, Nd, Pb, Ni, Co, V رابطه منفی و با تغیرات K2O و عناصر Yb, Th, Y, Zr, U رابطه مثبت و در مقابل Na2O و عناصر Rb, Cs و Ba روند خاصی را نشان نمی دهند. تغیرات منظم در نمودارهای هارکر را می توان با تفریق بلورین و پراکندگی ها با آلایش ماگمای در ارتباط دانست. ماگمای تشکیل دهنده این توده گرانیتوئیدی از نوع کالک آلکالن و غنی از پتاسیم است و از نظر درجه اشباع از آلومینیم در محدوده متاآلومین تا کمی پرآلومین قرار می گیرد که ایده آل گرانیت های نوع I می باشد. همچنین تهی شدگی نمونه های مورد مطالعه از عناصر  Nb, Sr ,Tiو P و غنی شدگی آنها از عناصر Rb, K, Th و LREE و قرار گرفتن آنها در محدود VAG نشان می دهد که توده گرانیتوئیدی اوچ پلنگ در یک محیط تکتونوماگمای قوس آتشفشانی و به گمان در ارتباط با فرورانش لیتوسفر اقیانوسی نئوتتیس به زیر ورقه ایران مرکزی تشکیل شده است.

بررسی ترکیب کانی شناسی و نحوه تشکیل بلورهای کلینتونیت اسکارن حسن آباد در تعیین مسیر تحولی این اسکارن مفید می باشد. میکای شکننده کلسیم دار تری اکتاهدرال (کلینتونیت) در آهک های دولومیتی دگرگون شده آلومینیم دار که نزدیک توده نفوذی حسن آباد رخنمون دارند، مطالعه شده اند. از کلینتونیت به سمت مارگاریت سدیم دار محلول جامدی با مشارکت ضعیف تر مارگاریت مشاهده می گردد. طبق تحقیقات انجام شده، مارگاریت های موجود در این منطقه از تفکیک پلاژیوکلازها تشکیل شده اند. مجموعه کانیایی همزیست با کلینتونیت شامل کلسیت، کلینوپیروکسن، گارنت، فورستریت، اسپینل، وزوویانیت و ولاستونیت می باشد. دو نوع واکنش Fo + Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + CO2) و Cpx + Cc + Sp + H2O = Cli + Fo + CO2) بین فازهای مشاهده شده موجب تشکیل کلینتونیت های منطقه شده است که روابط فازی موجود، میدان پایداری کلینتونیت را در پتانسیل پایین CO2 و پتانسیل بالای H2O محدود می کند. به نظر می رسد جریان شاره های گرمابی غنی از فلوئور در اطراف توده آهکی از عوامل عمده تشکیل این کانی باشد. منبع اصلی تامین کننده فلوئور مذاب توده نفوذی و سیال هیدروترمال مرتبط با آن می باشد. کم شدن درصد وزنی Na, K, Si در محیط و در نتیجه تشکیل کلینتونیت به دلیل تجزیه پلاژیوکلاز به مارگاریت، می باشد. مدل پیشنهادی برای تشکیل کلینتونیت ها و تحول اسکارن حسن آباد بر این اصل استوار است که مجموعه کانی های منطقه، تبلور در یک سیستم باز همراه با جریان فلوئور را در اکثر مناطق در ارتباط با تبلور در یک سیستم بسته را تجربه نموده اند. در هاله دگرگونی حسن آباد دمای 620-650 درجه سانتی گراد برای تشکیل کلینتونیت پیشنهاد می شود.

سنگهای آتشفشانی ائوسن در منطقه شیرین سو عمدتا شامل گدازه های بازیک با ترکیب آلکالی الیوین بازالت، گدازه های حدواسط آندزیتی- تراکی آندزیتی و ایگنمبریت های داسیتی- ریوداسیتی می باشد. روابط بافتی و کانی شناسی مشاهده شده در مقاطع میکروسکوپی از جمله حضور اجتماعات گلومروپرفیری و گلومروکریست کانیهای مافیک، وجود بافت های غیرتعادلی مانند بافت غربالی پلاژیوکلاز، ترکیب بایمدال فنوکریست های پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن، ترکیب ناهمگن خمیره سنگ و حضور انکلاوها و میکروپیلوهای بازیک با زمینه شیشه ای کدر در زمینه روشن سنگهای اسیدی، وجود زینولیت ها و زینوکریست ها با حاشیه واکنشی و غیره و نیز پراکندگی ها و روندهای مختلف مشاهده شده در نمودارهای ژئوشیمیایی معلوم می دارد گدازه های بازالتی و آندزیتی در منطقه هم منشا بوده اند و پدیده های تفریق، اختلاط ماگمایی (مینگ لینگ و بلندینگ) و آلودگی پوسته ای در تشکیل آنها موثر بوده است. به عبارت دیگر سنگهای حدواسط منطقه حاصل اختلاط بین ماگمای بازالتی با بخش های تفریق یافته این ماگما می باشند که طی مرحله صعود و جاگیری در پوسته دچار آلودگی های پوسته ای نیز شده اند. بر اساس شواهد موجود ایگنمبریت های داسیتی- ریوداسیتی که حجم بسیار زیادی را نیز در منطقه به خود اختصاص داده اند، دارای منشا متفاوتی نسبت به بازالت ها و آندزیت ها هستند. به احتمال قوی این سنگها حاصل ذوب بخشی پوسته می باشند که در عین حال ضمن جایگزینی ماگمای بازیک در پوسته بین دو ماگما پدیده اختلاط (عمدتا مینگ  لینگ) نیز صورت گرفته است.

در این پژوهش سازند پابده با سن پالئوسن پسین- الیگوسن پیشین در شمال غرب حوضه زاگرس بررسی شده است. هدف از این پژوهش بررسی محیط رسوبی سازند پابده می باشد. این پژوهش بر اساس مشاهدات صحرایی، مطالعات پتروگرافی، آثار فسیلی و مطالعات ژئوشیمی آلی (درصد TOC و نوع کروژن) صورت گرفته است. بر اساس مطالعات انجام شده 7 گروه رخساره میکروسکوپی شناسایی گردید. سازند پابده در مناطق مورد مطالعه از تناوب سنگ آهک های نازک لایه تا ضخیم لایه و شیل های خاکستری روشن تا تیره که غنی از فرامینیفرهای پلانکتونیک هستند، تشکیل شده است. این رخساره های سنگی در حوضه زاگرس از مادستون، وکستون، پکستون و شیل تشکیل شده است. بر اساس مطالعه سیستماتیک ایکنوفسیل های این رسوبات، تعداد 5 ایکنوجنس در دو مجموعه مجزا تشخیص داده شده است. مجموعه اول با تنوع ایکنوفونای نسبتا زیاد (آرنی کولیتس، کندریتس، پلانولیتس و احتمالا نئونرتیس) در بخش فوقانی سازند پابده حضور دارند. این مجموعه از ایکنوفسیل ها نشانگر ایکنوفاسیس کروزیانا بوده که در یک محیط نسبتا پر انرژی تشکیل شده است. مجموعه دوم با تنوع ایکنوفونای کمتر (زئوفیکوس و کندریتس) در بخش های میانی و تحتانی این سازند وجود دارند و معرف ایکنوفاسیس زئوفیکوس بوده که در یک محیط کم انرژی و عمیق تر تشکیل شده است. با توجه به ویژگی رخساره های میکروسکوپی مطالعه شده و بررسی تغییرات عمودی رخساره های سازند پابده، یک رمپ کربناته پرشیب دور از منشا به عنوان محیط رسوبگذاری این سازند در منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می شود. بر این اساس، محیط رسوبی سازند پابده از رمپ بیرونی با رخساره های پلاژیک و توربیدایتی (میکروفاسیس های 4B و 4C) و شرایط احیایی تا فقیر از اکسیژن (رخساره های حاوی (TOC>%2.5 تدریجا به یک رمپ میانی تحول یافته است که جریانات دریایی نقش بسزایی در فرایندهای حمل و نقل رسوبات و ته نشینی مجدد آنها ایفا نمودند.

کانسار فیروزه باغو واقع در کمربند آتشفشانی- نفوذی، ترود- چاه شیرین به سن ائوسن میانی تا میوپلیوسن است. واحدهای سنگ چینه ای منطقه شامل دو واحد رسوبی مارن دوظهیر و کنگلومرای فجن درزیر و تناوبی از سنگهای با ترکیب حدواسط تا اسیدی شامل آندزیت، ریولیت، گرانودیوریت و داسیت می باشد که فیروزه به صورت رگچه ها و رگه هایی به ضخامت 4 میلی متر تا 1.2 سانتی متر و همچنین به صورت دانه پراکنده در سنگهای گرانودیوریتی و داسیتی تشکیل شده است. به منظور دستیابی به یک مدل جامع در مورد تشکیل فیروزه در منطقه مطالعات صحرایی و ساختمانی، میکروسکوپی و پتروگرافی، ژئوشیمیایی، طیف فروسرخ IR و میکروسکوپ الکترونی روبشی SEM صورت گرفت. مطالعات صحرایی و ساختمانی نشانگر پیروی ساختاری منطقه از الگوی شکستگی های برشی ریدل و جایگیری فیروزه در شکستگی های دارای مولفه فشارشی (P) می باشد. مطالعات میکروسکوپی برروی مقاطع نازک و صیقلی حضور دو فاز کانه زایی هیپوژن و سوپرژن را به اثبات رسانید که در همین راستا عملکرد فاز کانه زایی سوپرژن در دو زون اکسیدان و غنی سازی ثانویه مشخص شد. پیریت، کالکوپیریت، گالن و طلا طی مراحل هیپوژن، هیدروکسیدهای آهن (هماتیت، لیمونیت و گوتیت)، آنگلزیت، کوپریت، مارکازیت، مالاکیت و آزوریت در زون اکسیدان و کوولیت و کالکوسیت در زون غنی سازی ثانویه تشکیل شده است. آنچه مسلم است فیروزه آخرین فاز کانه زایی در منطقه است چرا که رگه ها و دانه های پراکنده فیروزه تمام کانه زایی های پیشین را قطع کرده و یا به صورت میان بار در بر گرفته اند. مطالعات IR و SEM روند تدریجی تشکیل فیروزه از آلونیت و گرهک های آلومین دار را به اثبات رسانید. در نهایت بر اساس مطالعات صورت گرفته مدل تشکیل فیروزه در منطقه باغو ارایه شد.

توف های سبز کرج (ائوسن) در منطقه شمال تفرش شامل توالی ضخیمی از لیتیک توف٬ کریستال توف و ویتریک توف می باشند. مطالعات میکروسکوپی و آنالیزهای میکروپروب (EMPA)، پراش پرتو ایکس (XRD) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) نشان می دهند که مهمترین کانی های ثانوی تشکیل شده در این توف ها شامل سریسیت، کلسیت، کلریت، آلبیت، آنالسیم، اپیدوت، پرهنیت و پومپلئیت می باشند. با توجه به بررسی های کانی شناسی در مطالعه حاضر، بنظر می رسد توف های منطقه شمال تفرش عموما در بخش های قاعده ای دچار دگرگونی تدفینی شده اند. دگرگونی تدفینی در توف ها با پدیده دیاژنز آغاز گردیده و در نهایت به مجموعه کانی های مرتبط با دگرگونی درجه پایین و بطور مشخص به رخساره زئولیت (آنالسیم) و پرهنیت- پومپلئیت ختم شده است.

سازند کژدمی از گروه بنگستان در حوضه رسوبی زاگرس در اکثر میادین نفتی به عنوان یک سنگ منشا مهم و موثر شناخته شده است. در این مطالعه با بررسی 52 نمونه سطح الارضی، سه رخساره پالینولوژیکی (پالینوفاسیس) برای این سازند در برش تنگ ماغر تفکیک گردید. پالینوفاسیس (PF-1) I با محتوای 100-90 درصد ماده آلی بی شکل (AOM) و مقادیر بالای HI و TOC حاوی کروژن نوع II و مستعد تولید نفت می باشد. در پالینوفاسیس (PF-2) II مقادیر AOM نسبت به پالینوفاسیس قبلی کاهش نشان داده، مقادیر HI و TOC کمتر گردیده‏، نمونه ها دارای کروژن نوع II/III بوده و مستعد تولید نفت و گاز هستند. تعداد کمی از نمونه ها در پالینوفاسیس (PF-3) III قرار می گیرند. این نمونه ها کمترین مقادیر TOC، HI، AOM را داشته و پالینومرف های دریایی و فیتوکلاست ها با فراوانی معمول در آنها دیده می شوند. توان تولید کمی نفت همراه با گاز از این رخساره پالینولوژیکی انتظار می رود. بالا بودن درصد AOM شفاف در اکثر نمونه ها حاکی از غالب بودن شرایط احیایی و محتوای اکسیژن پایین می باشد. منحنی تغییرات رخساره آلی بر اساس مقادیر OI/HI حاصل از داده های پیرولیز راک اول (Rock-Eval pyrolysis) نیز نشان دهنده محدوده B و C بوده که این مطلب را تایید می کند. توزیع داده ها بر روی دیاگرامهای تایسون و ون کرولن نیز نشان دهنده این است که، محتوای کروژن عمدتا از نوع II، III/II بوده و اکثرا حاصل از مواد آلی جلبکی می باشند. توان تولید در نمونه های با درصد کروژن II بالا (پالینوفاسیس (I در حد خیلی خوب و در نمونه های با مقادیر متفاوت کروژن II، III (پالینوفاسیس II) از حد مناسب تا خوب متغیر است. شاخص حرارتی (Tmax) نشان دهنده ورود به مرحله بلوغ در نمونه های مستعد تولید نفت و گاز می باشد.

سازند آب دراز به سن تورونین تا کامپانین، از واحدهای سنگ چینه ای زون زمین ساختی کپه داغ است که مرز زیرین آن با سازند آیتامیر به صورت ناپیوسته و مرز بالایی با سازند آب تلخ به صورت پیوسته می باشد. واحد معادل آن آهک اینوسراموس دار به سن تورونین پیشین- سانتونین است، که در ایران مرکزی، در منطقه اصفهان برونزد دارد. مطالعه  این دو برش، گویای وجود شباهت های دیرینه شناسی، سنگی شناسی و محیط دیرینه بین این دو سازند است که این دستاورد بیانگر احتمال پیوند دو حوضه کپه داغ و ایران مرکزی در این زمان است. برخی از مهمترین فرامینیفرهای پلانکتونیک موجود در این دو برش که از آنها جهت انجام بایواستراتیگرافی استفاده شده است عبارتند از: Whiteinella archaeocretacea Pessagno; Helvetoglobotruncana helvetica (Bolli); Marginotruncana renzi (Gandolfi); Marginotruncana coronata (Bolli); Dicarinella primitiva (Dalbiez); Dicarinella concavata (Brotzen); Dicarinella imbricata (Mornod); Globotruncana lapparenti Brotzen; Globotruncana arca (Cushman); Globotruncana bulloides Volger; Globotruncanita stuartiformis (Dalbiez); Globotruncanita elevata (Brotzen); Globotruncana sp.; Hedbergella sp.

سازند نیزار یکی از واحدهای رسوبی حوضه کپه داغ در شمال شرق ایران است که با رخساره های شیلی، مارنی و ماسه سنگی شرایط مختلف قاره ای تا دریایی را نشان می دهد. با توجه به اینکه پالینومورف ها علاوه بر تعیین سن، برای تعیین محیط و اقلیم دیرینه مورد استفاده قرار می گیرند به همین منظور سه برش از این سازند در مناطق چهچهه، تنگ نیزار و پدلی مورد نمونه برداری قرار گرفت و نمونه ها به منظور مطالعات پالینولوژی آماده سازی گردید. رسوبات شیلی و مارنی این سازند غنی از پالینومورفهای دریایی، مخصوصا داینوفلاژله ها، بوده و بیانگر رخساره های دریایی می باشند. یک مجموعه غنی از داینوفلاژله ها شناسایی گردید که سن ماستریشتین را برای سازند نشان می دهد. مطالعات پالینوفاسیس سازند نیز نشان می دهد که این واحد در محیط دریایی کم عمق تا دریایی باز با انرژی متوسط تا نسبتا زیاد نهشته شده است.