پژوهش های کاربردی زراعی
سال:1390 | دوره:24 | شماره:4 (پیاپی 93) |تعداد مقالات:14

این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد بذر و علوفه شبدر برسیم برای مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات زراعی بایع کلا واقع در 40 کیلومتری مرکز استان مازندران انجام گردید. تیمارهای تاریخ کاشت در 5 سطح به فاصله 15 روز از هم شامل کاشت در 10 مهر، 25 مهر، 10 آبان، 25 آبان و 10 آذر منظور گردیدند. برداشت علوفه 90 روز پس از کاشت صورت گرفت. تحقیق در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردیده و به مدت دو سال نیز تکرار شد. نتایج این تحقیق نشان دادند که اثر تاریخ کاشت روی تولید بذر و علوفه در سطح احتمال 1 درصد معنی دار است. اختلاف بین دو سال کاشت در خصوص میزان تولید بذر معنی دار شد. در همه تاریخ های کاشت، تولید بذر در سال دوم بیشتر از تولید آن در سال اول شد. اثر متقابل سال و تاریخ کاشت در خصوص تولید بذر معنی دار نشد .نتایج با توجه به مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون دانکن مشخص گردید که تاریخ های کاشت 10 و 25 مهر به ترتیب با تولید 1001.22 و 960.60 کیلوگرم بذر در هکتار بهترین تیمار می باشند. از نظر تولید علوفه خشک نیز تاریخ های 10 و 25 مهر به ترتیب با تولید 2.04 و 2.11 تن علوفه خشک در هکتار در گروه بهترین تیمارها قرار گرفتند. بعد از بیست و پنجم مهر، تاخیر در تاریخ کاشت، تولید بذر و عملکرد علوفه را به طور معنی داری کاهش داد. از این رو پیشنهاد می شود که بذر شبدر برسیم در مازندران در فاصله 10 تا 25 مهر کاشته شود.

به منظور بررسی تاثیر مدیریت های مختلف حاصلخیزی خاک بر عملکرد، اجزای عملکرد و غلظت عناصر در دانه اسفرزه، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم زراعی و دامی دانشگاه تهران انجام گرفت. در این تحقیق سه سطح کود شیمیایی (N25 P15، N50P30 و N50 P30) به عنوان تیمارهای حاصلخیزی شیمیایی، چهار سطح کود دامی (5، 10، 15 و 20 تن در هکتار) به عنوان تیمارهای حاصلخیزی آلی و چهار سطح تلفیق کود دامی و شیمیایی (5+ N50P25تن کود دامی، P20 10+ N40تن کود دامی، P15 N30 + 15 تن کود دامی و 20 + N20 P10 تن کود دامی) بعنوان تیمارهای حاصلخیزی تلفیقی در مقایسه با شاهد، بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر سامانه های مختلف مدیریت حاصلخیزی خاک بر تمامی صفات مورد بررسی معنی دار ((p£0.05 بود. با افزایش سطوح کودی در تمامی مدیریت های حاصلخیزی خاک، عملکرد دانه و موسیلاژ نیز افزایش یافت. در بین تیمارهای مختلف حاصلخیزی، بیشترین عملکرد دانه در حدود 0.952 گرم در بوته از تیمار  N20 P10باضافه 20 تن کود دامی در هکتار حاصل شد. نتایج آزمایش همچنین نشان داد که درصد موسیلاژ و فاکتور تورم دانه نیز در تیمارهای حاصلخیزی آلی و تلفیقی نسبت به تیمارهای حاصلخیزی شیمیایی و شاهد در حد بالاتری بودند. غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در دانه بطور معنی داری (p£0.05) تحت تاثیر سامانه های حاصلخیزی قرار گرفتند. بیشترین غلظت نیتروژن در دانه به مقدار 3.33 درصد، فسفر 0.535 درصد و پتاسیم 0.961 درصد از تیمار  N20 P10به اضافه 20 تن کود دامی در هکتار حاصل شد.

پلاسمیدها مواد ژنتیکی محسوب می شوند که میزبان خود را در شرایط نامساعد محیطی یاری می کنند. پلاسمیدها در باکتری های ریزوبیومی به دلیل حضور ژن های nod و) nif ژن های مربوط به گره بندی و تثبیت ازت) اهمیت زیادی دارند. مطالعه پلاسمیدها با هدف بهره گیری از خصوصیات مفید آنها در کشاورزی پایدار انجام می گیرد. در مطالعه حاضر 196 جدایه S.meliloti همزیست گیاه یونجه که از خاک های استان همدان با کاشت گیاه میزبان جدا شده بودند با استفاده از روش پروفیل های پلاسمیدی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که جدایه های مورد مطالعه دارای 13 نوع پلاسمید مختلف بوده و به لحاظ تنوع پلاسمیدی تمامی جدایه ها در 27 گروه متفاوت قرار گرفتند. نتایج حاصل از محاسبه شاخص تنوع شانون و شاخص تشابه در واحدهای فیزیوگرافی استان همدان نشان داد که این شاخص ها در هر یک از واحدهای فیزیوگرافی دارای مقادیر متفاوتی بودند. برقراری روابط رگرسیونی بین شاخص تنوع شانون و خصوصیات خاکی هر واحد فیزیوگرافی نشان داد که اثر عوامل خاکی بر روی میزان تنوع به صورت منفرد نبوده بلکه تنوع از مجموع خصوصیات خاکی به صورت ترکیبی متاثر می شود.

استفاده از کرم های خاکی برای تبدیل ضایعات آلی و فضولات دامی به عنوان یک راه حل مناسب مورد توجه محققین و برنامه ریزان شهری و حافظین محیط زیست قرار گرفته است. هضم ضایعات آلی در لوله گوارش کرم های خاکی تغییرات شیمیایی و فیزیکی قابل توجهی را در ورمی کمپوست حاصله بوجود می آورد. در این مطالعه تاثیر عواملی نظیر ملاس چغندر قند، تهویه و خاک بر روی تغییرات شیمیایی، فیزیکی و شاخص های رسیدگی ورمی کمپوست بدست آمده از کود گاوی در نه تیمار مختلف در قالب یک طرح کاملا تصادفی در یک دوره 100 روزه بررسی شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که کربن آلی کل (TOC) در همه تیمارهای آزمایش با گذشت زمان کاهش و میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم کل افزایش یافت. همچنین افزایش معنی داری در غلظت نیترات، فسفر و پتاسیم قابل دسترس در همه تیمارها در پایان دوره 100 روزه مشاهده شد. اما میزان آمونیوم در انتهای دوره کاهش قابل توجهی یافت. در نتیجه فعالیت کرم های خاکی pH مواد اولیه کاهش و EC آن افزایش یافت. چگالی ظاهری و حقیقی در بین همه تیمارها افزایش و به دنبال آنها درصد منافذ کل کاهش پیدا کرد. در میان شاخص های بلوغ ورمی کمپوست میزان کربن محلول در آب(WSC) ، نسبت NH4/NO3، نسبت C/N و مجموع لیگنین و سلولز (ADF) در پایان دوره به طور معنی داری کاهش یافت.

به منظور تعیین روند کلروفیل سازی در برگ سه رقم گندم (Triticum aestivum) (استار، چمران و فونگ) با استفاده از کلروفیل سنج دستی (SPAD) آزمایشی در سال 1384 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در قالب طرح فاکتوریل با بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. از 5 تیمار کودی صفر، 50، 25، 75 و 100 درصد مقدار کود نیتروژن جهت تولید 5 تن دانه در هکتار به ترتیب معادل صفر، 33.75، 67.5، 101.25 و 135 کیلوگرم در هکتار به همراه مرجع که کل کود مورد نیاز به کرت های آن داده شد، استفاده گردید. در کرت های مرجع بیشترین شاخص کلروفیل مربوط به رقم استار (40.2، 42.5 و 39) و کمترین آن مربوط به رقم فونگ (37.8، 38 و 35) به ترتیب 60،  90و 120 روز بعد از کاشت است. بین تیمارها، N1و رقم فونگ کمترین و  N5و رقم استار بالاترین عدد را نشان می دهند. N1و N5 در ارقام استار، چمران و فونگ به ترتیب (29، 25.8 و 24.1) و (38.7، 37.7 و 36.3) می باشد. لذا تجمع نیتروژن در برگ رقم استار بیشتر از دو رقم دیگر است. همچنین همبستگی شدیدی بین غلظت کلروفیل و غلظت نیتروژن دیده شد. لذا می توان از کلروفیل سنج جهت تعیین غلظت کلروفیل و مقدار نیتروژن و نیاز گیاه به نیتروژن استفاده نمود.

به منظور مطالعه اثرات کود مرغی و نحوه اختلاط آن با خاک بر غلظت عناصر غذایی دانه ذرت آزمایشی در مرکز تحقیقات اکولوژیک زاگرس، واقع در 30 کیلومتری شمال شرقی خرم آباد طی دو سال (1383 و 1384) به اجرا گذاشته شد. تیمارها به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شدند. دو سیستم کوددهی شامل دیسک+ فاروئر (شخم-کود پاشی- دیسک- فاروئر) و فاروئر (شخم- کودپاشی- فاروئر) در کرت های اصلی و چهار سطح کود مرغی شامل صفر، 10، 20 و 30 تن کود مرغی در هکتار در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که دانه تولیدی سیستم استفاده از فاروئر از لحاظ آهن بر سیستم استفاده از دیسک+ فاروئر برتری معنی داری دارد. غلظت کلیه عناصر غذایی در تیمار مصرف 30 تن کود مرغی بالا بود ولی اختلاف نیتروژن، فسفر، منگنز و مس این تیمار با تیمار 20 تن کود مرغی در هکتار معنی دار نبود. غلظت فسفر، پتاسیم، آهن و منگنز دانه تولیدی در سال دوم بیشتر از سال اول بود. بنابراین بر اساس نتایج مطالعه حاضر با اختلاط 20 تن کود مرغی در هکتار توسط فاروئر می توان محصولی با کیفیت مطلوب تولید نمود.

پژوهش حاضر به روش پیمایشی و با هدف بررسی تاثیر منابع اطلاعاتی و کانال های ارتباطی در پذیرش مدیریت تلفیقی آفات برنج انجام گرفت. پایایی پرسشنامه بر اساس محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 0.79 تا 0.87 برای بخش های مختلف پرسشنامه مناسب تشخیص داده شد. تمامی کشاورزان برنجکار بخش درودزن شهرستان مرودشت مشمول جامعه آماری این پژوهش بوده اند. با استفاده از فرمول کوکران یک نمونه 90 تایی انتخاب و نمونه ها بر حسب نمونه گیری تصادفی ساده مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که از بین کانال ها و منابع اطلاعاتی مورد استفاده کشاورزان در زمینه مدیریت تلفیقی آفات برنج، همسایگان و نزدیکان، مراجعه به تامین کنندگان نهاده های کشاورزی و بازدید کشاورزان از مزارع از اولویت بیشتری برخوردارند. محاسبه ضرایب همبستگی وجود رابطه مثبت بین متغیرهای سطح زیر کشت، تحصیلات، کشاورز نمونه بودن، موافقت با کاهش سموم و آفت کش ها و امکان کنترل آفات برنج بدون مصرف سموم با بهره گیری از منابع و کانال های اطلاعاتی نشان داد. تحلیل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای مستقل مراجعه به تامین کنندگان نهاده های کشاورزی، ملاقات با کارشناسان کشاورزی در محل کار آنها، کسب اطلاعات از همسایگان و نزدیکان (خویشاوندان و اعضای خانواده)، بازدید از مزارع مجری مدیریت تلفیقی آفات، سطح زیر کشت و کسب اطلاعات از کشاورزان خبره و نمونه 63 درصد از واریانس پذیرش مدیریت تلفیقی آفات برنج را برآورد می نمایند.

به منظور بررسی اثرات متقابل آبیاری تناوبی و مقادیر مختلف نیتروژن این تحقیق به صورت اسپلیت پلات برپایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار بر روی برنج رقم هاشمی طی سال های زراعی  1386و 1385 در مزرعه موسسه تحقیقات برنج کشور انجام شد. تیمارهای آبیاری به عنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی اعمال شد. نتایج نشان داد روش آبیاری تناوبی با دور 8 روزه ضمن حفظ عملکرد در حد روش معمول غرقاب دائم باعث کمتر شدن مصرف آب و صرفه جویی معادل 40 درصد در میزان آب مصرفی در طول دوره رشد و افزایش راندمان کاربرد آب به میزان 60 درصد می شود. در بین تیمارهای مصرف کود نیتروژنه نیز اعمال 60 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار (حدودا 130 کیلوگرم کود اوره) دارای بهترین عملکرد بود. در مجموع تیمار آبیاری 8 روزه با مقدار 60 کیلوگرم نیتروژن خالص ضمن کمتر نمودن مصرف آب، بالاترین بهره وری کاربرد آب را داشته است. هیچگونه اثر متقابل بین میزان نیتروژن بکار رفته در شالیزار با روش آبیاری مشاهده نشد.

به منظور ارزیابی میزان سازگاری و پایداری عملکرد دانه ارقام جو دیم در شرایط گرمسیری و نیمه گرمسیری کشور، یک آزمایشی با 20 رقم جو در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه سال و سه مکان انجام گردید. پس از انجام آزمون یکنواختی واریانس های اشتباه آزمایشی، تجزیه مرکب داده روی عملکرد دانه در سه سال و سه مکان انجام گردید. نتایج نشان از یکنواختی واریانس اشتباه آزمایشی در سطح 1 درصد داشت. برای مطالعه پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاین های مورد بررسی از روش های پارامتری واریانس درون مکانی لین و بینز، ضرایب رگرسیون، ضریب تبیین، ضریب تغییرات محیطی، میانگین مربعات انحراف از رگرسیون و روش های غیر پارامتری رتبه و انحراف معیار رتبه استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه سال و سه منطقه برای عملکرد دانه نشان داد که اثر متقابل سال در مکان، اثر ساده لاین و اثر متقابل لاین × سال × مکان در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بوده در حالی که سایر اثر از لحاظ آماری معنی دار نگردیدند. لاین های 13، 12، 16 و 17 به ترتیب با مقادیر 889.3، 776.3، 763.3 و 545.3 تن در هکتار بالاترین عملکرد را داشتند. نتایج تجزیه پایداری نشان داد که لاین شماره 13 از نظر متوسط رتبه عملکرد دانه در مقایسه با سایر لاین ها بهترین وضعیت را داشت. مقایسه انحراف معیار رتبه لاین ها نشان داد که لاین شماره 13 با مقدار انحراف معیار رتبه 74.2 بعد از لاین شماره 1 با مقدار 59.2 در رتبه دوم قرار گرفت. از نظر واریانس محیطی لاین شماره 2 با حداقل تنوع یعنی 0.36 و از نظر ضریب تغییرات محیطی لاین شماره 14 با مقدار 19.5 درصد حداقل مقادیر را به خود اختصاص دادند. با ملاحظه عملکرد دانه، صفات و خصوصیات زراعی و فیزیو- مورفولوژیکی، لاین های 13، 16 و 17 به عنوان لاین های پایدار که در حال حاضر لاین شماره 13 به عنوان رقم جدید ماهور معرفی شده است.

به منظور انتقال ژن های مقاوم از گونه های وحشی خویشاوند پنبه دیپلوئید بومی (2n=2x=26) به گونه های تتراپلوئید تجاری2n=4x=52) ) و ایجاد یک روش کارآمد برای توسعه توانمندی ژنتیکی ارقام تجاری پنبه، از ژیبرلیک اسید و کشت جنین بالغ برای انجام تلاقی بین آنها استفاده شد. تلاقی ها بین ارقام پنبه تتراپلوئید و دیپلوئید به صورت دستی و دو طرفه در ایستگاه هاشم آباد گرگان انجام گرفت. جهت جلوگیری از ریزش گل ها و تشکیل و تکامل غوزه ها و دست یابی به بذر هیبرید، گل های والد مادری پس از گرده افشانی توسط هورمون GA3 با دو غلظت صفر و 100 پی پی ام به مدت هفت روز تیمار شدند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد و 1 درصد به ترتیب بین والدین مختلف و تیمارهای هورمونی با استفاده از آزمون کای اسکور برای حفظ و نگهداری گل ها وجود دارد. بیشترین درصد تشکیل قوزه در تیمار 100 پی پی م ژیبرلیک اسید برای تلاقی رقم سپید با هاشم آباد (64 درصد) پس از 70 الی 80 روز مشاهده شده است. در حالی که فقط 7.5 درصد گل های تلاقی شده بدون اعمال تیمار هورمونی بر روی بوته ها حفظ و نگهداری شدند. مقایسه اثرات متوسط سن جنین (3 و 45 روز) در جوانه زنی نشان داد که اختلاف معنی دار بسیار زیادی بین آنها در سطح 1 درصد وجود دارد. بیشترین درصد جوانه زنی برای جنین با سن 45 روز در تیمار 100 پی پی ام جیبرلیک اسید در محیط کشت MS دیده شد (73.3 درصد). اثرات والدین در تلاقی ها با غلظت 100 پی پی ام جیبرلیک اسید و جنین 45 روزه نشان داد که رقم تجاری سپید با هاشم آباد بیشترین تلاقی پذیری را به همراه داشته است. اختلاف معنی داری بین والدین تتراپلوئید و دیپلوئید در انتخاب آنها به عنوان والد مادری در تلاقی ها برای درصد جوانه زنی جنین مشاهده نشد. بذور حاصل از تمامی تلاقی ها در مقایسه با بذور معمولی حاصل از گل های خودگشن شده به لحاظ مورفولوژی بذر ناقص است. گیاهان دو رگ تریپلوئید حاصل علاوه بر رشد رویشی برتر در مقایسه با والدین، عقیم بودند.

با بکارگیری تکنولوژی برنج هیبرید در کشور آزمون خلوص ژنتیکی بذر هیبرید جهت کنترل و گواهی بذور تولیدی اجتناب ناپذیر می باشد. بر همین اساس در این تحقیق کارآیی نشانگرهای ریزماهواره (SSR) جهت انگشت نگاری و تعیین خلوص ژنتیکی هیبریدهای برنج بررسی گردید. به این منظور، هشت هیبرید F1 برنج به همراه والدین شان با استفاده از 14 نشانگر ریزماهواره تجزیه و تحلیل گردیدند که 10 نشانگر باندهای چندشکل تکرارپذیر تولید نمودند. آغازگرهای مورد استفاده در مجموع 27 باند تولید نمودند که 23 باند آن (85 درصد) چندشکل بودند. بدین منوال که تعداد متوسط باند برای هر آغازگر 1.92 و برای هر ژنوتیپ 1.68 بود. خلوص ژنتیکی ارقام هیبرید با توجه به اثر انگشت ریزماهواره ها و آغازگرهای چندشکل تعیین گردید بطوریکه توانستند بذور حاصل از خودگشنی و دگرگشنی ناخواسته (Off type) در هیبریدها را شناسایی نمایند. زمانی که ژنوتیپ های هیبرید با نشانگر ریزماهواره الکتروفورز گردیدند باندهای اضافی غیروالدینی در افراد هتروزیگوت مشاهده گردید. علاوه بر این در سه لاین اعاده کننده باروری در مکان آللی RM264، آلل های خنثی شناسایی گردیدند. تجزیه تحلیل کلاستر بر مبنای ضریب اشتراک آللی با استفاده از الگوریتم UPGMA، 16ژنوتیپ برنج را به سه کلاستر اصلی دسته بندی نمود که این گروه ها به ترتیب 43.75، 43.75 و 12.5 درصد از ژنوتیپ ها را در بر داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد که می توان از نشانگرهای ریزماهواره، به عنوان یک ابزار مفید و کارا برای DNA پروفایلینگ و تعیین خلوص ارقام هیبرید برنج استفاده نمود.

آمونیاک یکی از منابع بسیار مهم نیتروژن برای گیاهان و میکروارگانیسم ها می باشد. باکتری های تثبیت کننده ازت, نیتروژن ملکولی را توسط کمپلکس آنزیمی نیتروژناز به آمونیاک تبدیل می کنند که عمده این آمونیاک طی فرآیند جذبی آمونیاک جذب سلول شده و ترشحی نمی باشد اما گزارش هایی موجود است که در برخی از باکتری های جهش یافته تثبیت کننده ازت, ترشح آمونیاک رخ می دهد. در این تحقیق تولید آمونیاک طی فرایند تثبیت ازت در باکتری های وحشی تثبیت کننده ازت مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا سویه های مختلف این باکتریها شامل اگروباکتریوم پانی باسیلوس، ریزوبیوم، کلبسیلا اکسی توکا و ازتوباکتر از ریشه و خاک اطراف ریشه گیاهان مختلف از جمله نخود, شنبلیله, عدس, یونجه, لوبیا, گندم و برنج جداسازی شدند و سپس هر کدام آنها در دو محیط کشت بدون منبع نیتروژن (ازتو باکتر براث) با دو منبع مختلف قندی شامل مانیتول و ساکارز کشت داده شدند و بعد از یک هفته تولید آمونیاک در آنها توسط معرف نسلر مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعدی 3 سویه از باکتری پانی باسیلوس (E, H, SH) که دارای بهترین راندمان تولید بودند انتخاب شده و تولید آمونیاک در یک سیستم طراحی شده ابتکاری در سه آزمایش مختلف شامل (i حالت خشک شده باکتری (بیومس خشک) بدون حضور ماده غذایی (ii در محیط مایع و (iii به صورت تر (بیومس تر) قرار گرفته بر روی محیط جامد اسلنت، به مدت طولانی (7 هفته) مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله آخر تولید آمونیاک در واکنش تثبیت ازت با تولید آمونیاک طی واکنش آمونیفیکاسیون (توسط باکتری های غیر تثبیت کننده ازت) با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد از بین کل 35 سویه جداسازی شده, فقط 7 سویه پانی باسیلوس قادر به تولید آمونیاک در طی فرایند تثبیت ازت بودند (با ماکزیمم تولید 14.2 میلی مولار در محیط ساکارز ازتوباکتر) و با کمک سیستم U شکل در سویه E پانی باسیلوس در حالت خشک شده بعد از یک هفته بیشترین مقدار تولید آمونیاک دیده می شود ( 22میلی مولار). مقایسه تولید آمونیاک در واکنش آمونیفیکاسیون و واکنش تثبیت ازت (توسط باکتری پانی باسیلوس) نشان داد که تولید آمونیاک در پانی باسیلوس هم به مقدار بیشتر و هم به مدت طولانی تری انجام می شود. اهمیت این تحقیق تولید و جمع آوری گاز آمونیاک به صورت کاملا جداگانه با یک روش جدید و ابتکاری می باشد.

به منظور بررسی اثر رقم و تراکم بوته (با تغییر فاصله بین ردیف های کاشت) بر برخی از ویژگی های کمی و کیفی کلزا آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی جیرفت به اجرا درآمد. در این تحقیق تراکم بوته در چهار سطح (40، 50، 66.5 و 100 بوته در مترمربع) با تغییر فواصل بین ردیف شامل 20، 30، 40 و 50 سانتی متر به عنوان عامل اصلی و ارقام (هایولا 308، هایولا 401 و ساری گل) به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. صفات ارتفاع بوته، اجزای عملکرد شامل تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، تعداد شاخه های فرعی در هر بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه با رطوبت 12 درصد، درصد روغن و عملکرد روغن اندازه گیری شد. نتایج بررسی های انجام شده نشان داد که اثر متقابل رقم و تراکم بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، تعداد شاخه های فرعی در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، ارتفاع بوته و عملکرد روغن معنی دار بودند. بیشترین میزان عملکرد دانه و روغن از تراکم 40 بوته در مترمربع (فاصله بین ردیف های کاشت 50 سانتی متر) و رقم هایولا 308 به ترتیب با میزان های 2393 و 1053 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. تراکم 40 بوته (فاصله بین ردیف های کاشت 50 سانتی متر) در مترمربع دارای بیشترین تعداد دانه در خورجین بود. بالاترین درصد روغن از رقم هایولا 308 با میانگین 44.38 درصد به دست آمد.

به منظور مطالعه روابط بین صفات مورفولوژیک با عملکرد دانه و تعیین اجزای موثر و سهم هر یک از صفات مورد بررسی بر عملکرد دانه جو در شرایط آبی و تنش خشکی، آزمایشی در سال 1385، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سیستان واقع در شهرستان زهک اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده 9×9 با دو تکرار در دو محیط آبی و تنش خشکی برای 81 لاین جو دابل هاپلوئید اجرا و صفات طول دوره رشد رویشی، طول دوره رشد زایشی، ارتفاع بوته، طول ریشک، طول سنبله اصلی، طول غلاف برگ پرچم، طول پدانکل، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. بررسی همبستگی های موجود نشان داد که صفاتی نظیر تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، ارتفاع گیاه، طول ریشک و طول پدانکل همبستگی بالایی با عملکرد دانه دارند. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه گام به گام نشان داد که صفات تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، طول پدانکل و طول ریشک بیشترین نقش را در توجیه تغییرات عملکرد در هر دو شرایط آبی و تنش ایفا نمودند. نتایج تجزیه مسیر نیز تاکید بر نقش مهم آثار مستقیم این صفات در عملکرد دانه و اهمیت تعداد دانه در سنبله داشت. ارتفاع بوته، طول دوره رشد زایشی و طول غلاف برگ پرچم از طریق تاثیر بر اجزای مزبور نقش قابل ملاحظه ای در تغییرپذیری عملکرد دانه ایفا نمودند. این صفات به همراه دیگر صفات تعیین شده می تواند به عنوان بهترین شاخص انتخاب ژنوتیپ هایی با عملکرد دانه بالا معرفی گردند.