پژوهش های کاربردی زراعی
سال:1398 | دوره:32 | شماره:2 (پیاپی 123) |تعداد مقالات:7

به منظور بررسى اثر روش های مختلف کشت، سطوح مختلف آبیاری و مقادیر پتاسیم بر شاخص های رشد سیب زمینى آزمایشی به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه واقع در جلگه رخ، خراسان رضوی در سال های زراعی 1395و 1396 انجام گردید. عوامل آزمایشی شامل روش کاشت در سه سطح: معمول (تراکم 6. 6 بوته در متر مربع)، معمول متراکم و زیگزاگی (هر دو با تراکم 7. 4 بوته در متر مربع) در کرت اصلی، میزان آبیاری در سه سطح: شاهد بدون تنش و آبیاری به میزان 80 و 60 درصد آب مورد نیاز در کرت فرعی و کود سولفات پتاسیم در سه سطح: 0، 75 و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار به عنوان کرت فرعی فرعی بود. نتایج نشان داد که کشت زیگزاگی شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و وزن خشک کل بیشتری را نسبت به دو کشت دیگر دارا بود. بیشترین وزن خشک کل در کشت معمول، معمول متراکم و زیگزاگی در سال اول به ترتیب 634. 3، 671. 9 و 870 و در سال دوم به ترتیب 808. 5، 919. 2 و 1065گرم در متر مربع بود. تیمار 80 و 60 درصد آب مورد نیاز سبب کاهش شاخص های رشد و عملکرد غده گردید. نتایج نشان داد افزایش مصرف پتاسیم سبب بالا رفتن وزن خشک کل، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت جذب خالص و عملکرد غده سیب زمینی شد.

در این تحقیق، بذرهای 17 جمعیت اسپرس، به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه خیرآباد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان در سال های 1393 لغایت 1395 کشت و ارزیابی شدند هر کرت آزمایشی شامل چهار ردیف کاشت به فاصله 30 سانتیمتر و فاصله بوته ها روی ردیف 10 سانتیمتر بود. در هر یک از جمعیت ها صفات کمی شامل وزن تر و خشک علوفه و شاخص شدت بیماری برای سه چین در طی سه برآورد گردید. صفات کیفی علوفه شامل: میزان پروتئین(CP)، مواد خشک قابل هضم(DMD)، کربوهیدرات های محلول در آب(WSC)، فیبر نامحلول در شوینده اسیدی(ADF)، فیبر نامحلول در شویند خنثی(NDF)، میزان خاکستر(ASH) و درصد فیبر خام(CF) اندازه گیری شدند. دو جمعیت های 1601 و 15364 با عملکرد وزن تر (9240و 8608) کیلوگرم در هکتار و وزن خشک علوفه 3048 و3057 کیلوگرم در هکتار برتر از سایر جمعیت ها بودند. سه جمعیت 3001، 15353 و اشنویه به دلیل شاخص شدت بیماری کمتر، مقاوم به سفیدک و دارای کیفیت علوفه بالا بودند. در تجزیه به مؤلفه های اصلی سه مولفه اصلی اول در مجموع 81 درصد واریانس کل را توجیه نمودند. و مولفه های اول و دوم و سوم را به ترتیب مولفه عملکرد علوفه، کیفیت علوفه و مقاومت به بیماری سفیدک سطحی نامگذاری شدند. دندوگرام تجزبه کلاستر و تجزیه به مؤلفه ی اصلی (بای پلات) جمعیت های 3001، 15353 و اشنویه را در یک گروه قرار داده و آنها از نظر مقاومت به سفیدک سطحی برتر از سایر جمعیت ها بودند.

به منظور بررسی اثر رقابت خردل وحشی بر شاخص های رشد ارقام گندم، آزمایشی در دو سال زراعی (91-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل چهار رقم گندم آرتا، تجن، مغان و مروارید و پنج تراکم خردل وحشی 0، 4، 8، 16 و32 بوته در مترمربع بود. تراکم گندم در ارقام مختلف 350 بوته در متر مربع در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزیابی شامل شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، تجمع ماده خشک و عملکرد دانه بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر سال معنی دار نشد. اما با افزایش تراکم خردل وحشی تمام صفات اندازه گیری شده در دو سال اجرای آزمایش در ارقام مختلف گندم نسبت به شاهد کاهش یافت. در حداکثر تراکم خردل وحشی بیشترین کاهش شاخص سطح برگ در شرایط تداخل متعلق به رقم آرتا معادل (95/2) و کمترین کاهش شاخص سطح برگ متعلق به رقم مروارید معادل(01/4) بود. مقایسه حداکثر سرعت رشد محصول ارقام گندم نشان داد که رقم مروارید با سرعت رشد محصول معادل(6/8 گرم بر متر مربع در روز) کمترین کاهش و رقم آرتا با سرعت رشد محصول معادل (5/4گرم بر متر مربع در روز) بیشترین کاهش را از خود نشان دادند. در مجموع نتایج حاصل نشان داد که عملکرد دانه ارقام در تداخل با علف هرز خردل وحشی تحت تاثیر ویژگی های شاخص های رشد قرار گرفت و رقم مروارید در مقایسه با سه رقم دیگر موفق تر بود.

با توجه به آنکه خاکشیر از مهمترین گیاهان دارویی می باشد لذا این مطالعه به بررسی و گزینش از بین چند جمعیت خاکشیر بومی استان خراسان رضوی برای صفات کمی می پردازد. در این بررسی از 10 جمعیت خاکشیر شامل داورزن، الماجق، بشرویه، سربندکلات، گلمکان، فریمان، کاشمر، رباط سنگ، قلعه زو و باخزر استفاده شد. برای تجزیه واریانس و تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS 19 و SAS استفاده شد. برای مقایسه میانگین ها از آزمون حداقل تفوت معنی دار استفاده شد. به منظور رسم اشکال و نمودارها نیز نرم افزارهای Excel بکار برده شد. در این بررسی از نمودار هیستوگرام و دندوگرام استفاده شد. نتایج این بررسی نشان داد که وزن هزار دانه در جمعیت های مختلف خاکشیر در هر 6 نسل تحت تاثیر معنی دار نوع منظقه قرار گرفت. با افزایش نسل از 1 به 6 وزن هزار دانه به صورت مداوم افزایش یافت. در نسل 6 تکثیر خاکشیر بیشترین وزن هزار دانه در جمعیت گلمکان به مقدار 17/1 گرم مشاهده شد. کمترین وزن هزار دانه نیز در جمعیت رباط سنگ به مقدار 02/1 گرم حاصل شد. بین تیمار گلمکان که بیشترین مقدار را داشت با دومین جمعیت از این حیث یعنی جمعیت الماجق تفاوت آماری معنی داری مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر صفات عملکردی (درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر، میانگین مدت جوانه زنی) به صورت نمودار دندوگرام در نسل اول و آخر نشان داده شده است.

خلاء عملکرد در زراعت کلزا سهم قابل توجهی در افزایش تولید در مناطق توسعه یافته و در حال توسعه دارد. لذا، شناسایی عوامل محدود کننده عملکرد در کلزا ضرورت دارد. بنابراین، این پژوهش با هدف مستندسازی فرآیند تولید و برآورد خلاء عملکرد مرتبط با مدیریت زراعی کلزا در منطقه نکا واقع در استان مازندران انجام شد. به این منظور در این پژوهش کلیه عملیات مدیریتی انجام شده از مرحله تهیه بستر بذر تا برداشت در 100 مزرعه از طریق مطالعات میدانی طی سال های 1394 و 1395 ثبت شد. نتایج نشان داد که از حدود 150 متغیر مورد بررسی، مدل نهایی با هفت متغیر مستقل انتخاب شد. در مدل عملکرد، متوسط و حداکثر عملکرد به ترتیب 2394 و 4119 کیلوگرم در هکتار تخمین زده شد. متوسط و حداکثر عملکرد مشاهده شده در مزرعه نیز برابر 2051 و 3085 کیلوگرم در هکتار بود. کل خلاء عملکرد تخمین زده شده برابر 1725 کیلوگرم در هکتار بود. میزان افزایش عملکرد مربوط به متغیرهای مصرف کود سرک و پتاسیم خالص به ترتیب برابر 462 و 294 کیلوگرم در هکتار معادل 27 و 17 درصد از کل خلاء عملکرد بود. بنابراین، مدیریت زراعی هفت متغیر وارد شده در معادله تولید در مزارع کلزا می تواند منجر به افزایش عملکرد و کاهش خلاء عملکرد شود. از این رو، به نظر می رسد با مدیریت صحیح مزارع و با بهینه سازی موارد ذکر شده می توان خلاء عملکرد در مزارع کشاورزان را کاهش داد.

سیب زمینی یکی از مهمترین محصولات زراعی دنیا بوده که در حال حاضر در بسیاری از اقلیم های مناطق مختلف جهان کشت میگردد. در این پژوهش به منظور ارزیابی امکان کشت سیب زمینی در منطقه بشرویه، دو آزمایش مستقل با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در طی سال های 1394 و 1395 اجرا شد. در آزمایش اول (کشت زمستانه) تیمار های آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت 20 بهمن ماه، 5 و 20 اسفند ماه، به عنوان عامل اصلی و سه رقم فونتانه، پیکاسو و سانته، به عنوان عامل فرعی بودند. در آزمایش دوم (کشت تابستانه) همان رقم ها اما در تاریخ های کاشت 20 مرداد، 5 و20 شهریور ماه کشت شدند. نتایج نشان داد که در تاریخ های کاشت زمستانه و تابستانه، تاخیر در کاشت سبب کاهش عملکرد شد. به طوری که بیشترین عملکرد کشت زمستانه از رقم سانته در تاریخ کاشت 20 بهمن، و بیشترین عملکرد کشت تابستانه از رقم های فونتانه و پیکاسو بدون تفاوت معنیدار آماری با هم، از تاریخ کاشت 20 مرداد، حاصل شد. درصد ماده خشک غده ها نیز با تاخیر در کاشت، در هر دو سیستم کشت زمستانه و کشت تابستانه، کاهش یافت.

این مطالعه با هدف بررسی اثرات کشت مخلوط ارقام جدید و قدیم گندم با کلزا به صورت سری های افزایشی بر عملکرد، کارایی مصرف نور و نسبت برابری زمین به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 اجرا شد. عامل اول شامل ارقام گندم (قدیمی: روشن و طبسی) و (جدید: سیروان و پارسی) و عامل دوم نسبت های کشت مخلوط افزایشی گندم با کلزا (100: 0، 100: 25، 100: 50، 100: 75، 100: 100 و0: 100 درصد) بود. تراکم دو گیاه گندم و کلزا به ترتیب 400 و 20 بوته در متر مربع بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد گندم بجز وزن هزار دانه در کشت خالص بود و با افزایش نسبت کلزا به 75 درصد کاهش معنی داری در عملکرد دانه و بیولوژیک گندم مشاهده شد. عملکرد دانه ارقام جدید گندم در مقایسه با رقم قدیمی طبسی افزایش معنی داری نشان داد؛ در حالی که عملکرد بیولوژیک تحت تاثیر رقم قرار نگرفت. در حضور رقم جدید سیروان عملکرد دانه و بیولوژیک و کارایی مصرف نور کلزا افزایش معنی داری با سایر ارقام داشت. بیشترین نسبت برابری زمین کل در نسبت کشت 25 درصد کلزا با 41/1 محاسبه گردید که با سایر نسبت ها تفاوت معنی داری داشت. به طور کلی، با توجه به این آزمایش بنظر می رسد که ارقام جدید نسبت به ارقام قدیم گندم قابلیت ترکیب پذیری بیشتری با کلزا داشته و عملکرد در ارقام جدید بیشتر بوده اما کارایی مصرف نور و نسبت برابری زمین تفاوت معنی داری را نشان نداد.