برنامه ریزی و آمایش فضا
سال:1399 | دوره:24 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

روند رو به رشد جمعیت جهان به خصوص در نواحی شهری بر اهمیت مدل سازی سه بعدی می افزاید؛ چراکه مدل های سه بعدی برنامه ریزی شهری، تجسم شهر، مدیریت سیستم های حمل ونقل هوشمند، مدیریت بحران شهری و پهنه بندی آلودگی ها را تسهیل می کنند. هرچند استفاده از مدل های سه بعدی شهری که بر اساس استانداردهای موجود همچون CityGML طراحی شده اند، سبب افزایش کارایی و بهبود نتایج بسیاری از تحلیل های مکانی در شهر می شوند، اما به طور طبیعی کارایی، اثربخشی و به طور کلی کیفیت این مدل ها به شدت به داده های ورودی وابسته است. جمع آوری داده های سه بعدی که معیارهای کیفیت را برآورده سازد، به صورت تجاری و سنتی با صرف هزینه و زمان بسیار همراه خواهد بود. گسترش فناوری و ظهور امکانات جدید در حوزه اینترنت، بستری را برای تولید داده های مکانی توسط عموم مردم و به صورت داوطلبانه فراهم کرده و باعث گسترش مفهوم اطلاعات مکانی داوطلبانه (VGI) شده است. پدیده VGI پس از ظهور به شدت مورد استقبال پژوهشگران و توسعه دهندگان قرار گرفت؛ به شکلی که امروزه پروژه های متعددی همچون OpenStreetMap نه تنها داده های دوبعدی بلکه امکان استخراج داده های سه بعدی را از مشارکت مردم فراهم نموده اند. در این تحقیق روشی برای دستیابی به مدل سه بعدی ساختمان در سطح چهارم جزییات بر اساس استاندارد شناخته شده CityGML و به کمک اطلاعات مکانی داوطلبانه پیشنهاد شده است. به منظور ارزیابی قابلیت روش پیشنهادی، این روش برای تهیه مدل سه بعدی یک ساختمان پیاده سازی شد و بر اساس نتایج به دست آمده، ارتفاع ساختمان مطالعه شده با خطای 9 سانتی متر نسبت به ارتفاع دقیق آن اندازه گیری شد که این مقدار بهتر از حداقل دقت لازم برای تهیه مدل سه بعدی ساختمان در سطح چهارم جزییات می باشد.

موضوع این تحقیق تحلیل معرفت شناسی طرح های آمایش سرزمین ایران است. هدف از انجام آن، شناسایی، انتقاد و ارایه مشخصات دستگاه معرفت شناسی مطلوب برای طرح های آمایش استانی ایران است. برای رسیدن به این اهداف، ابتدا با استفاده از استراتژی نمونه گیری طراحی شده پنج طرح آمایش استانی مازندران، خراسان شمالی، خوزستان، مرکزی و همدان انتخاب شده است و پس از آن با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی اسناد آمایشی سعی شده دستگاه معرفتی طرح های آمایش استانی شناسایی و مورد نقد قرار گیرد. در نهایت، با بهره گیری از نظریات و تجارب موفق اخیر جهانی مشخصات دستگاه معرفت شناسی مطلوب شناسایی شده و برای اعتبارسنجی آن با استفاده از پرسشنامه، مورد آزمون صاحب نظران دانشگاهی قرار گرفته است. این تحقیق از روش شناسی ترکیبی (قیاسی استقرایی) پیروی می کند. ماهیت تحقیق توصیفی تحلیلی از نوع بنیادی است. یافته های تحقیق نشان می دهند که طرح های آمایش استانی ایران از دستگاه معرفت شناسی تحصلی پیروی می کنند. در حالی که تجارب و نظریات اخیر جهانی نشان می دهدند که تهیه طرح های آمایشی با این دستگاه فکری، برنامه ریزان را در سه حوزه نظری، روش شناسی و عملی با چالش های جدی روبه رو می کند. لذا ارایه یک دستگاه معرفتی نوین برای طرح های آمایش استانی ایران ضروری است. بنابراین، نتایج تحقیق حاکی از آن است که صاحب نظران تاکید خاصی جهت به کارگیری دستگاه معرفتی عقلانیت کثرت گرا انتقادی در طرح های آمایش استانی ایران دارند. این رویکرد توانسته ضعف ها و کاستی های دستگاه های معرفتی پیشین را در حوزه های نظری، روش شناسی و عملی رفع کرده و برنامه ریزان راه به یک رویکرد تلفیقی کارآمد برساند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل موثر بر تحقق پذیری شهر شاد و تبیین الگوی دستیابی به آن در کلانشهر شیراز انجام شده است. این پژوهش از نظر ماهیت یک پژوهش کمی و از نظر هدف یک تحقیق کاربردی است. داده های آماری پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال و متخصصین و کارشناسان شیرازی بود. حجم نمونه مورد مطالعه، 22 نفر برای برنامه ریزی برنامه ریزی راهبردی و 384 نفر برای پرسشنامه شهروندان بود. به منظور به منظور تحلیل داده ها داده ها از رویکرد مدل سازی مدل سازی معادله معادله ساختاری کوواریانس محور کوواریانس محور و نرم افزارهای نرم افزارهای SPSS و Amos Graphic استفاده شد. درنهایت با استفاده از روش به برنامه ریزی برنامه ریزی راهبردی و ارایهارایه راهبردهای تحقق شهر شاد در شیراز پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان داد، میانگین شادی در شهر شیراز کمی بالاتر از حد متوسط (1/3) است. میانگین متغیرهای اثرگذار بر شادی شامل زیست محیطی زیست محیطی و اجتماعی در حد متوسط 06/3 و 02/3 و متغیرهای اقتصادی، کالبدی و مدیریتی پایین تر پایین تر از حد متوسط بودند. همچنین مشخص شد متغیرهای مستقل پژوهش توانایی تبیین واریانس متغیر شادی را در حد نسبتا بالایی (67/0) دارند و بر شادی اثر مستقیم دارند؛ یعنی با بهبود وضعیت هریک از 5 عامل اثرگذار، میزان شادی افزایش و با تضعیف هریک شادی کاهش می یابد. مهم ترین عوامل اثرگذار بر تحقق شهر شاد در شیراز، عامل اجتماعی فرهنگی با اثر 33/0 و سپس عوامل اقتصادی و کالبدی بود. براساس نتایج برنامه ریزی راهبردی و باتوجه به موقعیت کنونی شهر شیراز، راهبردهای تدافعی برای تحقق شهر شاد انتخاب شد؛ از بین این راهبردها، راهبرد "«تقویت نقش مثبت نهادهای دولتی و خصوصی به عنوان عامل مهم و اصلی اثرگذار بر تحقق شهر شاد" » در اولویت اول قرار گرفت.

در دهه های اخیر، ارتقای شرایط زیستی و حل مسایل محیطی مناطق روستایی به دغدغه ای جهانی تبدیل شده است. در این میان، در کشور ایران، سکونتگاه های روستایی با مسایل گوناگونی، ازجمله وضع نابسامان کالبدی، مواجه هستند. بنابراین، در چند دهه ی اخیر، مدیران روستایی به اجرای طرح هادی روستایی توجه کرده اند. از آنجا که مدیریت طرح مذکور، کاری مهم به شمار می رود و در مطالعات بسیاری بر ضرورت شناخت، تحلیل و تقویت روابط میان سازمانی در مدیریت طرح هادی تاکید شده است، مطالعه ی حاضر با هدف تحلیل شبکه ی روابط بین سازمانی در مدیریت طرح هادی و بررسی میزان تحقق یافتگی این طرح براساس روابط بین سازمانی انجام شد. در این راستا، به منظور تعیین مرز اجتماعی شبکه در ابزار تحلیل شبکه ی اجتماعی، از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. درنهایت، پس از بررسی سازمان ها، به منظور شناسایی دقیق کنشگران شبکه، لیست سازمان های مربوطه به دست آمد که 20 سازمان دخیل در طرح هادی روستای اسلام رود به عنوان مرز اجتماعی شبکه درنظر گرفته شدند. سپس، با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته، پرسشنامه ها با کمک خبرگان سازمان ها تکمیل شدند که در آن ها، شدت روابط سازمانی (براساس طیف لیکرت) و همچنین روابط تعاملی و تضاد مشخص شد. یافته ها نشان داد که میزان تراکم در پیوند تبادل اطلاعات در شبکه 34. 5 درصد است که با بررسی سایر شاخص های کلان شبکه، میزان تحقق پذیری طرح متوسط و تاحدی کم حاصل شد. همچنین، در شبکه ی موردمطالعه، بیش از نیمی از پیوندها در اختیار کنشگران مرکزی است که بیانگر نقش برجسته تر آنان در مدیریت چالش ها است.

این پژوهش تلاش می کند تا تاثیر تغییرات نرخ ارز بر تحولات کالبدی شهر تهران در دو بازه بازه زمانی قبل و بعد از افزایش شدید قیمت ارز در سال 1391 بررسی شود. پژوهش حاضر با رویکردی کاربردی و با روش شناسی علی-رابطه ای با هدف تبیین چگونگی تاثیرگذاری نیروهای اقتصاد بر تغییرات کالبدی شهر و ردیابی جریان سرمایه در شهر تهران انجام شده است. پژوهش در در پی یافتن پاسخ به چگونگی ارتباط نرخ ارز و ساخت وسازهای شهر تهران؛ ، جریان سرمایه در شهر؛ ، چگونگی ارتباط میان قیمت زمین و مداخلات کالبدی در مناطق 22گانه شهر تهران است. شیوه های مورد استفاده برای گردآوری داده ها به به صورت اسنادی و داده های تحقیق شامل قیمت دلار، تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده و قیمت زمین به تفکیک مناطق 22گانه شهر تهران برای سال های 1385-1396 می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد، جریان سرمایه در شهر و شیوه و شدت مداخله در شهرها با قیمت ارز در ارتباط است. تعداد پروانه های ساختمانی شهر تهران قبل و بعد از جهش 216 درصدی نرخ ارز در سال 1391، تغییرات معناداری داشته است. با مقایسه مقایسه میانگین سالانه سالانه پروانه های صادر شده مشخص می شود که شدت ساخت وساز در شهر با جهش قیمت دلار، کاهش یافته است. از سوی دیگر، تفاوت معناداری میان مناطق 22گانه شهرداری تهران از از نظر تعداد پروانه های ساختمانی و قیمت زمین است. در در واقع نتایج پژوهش به به واسطهه ردیابی جریان سرمایه در شهر تهران نشان می دهد که با افزایش نرخ ارز، جریان سرمایه در مناطق شمالی شهر تهران (مناطق 1، 2، 3، 4 و 6) متمرکز می شود.

هدف این مقاله تبیین رابطه رابطه معنویت با بهبود تاب آوری روستاییان در در خصوص بحران زلزله در مناطق روستایی شهرستان ورزقان می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی-تبیینی است که با استفاده از روش پیمایش انجام شده است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش تحقیق آن، از نوع تحقیقات توصیفی-تبیینی است. جامعه جامعه آماری این پژوهش شامل همه روستاهای آسیب آسیب دیده دهستان ازومدل جنوبی و خانوارهای ساکن در این روستاهاست. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامهپرسشنامه محقق ساخته بوده است که برای اطمینان از روایی آن به مصاحبه اکتشافی با 18 خانوار زلزله زده پرداخته شد. مطالعه مطالعه راهنما در منطقه منطقه مشابه جامعه جامعه آماری با تعداد 30 پرسش نامهپرسشنامه صورت گرفت و با داده های کسب کسب شده و استفاده از فرمول ویژه ویژه کرونباخ آلفا، پایایی بخش های مختلف پرسش نامهپرسشنامه تحقیق79/0 الی 91/0 به دست آمد. بالاخره، نتایج یافته های استنباطی تحقیق نشان داد که به به جز متغیرهای میزان خودصداقتی، درون گرایی، فردگرایی مثبت و فردگرایی مثبت و خوداتکایی بین تمامی متغیرهای تحقیق با بهبود تاب آوری روستاییان در در خصوص بحران زلزله در مناطق روستایی شهرستان ورزقان رابطه رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد و در در نهایت با توجه به به تحلیل نتایج، پیشنهادات کاربردی ارایه شده است.

در این تحقیق با استفاده از قابلیت تکنیک های سنجش از دور تغییرات کاربری اراضی دریاچه ارومیه و محیط پیرامون آن در بازده زمانی بیست ساله (1989 تا 2019م) با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجنده (MSS، TM وOLI OLI) مورد پایش قرار گرفته است. بررسی تغییرات کاربری اراضی نشان داد: مساحت کاربری کشاورزی از سال 1989 م تا سالتا 2019م افزایش چشمگیری داشته که دلیل آن مساعد بودن منطقه برای زراعت، حفر چاه های متعدد و استفاده از سفره سفره آب زیرزمینی بوده است. همچنین نوسان های قابل ملاحظه ای در سطح آب دریاچه رخ داده است. به طوری که تغییرات سطح آب از سال 1989م تا 2016م از 5. 348 به حدود 2. 705 کیلومتر مربع رسیده است. اما از سال 2016م تا 2019م به به دلیل بارش ها 1644کیلومتر مربع افزایش مساحت آبی داشته است. همچنین خطوط ساحلی به به ویژه در شرق و جنوب جنوب شرقی منطقه منطقه مورد مطالعه، پسروی بسیار قابل توجهی را نشان می دهد. به طوری که از سال 1989م تا 2000م مساحت این کاربری 378 کیلومترمربع افزایش داشته است و طی سال های 2000م تا 2016م مساحت آن همچنان روند صعودی داشته و به 786 کیلومتر مربع افرایش یافته است.