پژوهش های تولید گیاهی
سال:1399 | دوره:27 | شماره:2 |تعداد مقالات:15

سابقه و هدف: پیاز با سطح زیر کشت 63685 هکنار یکی از مهم ترین سبزی ها در ایران می باشد. بخش قابل توجهی از بذر ارقام روز کوتاه پیاز از طریق واردات تامین می شود که شرایط را برای حذف و فرسایش ژنتیکی توده های بومی فراهم نموده است. اما علی-رغم این فرسایش، تنوع وسیعی در این توده ها گزارش شده است. در بین این توده ها، توده هایی با عملکرد بالا، خاصیت انبارمانی طولانی و مقاوم به آفات در مطالعات گوناگون مشاهده شده است، بنابراین مطالعه کمی و کیفی این توده ها حائز اهمیت فراوانی می-باشد. در همین راستا این پژوهش به منظور مطالعه تاریخ سوخ دهی، صفات مرفولوژیک و همبستگی صفات جمعیت های بومی جنوب کشور و دو رقم تجاری پریماورا و تگزاس ارلی گرانو صورت گرفت. مواد و روش ها: این تحقیق به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی شامل هشت تیمار (پیاز اصلاح شده بهبهان، توده های محلی بهبهان، پادوک، رامهرمز، برازجان، ایرانشهر و ارقام تگزاس ارلی گرانو و پریماورا) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت دو سال زراعی (93-1392) اجرا شد. بذور در اواسط مهر ماه در خزانه کشت و نشاها (در مرحله 2 تا 3 برگی) و در اواخر آذر ماه به زمین اصلی منتقل شدند. تاریخ تشکیل سوخ با شاخص نسبت تشکیل سوخ و مجموع تجمعی تخمین زده شد. سوخ ها در زمان افتادگی50 تا 80 درصد برگ ها و شروع خشک شدن آنها برداشت شدند. نتایج حاصله توسط نرم افزار MSTATC تجزیه و تحلیل گردید و میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن مقایسه شدند. یافته ها: در سال اول آزمایش در جمعیت های مورد مطالعه سوخ از 27 اسفند با طول روز 11 ساعت و 56 دقیقه تا 3 فروردین با طول روز 12 ساعت و 5 دقیقه تشکیل شد. در سال دوم آزمایش زمان سوخ دهی از 12 فروردین با طول روز 12 ساعت و 32 دقیقه تا 30 فروردین با طول روز 13 ساعت و 5 دقیقه متغیر بود. حداکثر عملکرد کل در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب توسط توده محلی پادوک و رقم تگزاس ارلی گرانو تولید شد. بیشترین عملکرد قابل فروش به رقم پریماورا مربوط بود. در ارقام تگزاس ارلی گرانو و پریماورا بولتینگ مشاهده نگردید. حداکثر و حداقل دوقلویی به ترتیب به رقم پریماورا و توده محلی برازجان مربوط بود. بیشترین درصد ماده خشک سوخ به پیاز اصلاح شده بهبهان تعلق داشت. مطالعه ضرایب همبستگی مشخص نمود عملکرد کل و قابل فروش با بولتبنگ و دوقلویی همبستگی منقی و معنی داری دارند. بین درصد ماده خشک سوخ و درصد کل مواد جامد محلول سوخ رابطه مثبت و معنی-داری مشاهده گردید. نتیجه گیری: همه جمعیت های مورد مطالعه روز کوتاه بودند. بر اساس نتایج این بررسی برای کشت پیاز در خوزستان رقم تگزاس ارلی گرانو بهترین رقم می باشد. در میان جمعیت های بومی، پیاز اصلاح شده بهبهان، از نظر حساسیت پایین به دوقلویی و بالا بودن درصد ماده خشک سوخ، مناسب ترین جمعیت می باشد.

سابقه و هدف: مدیریت کلزا برای تولید عملکرد بالای دانه همراه با کیفیت مطلوب، مستلزم توجه دقیق به ارزیابی وضعیت تغذیه ای گیاه به خصوص مقدار نیتروژن طی فصل رشد، تعیین تراکم مطلوب و کنترل علف های هرز می باشد. یکی دیگر از عوامل مهم مدیریت زراعی جهت دستیابی به عملکرد بالا در کلزا، کنترل علف های هرز می باشد. عدم وجود علف کش های اختصاصی برای کنترل علف های هرز در این محصول سبب خسارت هنگفت به این محصول کلزا شده است. علف هرز ارشته خطایی به عنوان یکی از علف های هرز مهاجم در چند سال اخیر در مزارع کلزا شایع شده است. با وجود گسترش سریع این علف هرز در کشور تاکنون پژوهشی در ارتباط با رقابت آن با کلزا نشده است. لذا این آزمایش با هدف بررسی اثرات مقادیر نیتروژن و تراکم کلزا در شرایط رقابت با علف هرز ارشته خطایی انجام شد. مواد و روش: این آزمایش در سال زراعی 95-1394 در مزرعه پژوهشی مرکز آموزش عالی امام خمینی کرج انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل مقدار نیتروژن از منبع کودی اوره (46 درصد نیتروژن) در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار، تراکم کلزا در دو سطح 70 و 90 بوته در متر مربع و تراکم علف هرز ارشته خطایی در چهار سطح صفر، 5، 10 و 15 بوته در متر مربع بود. یافته ها: مقایسه میانگین اثر متقابل تراکم کلزا و سطوح نیتروژن نشان داد که بیشترین تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه، در تراکم کلزا 90 بوته در متر مربع با مصرف 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که در تراکم های 5، 10 و 15 بوته در متر مربع علف هرز ارشته خطایی، به ترتیب 11، 19 و 32 درصد در تراکم کلزای 70 بوته و به ترتیب 5، 9 و 14 درصد در تراکم کلزای 90 بوته در متر مربع سبب کاهش عملکرد دانه کلزا نسبت به تیمار عدم حضور علف هرز شد. نتایج اثر سطوح نیتروژن و تراکم علف هرز ارشته خطایی نشان داد که بیشترین عملکرد دانه با 3335 کیلوگرم در هکتار در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و بدون حضور ارشته خطایی بدست آمد که با حضور 5، 10 و 15 بوته در متر مربع از این علف هرز عملکرد دانه به ترتیب 8، 14 و 28 درصد کاهش نشان داد. نتیجه گیری: بطورکلی نتایج نشان داد که در هر دو تراکم کلزا با افزایش کود نیتروژن تا 100 کیلوگرم در هکتار علاوه بر بهبود عملکرد دانه و اجزای عملکرد سبب افزایش توان رقابتی کلزا در مقابل علف هرز مهاجم ارشته خطایی خواهد شد.

ممقدمه: پایه GF677 (دو رگ بین هلو و بادام)، یک پایه مناسب برای هلو، شلیل و بادام است که به طور گسترده در سراسر دنیا استفاده می-شود. به دلیل کارایی کم ازدیاد از طریق قلمه، کشت بافت روشی مناسب و سریع برای ازدیاد این پایه است. در محیط مایع تماس بافت گیاهی با محیط کشت بهتر، تکثیر سریعتر، و هزینه تولید کاهش می یابد. بنابراین هدف این تحقیق بهبود پرتکل ریزازدیادی پایه GF677، با استفاده از محیط کشت مایع بود. مواد و روش ها: در این تحقیق ریزنمونه های گره ضدعفونی شده در محیط کشت های MS، B5 و WPM در حالت مایع حاوی هورمون-های BA (بنزیل آدنین)، در پنج غلظت 25/0، 5/0، 1، 2 و 4 میلی گرم بر لیتر و IBA (ایندول-3-بوتیریک اسید)، در چهار غلظت 0، 1/0، 25/0 و 5/0 میلی گرم بر لیتر بررسی شد. آنالیز داده ها اساس روش آماری فاکتوریل در قالب طرح کاملاٌ تصادفی و مقایسات میانگین داده ها به روش آزمون LSD در سطح احتمال 5% انجام شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که حداکثر تعداد شاخساره (44/2 شاخساره) در محیط مایع WPM با غلظت 1 میلی گرم در لیتر BA و بلندترین طول شاخساره ها در محیط کشت حاوی 1 میلی گرم در لیتر BA و 25/0 میلی گرم در لیتر IBA در محیط کشت B5 مشاهده شد. این مطالعه نشان داد تعداد شاخساره با افزایش غلظت BA تا غلظت مشخصی افزایش یافت. به نظر می رسد که بین غلظت BA و تعداد شاخساره تا یک غلظت خاصی از BA، رابطه مثبت وجود دارد به طوری که تعداد شاخساره در غلظت 1 میلی گرم در لیتر BA به بیشترین تعداد خود رسید. در غلظت های بالاتر از 1 میلی گرم در لیتر BAP، تعداد شاخساره ها کاهش یافت. به نظر می رسد پایه GF 677 دارای مقادیری از تنظیم کننده های رشد به صورت درون زا باشند، به طوری که کاربرد غلظت کمی از تنظیم کننده های رشد برون زا برای پرآوری آن ها کافی است. به نظر می_رسد مقدار مشخصی از BA برای به دست آوردن بیشترین باززایی مورد نیاز است و غلظت های بالاتر BA سبب ایجاد مقدار زیادی کالوس می شود که در کشت بافت برای تولید شاخساره مناسب نیست. جهت ریشه زایی، شاخساره ها را به محیط کشت MS جامد حاوی 1 میلی گرم در لیتر IBA و 5/0 میلی گرم در لیتر BA منتقل و 33 درصد ریشه زایی حاصل شد. گیاهچه های ریشه دار شده در محیط شامل پرلیت، ماسه و خاک به نسبت 1: 2: 1 قرار گرفتند. 90 در صد نمونه های انتقال یافته به محیط خاکی زنده مانده و رشد طبیعی داشتند. نتیجه گیری: ریز ازدیادی پایه GF677 تحت تأثیر محیط کشت (MS، B5 و WPM) و تنظیم کننده های رشد قرار گرفت. محیط کشت WPM همراه با 1 میلی گرم در لیتر BA با صددرصد باززایی ریزنمونه ها و تولید بیشترین تعداد شاخساره (44/2 شاخساره)، مناسب ترین محیط-کشت در بین سایر محیط های کشت مورد استفاده بود.

سابقه و هدف: گیاه کاسنی (Cichorium intybus L. ) یک گیاه دارویی مهم دارای متابولیت های با ارزش است. کالوس کاسنی می تواند منبع خوبی برای تولید و استخراج متابولیت های ثانویه ی این گیاه باشد و غلظت تنظیم کننده های رشد و نوع ریزنمونه از عوامل اصلی اثرگذار در تولید کالوس کاسنی می باشند. هدف این پژوهش، بهینه سازی کالوس زایی و تولید متابولیت های ثانویه در گیاه کاسنی با استفاده از غلظت تنظیم کننده های رشد و نوع ریزنمونه است. مواد و روش ها: اثر غلظت تنظیم کننده های رشد بنزیل آدنین (BA) (0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم در لیتر) و نفتالین استیک اسید (NAA) (0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر) و نوع ریزنمونه (دمبرگ، ساقه، برگ) بر کالوس زایی و میزان تولید فنل و فلاونوئید کاسنی در آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نخست سطح بذرها سترون گردید و سپس در محیط MS به منظور تهیه ی گیاهچه ی سترون کشت شدند. از این گیاهچه ها، پس از 4 تا 5 هفته، ریزنمونه های برگ، دمبرگ و ساقه در شرایط سترون تهیه شد. ریزنمونه ها در محیط کشت بافت گیاهی حاوی غلظت های مختلفBA و NAA کشت شدند. پس از 4 هفته، کالوس های بدست آمده از ریزنمونه های استریل برای اندازه گیری صفات درصد کالوس زایی، وزن تر، وزن خشک، درصد ماده خشک، محتوای آب نسبی کالوس، میزان فنل، فلاونوئید، فعالیت آنتی اکسیدانی مورد استفاده قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس، اثر متقابل همه تیمارها اختلاف معنی داری را در سطح یک درصد نشان دادند. مقایسه میانگین های اثر متقابل تیمارها نشان داد که ریزنمونه ی دمبرگ در تیمار 2 میلی گرم در لیتر BA همراه با 1 میلی گرم در لیتر NAA بیشترین میزان کالوس زایی را داشت. از طرف دیگر، بیشترین وزن تر کالوس در ریزنمونه ی برگ در محیط کشت حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر BA و 5/0 میلی گرم در لیتر NAA بدست آمد. همچنین بیشترین وزن خشک کالوس در ریزنمونه ی دمبرگ و ساقه در غلظت های 1 و 2 میلی گرم در لیتر BA و 5/0 میلی گرم در لیتر NAA بدست آمد. بیشترین درصد ماده خشک کالوس در ریزنمونه ی دمبرگ در غلظت1 میلی گرم در لیترBA و 5/0 میلی گرم در لیتر NAA مشاهده شد. بیشترین میزان فنل و فلاونوئید در ریزنمونه ی دمبرگ و غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر BA به تنهایی مشاهده گردید. کالوس تولید شده از ریزنمونه ی ساقه بیشترین خاصیت آنتی اکسیدانی را در محیط کشت حاوی 1 میلی گرم در لیترBA و 1 میلی گرم در لیتر NAA، نشان داد. نتیجه گیری کلی: در مجموع، دمبرگ بهترین ریزنمونه برای تولید کالوس در ترکیب با تیمارهای 2 میلی گرم در لیتر BA و 1 میلی گرم در لیتر NAA و یا محیط حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر BA و بدون NAA بود. افزون بر این، تیمارهای فوق، بیشترین میزان فنل و فلاونوئید را تولید نمودند که دارای بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی هم بودند.

سابقه و هدف: ژرم پلاسم مرکبات ایران تنوع ژنتیکی گسترده ای دارد که ناشی از دگرگرده افشانی، سابقه طولانی ازدیاد بذری و فراوانی جهش های ژنتیکی است. برای تعیین وضعیت رده بندی، روابط فیلوژنتیک و فاصله ژنتیکی بین افراد این ذخیره ارزشمند ژنتیکی باید از ویژگی های مورفولوژی در کنار نشانگرهای مولکولی مبتنی بر DNA استفاده کرد. در تحقیق حاضر برای کسب اطلاعاتی در مورد درجه قرابت ژنتیکی موجود بین 79 ژنوتیپ ناشناخته محلی مرکبات موجود در کلکسیون ایستگاه تحقیقاتی کترا و تعیین فاصله نسبی آنها از 18 رقم تجاری، سه نوع نشانگر (مورفولوژی، ISSR و PCR-RFLP) مورد استفاده قرار گرفت. مواد و روش ها: مطالعه حاضر به صورت تحقیقی سه ساله و به منظور دستیابی به اطلاعات شناسنامه ای 79 ژنوتیپ محلی ناشناخته و 18 رقم تجاری مرکبات (شاهد)، تعیین روابط فیلوژنتیک و فاصله ژنتیکی آنها با یکدیگر انجام گرفت. این پژوهش بر اساس بررسی مقایسه ای تعداد 19 صفت رویشی و 40 صفت زایشی و تجزیه DNA کلروپلاستی مبتنی بر نشانگرهای ISSR وPCR-RFLP نمونه های برگی انجام گرفت. میانگین سه ساله صفات مورفولوژیک بر اساس استانداردهای توصیف نامه ای ثبت گردید. به منظور انجام مطالعات مولکولی، استخراج DNA از نمونه های برگی هر ژنوتیپ انجام و مقدار DNA با استفاده از نانودراپ در طول موج 260 نانومتر اندازه گیری شد. تجزیه خوشه ای داده های مورفولوژیک و مولکولی بر اساس داده های جفت نشده (UPGMA) و ضریب تشابه جاکارد صورت گرفت و اختلاف بین ژنوتیپ ها بر مبنای کدگذاری و رتبه بندی آنها صورت پذیرفت. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای داده های مورفولوژی و مولکولی با نرم افزارهای NTSYS-pc و POPGENE نشان داد که کلیه ژنوتیپ ها می توانند بر اساس صفات ظاهری و نشانگرهای ISSR و PCR-RFLP به ترتیب در ضریب تشابه های 40%، 53% و 60% به 12، 9 و 5 خوشه اصلی طبقه بندی شوند. طبق داده های مورفولوژی، اولین خوشه (A) به دو زیرگروه تقسیم شد که یکی از آنها شامل 3 رقم لیمو بود. در خوشه دوم (B) همه ارقام پرتقال و نارنگی و در خوشه سوم (C) بالنگ، دارابی و گریپ فروت دانکن قرار داشتند. نتایج حاصل از تجزیه نشانگر ISSR نشان داد که درصد چند شکلی ژنوتیپ های بررسی شده از 92 درصد تا 53 درصد به ترتیب برای نشانگرهای N10 و N1 متغیر بود و تعداد قابل توجهی از آنها قرابت نزدیکی با پرتقال داشته اند. نتایج این مطالعه همچنین نشان داد که کامکوات بر اساس مشخصات مولکولی و صفات ظاهری جنسی متمایز از خانواده مرکبات است و می تواند در گروهی مجزا قرار بگیرد. از سوی دیگر، پرتقال ها، گریپ فروت ها و پوملوها همگی در یک گروه بودند و با این واقعیت که گریپ فروت ها دورگ هایی از پرتقال و پوملو هستند انطباق دارد. به این ترتیب، درجه مشابهت ژنوتیپ های ناشناخته محلی با یکدیگر و با رقم های شاهد تعیین شد. علاوه بر این، تمایز سه گونه C. reticulata، C. medica و C. maxima نیز به خوبی ممکن شد. نتیجه گیری: داده های حاصل از اندازه گیری صفات مورفولوژیک و مولکولی ژنوتیپ های ناشناخته مرکبات کلکسیون کترا می تواند اطلاعات شناسنامه ای هر ژنوتیپ ناشناخته محلی را مشخص و همچنین فاصله ژنتیکی و روابط فیلوژنتیک آنها را با یکدیگر و با رقم های تجاری تعیین کند. به این ترتیب، می توان در آینده بر اساس نتایج حاصله، گزینشی کارآمد از والدین تلاقی ها را برای دستیابی به اهداف برنامه های اصلاحی و ایجاد ارقام جدید ممکن کرد.

سابقه و هدف: گونه های فستوکا در ایران رشد می کنند و پلی پلوئیدی بودن نقش مهمی در تکامل این گروه دارد. گیاه Festuca arundinacea متعلق به خانواده گراس ها بوده و شامل گونه های متفاوتی است که بعنوان علوفه، چمن و همچنین برای محافظت از خاک استفاده می شوند. هدف از این تحقیق مطالعه تغییر در مقدار نسبی DNA هسته و صفات فنولوژیکی– مورفولوژیکی در ژنوتیپ-های مختلف F. arundinacea جمع آوری شده از مناطق متفاوت می باشد. مواد و روش ها: این آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. پارامتر های ژنتیکی برای همه صفات شامل زمان ظهور خوشه، زمان گلدهی، ارتفاع گیاه، سرعت جوانه زنی، قدرت جوانه زنی، پایداری، عملکرد علوفه، تعداد شاخه در بوته، طول سنبله، وزن هزاردانه، درصد جوانه زنی، وزن بذر در بوته، شاخص برداشت، تعداد بذر در بوته محاسبه گردید. برای انداز گیری مقدار نسبی DNA از گیاهچه های با طول عمر سه هفته، فلوروکروم DAPI و گیاه جو (Hordeum vulgare) رقم سلطان بعنوان استاندارد داخلی استفاده شد. یافته ها: ارزیابی پارامترهای ژنتیکی نشان داد تفاوت بین ضریب تغییرات ژنتیکی و فنوتیپی برای تعداد روز تا خوشه دهی، تاریخ گلدهی، تعداد ساقه در بوته، سرعت و قدرت جوانه زنی، قوه نامیه، تعداد بذر در بوته، وزن هزار دانه و ارتفاع گیاه ناچیز بوده که می-توان گفت نقش واریانس ژنتیکی بیشتر از واریانس محیطی است. از طرف دیگر مقدار وراثت پذیری صفات بین 95-66% بود. وراثت-پذیری بالا برای همه صفات بجزء طول خوشه مشاهده شد که نشان می دهد روش های مبتنی بر گزینش برای این صفات از کارایی بالایی برخوردار است. به علت تفاوت ناچیز PCV و GCV، وراثت پذیری بالا به همراه پیشرفت ژنتیکی بالا برای صفات تعداد روز تا خوشه دهی، تاریخ گلدهی و قدرت جوانه زنی می توان نتیجه گرفت این صفات توسط ژن های افزایشی کنترل می شوند و می توان آنها را در برنامه های اصلاحی از طریق گزینش بهبود داد. مشخص شد که تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های مورد مطالعه برای مقدار نسبی DNA هسته وجود دارد که نشان دهنده تنوع درون گونه ای بالا بین ژنوتیپ های متفاوت از مناطق مختلف است. نتایج مقایسه میانگین نشان داد ژنوتیپ ها در 7 گروه قرار می گیرند که بالاترین و کمترین مقدار نسبی DNA هسته به ترتیب در ژنوتیپ های G13, G20, G21 وG22, G16 بود. با توجه به مطالعات گذشته، تغییر در مقدار نسبی DNA هسته را در این ژنوتیپ ها را می توان به وجود کروموزوم B و تغییر در طول کروموزوم نسبت داد. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود از صفات زمان ظهور سنبله، زمان گلدهی و قدرت جوانه زنی برای برنامه های اصلاحی استفاده شود. همچنین تغییر در مقدار نسبی DNA و صفات مورفولوژیکی-فنولوژیکی می توانند فاکتورهای مهمی در تکامل و سازگاری این گونه به شرایط محیطی مختلف باشند.

سابقه و هدف: نخودفرنگی گیاهی علفی، یکساله و دارای طول عمر کوتاه و با نام علمی L. ) Pisum sativm) که بهترین نتیجه را در آب و هوای خنک می دهد. هر چند وجود برخی فلزات سنگین همچون آهن، در محلول غذایی یا خاک برای رشد طبیعی گیاهان ضروری می-باشد غلظت های زیاد این عناصر از طریق افزایش رادیکال های آزاد سمی و القا تنش اکسیداتیو می تواند عاملی برای بازدارندگی رشد و ایجاد علایم سمیّت گردد. از طرف دیگر سیلیسیم می تواند باعث افزایش تولید و کیفیت محصولات در شرایط تنش ناشی از سمیّت فلزات سنگین از قبیل آهن، منگنز و آلومینیوم در گیاهان شده و بر تحریک تولید برخی آنزیم های آنتی اکسیدانی و فتوسنتز تاثیر مثبت می گذارد. در این پژوهش اثرات سیلیسیم در حضور مقادیر مختلف آهن بر فعالیت برخی خصوضیات بیوشیمیایی در نخود فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با کاربرد سیلیسیم در سه سطح (0، 14 و 28 میلی گرم بر لیتر) از منبع متاسیلیکات سدیم (Na2SiO3. 5H2O) و آهن در سه سطح (05/0، 1/0 و 3/0 گرم بر لیتر) از منبع کلات آهن با سه تکرار در شرایط گلخانه ایی اجرا گردید. محلول غذایی مورد استفاده، محلول هوگلند تغییر یافته بود که، مقادیر یاد شده سیلیسیم و آهن به آن اضافه شده و سپس مصرف گردید. صفات بیوشیمیایی همچون کلروفیل کل، پروتئین محلول کل، میزان مالون دی آلدهید (MDA)، غلظت پراکسید هیدروژن و فعالیت ویژه آنزیم های کاتالاز (CAT)، گایاکول پراکسیداز (GPX) و آسکوربات پراکسیداز (APX) مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که اثرات برهمکنش بین آهن و سیلیسیم بر کلروفیل کل، پروتئین، پراکسید هیدروژن، CAT و APX معنی دار شده است. با افزایش غلظت آهن میزان کلروفیل و پروتئین کاهش پیدا کرده اما سیلیسیم باعث افزایش آنها شده است و به عبارت دیگر با کاربرد سلیسیم اثرات تنش ایجاد شده توسط غلظت بالای آهن تقلیل پیدا کرد. در برهمکنش آهن و سیلیسیم بر میزان پراکسید هیدروژن، آهن باعث افزایش و سیلیسیم باعث کاهش آن در تمامی سطوح تیمارها شده است. هر دو تیمار آهن و سیلیسیم باعث افزایش فعالیت آنزیم های CAT و APX شده است. از طرف دیگر اثرات متقابل تیمارها بر روی صفات فعالیت ویژه GPX و مالون دی آلدهید معنی دار نبود بلکه اثرات ساده آهن و سیلیسیم باعث تغییرات معنی دار در آنها شدند به طوری که آهن در هر دو باعث افزایش شده ولی سیلیسیم باعث کاهش مالون دی آلدهید و افزایش GPX شده است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مشاهده شده می توان گفت که غلظت های بالای آهن در گیاه نخود فرنگی، همچون اکثر گیاهان باعث افزایش تنش اکسیداتیو شده و سیلیسییم تا حدودی اثرات مخرب این نوع تنش را کاهش داده است. پس می توان از سیلسیم به عنوان یک عنصر مفید در کاهش تنشهای زیستی و غیرزیستی مورد مطالعه و استفاده قرار بگیرد. بر اساس این پژوهش می توان گفت آهن با غلظت 1/0 گرم بر لیتر و سلیسیم با غلظت 28 میلی گرم بر لیتر بهترین اثر را در بهبود برخی ویژگی های بیوشیمیایی نخودفرنگی داشته است.

سابقه و هدف: کیوی فروت یکی از مهم ترین محصول باغی صادراتی ایران است. اما تمایل مشتریان بین المللی به خرید میوه های کیوی متفاوت از نظر رنگ گوشت و مزه افزایش یافته است، جهت ارتقای جایگاه کیوی ایران تولید ارقام جدید اهمیت دارد. یکی از موانع اصلاح نونهالی نسبتا طولانی و همچنین دوپایگی می باشد که تا قبل از گلدهی تفاوتی ظاهری دانهال نر و ماده وجود ندارد. بنابراین، تعیین جنسیت دانهال ها و جداسازی افراد نر و ماده در کوتاه ترین زمان اهمیت زیادی در برنامه های به نژادی دارد. در این پژوهش اعتبارسنجی برخی از نشانگرهای مولکولی مرتبط با جنسیت جهت تفکیک دانها ل های نر و ماده کیوی فروت حاصل از گرده افشانی آزاد مورد آزمون قرار گرفت. مواد و روش ها: در این پژوهش از دو نوع ژنوتیپ کیوی فروت گوشت زرد (به اسامی نواب و خورشید) و یک نوع ژنوتیپ گوشت قرمز(خونی) که همگی متعلق به گونه Actinidia chinesis و دیپلوئید بودند، استفاده شد. استخراج DNA ژنومی از برگ های جوان 10 گیاه بالغ نر و ماده بالغ کیوی فروت به روش CTAB با کمی تغییرات صورت گرفت. برای تعیین دقیق غلظت DNA هر نمونه، از دستگاه اسپکتروفوتومتری (Biophotometra, Plus Eppendorff) استفاده می شود و غلظتDNA در طول موج 260 نانومتر ارزیابی شد. واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) در حجم 10 میکرولیتر با استفاده از دستگاه برای هر نمونه انجام گرفت. برای هر پرایمر برنامه (PCR)، غلظت ژل آگارز و مدت زمان بارگذاری بهینه استفاده شد. در نهایت، اعتبار سنجی برخی از نشانگرهای مولکولی مرتبط با جنسیت شامل سه نشانگر SCAR (SmY, SmX و SmY1) و سه نشانگر SSR (A00I, A00II, A00II) در DNA استخراج شده از برگ ژنوتیپ های مورد آزمایش، مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد از بین چندین نشانگر SCAR و SSR که قبلا گزارش شده بود، برخی قادر به جداسازی دقیق دانهال های نر و ماده کیوی فروت نبودند. از بین سه نشانگر SCAR (SmY, SmX و SmY1) که مورد آزمون قرار گرفتند، تنها دو نشانگر SmY1 (770 bp) در افراد نر(بدون ظهور هیچ باندی در افراد ماده) و در افراد ماده و SmX (950bp) در افراد ماده (بدون ظهور هیچ باندی در افراد نر) به خوبی قادر به جداسازی دانهال های کیوی فروت شدند. با توجه به نوارهای چندشکل بدست آمده از سه نشانگر SSR (A00I, A00II, A00II) معرفی شده برای شناسایی افراد نر و ماده، فقط نشانگر A00II با باند ویژه (230bp) در افراد نر و باند ویژه (219bp) در افراد ماده قادر به تفکیک جنسیت دانهال های کیوی فروت بود. دو نشانگر A00I و A00III در افراد نر و ماده الگوی باندی مشابه ظاهر نموده قادر به جدا سازی افراد از نظر جنسیت نبودند. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که استفاده توام از نشانگرهای SmX, SmY1 و A00II با کمترین خطا قادر به تفکیک دانهال های نر و ماده کیوی فروت در مراحل اولیه نونهالی می باشند.

سابقه و هدف: مصرف نهاده های شیمیایی علاوه بر آلودگی آب و خاک و کاهش کیفیت محصولات زراعی و دارویی، سبب مشکلات زیست محیطی نیز گردیدها ست. در کشاورزی پایدار، کودهای آلی و زیستی به عنوان جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی به شمار می آیند و می توانند باعث بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان شوند. با توجه به اهمیت گیاه دارویی کرچک و مصارف گسترده آن در صنایع مختلف، این تحقیق جهت دستیابی به رشد و عملکرد قابل قبول با کاربرد تلفیقی کود زیستی، ورمی کمپوست و نیتروژن اجرا شد. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در سال 1396 اجرا گردید. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود نیتروژن در سه سطح، عدم مصرف، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار، ورمی کمپوست در سه سطح عدم کاربرد، 5 و 10 تن در هکتار، کود زیستی قارچ Piriformospora indica در دو سطح عدم تلقیح و تلقیح بودند. صفاتی مانند وزن تر و خشک گیاه، ارتفاع گیاه، تعداد برگ، سطح برگ، طول و قطر گل آذین، رنگدانه های فتوسنتزی، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد بذر و روغن مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها: با توجه به نتایج حاصل، ترکیب تیماری عدم تلقیح با کود زیستی+ کاربرد 10 تن در هکتار ورمی کمپوست + 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن یشترین ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، قطر ساقه، وزن تر و خشک گیاه را در مقایسه با سایر ترکیب های تیماری نشان داد. همچینین بیشترین میزان عملکرد بذر در ترکیب تیماری عدم تلقیح با کود زیستی+ عدم کاربرد ورمی کمپوست + 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به میزان 2824 کیلوگرم و روغن در تیمار تلقیح با کود زیستی+ کاربرد 10 تن در هکتار ورمی کمپوست + 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به میزان1/1185 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بالاترین میزان درصد روغن به میزان 30/43 درصد در ترکیب تیماری عدم تلقیح با کود زیستی+ کاربرد 10 تن در هکتار ورمی کمپوست + 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و کمترین در تیمار شاهد به میزان 36 درصد حاصل شد. عملکرد روغن همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد دانه در بوته (r=0. 74) نشان داد. بالاترین ضریب تشخیص رگرسیون گام به گام (0. 68) برای صفت تعداد دانه در یک بوته حاصل گردید. نتیجه گیری: صفت تعداد دانه در بوته و وزن هزاردانه و ترکیب تیماری ترکیب تیماری تلقیح با کود زیستی+کاربرد 10 تن در هکتار ورمی کمپوست+عدم کاربرد نیتروژن می توانند انتخاب مناسبی جهت رسیدن به بالاترین عملکرد روغن گیاه کرچک در راستای کشاورزی پایدار و کاهش مصرف نیتروژن از منابع شیمیایی باشند.

سابقه و هدف: آنتوریوم با طول دوره گل دهی طولانی گیاهی متعلق به خانواده شیپوری است. تأثیر پراکسیدهیدروژن روی عمر گلجایی و کیفیت پس از برداشت گل شاخه بریده سوسن رقم مانیسا مورد بررسی قرار گرفته و نتایج نشان داده است که غلظت پائین این ماده سبب افزایش عمر گلجایی از 8/9 روز در گل های شاهد به 8/12 روز در گل های تحت تیمار می شود. کاربرد بنزیل آدنین نیز سبب به تأخیر انداختن پیری در رز، زنبق، لاله و جلوگیری از زرد شدن برگ های شب بو و گلایول می شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر پراکسیدهیدروژن و بنزیل آدنین در افزایش عمر پس از برداشت آنتوریوم رقم آندره آنوم وتعیین بهترین غلظت می باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثرات غلظت های مختلف بنزیل آدنین (از 1 تا 1000 پی پی ام) و پراکسید هیدروژن (از 5 تا 100 ماکرومولار) بر خواص فیزیکوشیمیایی گل شاخه بریده آنتوریوم سه آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار اجرا گردید. شاخص هایی از قبیل عمر گلجایی، وزن تر نسبی، میزان محلول جذب شده، قند محلول و نشت یونی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از هر سه آزمایش نشان داد که غلظت 100 پی پی ام بنزیل آدنین، به طور معنی داری سبب افزایش عمر گلجایی (از 15 روز در گل های شاهد به 6/19 روز در گل های تیمار شده با 100 پی پی ام بنزیل آدنین) شد و گل های تیمار شده از طول عمر بالاتری نسبت به شاهد برخوردار بودند. تیمار پراکسید هیدروژن در آزمایش اول با غلظت 25 مایکرومولار اثر معنی داری بر عمر گلجایی، محلول جذب شده و وزن تر نسبی داشت در حالی که غلظت های بالاتر (50 و 100مایکرومولار) اثر معنی داری نداشتند. در آزمایش دوم غلظت های 5، 15 و 25 مایکرومولار و در آزمایش سوم نیز همه غلظت های مورد استفاده تأثیر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی داشت. همچنین اثر همه تیمارها در آزمایش سوم بر میزان قند محلول و نشت یونی در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. تأثیر غلظت های مختلف پراکسید هیدروژن بر عمر گلجایی در هر سه آزمایش بهتر از شاهد بود. نتیجه گیری کلی: باتوجه به اثرات مثبت بنزیل آدنین و پراکسیدهیدروژن بر جذب آب، کاربرد این مواد سبب جلوگیری از کاهش آب گل های شاخه بریده آنتوریوم می شود و این دو عامل نقش زیادی در شادابی و طول عمر گل دارند. از طرف دیگر، کاربرد این ترکیبات سبب افزایش کربوهیدرات محلول و کاهش نشت یونی در گل آنتوریوم شاخه بریده می شود. بر اساس نتایج بدست آمده، کاربرد بنزیل آدنین در غلظت 100 پی پی ام و پراکسید هیدروژن در سطوح بهینه (5، 10، 15 و 25 مایکرومولار) به افزایش شادابی و طول عمر گل های آنتوریوم شاخه بریده کمک زیادی می نماید.

سابقه و هدف: انار (Punica granatum L. ) از خانواده Punicaceae، یک میوه محبوب گرمسیری و نیمه گرمسیری است که بومی مناطقی از ایران تا هیمالیا در شمال هندوستان می باشد. انار به صورت گسترده در مناطق خشک و نیمه خشک ایران و همچنین مناطقی که تحت تأثیر شوری هستند، کشت و کار می شود. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی تحمل به شوری سه ژنوتیپ انار زینتی و معرفی متحمل ترین ژنوتیپ جهت توسعه در فضای سبز بود. مواد و روش ها: یک آزمایش گلدانی در طول دوره نه ماهه جهت ارزیابی و مقایسه تحمل به شوری سه ژنوتیپ انار زینتی طی سال-های 97-1396 صورت گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور 1-شوری آب آبیاری در پنج سطح 1، 3، 5، 7 و 9 دسی زیمنس بر متر و 2-ژنوتیپ های زینتی انار در سه سطح ("گلنار سروستان"، "گلنار شهداد" و "گلنار ساوه") و با چهار تکرار و مجموع 60 گلدان انجام شد. در مدت آزمایش برخی از صفات رویشی مانند درصد برگ های ریزش یافته، درصد برگ های نکروزه و سبز اندازه گیری شدند. همچنین در پایان آزمایش نیز عملکرد رویشی، وزن تر و خشک برگ ها و اندام هوایی، نشت یونی، محتوای نسبی آب برگ و شاخص کلروفیل و محتوی سدیم، پتاسیم، کلر و نسبت سدیم به پتاسیم در برگ ها اندازه گیری شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که نوع ژنوتیپ و سطح شوری بر تغییرات صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و غلظت عناصر غذایی دارای اثر معنی داری بود. در تمامی ژنوتیپ های مطالعه شده با افزایش سطح شوری، شاخص های رشد شامل ارتفاع شاخه، قطر شاخه، تعداد برگ کل، درصد برگ های سبز، وزن تر و خشک اندام هوایی، محتوی رطوبت نسبی، شاخص کلروفیل برگ ها کاهش و درصد برگ-های نکروزه، درصد برگ های ریزش یافته و درصد نشت یونی افزایش یافتند. این در حالی بود که میزان کاهش و افزایش در صفات اندازه گیری شده در بین ژنوتیپ های مطالعه شده با یکدیگر اختلاف معنی داری داشت. ارزیابی غلظت عناصر غذایی در برگ نشان داد که در تمامی ژنوتیپ های مطالعه شده، بیشترین مقدار کلر و سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم در شوری 9 دسی زیمنس بر متر، مشاهده شد. همچنین، در تمام ژنوتیپ های مورد بررسی کاهش ارتفاع و سطح برگ به ترتیب از شوری 5 و 7 دسی زیمنس بر متر به طور معنی دار شروع به کاهش کرد. افزایش نکروزگی، کاهش درصد برگ سبز و کاهش محتوای نسبی آب برگ در ژنوتیپ "گلنار سروستان" از شوری 5 دسی زیمنس بر متر و در ژنوتیپ های "گلنار شهداد" و "گلنار ساوه" از شوری 7 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. در ژنوتیپ های "گلنار سروستان" و "گلنار ساوه" در شوری 7 دسی زیمنس بر متر و در ژنوتیپ "گلنار شهداد از شوری 9 دسی زیمنس بر متر ریزش برگ ها افزایش یافت. در دو ژنوتیپ "گلنار سروستان" و "گلنار شهداد" نشت یونی در شوری 7 دسی زیمنس بر متر و در ژنوتیپ "گلنار ساوه" در شوری 5 دسی زیمنس بر متر به طور معنی داری نسبت به شوری های سطوح پائین تر (1و 3 دسی زیمنس بر متر) افزایش یافت. در سطوح بالای شوری (7 و 9 دسی زیمنس بر متر) ژنوتیپ های "گلنار شهداد" و "گلنار ساوه" نسبت به "گلنار سروستان" به طور معنی داری جذب سدیم، کلر و نسبت سدیم به پتاسیم کمتری را نشان دادند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بررسی حاضر در مجموع ژنوتیپ های "گلنار شهداد" و "گلنار ساوه" به تریتیب به عنوان متحمل ترین و حساس ترین ژنوتیپ نسبت به تنش شوری انتخاب شدند. ژنوتیپ "گلنار شهداد" توانست از طریق افزایش جذب پتاسیم در مقابل سدیم و در نتیجه حفظ خصوصیات رشدی خود، به خوبی شوری تا 7 دسی زیمنس بر متر را تحمل نماید.

سابقه و هدف: تنش بر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاه تاثیر گذاشته و مانع رشد و تقسیم سلولی می شود و در نهایت سبب کاهش عملکرد در گیاهان می شود. کاربرد موادی که بتواند اثرات خشکی را کم کند می تواند در جلوگیری از کاهش بیش از حد عملکرد گیاهان زراعی موثر باشد. هدف از این مطالعه تاثیر سالسیلیک اسید در کاهش اثرات قطع آبیاری بر عملکرد، کارآیی فیزیولوژیکی نیتروژن، کارایی مصرف آب و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی جو بود. مواد و روش ها: به منظور بررسی تاثیر سالیسیلیک اسید بر کارآیی فیزیولوژیکی نیتروژن و مصرف آب و برخی خصوصیات جو در شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 1396 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سبزوار انجام شد. تیمار ها شامل آبیاری در دو سطح تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله آبستنی(کد 49 زادوکس) تا برداشت) و آبیاری کامل و تیمار محلول پاشی سالیسیلیک اسید در چهار سطح صفر (شاهد)، دو، چهار و شش میلی مولار در مرحله ساقه دهی(کد 39 زادوکس) روی جو اجرا شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی بیشترین تعداد سنبله، تعداد دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی در متر مربع به ترتیب در تیمار محلول پاشی دو تا شش میلی مولار سالسیلیک اسید و کمترین آن مربوط به تیمار شاهد بود. کمترین کارایی مصرف آب در شرایط آبیاری کامل و بدون مصرف سالیسیلیک اسید حاصل شد و با مصرف سالیسیلیک اسید تا شش میلی مولار کارایی مصرف آب افزایش یافت. در هر دو شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری، بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب از تیمار محلول پاشی شش میلی مولار سالیسیلیک اسید و تیمار شاهد (بدون محلول پاشی سالیسیلیک اسید) بدست آمد. در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی، تیمار محلول پاشی شش میلی مولار سالسیلیک اسید در مقایسه با شاهد (بدون محلول پاشی سالیسیلیک اسید)، عملکرد دانه را به ترتیب به میزان 44 و 48 درصد افزایش داد. نتیجه گیری: به نظر می رسد تاثیر محلول پاشی سالیسیلیک اسید در شرایط تنش خشکی در مقایسه با تیمار قطع آبیاری، در بهبود کارآیی مصرف آب موثرتر از شرایط آبیاری کامل بوده استکارایی فیزیولوژیکی نیتروژن با افزایش مصرف سالیسیلیک اسید افزایش یافت و مصرف شش میلی گرم سالسیلیک اسید با نسبت های 6/124 و 1/132 به ترتیب در هر دو شرایط آبیاری و قطع آبیاری بیشترین مقدار کارایی فیزیولوژیکی نیتروژن را داشت. شرایط قطع آبیاری باعث شده تا انتقال مجدد نیتروژن افزایش یابد و همچنین کارایی فیزیولوژیکی نیتروژن نیز به 95/113 افزایش یافت. از طرفی، اسید سالیسیلیک موجب تعدیل تنش خشکی از طریق افزایش کارایی فیزیولوژیکی و انتقال مجدد نیتروژن باعث بهبود عملکرد دانه گندم در شرایط تنش در مقایسه با آبیاری کامل گردید.

سابقه و هدف: یکی از مهم ترین عوامل محیطی که پراکنش، رشد و تولید موفق محصولات گیاهی را تحت تأثیر قرار می دهد، میزان آب در دسترس گیاه است. خشکی بهعنوان مهم ترین عامل غیرزنده محدودکننده ی رشد و عملکرد گیاهان، باعث بروز یا تشدید سایر تنش ها مخصوصاً تنش کمبود عناصر غذایی در گیاه نیز می شود. از طرفی دیگر تحت شرایط تنش کم آبی، گیاهان مقادیر مشابهی از متابولیت های اولیه در مقایسه با شرایط بدون تنش تولید می کنند و چون تحت شرایط تنش، گیاه میزان تولید بیوماس و ماده خشک خود را کاهش می دهد، لذا مقادیر زیادی از این متابولیت های اولیه به سمت تولید متابولیت های ثانویه می روند. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی میزان رشد، اسانس و برخی صفات فیزیولوژیکی چهار رقم ریحان تحت شرایط تنش کم آبی انجام گرفت. مواد و روشها: آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه ی کاملا ً تصادفی در شرایط گلخانه در سال 1396 انجام گرفت. چهار رقم تجاری ریحان (شامل ارقام سبز ایرانی، بنفش ایرانی، گنوس و آمیتیست) بهعنوان فاکتور اول و تنش خشکی در چهار سطح (شامل آبیاری درحد 100، 85، 70 و 55 درصد ظرفیت زراعی) بهعنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. ویژگی هایی مانند وزن تر و خشک گیاه، وزن تر و خشک ریشه، درصد اسانس، عملکرد اسانس، کلروفیل، مالون دی آلدئید، پرولین، کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، فتوسنتز، هدایت روزنه ای و مقاومت روزنه ای اندازه گیری شد. داده ﻫ ﺎ ی به دست آمده از آزمایش ﺑ ﺎ اﺳ ﺘ ﻔ ﺎ ده از ﻧ ﺮ م افزار Minitab ﻣ ﻮ رد ﺗ ﺠ ﺰ ﻳ ه ی آﻣ ﺎ ری ﻗ ﺮ ار ﮔ ﺮ ﻓ ﺘ ﻨ ﺪ . ﻣ ﻘ ﺎ ﻳ ﺴ ه ی ﻣ ﻴ ﺎ ﻧ ﮕ ﻴ ﻦ ﻫ ﺎ ﻧ ﻴ ﺰ ﺑ ﺎ اﺳ ﺘ ﻔ ﺎ ده از روش آزمونLSD در سطح 05/0 انجام ﮔ ﺮ ﻓ ﺖ . یافته ها: نتایج نشان داد تنش کم آبی باعث کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و فتوسنتز در همه ارقام شد. علاوه بر این، تحت تأثیر تنش خشکی، وزن تر و خشک ریشه و هدایت روزنه ای کاهش و میزان پرولین، مالوندیآلدئید، کلروفیل و آنزیم های آنتیاکسیدان افزایش نشان دادند. با این وجود شدت تغییرات این صفات در ارقام مورد مطالعه متفاوت بود و در اغلب موارد شدت کاهش صفات مختلف در رقم گنوس کمتر از سایر ارقام بود. در مقایسه بین ارقام نیز، ارقام سبز ایرانی و گنوس بیش ترین میزان وزن تر و خشک بوته را دارا بودند. علاوه بر این، بیشترین درصد اسانس مربوط به رقم گنوس بود. نتیجه گیری: رقم گنوس بیش ترین وزن تر و خشک اندام هوایی، بالاترین درصد اسانس و بیش ترین میزان هدایت روزنه ای را به خود اختصاص داد و به عنوان رقم متحمل جهت کشت در شرایط کم آبی به منظور استحصال اسانس توصیه می شود.

سابقه و هدف: کاربرد سایتوکنین خارجی بر روی برگ سبزفرش ها و اثر آن در تعدیل تنش خشکی به شکل خیلی محدود گزارش شده است که با بهبود مقاومت به خشکی همراه بوده است. اما اثر بنزیل آدنین در محتوای کل کربوهیدرات های غیر ساختاری و کربوهیدرات های محلول در آب برگ سبز فرش فستوکای بلند (Festuca arundinacea Schreb. ) تحت شدت های مختلف تنش خشکی مورد بررسی قرار نگرفته است که از جمله اهداف ما در این آزمایش است. مواد و روش ها: یک دوره تنش یک ماهه بر روی گونه فستوکای بلند که به صورت همگروهی تکثیر و طی یکسال در گلخانه مستقر گردید به صورت طرح کامل تصادفی با حداقل سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت که شامل تیمارهای آبیاری در چهار سطح (100%، 75%، 50% و 25% ظرفیت مزرعه) بود و برروی تیمار های ذکر شده محلول پاشی برگی 50 میکرومولار بنزیل آدنین با فاصله هر 7 روز یکبار انجام شد. در نمونه های شاهد تحت تنش خشکی، برای مقایسه، محلول پاشی با بنزیل آدنین صورت نگرفت. یافته ها: تیمار با بنزیل آدنین تنش شدید 25% ظرفیت مزرعه را به شکل جالبی تعدیل نمود و منجر به بازگشت مشهود برگ ها به حالت عادی رشد شد. بررسی کربوهیدرات های محلول در آب (WSCs) نشان از افزایش چندین برابری نسبت به شاهد دارد که این افزایش محتوای کربوهیدرات های محلول در آب در تنش 50% و 25% ظرفیت مزرعه نسبت به دیگر تیمارها مشهودتر است. محلول پاشی با بنزیل آدنین اگرچه که این افزایش تولید قند های محلول را به سطح مشاهده شده در شاهد نرساند اما محتوای کربوهیدرات های محلول در آب را به نصف مقدار تولید شده نسبت به تنش خشکی 50% و 25% ظرفیت مزرعه بدون محلول پاشی کاهش داد. تنش خشکی باعث کاهش میزان کلروفیل و نشاسته ذخیره ای برگ شد. این کاهش کلروفیل در تیمار 25% ظرفیت مزرعه، به شکل معنی داری در گیاهان تحت تنش که با 50 میکرومولار بنزیل آدنین تیمار شده بودند جبران شد. فعالیت آنزیم های آلفا و بتا آمیلاز برگ با شروع تنش خشکی و محلول پاشی بنزیل آدنین در مقایسه با شاهد به صورت معنی داری افزایش و سپس کاهش یافت. نتیجه گیری: کاهش شدید محتوای آب خاک و سپس آب گیاه منجر به فعال شدن آنزیم های تجزیه کننده نشاسته و افزایش در کربوهیدرات های محلول در آب می شود که هم به حفظ هموستازی سلول برگ کمک کرده و هم با فراهم نمودن ATP به تحمل بیشتر گیاه به تنش خشکی کمک خواهد نمود. قسمتی از این تجزیه نشاسته به وسیله افزایش فعالیت آنزیم های آلفا و بتا آمیلاز در برگ قابل توجیه خواهد بود. کاربرد 50 میکرومولار بنزیل آدنین به شکل معنی داری از شدت تنش وارد شده به گیاه کاست. این تیمار باعث احیاء کلروفیل برگ و بهبود فتوسنتز در تنش 25% ظرفیت زراعی شد و از تجزیه بیشتر نشاسته و تبدیل شدن آن به فروکتوز، گلوکز و ساکارز کاست تا بدین صورت گیاه منابع کربوهیدراتی خود را حفظ نماید.

سابقه و هدف: گندم در طول دوره ی رشد مورد حمله بسیاری از عوامل بیماری زا از جمله زنگ ها قرار می گیرد. عامل بیماری زنگ قهوه ای گندم قارچی با نام Puccinia recondita f. sp. Tritici می باشد که به نام زنگ برگی نیز معروف است. مهمترین راه کنترل بیماری زنگ قهوه ای استفاده از ارقام مقاوم اصلاح شده است که به طور موثری باعث کنترل این بیماری شده و خسارت آن را کاهش می دهد. بررسی نحوه ی توارث مقاومت به زنگ قهوه ای در ارقام مختلف گندم و برآورد پارامتر های ژنتیکی با استفاده از تلاقی دای آلل از اهداف این پژوهش می باشد. مواد و روشها: شش رقم گندم نان شامل ژنوتیپ های گنبد، شیرودی، دریا، اترک و مغان3 به همراه رقم حساس بولانی و 15 نتاج F1 حاصل از تلاقی دای آلل یک طرفه مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه و گلخانه انجام شد. صفات مورد بررسی شامل تیپ آلودگی، شدت آلودگی، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری و دوره کمون بودند. تجزیه داده ها با استفاده از نرم افزارهای SAS ver 9. 1 و Excel و برآورد پارامترهای ژنتیکی و نحوه توارث صفات مورد بررسی از طریق تجزیه ی دای آلل با استفاده از روش دوم گریفینگ با مدل ثابت و روش جینکز و هیمن صورت گرفت. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها برای تمام صفات اختلاف معنی داری وجود داشت که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی برای این صفات بود و در نتیجه می توان تجزیه ژنتیکی را انجام داد. میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای تمامی صفات معنی دار بود که مبین اهمیت هر دو اثرات افزایشی و غالبیت ژن ها در توارث این صفات بود. نسبت بیکر، برای صفت دوره کمون بیانگر اهمیت یکسان اثرات افزایشی و غالبیت بود و برای صفات مذکور دیگر بیانگر اهمیت بیشتر اثرات افزایشی بود. برآورد پارامترهای ژنتیکی به روش جینکز و هیمن نشان داد که برای هر چهار صفت، مقدار جزء افزایشیD نسبت به اجزاء غالبیت(H1 و H2)کمتر بود که بیانگر اهمیت بیشتر جزء غالبیت نسبت به جزء افزایشی در کنترل این صفات می باشد. علامت F برای تمام صفات مثبت بود، در نتیجه می توان گفت که فراوانی آلل های غالب نسبت به آلل های مغلوب بیشتر بود. آماره wr-vr برای تمام صفات مورد بررسی معنی دار شد که به منزله وجود اثرات غیرآللی (اپیستازی) می باشد. به عبارت دیگر معنی دار شدن این آماره نشان دهنده عدم صحت مدل افزایشی-غالبیت برای صفات می باشد. نتیجه گیری: براساس صفات ارزیابی شده در مزرعه؛ رقم اترک و در گلخانه، رقم گنبد مقاومت خوبی به بیماری زنگ قهوه ای داشتند. وراثت پذیری خصوصی صفات بین 51 تا 86 درصد برآورد گردید. برآورد پارامتر های ژنتیکی نشان داد که مدل افزایشی-غالبیت کفایت نمی کند. به عبارت دیگر حداقل دوژن مقاومت در ارقام مقاوم قابل پیش بینی است.