فصلنامه مددکاری اجتماعی
سال:1398 | دوره:8 | شماره:3 (پیاپی 29) |تعداد مقالات:5

مقدمه: با توجه به این که کسب سازگاری اجتماعی یکی از مهمترین مسائل در دوره نوجوانی است، بی اهمیتی به این موضوع می تواند منشا بسیاری از مشکلات شود. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر درمان گروهی با رویکرد پذیرش و تعهد بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر بود. روش: در این پژوهش نیمه آزمایشی از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوره اول در سال تحصیلی 1397-1396 مدارس شبانه روزی شهرستان اراک تشکیل داده اند. نمونه این پژوهش شامل سی دانش آموز دختر بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند. هرگروه به تفکیک شامل پانزده نفر بود. رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد در گروه آزمایشی طی دو ماه و هفته ای یک بار اجرا شد. در این پژوهش از آزمون سازگاری اجتماعی کالیفرنیا استفاده گردید. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. نتایج: نتایج نشان داد که بین نمرات پس آزمون در دو گروه آزمایشی و گواه تفاوت معناداری وجود دارد. یافته های حاصل از این پژوهش بیانگر تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش سازگاری اجتماعی دختران دانش آموزاست. بحث و نتیجه گیری: بر اساس شواهد این پژوهش، می توان نتیجه گیری کرد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد مداخله ای موثر است و می توان از آن برای ارتقاءسازگاری اجتماعی دانش آموزان استفاده کرد.

مقدمه: وجود فرزند معلول در خانواده سلامت روانی اجتماعی والدین، به خصوص مادران را تحت تاثیر قرار می دهد. بر همین اساس هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی روان درمانی بین فردی گروهی بر ارتقای تاب آوری مادران دارای فرزند معلول بود. روش: در این پژوهش نیمه آزمایشی از طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری شش ماهه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را تمامی مادران دارای فرزند معلول تحت حمایت بهزیستی شهرستان قروه تشکیل داده است. با بهره گیری از فرمول کوکران صد و هجده مادر از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و توسط پرسشنامه تاب آوری مورد بررسی قرارگرفتند. سی نفر از مادرانی که نمره تاب آوری آن ها کمتر از میانگین بود و معیارهای ورود به پژوهش را داشتند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش، هر گروه پانزده نفر جایگزین شدند. روان درمانی بین فردی بر اساس پروتکل استاندارد دوازده جلسه ای درمان برای گروه آزمایش اجرا شد و گروه کنترل مداخله ای دریافت نکرد. در این پژوهش از پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون2003 استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، آزمون تحلیل کوواریانس مورداستفاده قرار گرفت. نتایج: تنتایچ آزمون کوواریانس(001/0>P) نشان داد، روان درمانی بین فردی در ارتقای تاب آوری مادران دارای کودک معلول (گروه آزمایش) موثر بوده است بحث و نتیجه گیری: با توجه به تاثیر روان درمانی بین فردی گروهی در افزایش تاب آوری مادران دارای فرزند معلول، به روانشناسان، مشاوران و مددکاران اجتماعی ومراکز در مانی پیشنهاد می شود از این مداخله برای ارتقاء تاب آوری والدین دارای فرزند معلول بهره گیرند.

مقدمه: با توجه به اهمیت تجربه های دلبستگی در روابط بین فردی و با در نظر گرفتن تعارض به عنوان بخشی از هر رابطه، پژوهش حاضر در قالب پژوهشی کیفی از نوع تماتیک با هدف شناسایی مولفه های شناختی، هیجانی و رفتاری نوجوانان دختر در مواجهه با تعارض های خانوادگی بر اساس دو سبک دلبستگی نا ایمن اضطرابی و اجتنابی انجام شد. روش: جامعه پژوهش، نوجوانان دختر پانزده تا هجده ساله منطقه دو شهر تهران بودند. برای انتخاب نمونه یکی از مدارس آن منطقه به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. با مراجعه به یکی از مدارس، پرسشنامه سبک دلبستگی بزرگسال و پرسشنامه تجربه روابط نزدیک فرم کوتاه توسط دانش آموزان تکمیل شد و افراد با نمره اضطراب بالا و اجتناب پایین تر از نقطه برش در گروه اضطرابی و نمره اضطراب پایین و اجتناب بالا تر از نقطه برش در گروه اجتنابی قرار گرفتند. در نهایت از بین صد و شصت و سه نفر که تعداد کل دانش آموزان پانزده تا هجده ساله پایه دهم و یازدهم مدرسه بودند، تعداد افرادی که در هر دو پرسشنامه در بعد اضطرابی و اجتنابی برای مصاحبه به عنوان گروه اضطرابی و اجتنابی انتخاب شدند که به ترتیب هفت و شش نفر بودند که گروه اضطرابی و گروه اجتنابی هر کدام با پنج نفر به اشباع رسیدند. داده ها بر اساس روش تحلیل تماتیک کدگذاری و در سه مولفه شناخت، هیجان و رفتار مضامین اصلی و زیرمضمون ها استخراج شدند. نتایج: در نوجوانان اضطرابی مضامین اصلی شناختی: بازنمایی منفی از والدین و خود، اسناد تعارض به کیفیت رابطه، توجه و تمامیت خواهی در رابطه، نیاز به مراقبت؛ در بعد هیجانی، خشم، ترس، غم و دلسوزی برای مادر و در بعد رفتاری، رفتارهایی چون باج گیری، پرخاشگری، مداخله در محیط، رفتارهای تکانشی، تلاش برای رسیدن به هدف و محبت افراطی برای جلب محبت متقابل بودند. در گروه اجتنابی مضامین اصلی در بعد شناختی: تفکر دوقطبی، بازنمایی منفی از والدین، اهمیت خودمختاری، منطقی سازی و عدم درگیری هیجانی با موضوع. در بعد هیجان، اجتناب هیجانی و تجربه خشم و در بعد رفتاری، اجتناب از موقعیت و افزایش تدریجی شدت رفتار برای رسیدن به خواسته، بودند. بحث و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش ضمن تبیین محتوای شناختی، هیجانی و رفتاری نوجوانان در سبک های دلبستگی، می تواند زمینه پژوهش های بعدی برای تدوین بسته های آموزشی والد-نوجوان در هر سبک دلبستگی و اجرای مداخلات لازم با هدف اصلاح شناخت ها، هیجانات و رفتارهای متناسب با هر گروه را فراهم آورد.

مقدمه: تصویر بدنی نظیر هر جنبه روانی دیگر، جزیی از شخصیت هر انسانیست و از سیر تکاملی خاص برخوردار است و در برهه هایی از زندگی دچار نوسان و تغییرات بیشتری می شود که از جمله این موارد می توان به پیدایش ضایعه و بروز معلولیت در افراد اشاره نمود. در این صورت اتکای فرد معلول برخویشتن متزلزل گردیده و احساس نیاز به دیگران و وابستگی به غیر ظاهر می شود و به مرور قوت می یابد. برهمین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی با تصویر بدنی در بین معلولین جسمی-حرکتی شهر یزد انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات پیمایشی-همبستگی مقطعی است که رابطه حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی با تصویر بدنی را مورد مطالعه قرار داده است. جامعه آماری این پژوهش شامل معلولین جسمی-حرکتی هجده تا سی و هفت ساله شهر یزد در سال 1397 بودند که در کلینیک های مددکاری اجتماعی پرونده داشتند و به آنجا مراجع می کردند. حجم نمونه مورد مطالعه سیصد و ده نفر برآورد گردید. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حمایت اجتماعی زیمت و همکاران1988، مقیاس کیفیت زندگی SF-36 سازمان جهانی بهداشت و تصویر بدنی محقق ساخته استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزارSPSS23وAMOS23 و بهره گیری از آزمون های آماری پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیر انجام گردید. نتایج: نتایج این پژوهش رابطه مثبت و معناداری بین حمایت اجتماعی و کیفیت زندگی با تصویر بدنی را نشان داد. ابعاد کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی سیزده درصد از تغییرات واریانس نگرش افراد معلول به تصویر بدنی را پیش بینی کرد. بحث و نتیجه گیری: اگر معلولین، به خصوص معلولین جسمی-حرکتی نگرش منفی نسبت به وضعیت جسمی خود داشته باشند با مشکلات فردی و اجتماعی زیادی مواجه می شوند. در این راستا پیشنهاد می شود، با توجه به اینکه حمایت اجتماعی بر نگرش افراد معلول نسبت به جسم شان تاثیر مثبت دارد، خانواده های دارای فرد معلول توجه و حمایت بیشتری نسبت به این افراد به عمل آورند که همین امر افزایش سلامت فردی و اجتماعی این افراد را در موقعیت های مختلف زندگی، در پی خواهد داشت.

مقدمه: خشونت خانگی علیه زنان یکی از مسایل اجتماعی شایع و با قدمت جامعه است. پیشگیری، کاهش و کنترل این مساله اجتماعی نیازمند شناسایی زمینه های اصلی اجتماعی آن است. بر این اساس هدف از انجام این پژوهش شناسایی نقش انواع منابع در وقوع خشونت علیه زنان درخانواده بود. روش: پژوهش به روش تماتیک یا تحلیل مضمونی اجرا گردید. این تحقیق در گروه روش پژوهش های کیفی دسته بندی می شود. جامعه آماری شامل سی و یک نفر از زنان خشونت دیده پانزده تا شصت و پنج ساله شهر تهران بود که در فاصله سال های 1396-1394 به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شده اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شد. پس از انجام مصاحبه، یافته ها به شیوه تحلیل مضمونی تماتیک مورد بررسی قرار گرفتند و تم ها یا مضمون های اصلی شناسایی شدند. نتایج: زنان خشونت دیده چهار نوع از منابع را در روایت های خود برشمردند که فقدان آن ها و یا دسترسی ناکافی به آن ها زمینه ساز خشونت خانگی علیه آنان شده است. این منابع عبارتند از حمایت اجتماعی خانواده و دوستان، حمایت قانون، منابع اقتصادی و منابع فردی. روایت های زنان آشکار ساخت، خانواده ها به علت خصوصی در نظر گرفتن موضوع خشونت خانگی، درگیر بودن در مسایل و مشکلات شخصی و اقتصادی و همچنین عادی دانستن خشونت خانگی از قربانی خشونت حمایت لازم را به عمل نمی آورند. سیستم حمایت قانونی نیز عملکرد لازم و مورد انتظار را در حمایت از قربانیان خشونت ندارد. از جمله علل آن را می توان به نقص در مواد قانونی و ابهام در تعریف حقوقی خشونت خانگی، دشوار بودن اثبات آن، عدم تمایل سیستم قانون در حوزه خصوصی خانواده و کمبود اطلاع رسانی در خصوص منابع حمایت رسمی اشاره کرد. دسترسی نداشتن به منابع کافی اقتصادی و همچنین عدم برخورداری از شخصیت توانمند از دیگر زمینه های اجتماعی خشونت خانگی علیه زنان است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود به منظور توانمندسازی زنان قربانی خشونت خانگی، در سطح فردی نسبت به توسعه حمایت اجتماعی موثر، استقلال اقتصادی زنان و افزایش توانمندی های شخصیتی و سطح اعتماد به نفس آنان و در سطح جامعه ای نیز با تصویب قوانین حمایتگرانه و شفاف و تسهیل فرآیند دادرسی محور مداخله مددکاری اجتماعی، برنامه ریزی و اقدامات موثر صورت پذیرد.