رسانه
سال:1400 | دوره:32 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

مسئلة کاهش شمارگان مطبوعات، امروزه یکی از چالش های مهم مطبوعات در ایران و جهان به شمار می رود. این موضوع را در پژوهشی با نام " علل کاهش شمارگان مطبوعات در ایران از دیدگاه استادان روزنامه نگاری و ارتباطات دانشگاه های تهران" با روش کیفی و مبتنی بر مصاحبة عمیق، مورد مطالعه قرار داده ایم. جامعة آماری این پژوهش، شامل دوازده استاد دانشگاهی است که تجربة کار یا مدیریت مطبوعاتی داشته اند. در آغاز، لیستی از دانشگاه های تهران که گروه روزنامه نگاری و یا ارتباطات داشتند، و لیستی از استادان گروه هدف تهیه شد. در یک نظرسنجی از استادان همان گروه، با تجربه ترین افراد در زمینة موضوع پژوهش انتخاب شده اند. پس از مصاحبه با افراد، گزاره های برجسته از هر مصاحبه استخراج و در یک دسته بندی کلی، سازمان دهی و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج، نشان داد که شش دسته علل فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، قانونی، فناورانه و سازمانی در کاهش شمارگان مؤثرند؛ که در این میان، علل فناورانه و علل اقتصادی، بیشترین تأثیر را بر کاهش شمارگان مطبوعات در ایران داشته اند.

گسترش و نفوذ روز افزون رسانه های اجتماعی، در کنار فرصت هایی نظیر تسهیل فرایند ارتباطات و گردش سریع اطلاعات، تهدیدهای قابل توجهی را نیز به همراه داشته است. یکی از این تهدیدهای مهم، به اجماع متخصصان این حوزه در سراسر جهان، تولید و انتشار خبرهای جعلی است. دولت های رقیب، عناصر معارض و اپوزیسیون، افراد سودجو و مغرض و حتی سازمان های رقیب، با اطلاع از این ظرفیت، اقدام به تحریف و واژگون سازی حقایق در فضای مجازی جوامع و کشورهای هدف در مقیاس وسیع کرده و افکار عمومی را در جهت اهداف خویش و عمدتاً در تقابل با دولت هایشان بسیج می کنند؛ این فرایند حقیقت زدایی گسترده از فضای اطلاع رسانی جوامع، موجی از آسیب ها و نگرانی ها را در سراسر جهان ایجاد کرده است. شکل گیری این نگرانی ها باعث گشودن مسیر جدیدی از تحقیق ها برای مهار به هنگام و کاهش اثرهای مخرب اخبار جعلی بر افکار عمومی شده است. در این شرایط سازمان های خبری علاوه بر نقش سنتی خود در خبررسانی، وظیفه ی جدید مقابله با اطلاعات غلط برخط و خبرهای جعلی را بر عهده دارند. از این رو، مقالة حاضر با هدف دستیابی به راهکارهای مقابله با خبر جعلی برای سازمان های خبری حرفه ای با تأکید بر کشور ایران، در چنین زیست بوم اطلاعاتی تألیف شده است. برای دستیابی به این هدف، علاوه بر مطالعة کتابخانه ای گسترده در منابع جهانی و دسته بندی مفاد آن ها، با 18 نفر از متخصصان حوزه خبر و رسانة ایرانی، که با شیوة نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبة عمیق شد و سپس با تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون راهکارهایی به دست آمد؛ راهکارهای به دست آمده در قالب شش مرحله شامل "اقدامات پیشگیرانه"، " پایش"، " آستانه"، " تصمیم"، " واکنش" و مرحله ی " ثبت تجربه و دانش" معرفی شد. در مجموع، برای پاسخ به سئوال های پژوهش، 6 مضمون فراگیر، 20 مضمون سازمان یافته ی اصلی، 11 مضمون سازمان یافته ی فرعی و 91 مضمون پایه، یافته و در این مقاله ارائه شد. سازمان های خبری به خصوص در محیط رسانه ای ایران، قادرند با اتکا به یافته های پیشنهادی این پژوهش، طراحی فرایند و طی مراحل احصاشده به مقابله با خبرهای جعلی بپردازند.

امروزه، رسانه عضوی جدایی ناپذیر از زندگی اجتماعی است. برای درک بهتر ابعاد رسانه، می توان تأثیرهای آن را بر بخش های مختلف حیات بشری از جمله حوزة افکار و رفتار فردی و جمعی در نظر داشت. تاکنون تأثیرات متنوع و گستردة رسانه کنجکاوی پژوهشگران بسیاری را برانگیخته؛ اما آنچه واضح است، فقدان پژوهشی هدفمند از مجموعة این تأثیرها بر زندگی آدمی و نویدبخش چشم اندازی نوین در این حوزة پژوهشی است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف کشف و درک مقوله های مرتبط با تأثیرهای مصرف رسانه و ارائة مدلی مفهومی از پژوهش های موجود در این زمینه، در بازة زمانی معین و با روش نمونه گیری هدفمند از اسناد مطالعاتی موجود صورت گرفته است. روش انجام پژوهش برای دستیابی به هدف مورد نظر، سنتزپژوهی انتخاب شده است. یافته ها، با استفاده از کدگذاری سه مرحله ای به صورت استقرایی تا به دست دادن مقوله های مرکزی پیش رفته اند. مطابق با نتایج، حوزه های پژوهشی کمرنگ تر مشخص و مقوله های به دست آمده در حوزة داخلی با عناوین تحول هویت فردی اجتماعی، مؤلفه های سرمایة اجتماعی، عمل سیاسی و عناصر فرهنگی شناخته شدند. در حوزة خارجی نیز مقوله های نهایی، دو عنوان دیالکتیک نظم و بی نظمی و الگوبخشی به سبک زندگی فردی و اجتماعی را در بر می گیرد. به علاوه برنامه ریزی در راستای مدیریت صحیح رسانه الزامی است.

صنعت موسیقی، یکی از صنایع تأثیرگذار و سودآور هنری رسانه ای است که در سال های اخیر نقش ویژه ای در بازار رسانه پیدا کرده است. از همین رو، نمی توان نسبت به فعالیت ها و چالش های آن در سطح سیاستگذاری بی تفاوت بود. پژوهش کنونی، در پی یافتن مسائل سیاستگذارانة صنعت موسیقی در جمهوری اسلامی ایران و تبیین شبکة کنشگران سیاستگذاری و تحلیل روابط بین آن ها است. در این پژوهش، با 13 نفر از خبرگان صنعت موسیقی از جمله کنشگران صنعت، مدیران، خبرنگاران و استادان دانشگاهی در این حوزه مصاحبة عمیق و نیمه ساختاریافته انجام شده است. داده ها به واسطة نظریة کنشگر شبکه مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند. بر اساس یافته های این تحقیق، شبکة سیاستگذاری این صنعت، با مسائل اقتصادی، فرهنگی، نظارتی، دینی، آموزشی، ساختاری، قانونی و مدیریتی مواجه است که به دلیل نبود شبکة هماهنگ سیاستگذاری، این مسائل همچنان پابرجا مانده اند. در شبکة سیاستگذاری صنعت موسیقی، بازیگران ناهمگن خصوصی و دولتی وجود دارند که فقدان بازیگر محوری موجب شده تا این شبکه، ناتوان از تدوین سیاست ها و اجرای آن ها باشد. همچنین با توجه به پیچیدگی های ادراک شده، این شبکه استحکام کافی را جهت سیاستگذاری و رفع چالش های صنعت موسیقی ندارد؛ برای رفع این مسائل، پیشنهادهایی جهت طراحی شبکة مستحکمی در حوزه سیاستگذاری صنعت موسیقی مطرح شده است.

آمار و ارقام نشان می دهد، سن ازدواج میان دختران و پسران، طی سال های اخیر بالا رفته است و در پی آن، به تعداد دختران مجردی که سنشان برای ازدواج بالا رفته نیز، افزوده شده است. اگرچه رسانه های مختلف، همواره در حد اطلاع رسانی به این موضوع مهم پرداخته اند، اما هیچ گاه به مشکلات و چگونگی تعامل این طیف، با ساختار غالب جامعه پرداخته نشده است. فیلم شماره 17 سهیلا، نخستین اثری است که در سینمای ایران و با زبان تصویری به این معضل می پردازد. این مقاله که بر نظریة هم فرهنگی مبتنی است، سعی دارد با تحلیل محتوای کیفی این اثر سینمایی، پیامدهای عدم ازدواج به هنگام را به دست آورده و راهبردهای خاصی را بررسی کند که این طیف، به عنوان گروه هم فرهنگ، ممکن است در تعامل و ایجاد رابطه با گروه غالب، که از لحاظ سلسله مراتب هویتی در موقعیت بالاتری قرار دارند، به کار گیرند. یافته های پژوهش نشان می دهد عدم ازدواج به هنگام می تواند پیامدهایی همچون افول زیبایی و جوانی، عدم اعتمادبه نفس، تنهایی و افسردگی، حساسیت و زودرنجی، کنایه های مردم، مشکل فرزندآوری، تأمین نشدن نیازهای عاطفی و جنسی، جایگزینی روابط نامتعارف به جای ازدواج و درنهایت سخت تر شدن ازدواج را به دنبال داشته باشد. همچنین تصویری که فیلم از جهت گیری های ارتباطی هم فرهنگ ارائه می دهد، در راستای همانندسازی و انطباق او با گروه غالب است.

ما اغلب، برای ادراک جهان پیرامون خود از واسطه ای تصویرساز به نام رسانه استفاده می کنیم، که واقعیت در متون آن پیشاپیش رمزگذاری می شود؛ رمزگذاری هایی که در روند ادراک و القای ایدئولوژی، منجر به رمزگشایی های مختلفی می شوند. رسانة پرمخاطب تلویزیون، نقش مهمی در آموزش مفاهیم اخلاقی و تربیتی، سرگرم سازی، تولید و جهت دهی ایدئولوژیکی و الگوسازی در جامعه دارد. برنامه های تلویزیونی و به ویژه سریال های ایرانی، نه تنها آیینه ای برای بازنمایی شرایط اجتماعی موجود در یک جامعه هستند، بلکه به عنوان الگوی ایدئولوژیکی گفتمان ها برای اعضای جامعه نیز عمل می کنند. مطالعة حاضر، با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و نظریة نشانه شناسی جان فیسک، با هدف توصیف نشانه شناختی از نحوة بازنمایی رمزگان های مختلف اجتماعی و ایدئولوژیکی حاضر در روابط موجود در سریال طنز نون. خ در پی پاسخ به این سوال است که لایه های صریح و پنهان معانی گفتمانی در این سریال تلویزیونی به چه نحوی کدگذاری شده و کارکرد ایدئولوژیکی آن چگونه است. نتایج پژوهش نشان داد این سریال، به مثابة یک متن، مضامین خاصی را در قالب گفتمان های غالب اصالت گرایی، جمع گرایی، همنوع گرایی، طبیعت گرایی

امروزه برخی از بازی های رایانه ای، با ارائة محتوای مرتبط با آموزش کِشت، تولید، توزیع، قاچاق و کسب درآمدهای نامشروع از طریق تجارت مواد اعتیادآور، در حال ترویج فرهنگ اعتیاد و مصرف مواد مخدر و ایجاد اختلال در نظم و امنیت اجتماعی هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رویکرد بازی های رایانه ای در اخلال نظم و امنیت اجتماعی از طریق ترویج اعتیاد و ارتکاب جرایم مواد مخدر است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، پژوهشی ترکیبی و از نوع اکتشافی است. جامعة آماری در بخش کیفی پژوهش، که بر اساس نظریة داده بنیاد صورت گرفته، 16 نفر از خبرگان، شامل گیمرهای (بازیکنان) حرفه ای، معاونان پلیس مبارزه با مواد مخدر و همچنین معاونان ستاد مبارزه با بازی های رایانه ای غیرمجاز هستند. در بخش کمی نیز، 73 نفر از معتادان تحت درمان 18 تا 23 ساله که حضور در میدان بازی های رایانه ای را تجربه کرده و به موضوع تحقیق نیز آشنایی کامل داشتند، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند در دسترس، برای نمونة آماری تحقیق انتخاب شده اند. برای سنجش روایی از روش روایی صوری و محاسبة پایایی پرسشنامه بخش کیفی از روش پایایی بین دو کدگذار و برای محاسبة پایایی بخش کمی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. ضریب پایانی بین دو کدگذار 79درصد و ضریب آلفای کرونباخ 801/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بخش کیفی از روش تحلیل محتوا و کدگذاری با استفاده نرم افزار MAXQDA و برای تحلیل داده های کمی حاصل از پرسشنامة محقق ساخته از آزمون تی تک نمونه و از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها نشان داد، رویکردهای بازی های رایانه ای، در گرایش به اعتیاد و ارتکاب جرایم مواد مخدر، که موجبات اخلال در نظم و امنیت اجتماعی را نیز فراهم خواهد آورد، عبارت از: رویکرد ترویجی تبلیغی، با نقش بیشتر از زیاد؛ رویکرد درآمدزایی و قدرت نمایی، با نقش متوسط؛ رویکرد تربیتی آموزشی، با نقش بیشتر از متوسط و درنهایت رویکرد عادی سازی، با نقش کمی بیشتر از حد متوسط است. نتایج تحقیق نشان داد که بازی های رایانه ای در صددند، با بهره گیری از اقدام هایی نظیر ایجاد وسوسة مالی، ترویج فرهنگ غربی در جهت مصرف و آموزش نحوة استعمال انواع مواد مخدر، روش های تولید انواع مواد اعتیادآور، کاهش ترس و نگرانی و سایر مؤلفه های دیگر از قبیل گسترش دامنة خشونت و افزایش اعتمادبه نفس کاربران، موجبات تحریک و گرایش به جرایم مواد مخدر را، بین بازیکنان و اخلال نظم و امنیت اجتماعی فراهم سازند.