رفاه اجتماعی
سال:1400 | دوره:21 | شماره:81 |تعداد مقالات:9

برنامه ریزی برای ارایه خدمات ایمن، عادلانه و باکیفیت توانبخشی مستلزم داشتن اطلاعاتی از مقدار فراهمی منابع کنونی برای ارایه خدمات توانبخشی است. مراکز ارایه دهنده خدمات توانبخشی یکی از این منابع هستند. بررسی های ملی در مورد وضعیت کنونی این مراکز، کمبودهایی در تعداد و الگوی توزیع آنها نشان می دهد. این کمبودها ضرورت سرمایه گذاری برای توسعه این مراکز را در جهت بهبود دسترسی به خدمات موردنیاز ضروری می سازد. براین اساس اختصاص بخشی از تخت های موجود یا اضافه کردن تخت برای خدمات توانبخشی، بازنگری در توزیع مراکز ارایه خدمات سرپایی-هم از نظر نوع مرکز و هم از نظر منطقه جغرافیایی به ویژه در مناطق کم برخوردار-توسعه و راه اندازی مراکز ارایه دهنده خدمات چندتخصصی توانبخشی، برنامه ریزی برای توسعه مراکز ارایه خدمات در منزل، جامعه محور و شبانه روزی با همکاری نظام شبکه و تقویت تعامل بین بخشی و مشارکت بخش خصوصی، سازمان های مردم نهاد توصیه می شود. برنامه ریزی برای ارایه خدمات ایمن، عادلانه و باکیفیت توانبخشی مستلزم داشتن اطلاعاتی از مقدار فراهمی منابع کنونی برای ارایه خدمات توانبخشی است. مراکز ارایه دهنده خدمات توانبخشی یکی از این منابع هستند. بررسی های ملی در مورد وضعیت کنونی این مراکز، کمبودهایی در تعداد و الگوی توزیع آنها نشان می دهد. این کمبودها ضرورت سرمایه گذاری برای توسعه این مراکز را در جهت بهبود دسترسی به خدمات موردنیاز ضروری می سازد. براین اساس اختصاص بخشی از تخت های موجود یا اضافه کردن تخت برای خدمات توانبخشی، بازنگری در توزیع مراکز ارایه خدمات سرپایی-هم از نظر نوع مرکز و هم از نظر منطقه جغرافیایی به ویژه در مناطق کم برخوردار-توسعه و راه اندازی مراکز ارایه دهنده خدمات چندتخصصی توانبخشی، برنامه ریزی برای توسعه مراکز ارایه خدمات در منزل، جامعه محور و شبانه روزی با همکاری نظام شبکه و تقویت تعامل بین بخشی و مشارکت بخش خصوصی، سازمان های مردم نهاد توصیه می شود.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، تدوین الگوی مفهومی فرصت سازی بر اساس تجارب زیسته زنان از فرصت ها و تهدیدهای ادراک شده در هنگام قرنطینه خانگی ناشی از کرونا بود. روش: در این تحقیق، در قالب یک طرح کیفی و به روش پدیدارشناسانه، 12 نفر از زنان شهر تهران به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته، داده های حاصل از آن با استفاده از روش تحلیل تماتیک (مضمونی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: براساس یافته ها، شش بعد خانوادگی (قوام بخشی خانواده/ ناتوانی در کنترل مسایل)، فردی (شادابی عملکردی/ کرختی عملکردی)، معنوی (توسل جویی/ بی صبری)، اقتصادی (اقتصاد مقاومتی/ سوء مدیریت مصرف)، اجتماعی (همکاری سیاست های اجرایی/ عدم همراهی سیاست های اجرایی) و بهداشتی (خودمراقبت گری/ اقدام به رفتارهای پرخطر) با نگاه تهدید و فرصت در ایام قرنطینه حاصل شد. هر یک از این ابعاد دارای مضامین فرعی نیز بود. در نهایت مدل مفهومی جهت فرصت سازی در این ایام از یافته ها استخراج شد. بحث: هر شش بعد خانوادگی، فردی، معنوی، اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در فرصت سازی و تدوین الگو نقش داشتند.

مقدمه: موضوع اصلی این تحقیق مطالعه میزان رفتار حفاظت با تاکید بر نقش مولفه های نظریه انگیزه حفاظت است. بنابراین هدف اصلی تحقیق، شناخت رابطه رفتار حفاظت فردی و مولفه های انگیزه حفاظت است. چارچوب نظری بر پایه نظریه انگیزه حفاظت راجرز (1983) قرار دارد. روش: به لحاظ روش شناسی، این تحقیق در زمره تحقیقات پیمایشی جای می گیرد که با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته اقدام به جمع آوری داده ها شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنان روستایی استان مازندران بوده که 338 نفر از آنان به عنوان نمونه آماری تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تایید اعتبار از روش اعتبار صوری و همچنین پایایی ابزار نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید واقع شده است. یافته ها: میانگین رفتار حفاظت فردی بالاتر از حد متوسط به دست آمده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات نیز نشان داد که بین مولفه های نظریه انگیزه حفاظت (شدت خطر درک شده، شدت آسیب پذیری درک شده، هزینه های پاسخ، خودکارآمدی پاسخ و اثربخشی پاسخ) با رفتار حفاظت فردی رابطه ای مثبت وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از رگرسیون نیز بیانگر این نکته است که در مجموع 529/0 درصد از تغییرات متغیر وابسته از طریق متغیرهای فوق تبیین می شود. علاوه بر این نتایج تجزیه و تحلیل مدل معادله های ساختاری نشان داد، (مولفه های شدت آسیب پذیری درک شده، هزینه های پاسخ، خودکارآمدی پاسخ و اثربخشی پاسخ) تاثیر مستقیم بر رفتار حفاظت فردی افراد در مواجهه و مقابله با بیماری کووید-19 دارند. بحث: نتایج تحقیق نشان داد که نظریه انگیزه حفاظت و مولفه های آن توانست تا حد قابل قبولی یک مساله اجتماعی همچون کرونا را تبیین نماید و بدین ترتیب، می تواند به عنوان الگویی برای انجام تحقیقات مشابه در سایر مناطق روستایی کشور مفید واقع شود.

مقدمه: نظام سلامت به عنوان متولی اصلی بهداشت و درمان در ایران تاریخچه ای نزدیک به یک قرن دارد و در این بازه زمانی تغییرات زیادی را شاهد بوده است تا به شکل و ساختار کنونی درآمده است. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر شکل گیری و تحولات نظام سلامت و روند سیاست گذاری در آن با دیدگاه بین رشته ای انجام شده است. روش: تحقیق به روش تاریخی انجام گرفته و متون تاریخی راجع به نظام سلامت و زیربخشهای آن اعم از بهداشت و درمان و آموزش با رویکرد نهادگرایی مرور و تحلیل شده است. یافته ها: دولت، جامعه مدنی، بخش خصوصی، خانواده و نهادهای بین المللی کارگزاران اصلی سیاست سلامت در ایران از ابتدا تاکنون بوده اند که در بستر عوامل موقعیتی، ساختاری، فرهنگی و خارجی به نظام سلامت و تحولات آن در ایران جهت داده و در موفقیتها و ناکامیهای آن موثر بوده اند. بحث: هرچند از همان ابتدا کارگزار اصلی سیاست سلامت در ایران دولت بوده است، اما عوامل نهادی زیادی بر کارایی و عملکرد آن در زمینه سلامت موثر بوده اند و این نهاد جهت تدوین سیاستهای سلامت و هموار کردن مسیر برقراری عدالت اجتماعی نیازمند توجه جدی تر به عناصر جامعه مدنی و ویژگیهای خانواده ها و سپردن امور به بخش خصوصی است و در این راه تعامل با نهادهای بین المللی و استفاده از تجارب آنها به خصوص درزمینه بهداشت از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

مقدمه: انسان همیشه در معرض خطر انواع مختلف بیماریهاست و به ناچار برای بهبود و معالجه، هزینه های سنگین پزشکی و مخارج بیمارستانی را متقبل می شود. به منظور کمک به مردم در چنین مواردی، طرحهای گوناگون بیمه درمان به صورت پایه و مکمل، اما به صورت مجزا توسط سازمانها و شرکتهای مختلف بیمه گر ارایه می شود. هدف این پژوهش طراحی مدل ارایه همزمان بیمه پایه و مکمل در سازمان تامین اجتماعی ایران، برای حل مسایل بیمه درمانی جامعه هدف ونیز سازمان در این حوزه است. روش: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی با رویکردی ترکیبی بوده که در بخش کیفی بر اساس روش داده بنیاد و با تمرکز بر مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی بر اساس روش اکتشافی و استنباطی اجرا شده است. جامعه آماری آن شامل مدیران و کارشناسان خبره درزمینه بیمه درمانی در سازمان تامین اجتماعی کشور هستند که نمونه گیری به صورت هدفمند انجام و در بخش کیفی تا رسیدن مقوله ها به اشباع (15 نمونه) ادامه یافت. یافته ها: بعد از احصاء داده ها و استخراج مفاهیم (225 مفهوم) و دسته بندی آنها در 42 مقوله فرعی و نهایتا 17 مقوله اصلی، مدل نهایی طراحی و مشخص شد. در بخش کمی نیز بر اساس شاخصهای برازندگی، محرز شد که داده ها با ساختار عاملی زیربنای نظری تحقیق، برازش مناسبی داشته و همسو با آنها بوده اند. بحث: با توجه به ابعاد مدل، سازمان تامین اجتماعی نیازمبرم به اجرای طرح مذکور دارد و می تواند بر اساس ظرفیت های منحصربه فرد خود، آن را اجرا و بسیاری از مسایل بیمه شدگان و سازمان در حوزه بیمه درمان را رفع کند.

مقدمه: اهمیت ارتقاء سطح بهداشت و درمان به عنوان یکی از معیارهای توسعه پایدار موجب شد تا با اندازه گیری شاخص بهداشتی-درمانی در سطح شهرستانهای استان سمنان طی دوره 1393-1396 و مقایسه آن با بخش مجزایی تحت عنوان سایر مناطق ایران، اولا وضعیت شهرهای این استان را در بازه زمانی مذکور موردبررسی قرار دهیم؛ ثانیا شکاف موجود بین شهرهای این استان را ارزیابی کنیم؛ و ثالثا شکاف موجود بین شهرهای استان با سایر مناطق ایران را موردمطالعه قرار دهیم. روش: تحقیق حاضر، مطالعه ای توصیفی-تحلیلی است. از روش آنتروپی شانون برای وزن دهی به 17 معیار منتخب و از روش تاکسونومی عددی برای اندازه گیری شاخص بهداشتی-درمانی استفاده شده است. یافته ها: وضعیت کلی مناطق شهری استان سمنان از منظر برخورداری از شاخصهای بهداشتی-درمانی نسبت به وضعیت این شاخص در سایر مناطق ایران مطلوب است، اگرچه در گذر زمان روند نزولی داشته است. در این میان، وضعیت شهرهای سمنان و شاهرود رو به بهبود اما وضعیت شهرهای دامغان و گرمسار رو به کاهش بوده است. همچنین، در سالهای 1393 و 1394، شکاف بهداشتی-درمانی بین شهرهای استان سمنان و سایر مناطق ایران به نفع شهرهای استان سمنان، بسیار زیاد بود اما در دو سال بعد از آن، این شکاف کاهش یافته است. بحث: شهرستان شاهرود همواره برخوردارترین شهر استان سمنان از نظر توسعه شاخصهای بهداشتی-درمانی بوده است. میانگین این شاخص در یک دوره چهارساله بیانگر آن است که به ترتیب شهرهای سمنان، دامغان و گرمسار و سایر مناطق ایران در رتبه های بعدی قرار گرفتند. روند تغییرات مناطق مورد بررسی حاکی از همگرایی مناطق به لحاظ شاخص بهداشتی-درمانی است.

مقدمه: آن گونه که صاحبنظران گذار اپیدمیولوژیک پیش بینی کرده اند، رفتارهای پرخطر همواره در حال افزایش بوده و اغلب دو زیرگروه جمعیتی نوجوانان و جوانان در معرض این رفتارها قرار می گیرند. رابطه رفتارهای پرخطر با کیفیت نامناسب زندگی می تواند پیامدهای ناگوار و پرهزینه ای در بر داشته باشد. بر این مبنا، ازآنجاکه تقریبا 25 درصد جمعیت ایران را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند، هدف این مقاله، بررسی رابطه کیفیت زندگی با بروز رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان و جوانان ساکن شهر مهاباد است. روش: در این تحقیق جهت نیل به هدف از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده و به منظور گردآوری داده های موردنیاز برای آزمون فرضیه ها، از روش پیمایش مبتنی بر پرسشنامه استفاده شده است. یافته ها: تحلیل چند متغیره نشان داد که عامل کیفیت زندگی رابطه معناداری با متغیرهای زمینه ای جنس، ترتیبات زندگی خانوادگی و سطح تحصیلات پدر و مادر دارد؛ همچنین تاثیر معناداری بر بروز رفتار پرخطر دارد. در این میان، سطح تحصیلات پدر و کیفیت زندگی به ترتیب بیشترین سهم را در توضیح تغییرات بروز رفتار پرخطر دارند. به علاوه، کیفیت زندگی رابطه معکوسی با رفتار پرخطر دارد. بحث: به نظر می آید که شناخت رفتارهای پرخطر و رابطه آن با متغیرهای دیگر ازجمله متغیر مهم کیفیت زندگی می تواند در جهت سیاست گذاری، برنامه ریزی و اقدامات مداخله ای برای ارتقای کیفیت زندگی و کاهش رفتارهای پرخطر در میان گروه های هدف تاثیرگذار باشد.

مقدمه: هدف از تحقیق حاضر تعیین نقش امنیت و ابعاد آن بر مقاصد رفتاری گردشگران ورزشهای زمستانی در پیستهای اسکی تهران بود. روش: این تحقیق از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی همبستگی بود. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش کلیه گردشگران پیستهای اسکی تهران در زمستان سال 1396 بودند. در این تحقیق از فرمول کوکران برای جامعه نامحدود به منظور تعیین حجم نمونه تحقیق استفاده شد (384 نفر). به روش نمونه گیری خوشه ای (هر پیست یک خوشه) تعداد 400 پرسشنامه در پیستهای اسکی توزیع شد و درنهایت 331 پرسشنامه مورد تحلیل قرار گرفت. به منظور جمع آوری داده ها و اندازه گیری متغیرهای مدل از پرسشنامه امنیت گردشگری محمودی و همکاران (1394) و پرسشنامه نیات رفتار زیتامل و همکاران (2003) استفاده شد. پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی و روایی آن نیز با استفاده از روایی همگرا (تایید بارهای عاملی و مقدار AVE) و روایی تشخیصی مورد تایید قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (جداول و نمودارهای توزیع فراوانی) و آمار استنباطی (همبستگی اسپیرمن) و برای ارایه مدل، تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: امنیت روانی، امنیت اقتصادی و امنیت اجتماعی رابطه مثبت و معناداری با نیات رفتاری گردشگران در پیستهای اسکی تهران دارند. بحث: با توجه به نتایج تحقیق، هر چه ضریب امنیتی در یک محل از جنبه های مختلف بالاتر باشد، گردشگران ورزشی بیشتری تمایل به سفر به آن مکان را خواهند داشت.

مقدمه: بی ثباتی های اقتصادکلان، نوسانات قیمت ارز، تورم و به تبع آن نوسانات قیمت غذا یکی از مسایل موردتوجه طی سال های اخیر در کشور بوده است. ناکارآمدی سیاست ها و نوسانات قیمت مواد غذایی بیش از هر چیز گروه های کم درآمد را تحت تاثیر قرارداد و در فقر غذایی یا سوءتغذیه فرو برده است. مطالعه کشش های درآمدی و قیمتی اقلام غذایی به ویژه در گروه های مختلف درآمدی اطلاعات ارزشمندی را برای سیاستگذاری ارایه می کند. روش: در این مطالعه با تخمین سیستم تقاضای تقریبا ایده ال، به بررسی سبد غذایی خانوار و محاسبه کشش اقلام غذایی در سبدمصرفی خانوارها و نیز مقایسه گروه های مختلف درآمدی پرداخته شده است. داده های مورداستفاده داده های خام پیمایش هزینه ودرآمد خانوار برای سالهای 1395 و 1397 بوده است. به دلیل اثرات ناهمگن تغییرات قیمت بر تقاضا در گروه های مختلف درآمدی این مطالعه روی بیستک های مختلف درآمدی و با تاکید بر نان، گوشت و لبنیات انجام شده است. یافته ها: بر اساس نتایج، نان به عنوان یک کالای کم کشش شناسایی می شود. کشش قیمتی لبنیات و گوشت در هر دو سال موردبررسی مقادیر بزرگ تر از یک داشته و ازاین رو نشان دهنده پرکشش بودن این دو کالا است. مطالعه بیستک های درآمدی نشان می دهد در سال 1397 نان یک کالای پست و گیفن بوده و برای بیستک های سوم و پنجم یک کالای ضروری بوده است. بحث: نتایج بیانگر این است که میزان مصرف منابع پروتیین جانوری و لبنیات از حساسیت بالایی نسبت به قیمت این کالاها برخوردار است و افزایش قیمت این کالاها موجب محدود شدن مصرف این ریزمغذیها در سبد غذایی خانوار و چه بسا حذف آن در بیستکهای پایین درآمدی خواهد شد.