پژوهش در نشخوار کنندگان
سال:1400 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: مصرف گیاهان و علوفه های مرتعی و فرآورده های فرعی کشاورزی با کیفیت پایین در نشخوارکنندگان، به دلیل قابلیت هضم پایین و کمبود مواد مغذی نمی تواند عملکرد حیوان را حفظ کند. از این رو، به نظر یافتن منابع جدید خوراکی که ممکن است پتانسیل استفاده به عنوان خوراک دام را داشته باشند، ضروری می باشد. بنابراین، یک راه جهت کاستن از این کمبودها استفاده از علوفه های در حال رشد مانند کنگر می باشد. کنگر از مهمترین گیاهان مرتعی بوده که می تواند در تغذیه دام استفاده شود. کنگر گیاهی شناخته شده با ارزش تغذیه ای بالا بوده و قابلیت انخاب بالایی تسط حیوانات علفخوار دارد. به آب هوای سرد و خشک مقاوم بوده و در برابر تغییرات دمایی بسیار سازگار می باشد. این گیاه با توجه به این خصوصیات در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک پراکنش داشته و می تواند در تغذی نشخارکنندگان مورد استفاده قرار بگیرد. لذا، هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر استفاده از افزودنی های مختلف بر ترکیب شیمیایی، خصوصیات تخمیری و مولفه های تولید گاز و قابلیت هضم سیلاژ کنگر در شرایط برون تنی بود. مواد و روش ها: علوفه کنگر در مرحله گلدهی برداشت و توسط چاپر به قطعات حدود 4-3 سانتی متری خرد شد. گیاه کنگر جمع-آوری شده در سه تکرار در کیسه های پلاستیکی به صورت دستی فشرده و سیلو شدند. سیلوهای پر شده در دمای اتاق نگهداری و برای مدت 3، 7، 21 و 45 روز سیلو شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) سیلاژ کنگر (شاهد، بدون افزودنی)، 2) سیلاژ کنگر + افزودنی ملاس (5 درصد ماده خشک)، 3) سیلاژ کنگر + افزودنی اسید آلی (10 درصد ماده خشک)، 4) سیلاژ کنگر + افزودنی آرد جو (10 درصد ماده خشک) و 5) سیلاژ کنگر + افزودنی قصیل جو (20 درصد ماده خشک) بودند. بعد از سپری شدن زمان معین سیلو کردن، سیلوها باز و نمونه ها با هم مخلوط و در دمای 60 درجه سانتی گراد در آون به مدت 48 ساعت خشک شدند. ترکیب شیمیایی نمونه ها با استفاده از روش های استاندارد تعیین شد. به منظور برآورد فراسنجه های تولید گاز، از آزمون تولید گاز استفاده شد. قابلیت هضم برون تنی نمونه ها با استفاده از روش کشت بسته تعیین شد. داده ها توسط نرم افزار SAS تجزیه شدند. برای مقایسه میانگین ها از آزمون حداقل تفاوت معنی دار (LSD) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که افزودنی های مختلف تاثیر معنی داری بر ترکیب شیمیایی سیلاژ کنگر داشت ( 05/0P<). از این نظر سیلاژ کنگر + آرد جو دارای ماده خشک و ماده آلی بالاتر بود. بین تیمارهای آزمایشی از نظر فراسنجه های تخمیری pH و نیتروژن آمونیاکی نیز اختلاف معنی داری وجود داشت ( 05/0P<). از این لحاظ تیمار سیلاژ دارای افزودنی ملاس از pH پایین تری برخوردار بود. از نظر پایداری هوازی سیلاژهای حاوی افزودنی اسید آلی بالاترین (42 ساعت) و سیلاژهای دارای افزودنی قصیل جو پایین ترین (5/31 ساعت) پایداری هوازی را داشتند. در بین تیمارها از نظر پارامترهای تولید گاز اختلاف معنی داری وجود داشت ( 05/0P<) و تیمار دارای افزودنی آرد جو در روز 3 پس از سیلو، بالاترین مقدار پتانسیل تولید گاز، قابلیت هضم ماده آلی و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر را داشت. قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در میان تیمارهای مختلف معنی دار بود (05/0P<). سیلاژ شاهد روز 7 پس از سیلو دارای بالاترین میزان عامل تفکیک و بازده تولید توده میکروبی بود. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از افزودنی های مختلف در مقایسه با تیمار شاهد تأثیر قابل ملاحظه ای بر ارزش تغذیه ای سیلاژ کنگر داشت.

سابقه و هدف: برر سی میزان شیوع بیماری های انگلی زئونوز در نشخوارکنندگان بزرگ (گاو) و کوچک (گوسفند و بز)، که درصد قابل قبولی از منابع پروتئینی با منشاء دامی کشور را تامین می نمایند، بسیار حائز اهمیت می باشد و در این میان انگلهای کبدی از جایگاه ویژه ای برخوردارند، چرا که میتوانند در طول زمان موجب بروز ضررهای اقتصادی فراوانی گشته و خسارات مستقیم و غیر مستقیم زیادی را به بار آورند. بیماری های انگلی بدلیل ویژگیهای متفاوت اپیدمیولوژیکی و زیست شناسی، از جمله گسترش وسیع و تنوع پادگنی و دارا بودن مکانیسم های فوق العاده متنوع و بغرنج در مقابل دستگاه ایمنی مشکلات عدیده ای را جهت پیدایش واکسنهای موثر ایجاد کرده اند و چون بیماری های انگلی اغلب بصورت مزمن بروز کرده و نشانیهای بالینی آشکاری نشان نمی دهند، کمتر باعث مرگ و میر در گله گردیده و عمدتا در طول زمان موجب بروز ضررهای اقتصادی فراوان می گردند. لذا هدف از انجام این مطالعه، تعیین میزان شیوع انواع آلودگی های انگلی موجود در کبد (فاسیولا، کیست هیداتید، دیکروسلیوم و سیستی سرکوس) و ریه (کیست هیداتید و استرونژیلوس ها)دام های کشتار شده در کشتارگاه زیاران استان قزوین می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد و با هدف نمونه برداری مقطعی در چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان انجام گردید و در مجموع از 95156 راس دام شامل 54864 راس گوسفند، 22579 راس بز و 17713 راس گاو پس از کشتار، توسط بازرسین بهداشتی دامپزشکی، بازرسی از لاشه به عمل آمد. در طی این مطالعه از کبد و ریه دام های ذبح شده از طریق مشاهده ماکروسکوپی بازرسی به عمل آمد. یافته ها: از مجموع کبد و ریه های بازرسی شده در طول مطالعه، میزان آلودگی به انگل های کبدی (فاسیولا، کیست هیداتید، دیکروسلیوم و سیستی سرکوس) و انگل های ریوی (کیست هیداتید و استرونژیلوس ها)، در گوسفند 81/4 درصد، در بز 92/1 درصد و در گاو 93/1 درصد تشخیص داده شد. که در این میان گوسفند با بیشترین میزان آلودگی به انگل، دارای اختلاف معنی داری نسبت به گاو و بز می باشد (05/0P<). همچنین فراوانی آلودگی به انگل های کبدی و ریوی در فصل بهار 17/6 درصد، در فصل تابستان 80/7 درصد، در فصل پاییز 77/10 درصد و در فصل زمستان 50/10 درصد تعیین گردید. که بیشترین میزان آلودگی فصلی به انگل های کبدی و ریوی در بین نشخوارکنندگان، مربوط به فصل پاییز و کمترین مربوط به فصل بهار می باشد. در بررسی کبدهای بازرسی شده، بیشترین میزان آلودگی انگلی مربوط به بیماری دیکروسلیازیس بود که به ترتیب شیوع آن در کبد گوسفند 02/6 درصد، در بز 34/5 درصد و در گاو 78/6 درصد تشخیص داده شد. همچنین در بررسی ریه های بازرسی شده بیشترین ضایعات مربوط به بیماری هیداتیوز (کیست هیداتید) بود که به ترتیب شیوع کیست هیداتیک در ریه گوسفند 51/0 درصد، در بز 52/0 درصد و در گاو 58/0 درصد تشخیص داده شد. نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان دهنده فراوانی نسبی بیماری های انگلی در نشخوارکنندگان بزرگ و کوچک منطقه می باشد، که به دلیل زئونوز بودن اینگونه بیماریها، بکارگیری روش های مدیریتی مناسب جهت پیشگیری و یا کنترل بیماری توسط مراجع ذیصلاح بسیار حائز اهمیت می باشد.

سابقه و هدف: ورم پستان یک بیماری التهابی در گاوهای شیری است که در پاسخ به قرار گرفتن در محیطی با عوامل عفونی رُخ می دهد. این بیماری التهابی، خسارات اقتصادی فراوانی را بر صنعت گاو شیری وارد می کند. در دهه های اخیر، از امتیازدهی سلول های بدنی به عنوان روشی غیرمستقیم برای کنترل ورم پستان استفاده شده است. مقاومت در برابر بیماری های عفونت زا به صورت توانایی پاسخ ایمنی حیوان در جلوگیری از تکثیر عوامل بیماری زا پس از ایجاد عفونت تعریف می شود. مطالعات نشان داده اند که حیوانات، توانایی ژنتیکی متفاوتی برای ایجاد پاسخ ایمنی در برابر بیماری ورم پستان دارند. مقاومت ژنتیکی به ورم پستان شامل سازوکارهای بیولوژیکی به هم پیوسته ای است که در نتیجه تفاوت های موجود در پاسخ به ورم پستان ایجاد می شود و سطوح مختلف پاسخ ایمنی را فعّال و تنظیم می کند. درک بهتر سیستم ایمنی بدن و مسیرهای متابولیکی درگیر در پاسخ به عوامل مختلف بیماری زا ممکن است به عنوان روشی مکمل برای کنترل بیماری استفاده شود. تحقیقات متعدّدی سازوکارهای ژنتیکی مؤثّر بر امتیازدهی سلول های سوماتیک را در گاوهای شیری مورد بررسی و ارزیابی قرار داده اند. بسیاری از ژن های کاندیدای مؤثّر بر امتیازدهی سلول های سوماتیک معرفی شده است، امّا هنوز روابط پیچیده ی بین ژن ها و مسیرهای مؤثّر بر آن به طور کامل مشخّص نشده است. هدف اصلی این تحقیق، یکپارچه سازی و فراتحلیل نتایج حاصل از تحقیقات اخیر در زمینه مطالعات پویش ژنومی به منظور دست یابی به مجموعه ای از ژن-های مهم و مسیرهای غنی شده در ارتباط با بیماری ورم پستان می باشد. مواد و روش ها: جستجو برای مجموعه مطالعات پویش ژنومی در گوگل اسکولار با استفاده از کلید واژه های گاوهای شیری، مطالعات پویش ژنومی و امتیازدهی سلول های بدنی انجام شد. مجموعه ژن های حاصل در جمعیّت های مختلفی از نژادهای گاوهای شیری (نژاد هلشتاین و فریزین و گاوهای قرمز رنگ) در 11 مطالعه مستقل از سال 2011 تا 2019 در دسترس بود. تعداد 218 ژن از مطالعات قبلی مطالعات پویش ژنومی، مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از نمودار ون، تعداد ژن های مشترک در گاوهای شیری مورد بررسی قرار گرفت. سپس، تمامی ژن های قابل دسترس با استفاده از روش فراتحلیل با هم ترکیب و ارزیابی شدند. برای تجزیه و تحلیل هستی شناسی ژن ها و مسیرهای KEGG از پلاگین ClueGO v2. 5. 4 و برای تجسّم ژن ها و تعاملات پروتئین-پروتئین از پلاگین CluePedia v1. 5. 4 در نرم افزار Cytoscape v3. 7. 2 استفاده شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که ژن های U6، DCK و NPFFR2 به عنوان اصلی ترین ژن های کاندیدا، نقش مهمی در مقابله با عفونت و عوامل بیماری زا در بروز بیماری ورم پستان دارند. فرآیندهای بیولوژیکی، اجزای سلولی، عملکرد مولکولی و مسیرهای مرتبط مورد شناسایی قرار گرفت. مهمترین مسیرهای فرآیند بیولوژیکی، اجزای سلولی و عملکرد مولکولی به ترتیب رشد سلولی مزانشیمی (4e-92/3P=)، غشای پلاسمایی آپیکال (3e-83/2P=) و املاح: فعالیّت همزمان کاتیونی (4e-71/3P=) بودند. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که فراتحلیل مبتنی بر ترکیب مطالعات مستقل، مهمترین ژن های کاندیدا و مسیرهای مقابله با ورم پستان را آشکار می نماید. این اطلاعات پایه های محکمی را برای توسعه درمان های جدید ورم پستان فراهم می-کند. بنابراین، شناسایی ژن های مهم و غنی سازی عبارات هستی شناسی ژن ها (با توان و صحّت بالا) می تواند نقش مؤثّری در ارزیابی ژنومی و طراحی برنامه های اصلاح نژادی با هدف کنترل ورم پستان در گاوهای شیری داشته باشد.

سابقه و هدف: گاوهای یک بار زایش نسبت به چند بار زایش عموما به pH پایین، غلظت بیشتر اسیدهای چرب فرار و ایجاد اسیدوز شکمبه ای پس از زایش حساسیت بیشتری دارند که احتمالا به علت تفاوت در الگوی تغذیه ای و تنوع در مصرف مواد مغذی می باشد. هدف از این مطالعه ارزیابی نسبت اسیدهای چرب امگا-6 و امگا-3 در جیره ها با یا بدون پوسته انار به عنوان یک منبع غنی از آنتی اکسیدان، بر مصرف مواد مغذی، رفتار تغذیه ای و جداسازی گاوهای یک بار زایش هلشتاین است. مواد و روش ها: گاوهای هلشتاین یک بار زایش (تعداد = 12) به طور تصادفی به یک طرح مربع لاتین با ترتیب فاکتوریل 2×2 از تیمارها تقسیم شدند. هر دوره 28 روز با 21 روز عادت دهی به جیره و 7 روز برای جمع آوری داده و نمونه ها به طول انجامید. جیره (5/1 درصد ماده خشک) حاوی چربی کلسیمی روغن ماهی (CaFO) یا چربی پالم (PAF) همراه با پوسته انار (+PP، 7/8 درصد ماده خشک) یا بدون پوسته انار (– PP) بود. یافته ها: برای گاوهای تیمار PAF، مصرف کربوهیدرات های غیرالیافی و چربی بالاتر از تیمار CaFO بود. همچنین مصرف ماده خشک، انرژی، ماده آلی، پروتئین، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، کربوهیدرات های غیرالیافی و چربی در گاوهای مصرف کننده جیره های +PP نسبت به گاوهای – PP بالاتر بود. مصرف ذرات باقیمانده بر الک 8 میلی متر، سینی، peNDF8 در گاوهای تیمار +PP نسبت به تیمار – PP بالاتر بود. گاوهای تغذیه شده با تیمار PAF نسبت به CaFO زمان نشخوار کمتری بر اساس دقیقه بر کیلوگرم الیاف شوینده خنثی، peNDF8 و peNDF1. 18 مصرفی داشتند. همچنین گاوهای تیمار PAF زمان جویدن کمتری بر اساس دقیقه بر کیلوگرم peNDF8 و peNDF1. 18 مصرفی نسبت به تیمار CaFO داشتند. در گاوهای تیمار – PP نسبت به تیمار +PP جداسازی بر علیه قطعات بلند و peNDF1. 18 و به نفع ذرات متوسط بیشتر بود. گاوهای تیمار – PP تعداد دفعات مصرف خوراک بیشتر و طول و فاصله هر وعده مصرف خوراک کمتر داشتند. زمان نشخوار و جویدن بر اساس دقیقه بر کیلوگرم peNDF1. 18 مصرفی در گاوهای تیمار – PP کمتر از تیمار +PP بود. نتیجه گیری: در شرایط این آزمایش و در گاوهای یک بار زایش، گاوهای مصرف کننده PAF زمان جویدن و نشخوار کمتری بر اساس دقیقه بر کیلوگرم peNDF مصرفی نسبت به تیمار CaFO داشت اما رفتار جداسازی و الگوی خوردن تحت تاثیر قرار نگرفت. افزودن پوسته انار باعث افزایش مصرف مواد مغذی، کاهش جداسازی بر علیه قطعات بلند و الیاف جیره، و همچنین کاهش تعداد وعده ها و افزایش مدت زمان هر وعده مصرف خوراک گردید.

سابقه و هدف: بکارگیری جیره های کم کلسیم در سطح مزرعه برای کاهش ابتلای گاوها به تب شیر با مشکلاتی همراه است. سطح کلسیم جیره باید از طریق محدودیت های کمی و کیفی کاهش یابد که بر تولید و سلامتی گاوها اثر منفی دارد. نمک های آنیونیک نیز گران قیمت بوده، نیاز به مصرف طولانی مدت داشته و ایجاد مخلوط همگن و کنترل مصرف آنها مشکل است. علاوه بر آن افزودن این نمک ها به جیره گاوها باعث کاهش خوشخوراکی، کاهش مصرف ماده خشک، افزایش توازن منفی انرژی و افزایش غلظت اسیدهای چرب غیر استریفه پلاسما می گردد. تقسیم بندی گاوها برای استفاده از یک جیره خاص نیز کار سخت و پرهزینه ای است. با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق معرفی یک روش با مزایای بیشتر به منظور محدود کردن دسترسی کلسیم در دوره انتظار زایمان گاوها و بررسی تاثیر آن بر تولید شیر، غلظت پلاسمایی کلسیم و ناهنجاری های تولیدمثلی گاوهای تازه زا در شرایط گرمای تابستان بود. مواد و روش ها: تعداد 60 راس گاو انتظار زایمان در 3 گروه آزمایشی در قالب طرح آماری کاملاَ تصادفی با مشاهدات تکراری در واحد زمان با لحاظ اثر دام و شکم زایش استفاده شدند. زمان آزمایش فصل تابستان و مدت عادت پذیری به جیره 15 روز و دوره آزمایش 45 روز از 15-تا 30+ روز بعد زایش گاوها بود. جیره های آزمایشی شامل: 1) شاهد با کلسیم پایین (44/0%Ca=)، 2) آنیونیک با کلسیم معمولی(1%Ca=)، 3) شاهد+ زئولیت غنی شده بودند. از هفته دوم بعد زایش گاوها با یک جیره معمولی اوایل شیردهی تغذیه شدند. اختلاف کاتیون-آنیون جیره ها به ترتیب 100+، 100-و 100+ میلی اکی والان گرم بر کیلوگرم و میزان مصرف نمک آنیونیک و مکمل زئولیت در جیره های 2 و 3 به ترتیب برابر 8/2 و 5/1 درصد ماده خشک جیره بود. صفات مورد اندازه گیری شامل تولید و ترکیب شیر، غلظت کلسیم تام و یونیزه پلاسما، امتیاز وضعیت بدنی و فراوانی برخی اختلالات تولید مثلی بعد زایمان بودند. یافته ها: مصرف ماده خشک و انرژی در بین تیمارها تفاوت معنی داری نشان داد (01/0P≤ ). درصد چربی شیر در جیره دارای زئولیت بیشتر از بقیه (01/0P≤ )، و میزان تولید شیر خام و تصحیح شده جیره آنیونیک بیشتر از دو جیره دیگر بود. غلظت پلاسمایی کلسیم کل و کلسیم یونیزه در جیره زئولیت در زمان زایمان با جیره های کم کلسیم و آنیونیک مشابه و در ساعات 6، 12 و 24 بعد از زایمان با تفاوت معنی دار بالاتر بود (01/0P≤ ). فراوانی هیپوکلسیمی در گاوهای مسن و در جیره شاهد بیشتر، امّا در جیره زئولیت کمتر بود (01/0P≤ ). بیشترین امتیاز وضعیت بدنی بعد زایش (98/2) برای جیره دارای زئولیت و کمترین (86/2) برای جیره شاهد بود (01/0P≤ ). فراوانی اختلالات تولیدمثلی بعد زایمان شامل سخت زایی، جفت ماندگی، متریت و جابجایی شیردان در گاوهای مسن بیشتر و در جیره های زئولیت و آنیونیک کمتر از شاهد بود، همچنین بیشترین موارد حاملگی موفق و کمترین موارد حذف گاو از گله در جیره های یاد شده مشاهده شد (01/0P≤ ). نتیجه گیری: نتایج این آزمایش نشان داد که مصرف ماده خشک و انرژی در جیره دارای زئولیت نسبت به جیره شاهد و آنیونیک بهبود یافت و غلظت پلاسمایی کلسیم کل و کلسیم یونیزه آن نیز در زمان زایمان مناسب و بعد از آن بیشتر بود. این امر باعث کنترل بهتر هیپوکلسیمی و تب شیردر گله با اثر مثبت بر تولید شیر و سلامتی گاوها شد. همچنین امتیاز وضعیت بدنی آنها را بهبود و فراوانی اختلالات تولیدمثلی آنها را کاهش داد. بنابراین به نظر می رسد جیره دارای زئولیت جایگزین مناسبی برای جیره های رایج باشد.

سابقه و هدف: عنصر روی در تنظیم بسیاری از فرآیندهای متابولیکی بدن نقش دارد و کمبود آن می تواند سبب کاهش اشتها و به تبع آن، کاهش مصرف خوراک شود. همچنین، کمبود عنصر روی، رشد و وزن گیری حیوان را کاهش می دهد. نیاز روزانه گوساله های شیرخوار به عنصر روی در حدود 33 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک جیره است. در حالیکه غلظت این عنصر در شیر گاو، بسیار کم و در حدود 5-3 میلی گرم در هر کیلوگرم شیر می باشد. لذا به نظر می رسد که استفاده از مکمل روی در جیره ممکن است سبب بهبود عملکرد گوساله های شیرخوار شود. بر این اساس، این پژوهش به منظور بررسی اثر سطوح مختلف عنصر روی بر عملکرد و برخی فراسنجه های خونی و شکمبه-ای در گوساله های شیرخوار نژاد هلشتاین انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش با استفاده از 18 رأس گوساله تازه متولد شده هلشتاین، از سن 4 روزگی تا از شیرگیری (70 روزگی) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل گروه شاهد (جیره پایه)، تیمار 2 (جیره پایه به اضافه مقدار 30 میلی گرم عنصر روی در هر کیلوگرم از ماده خشک جیره به صورت سولفات روی) و تیمار 3 (جیره پایه به اضافه مقدار 60 میلی گرم عنصر روی در هر کیلوگرم از ماده خشک جیره به صورت سولفات روی) بودند. گوساله ها در داخل باکس های انفرادی با کف سیمانی قرار داشتند و در طول دوره آزمایش، روزانه دو وعده شیر در ساعات 8: 00 و 19: 00 دریافت می کردند. استارتر پلت شده و آب تازه نیز به صورت آزاد در اختیار گوساله ها قرار داشت. از روز 15 آزمایش مقدار 5 درصد کاه گندم خرد شده و 5 درصد یونجه خرد شده به ترکیب استارتر اضافه شد. مقدار ماده خشک مصرفی به صورت روزانه و تغییرات وزن گوساله ها هر دو هفته یکبار ثبت شد. در روز آخر آزمایش (70 روزگی) قبل از وعده غذایی صبح، از گوساله ها از طریق سیاهرگ وداج خونگیری شد تا غلظت عناصر معدنی سرم خون (روی، کلسیم، فسفر، آهن و مس) و نیز فراسنجه های هماتولوژی خون (غلظت هموگلوبین، تعداد گلبول های قرمز، تعداد گلبول های سفید و درصد هماتوکریت) اندازه گیری شود. همچنین، در روز پایانی آزمایش، 3 ساعت بعد از خوراک دهی صبح، از گوساله ها (با استفاده از لوله مری و پمپ خلاء) مایع شکمبه گرفته شد تا غلظت اسیدهای چرب فرار شکمبه تعیین شود. یافته ها: نتایج نشان داد استفاده از سطوح مختلف عنصر روی، اثر معنی داری بر ضریب تبدیل غذایی در گوساله ها در زمان از شیرگیری نداشت. اما افزایش وزن روزانه در تیمارهای 30 میلی گرم و 60 میلی گرم روی (به ترتیب 29/724 و 00/765 گرم در روز) به طور معنی-داری بیشتر از گروه شاهد (به ترتیب 29/628 و 83/1532 گرم در روز) بود. همچنین، ماده خشک مصرفی روزانه در تیمار 60 میلی گرم روی (41/1692 گرم در روز)، به طور معنی داری بیشتر از گروه شاهد (به ترتیب 29/628 و 83/1532 گرم در روز) بود. مصرف مکمل روی سبب افزایش معنی دار غلظت عنصر روی در سرم خون گوساله ها در تیمارهای 30 میلی گرم و 60 میلی گرم روی (به ترتیب 184/1 و 168/1 میلی گرم بر لیتر) شد. هیچ تفاوت معنی داری بین غلظت سایر عناصر معدنی خون (کلسیم، فسفر، آهن و مس) در بین تیمارها مشاهده نشد. همچنین، مصرف مکمل روی اثر معنی داری بر فراسنجه های هماتولوژی خون نداشت. غلظت کل اسیدهای چرب فرار، اسید استیک، اسید پروپیونیک، اسید بوتریک و نسبت اسید استیک به اسید پروپیونیک در شکمبه نیز تحت تأثیر مصرف مکمل روی قرار نگرفت. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج نشان داد، استفاده از جیره پایه حاوی 68/29 میلی گرم عنصر روی در هر کیلوگرم ماده خشک، برای تأمین نیاز گوساله های شیرخوار هلشتاین کافی بود. استفاده از مکمل روی سبب افزایش وزن روزانه آنها شد.

هدف: استفاده از منابع خوراکی مرسوم در جیره دام سبب شده است که علاوه بر افزایش تقاضا و افزایش قیمت دلیلی برای واردات آن شود. از طرف دیگر، استفاده از بقایای صنایع غذایی و عمل آوری آنها می تواند منابع قابل اعتمادی از مواد مغذی را در جیره دام تامین نماید. از این رو این آزمایش به منظور بررسی عمل آوری امواج الکترومغناطیس ماکروویو بر پودر ضایعات کشتارگاهی طیور نوع مرسوم (تجاری) بر رشد، فراسنجه های شکمبه، تولید پروتئین میکروبی و ابقا نیتروژن در بره های پرواری انجام شد. مواد و روش ها: تعداد 15 راس بره نر آمیخته دالاق با میانگین وزن 7/2± 3/29 در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار غذایی و 5 تکرار استفاده شد. تیمارها شامل: 1-کنجاله سویا، 2-پودر ضایعات کشتارگاهی طیور، 3-پودر ضایعات کشتارگاهی طیور ماکروویو شده بودند. آزمایش 14 روز دوره عادات پذیری و برنامه های بهداشتی و 70 روز دوره پروار که هر 14 روز وزن کشی بوده است. خوراک دهی درساعات ساعت 7: 00 و 19: 00 انجام شد. مصرف خوراک روزانه، وزن اولیه، وزن نهایی اندازه کیری و ثبت گردید. اندازه گیری پروتئین میکروبی تولید شده در شکمبه از طریق تخمین مشتقات پورینی دفع شده بواسطه جمع آوری ادرار محاسبه گردید. در روز پایانی آزمایش سه ساعت بعد از خوراک دهی صبح با استفاده از لوله معدی و پمپ خلا مایع شکمبه گرفته شد. سپس از آن برای شمارش جمعیت باکتری و پروتوزوا، تعیین غلظت اسید های چرب فرار، تعیین غلظت نیتروژن آمونیاکی و pH مایع شکمبه استفاده گردید. یافته ها: پودر ضایعات کشتارگاهی طیور ماکروویو شده در جیره بجای کنجاله سویا تفاوت معنی داری بر مقدار مصرف ماده خشک نداشته است. افزایش وزن روزانه و افزایش وزن کل دوره در تیمار پودر ضایعات کشتارگاهی طیور ماکروویو شده در مقابل تیمار بدون فراوری به ترتیب برابر 324/0 و 7/22 کیلوگرم در مقابل 277/0 و 4/19 کیلوگرم دارای تفاوت معنی داری و بهبود صفات بوده است (05/0P<). همجنین ضریب تبدیل و کارایی خوراک بین تیمار 3 و 2 به ترتیب برابر 446/7، 135/0 و 455/8، 119/0 است که اختلاف معنی دار در سطح 07/0P< و 08/0P< مشاهده گردید. بیشترین جمعیت باکتری ها (109×8/28 میلی لیتر) در تیمار کنجاله سویا مشاهده گردید که تفاوت معنی دار با سایر تیمارها داشت (05/0P<). اختلاف معنی دار بین تیمارها در جمعیت پروتوزوا دیده نشد. pH مایع شکمبه بین تیمار 1و 3 بترتیب 73/6 و 79/5 بوده است (05/0P<). غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه ببن تیمارها تفاوت معنی دار نداشته است. درصد استات، پروپیونات و نسبت استات به پروپیونات در تیمار پودر ضایعات کشتارگاهی طیور فرآوری شده به ترتیب یرابر 8/65، 8/18 و 5/3 بودکه برای صفات فوق نسبت به سایر تیمارها به ترتیب کمترین، بیشترین و کمترین می باشد و تفاوت معنی دار بوده است (05/0P<). اختلاف معنی داری در بین تیمارها در ساخت پروتئین میکروبی مشاهده نگردید. ابقا ظاهری نیتروژن در تیمار مایکروویو شده 129/27 گرم در روز بوده که اختلاف معنی دار با سایر تیمارها نداشته است و برای تیمار کنجاله سویا و تیمار پودر ضایعات کشتارگاهی طیور نوع مرسوم بترتیب کمترین (861/24 گرم در روز) و بیشترین (148/32 گرم در روز) بود(06/0>. (P نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که تاثیر فراوری پودر ضایعات کشتارگاهی طیور از طریق مایکروویو بر صفات عملکرد رشد، بهتر از نوع بدون فراوری بوده است. جایگزینی پودر ضایعات کشتارگاهی طیور نوع مرسوم (تجاری) و نوع فراوری شده با مایکروویو با کنجاله سویا بر صفات عملکرد رشد اختلاف معنی دار نداشته است. همچنین جایگزینی ضایعات کشتارگاهی طیور نوع مرسوم (تجاری) و نوع ماکروویو شده با کنجاله سویا در جیره بره های پروار بدون ایجاد شرایط نامطلوب بر فراسنجه های شکمبه ای و ابقا ظاهری نیتروژن می تواند تا 10 درصد ماده خشک جیره، جایگزین کنجاله سویا شود و سبب کاهش تقاضا برای کنجاله سویا و کاهش واردات گردد.

سابقه و هدف: یکی از مهمترین شاخص های مهم اقتصادی در فرآیند تولید محصولات کشاورزی، شاخص کارایی می باشد. با توجه به افزایش روز افزون رقابت و پیچیده شدن روابط اقتصادی بین واحدهای تولیدی، امروزه اندازه گیری کارایی تولید بخصوص در واحدهای دامی درجهت ایجاد برنامه ریزی های لازم و اتخاذ تصمیم های بهینه در فرآیند مدیریت اینگونه واحدها از اهمیت شایانی برخوردار می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کارایی های فنی، تخصیصی و اقتصادی و تعیین عوامل تاثیر گذار بر آنها در گاوداری های صنعتی استان کردستان انجام شده است. مواد و روش ها: داده های این پژوهش مربوط به سال 1398 بوده که جمع آوری آمار و اطلاعات آن با روش مطالعه اسنادی، مصاحبه حضوری انجام شده است. در این تحقیق جهت تجزیه و تحلیل های مربوط به کارایی و مشخص نمودن عوامل تاثیر گذار بر آنها از نرم افزار های Deap 2. 1 و Eviews 9 استفاده شد. برای طراحی مدل تحلیل پوششی داده ها، متغیر های اصلی مورد استفاده در تحقیق شامل، اندازه گله، خوراک و کنسانتره، نیروی انسانی، بهداشت، تولید شیر و تولید کود دامی و مجموع درآمدهای مختلف تعیین گردید. کارایی گاوداری های صنعتی در چارچوب کارایی فنی با بازده ثابت به مقیاس، کارایی فنی با بازده متغیر به مقیاس، کارایی مقیاس، کارایی تخصیصی و کارایی اقتصادی بررسی گردید. محاسبات کارایی با فرض حداقل نمودن هزینه های تولید در قالب عملکرد گاوداری های صنعتی استان کردستان انجام و نتایج به صورت سالانه حاصل شد. جهت تعیین عوامل موثر بر مقدار کارایی های بدست آمده از آنالیز رگرسیون توبیت و آماره والد استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کارایی فنی با بازده ثابت نسبت به مقیاس 814/0 و با بازده متغیر نسبت به مقیاس 943/0 می باشد. کارایی مقیاس این واحد های دامپروری 859/0 محاسبه شد که در آن 22 واحد پرورش گاو شیری با بازده افزابشی نسبت به مقیاس و 2 واحد آن با بازده کاهشی نسبت به مقیاس گزارش گردید. مقدار کارایی فنی در حالت کلی 824/0، کارایی تخصیصی 818/0 و کارایی اقتصادی 680/0 محاسبه شد. در ارزیابی کلی، کارایی تولید شیر در شهرستان بیجار بیشترین و در شهرستان قروه کمترین مقدار را در بین دیگر شهرستان های این استان به خود اختصاص دادند. کاهش سن مدیران و افزایش نیروی انسانی خانوار در کارایی فنی و همچنین کاهش سن و افزایش سرمایه های ثابت و جاری در کارایی اقتصادی از تاثیرگذاری مثبت و معنی داری برخوردار بود. نتیجه گیری: به طور کلی در استان کردستان از نظر کارایی فنی 34%، کارایی تخصیصی 14% و کارایی اقتصادی 24%، واحدهای پرورش گاو شیری در سطح کارا فعالیت داشته و بقیه واحدها ناکارا می باشند. با توجه به شرایط گاوداری ها و وضعیت موجود اقتصاد ایران در کوتاه مدت بهتر است واحدهای دامداری اندازه گله خود را با فروش دام های شیری مسن و تلیسه های نژاد بومی کاهش داده و در تامین و تخصیص نهاده های تولیدی بصورت بهینه بازنگری های لازم را انجام دهند.