طب جانباز
سال:1397 | دوره:11 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

اهداف: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یکی از عوارض برجسته روانی ناشی از جنگ است که در جانبازان دیده می شود. درمان فعال سازی رفتاری، یک مداخله کوتاه مدت است که می تواند مجموعه ای از تخریب های این اختلال را مورد هدف قرار دهد. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان فعال سازی رفتاری کوتاه مدت بر نشخوار فکری و اجتناب تجربی جانبازان مبتلا به PTSD بود. مواد و روش ها: در این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل، 40 نفر از جانبازان مبتلا به PTSD که در سال 1396 در بیمارستان ایثار اردبیل بستری و تحت درمان بودند، به عنوان نمونه هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. داده ها با استفاده از چک لیست اختلال استرس پس از سانحه (نسخه نظامی)، مقیاس پاسخ های نشخوارگری و پرسش نامه پذیرش و عمل دو گردآوری شدند. سپس درمان فعال سازی رفتاری طی ده جلسه یک ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندگانه در نرم افزار آماری SPSS 23 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بعد از کنترل اثرات پیش آزمون، میانگین نمرات نشخوار فکری (4. 843=F؛ 0. 035=p) و اجتناب تجربی (5. 123=F؛ 0. 030=p) در گروه آزمایش به طور معنی داری بالاتر از گروه کنترل بود. نتیجه گیری: آموزش درمان فعال سازی رفتاری موجب کاهش نشخوار فکری و اجتناب تجربی جانبازان مبتلا به PTSD می شود.

اهداف: مطالعه آسیب های روان شناختی همسران جانبازان و کمک به درمان آنها تاثیر مهمی در سلامت و بهبود زندگی خانوادگی، اجتماعی و شغلی آنها دارد. هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی زوج درمانی راه حل محور بر شادکامی و تعارض زناشویی همسران جانبازان بود. مواد و روش ها: در این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل، 34 نفر از همسران جانبازان شهر اصفهان در سال های 96-1395 به صورت در دسترس انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 17 نفر) تقسیم شدند. برای جمع آوری داده ها، پرسش نامه های اطلاعات جمعیت شناختی، تعارض زناشویی (MCQ) و شادکامی آکسفورد (OHQ) مورد استفاده قرار گرفت. طرح آموزشی طی شش جلسه (هر جلسه 90 دقیقه) به گروه آزمایشی ارایه شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS 22، تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی LSD انجام شد. یافته ها: با کنترل اثرات پیش آزمون، زوج درمانی راه حل محور به طور معنی داری باعث افزایش شادکامی (65. 52=F؛ 0. 01p<) و کاهش تعارض زناشویی (9. 71=F؛ 0. 01p<) در گروه آزمایش شد. همچنین زمان بر اثربخشی درمان از مرحله پس آزمون به پیگیری تاثیری نداشت و کاهشی در اثر مداخله در مرحله پیگیری نسبت به پس آزمون مشاهده نشد. نتیجه گیری: زوج درمانی کوتاه مدت راه حل محور باعث افزایش شادکامی و کاهش تعارض زناشویی همسران جانباز می شود.

اهداف: بیمارستان ها و مراکز بهداشتی درمانی مکان هایی هستند که مصدومین و جانبازان شیمیایی برای روش های درمانی به آنها مراجعه می کنند. پژوهش حاضر با هدف تعیین تفاوت انتظارات و ادراکات مصدومین و جانبازان شیمیایی از کیفیت خدمات مراکز بهداشتی و درمانی انجام شد. ابزار و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی و به صورت مقطعی است که در سال 1396 در کاشان انجام شد. جامعه آماری مصدومین و جانبازان شیمیایی کاشان (900 نفر) بودند که با نمونه گیری تصادفی ساده براساس فرمول حجم نمونه کوکران 270 نفر انتخاب و با استفاده از پرسش نامه سروکوال بررسی شدند. بررسی ها در ابعاد ملموسات (امکانات فیزیکی، ظاهری بیمارستان و کارکنان)، اعتبار (ثبات و دقت در کارها)، پاسخ گویی (ارایه به موقع، پاسخ سریع و آمادگی خدمت به بیماران)، اطمینان (ایجاد اعتماد و امنیت در بیماران)، همدلی (درک نیازهای بیمار و توجه به او) صورت گرفت. آزمون Tزوجی وابسته با کمک نرم افزار SPSS 24 به منظور تحلیل داده ها به کار رفت. یافته ها: تفاوت معنی داری میان ادراکات و انتظارات جانبازان و مصدومین شیمیایی پیرامون ابعاد پنج گانه (ملموسات، اعتبار، پاسخ گویی، اطمینان و همدلی) کیفیت خدمات وجود داشت (0. 001>p). بعد ملموسات بالاترین شکاف مربوط به کیفیت را نشان داد و کمترین شکاف کیفیت مربوط به همدلی بود. نتیجه گیری: علی رغم بالابودن کیفیت نسبی ارایه خدمات درمانی، در همه ابعاد کیفیت خدمات تفاوت محسوسی بین انتظارات بیماران و کیفیت موجود (ادراک) وجود دارد که مستلزم تلاش مسئولین برای بهبود کیفیت در همه ابعاد به ویژه بعد ملموسات و اطمینان است.

اهداف: معلولیت، سلامت روان فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. این اثرات در افراد دارای معلولیت ناشی از حوادث و جنگ یکسان نیست. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سلامت روان جانبازان و معلولان پاراپلژی انجام شد. ابزار و روش ها: این پژوهش توصیفی-تحلیلی به صورت مقطعی در سال 1395 روی 29 جانباز پاراپلژی تحت پوشش بنیاد شهید و 106 معلول پاراپلژی تحت پوشش بهزیستی استان مازندران انجام شد. نمونه ها با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از دو پرسش نامه دموگرافیک (ارزیابی سن و سطح تحصیلات) و سلامت عمومی (GHQ) در قالب 28 سئوال جمع آوری شد. داده ها با نرم افزار SPSS 21 و آزمون های آماری T مستقل و دقیق فیشر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: میانگین نمرات سلامت روان در جانبازان 85/12± 30. 17 و در معلولان 47/12± 75/39 بود که از نظر آماری تفاوت معنی داری بین آنها مشاهده شد و گروه جانبازان از لحاظ سلامت روان وضعیت بهتری داشتند (3. 639=t؛ 0. 0001p<). به علاوه میانگین نمرات سلامت روان جانبازان در زیرمقیاس های علایم جسمانی، کارکرد اجتماعی، علایم اضطرابی و اختلال خواب و علایم افسردگی به طور معنی داری بالاتر از معلولان بود (0. 05p<). نتیجه گیری: سلامت روان جانبازان و معلولان پاراپلژی در وضعیت مطلوبی نیست و معلولان غیرجانباز در مقایسه با جانبازان از سلامت روان پایین تری برخوردارند.

اهداف: جنگ به عنوان یک عامل فشارزای روانی پیامدهای گسترده ای را در زمینه های مختلف فردی و اجتماعی بر جامعه تحمیل می کند. هدف این پژوهش تعیین همبستگی تعهد مذهبی با سخت رویی و سلامت روانی در همسران جانبازان بود. ابزار و روش ها: این پژوهش توصیفی-همبستگی در سال 1396 بین کلیه همسران جانبازان 49-25% شهر کرج انجام شد. براساس جدول مورگان 250 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های تعهد مذهبی ورتینگتون، سخت رویی کوباسا و سلامت روانی گلدبرگ استفاده شد. داده ها از طریق نرم افزار آماری SPSS 24، با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بین تعهد مذهبی با سخت رویی (0/206=r؛ 0/040=p)، سلامت روانی (0/122=r؛ 0/027=p) و مولفه های آن شامل نشانه های جسمانی (0/273=r؛ 0/027=p)، اضطراب (0/239=r؛ 0/023=p)، اختلال در عملکرد اجتماعی (0/319=r؛ 0/037=p) و افسردگی (0/239=r؛ 0/042=p) همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. همچنین تعهد مذهبی توانست 4% واریانس سخت رویی (0/05=p) و 15% واریانس سلامت روانی (0/02=p) را پیش بینی نماید. نتیجه گیری: بین تعهد مذهبی با سخت رویی و سلامت روانی در همسران جانبازان همبستگی وجود دارد؛ به این صورت که همسران جانبازان با تعهد مذهبی بالا، از سخت رویی و سلامت روانی بیشتری برخوردار هستند.

اهداف: اثرات نامطلوب جنگ روی فرزندان جانباز به خوبی ثابت شده است. با این وجود، تحقیقات کمی تاثیر آن را روی ازدواج و نگرش فرزندان به ازدواج مشخص کرده است. هدف این پژوهش همبستگی رابطه تمایزیافتگی خود، عملکرد خانواده و رضایت از زندگی با نگرش به ازدواج فرزندان جانباز بود. ابزار و روش ها: پژوهش توصیفی-همبستگی حاضر در سال 1397 روی 300 نفر از فرزندان جانباز واحدهای مختلف بنیاد شهید و امور ایثارگران قائم شهر انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه فرزندان جانباز شهرستان قائم شهر در سال مذکور بودند. آزمودنی ها به روش در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس نگرش به ازدواج، تمایزیافتگی خود، سنجش عملکرد خانواده و مقیاس رضایت از زندگی جمع آوری شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام به کار رفتند. نرم افزار SPSS 21 نیز استفاده شد. یافته ها: رابطه منفی و معنی داری بین عملکرد خانواده با نگرش به ازدواج (0/30-=r) و رابطه مثبت معنی داری بین نگرش به ازدواج با تمایزیافتگی خود (0/25=r) و رضایت از زندگی (0/23=r) وجود داشت. 30% تغییرات نگرش به ازدواج ناشی از متغیرهای پیش بین عملکرد خانواده، خرده مقیاس های تمایزیافتگی شامل جایگاه من، واکنش پذیری هیجانی و رضایت از زندگی بود. همچنین از میان متغیرهای پژوهش، عملکرد خانواده بیشترین نقش را پیش بینی نگرش به ازدواج فرزندان جانباز داشت (0/001>p). نتیجه گیری: عملکرد خانواده، تمایزیافتگی خود و رضایت از زندگی می تواند در پیش بینی نگرش به ازدواج فرزندان جانباز نقش مهمی داشته باشد.

اهداف: تبعیت از رژیم درمانی یکی از عوامل مهم در دست یابی به اهداف درمانی است که پیش بینی عوامل موثر بر آن مخصوصا در بیماران ضایعات نخاعی به علت ماهیت بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه تعیین همبستگی بین خودکارآمدی و تبعیت از رژیم درمانی جانبازان ضایعات نخاعی بیمارستان خاتم الانبیا(ص) تهران بود. ابزار و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه ی توصیفی-همبستگی است که جامعه آماری آن شامل کلیه جانبازان ضایعات نخاعی بودند که در نیمه دوم سال 1396 به بیمارستان خاتم الانبیا(ص) تهران مراجعه نموده بودند. از طریق روش نمونه گیری در دسترس و براساس معیارهای ورود، 200بیمار وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری داده ها از 3پرسش نامه مشخصات دموگرافیک بیماران، خودکارآمدی مورونگ و پرسش نامه تبعیت از رژیم درمانی مدانلو استفاده شد. داده ها با نرم افزار آماری SPSS19 و با استفاده از آزمون های آماری اسمیرنوف کولموگروف، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها میزان خودکارآمدی جانبازان ضایعات نخاعی را با میانگین 14. 98± 75. 61 و میزان تبعیت از رژیم درمانی آنها را با میانگین 11. 14± 77. 04 نشان داد. بین خودکارآمدی و تبعیت از رژیم درمانی آنها همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت (0. 008=p؛ 0. 214=r). نتیجه گیری: میزان خودکارآمدی بیماران ضایعات نخاعی با میزان تبعیت از رژیم درمانی آنان رابطه مستقیم و معنی دار دارد. به این معنی که با افزایش خودکارآمدی در این بیماران، پایبندی آنها به تبعیت و اجرای برنامه های درمانی تجویزشده بالاتر می رود.

اهداف: مستندسازی علمی تجربیات حاصل از دفاع مقدس در ابعاد مختلف و استفاده از آنها در شرایط مشابه از ضروریات انکارناپذیر است. اسارت و زندگی اردوگاهی اسرای ایرانی در اردوگاه های عراق، از ابعاد مختلف قابل مطالعه است، یکی از این ابعاد موضوع سلامت جسم و روان اسرا در دوران اسارت است. هدف پژوهش حاضر طراحی مدل عوامل موثر بر آسیب های جسمی و روانی اسرای ایرانی و شیوه های پیشگیری و درمان آنها در اردوگاه های اسرای عراق بود. مشارکت کنندگان و روش ها: پژوهش توصیفی-پیمایشی حاضر از ابتدای سال 1395 تا انتهای سال 1396 در سمنان انجام شد. داده ها با روش بررسی اسناد، مدارک و کتاب های منتشرشده درباره اسرا و نیز مصاحبه نیمه ساخت یافته با 20 تن از آزادگان و دست یابی به نقطه اشباع جمع آوری شدند. افراد مصاحبه شونده با روش قضاوتی و از میان آزادگانی انتخاب شدند که در زمان اسارت از رهبران استراتژیک، فعالان فرهنگی و مدیران اردوگاه ها بودند. داده ها با روش تحلیل محتوا، ارزیابی و مدل تحقیق طراحی شد. یافته ها: مدل طراحی شده پنج بخش شامل عوامل موثر بر ایجاد آسیب های جسمی و روانی، نقش رهبران استراتژیک و نیروهای صلیب سرخ، برنامه های فرهنگی-علمی و برنامه های ورزشی در کاهش آسیب های روانی و جسمی اسرا بود. اجزا، عناصر مدل و روابط آنها توسط مشارکت کنندگان مورد تایید قرار گرفت. نتیجه گیری: فعالیت های فرهنگی-ورزشی اسرا در اردوگاه های عراق اثرات مثبت فراوانی دارد که از آن جمله می توان به افزایش تاب آوری اسرا، افزایش بهداشت جسم و روان و سلامت اجتماعی، افزایش طراوت، شادابی، احساس اعتماد به نفس، تمرکز فکر، دقت عمل و کاهش افسردگی آنها اشاره نمود.