پژوهش نامه اخلاق
سال:1390 | دوره:4 | شماره:12 |تعداد مقالات:6

چکیده فارسی:در این مقاله، ضمن بررسی رابطه اخلاق با رفتار، مفهوم رفتار، رفتار اخلاقی و رفتار اخلاقی با خود، هدف از رفتار اخلاقی و ابعاد آن بررسی شده است. مولف عقیده خود در جهت گستره تاثیرگذاری اصلاح رفتار اخلاقی انسان با خود را بیان کرده و بر این باور است که پایه رفتارهای اخلاقی انسان در تمام حوزه های رفتاری، رفتار با خود و اصلاح رفتارهای اخلاقی انسان در همه حوزه ها در گرو اصلاح رفتار اخلاقی با خود خواهد بود. اثبات این ادعا از طریق احادیث فراوانی که این معنا را به صورت ضمنی بیان کرده اند، میسر است.   چکیده عربی:فی هذه المقالة، و فی سیاق بحث علاقة الأخلاق بالسلوک، یبحث مفهوم السلوک، والسلوک الأخلاقی مع الذات، والهدف من السلوک الأخلاقی و أبعاده. لقد بین المؤلف رأیه فی ما یخص توسیع دائرة تأثیر السلوک اصلاح السلوک الأخلاقی للانسان مع ذاته، مؤکدا ان اساس السلوکیات الأخلاقیة للانسان فی جمیع المیادین السلوکیة، والسلوک مع الذات و اصلاح السلوکیات الأخلاقیة للانسان فی جمیع المیادین یتوقف علی اصلاح سلوکه الأخلاقی مع ذاته. و یمکن إثبات هذا الرأی عن طریق استقراء الأحادیث الکثیرة التی بینت هذا المعنی بصورة ضمنیة.

چکیده فارسی:علم اقتصاد در بستر فلسفه اخلاق متولد شد و رشد نمود و به صورت یکی از شاخصه های اخلاق مطرح گردید. م اسلام به عنوان یک دین جامع از ابتدای ظهورش تمامی فعالیت های اقتصادی را با ارزش های اخلاقی توام نموده است. دنیا یعنی وابسته بودن انسان به امکانات دنیوی را نکوهش فرموده اما انجام کار اقتصادی را عبادت و وظیفه فرد مسلمان شمرده است. توزیع نامناسب را معلول سرکشی و ناسپاسی انسان ها دانسته و برای رفع آن تعالیم زیادی وضع فرموده است. برخی از این آموزه ها عبارت است از: تحریم کنز، نکوهش تکاثر، نکوهش غش و احتکار، توصیه به مواسات و احسان.در حوزه مصرف نیز ضوابط اخلاقی مانند: تحریم اسراف و تبذیر و اتراف، نکوهش نیازهای کاذب، توصیه به تقدیر معیشت و اعتدال و قناعت و انفاق از جمله مصادیق اخلاق اقتصاد در اسلام است.   چکیده عربی: نشأ علم الاقتصاد فی احضان فلسفة الأخلاق، و نما حتی غدا أحد معالم الأخلاق. ان الإسلام بصفته دینا شمولیا، طبع منذ بدایة ظهوره، جمیع النشاطات الاقتصادیة بقیم أخلاقیة. و قد ذم النوازع الدنیویة لدی الانسان و تعلقه بالمادیات، الا انه اعتبر العمل الاقتصادی عبادة و فریضة علی کل مسلم. و اما التوزیع غیر العادل للثروات فیعزوه الإسلام إلی طغیان الانسان و عدم شکره لأنعم الله، و قد وضع الکثیر من الاحکام والتعالیم من أجل القضاء علی هذه الظاهرة. و من جملة هذه الأحکام والتعالیم: تحریم الاکتناز، و ذم المکاثرة، و تقبیح الغش والاحتکار، والدعوة إلی المواساة والاحسان.و فی مجال الإستهلاک وضع الإسلام أیضا مجموعة الضوابط الأخلاقیة مثل: تحریم الإسراف والتبذیر والترف، و ذم المتطلبات الزائفة، والدعوة إلی التقدیر فی المعیشة والاعتدال والقناعة والانفاق، و هذا یعد من جملة مصادیق أخلاق الاقتصاد فی الإسلام.

چکیده فارسی:در نگاه قرآن کریم، تمام اجزای هستی دارای صفاتی همچون هدفمند، تسلیم، سنجیده، زیبا و قدسی، نشانه، تسبیح گو و سجده کننده در برابر پروردگار هستند. درک هر کدام از این اوصاف می تواند آثار قابل توجهی در ایجاد و ارتقای اخلاق زیست محیطی انسان - که خود نیز مشمول همین اوصاف است- فراهم آورد؛ چراکه این اوصاف گویای آن هستند که همه هستی دارای شعور و در پی کمال خویش بوده، دارای حقوق ویژه خود هستند. بین انسان که مانند سایر اجزای هستی هدفمند آفریده شده است و طبیعت که در مسیری هماهنگ با سیر کمال انسانی در حرکت است ارتباط معناداری حاکم است. بنابراین مراعات اخلاق زیست محیطی، هماهنگ شدن با جریان هستی در مسیر تکوینی آن است.   چکیده عربی:فی الرؤیة القرآنیة، جمیع اجزاء الوجود ذات خصائص من قبیل الهدفیة، والتسلیم لارادة الله، والوزن، والجمالیة والقدسیة، والدلالة، والتسبیح والسجود لله. و معرفة کل واحدة من هذه الأوصاف یمکن أن تترک تأثیرات لا یستهان بها فی ایجاد و تحسین الأخلاق البیئیة لدی الانسان الذی هو ذاته مشمول بهذه الأوصاف أیضا. و ذلک لأن هذه الأوصاف تنم عن ان عالم الوجود کله ذو شعور و یسعی وراء بلوغ الکمال، و لکل واحد منها حقوقه الخاصة. ثم ان الانسان أیضا شأنه شأن سائر مکونات الوجود، خلق من أجل هدف و غایة، و علیه ان یجتاز هذه الطبیعة فی سبیل الوصول إلی تلک الغایة (و هی القرب إلی الله). و هذه الطبیعة تسیر أیضا فی حرکة متناغمة مع المسیرة التکاملیة للانسان.

چکیده فارسی:ساخت گرایی اجتماعی به روایت راولز، عینیت اخلاقی را فرآورده دیدگاهی اجتماعی می داند که منسجم ساخته شده باشد و همگان نیز آن را بپذیرند. بر این اساس، شناخت الزاما بازتابی از واقعیت عینی نیست؛ بلکه ساختاری پویاست که فرد به طور ذهنی آن را تجربه می کند. راولز با اتکای بر این رهیافت معرفت شناختی، تمایز میان حق و خیر و نیز تقدم اخلاقی حق بر خیر را مطرح می کند.این نوشتار با تبیین سه مفهوم خیر اجتماعی، خیر طبیعی و حق فطری نشان می دهد تقدم اخلاقی حق در ساخت گرایی اجتماعی به دلیل نااستواری «باور به اراده محض و عمل سازندگی»، «نقش انحصاری اراده آزاد و عقل در فرآیند اعتبارسازی» و «تقدم بخشیدن ایدئالیستی به ذهن، نفی مطابقت خارجی مفاهیم اخلاقی و فروکاستن گزاره های اخلاقی به معقولیت» دچار کاستی است.   چکیده عربی:التکوین الاجتماعی من وجهة نظر راولز، العینیة الأخلاقیة حصیلة الرؤیة الاجتماعیة التی تکونت متوائمة، و یقبلها الجمیع. و علی هذا الأساس، لیس من الضروری ان تکون انعکاسا للواقع العینی و انما تکوین فاعل یمر الانسان بتجربته ذهنیا. یستند راولز إلی هذا المنهج المعرفی للتمییز بین الحق والخیر، والقول بالتقدم الأخلاقی للحق علی الخیر.تحاول هذه المقالة من خلال تبیین المفاهیم الثلاثة: الخیر الاجتماعی، والخیر الطبیعی، والحق الفطری، أن تثبت ان التقدم الأخلاقی للحق فی التکوین الاجتماعی، بسبب عدم ثبات «الاعتقاد بالإرادة المحضة والعمل البناء»، و «الدور الحصری للإرادة الحرة والعقل فی عملیة تکوین الاعتبار»، و «تقدم المثالیة إلی الذهن، و نفی التطابق الخارجی للمفاهیم الأخلاقیة، والهبوط بالقضایا إلی مستوی المعقولیة» یعتریه نقص.

چکیده فارسی:با توجه به گستردگی نقش رسانه های جمعی در جهان معاصر و کارکرد ویژه آنها در شکل دهی افکار عمومی و نیز با توجه به وجود زمینه های مناسب برای انحرافات اخلاقی فعالان این عرصه، اهتمام به رعایت ارزش های اخلاقی در این حوزه ضرورت بیشتری یافته است. در غرب، منشورات اخلاقی متعددی در قرن بیستم درباره حرفه خبررسانی از سوی موسسات و مراکز بزرگ مرتبط تنظیم و ارائه شده است. در اسلام نیز توجه ویژه ای به مساله خبررسانی شده است. در این مقاله ضمن ارائه گزارشی از منشورات جهانی اخلاق رسانه و مقایسه آن با دستورات اخلاقی اسلام برتری های اخلاق اسلامی در این زمینه تبیین شده است.   چکیده عربی:نظرا إلی سعة دور وسائل الاعلام فی العالم المعاصر و ما لها من تاثیر متمیز فی صیاغة الرأی العام، و کذلک نظرا إلی توفر الأجواء أمام الانحرافات الأخلاقیة للعاملین فی هذا المیدان، لذلک یکتسب الحرص علی رعایة القیم الأخلاقیة فی هذا المجال ضرورة أکثر. فی الغرب، دونت و صدرت منشورات و بیانات أخلاقیة متعددة فی القرن العشرین حول مهنة الاعلام، من قبل مؤسسات و مراکز کبری معنیة بهذا الأمر. و فی الإسلام أیضا هناک اهتمام خاص بقضیة الاعلام. تقدم هذه المقالة نبذة عما صدر من بیانات عالمیة حول أخلاق الاعلام، و تعقد مقارنة لها مع التعالیم الأخلاقیة فی الإسلام، ثم تبین سمو و تفوق الأخلاق الإسلامیة فی هذا المجال.

چکیده فارسی:اخلاقیات مجموعه ای از ارزش ها و بایدها و نبایدهاست که نقش مهمی در مدیریت اثربخش سازمان ها ایفا می کند. اخلاق در فرهنگ های غرب رویکردهای مختلفی دارد و غالبا اصول اخلاق سازمانی بر اساس دنیاگرایی و منافع مادی تعریف می شود. از طرفی در مکاتب اسلامی و به طور خاص مکتب علوی، اخلاق حقیقی، نشانه رشد وجودی و کمال انسان و متمایز از دیدگاه های مکاتب غربی است. این مقاله در صدد است ضمن ارائه تصویری از الگوی اخلاق سازمانی در غرب و مکتب علوی، به مقایسه تطبیقی آنها پرداخته و به تحلیل محتوای هر یک و اختلافات موجود در بین آنها بپردازد.   چکیده عربی:ان الأخلاق بصفتها مجموعة من القیم والأوامر والنواهی، ذات دور مهم فی الإدارة الفاعلة والمؤثرة. الأخلاق فی الثقافات الغربیة ذات طابع مختلف، و اصول الأخلاق الإداریة توضع هناک علی أساس النزعة الدنیویة والمصالح المادیة. فی المدارس الإسلامیة و خاصة فی المدرسة العلویة، الأخلاق الحقیقیة، دالة علی رقی الانسان و کماله. و حکومة الإمام علی (ع) من هذا الجانب تمثل رمزا خالدا لمسؤولی المجتمع المسلم. تحاول هذه المقالة عرض نموذج للأخلاق الإداریة الغربیة والعلویة، مع عقد مقارنة بینهما الی جانب بحث مدی عمق و محتوی کل واحد منهما، مع الإشارة إلی ما بینهما من أوجه الاختلاف.