آبزیان و شیلات
سال:1393 | دوره:5 | شماره:19 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تراکم سلولی و تعیین محتوی کلروفیل a دو ریز جلبک Skeletonema sp. و Tetraselmis sp. با استفاده از محیط کشت F/2 تحت شوری های مختلف 35، 30، 25، 20، 15 قسمت در هزار در 15 جعبه 1.5 لیتری پلاستیکی با تراکم 104×18 سلول در میلی لیتر تحت شرایط دمای 2±20 درجه سانتی گراد و شدت روشنایی 5000 لوکس و دوره روشنایی 24 ساعته کشت داده شدند. کشت تتراسلمیس به مدت 14 روز و اسکلتونما به مدت 7روز به طول انجامید. نتایج حاصله نشان داد که، ریز جلبک های تتراسلمیس و اسکلتونما مقاومت مناسبی در برابر نوسانات شوری داشته و بخوبی می توانند در شوری های مختلف رشد نمایند. بیشترین تراکم سلولی ریز جلبک تتراسلمیس در شوری 35 قسمت در هزار و ریز جلبک اسکلتونما نیز در شوری 25 قسمت در هزار بدست آمده است. زمان رسیدن به اوج تراکم رشد این دو ریز جلبک در محیط کشت F/2 دارای اختلاف معنی داری بود (p<0.05). نتایج نشان داد که میزان کلروفیل a در ریز جلبک تتراسلمیس در شوری های مختلف دارای اختلاف معنی داری در بین تیمارها بود (p<0.05). بیشترین میزان کلروفیل a مربوط به تیمار با شوری 20 قسمت در هزار با مقدار 3.33 میکروگرم برگرم و کمترین آن نیز در تیمار شوری 35 قسمت در هزار و به میزان 1.21 میکرو گرم بر گرم بدست آمد. در ریز جلبک اسکلتونما بیشترین میزان کلروفیل a در شوری های 20 و 25 قسمت در هزار بدست آمد و بین مقادیر کلروفیل a در شوری های مختلف اختلاف معنی دار آماری مشاهده گردید (p<0.05).

افزایش آمونیاک آب یکی از مشکلات عمده در آبزی پروری است که میزان و اثرات آن هنوز به درستی مشخص نشده است. هدف از این پژوهش،تعیین غلظت کشنده آمونیاک و اثر سمیت حاد آن بر روی سه بافت آبشش، کبد و کلیه بچه ماهی ازون برون از گونه های با ارزش ماهیان خاویاری با میانگین وزنی 3 گرم در شرایط آزمایشگاهی است. آزمایشات در 7 تیمار و سه تکرار و با تعداد 10 عدد ماهی با روش آب ساکن به مدت 96 ساعت اجرا شدند. ماهی ها در معرض غلظت های مختلفی از آمونیاک کل با مقادیر 5، 76.23، 7.6، 4.66، 12.9 و 15 میلی گرم در لیتر، قرار گرفتند. ابتدا میزان LC50 آمونیاک در زمان های 24، 48، 72 و 96 ساعت به دست آمد که به ترتیب 14.0249، 10.2164، 7.1531 و 6.0353 میلی گرم در لیتر آمونیاک کل محاسبه گردید. پس از استخراج مقادیر LC50 یک سطح پایین (low) که 25% غلظت LC50 و یک سطح بالا (High) که 75% غلظت LC50 بوده را انتخاب و آزمایش مجدد با 4 تیمار و 3 تکرار انجام پذیرفت که دامنه غلظت های این ماده 1.508، 3.017 و 4.526 میلی گرم در لیتر آمونیاک کل بود. سپس ضایعات احتمالی میکروسکوپی و هیستوپاتولوژیک بافت آبشش، کبد و کلیه این گونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که در آبشش پس از قرارگیری در مجاورت با آمونیاک پدیده هایی نظیر پرخونی،هیپرپلازی،چسبندگی لاملای ثانویه،تورم لاملای اولیه،خونریزی و نکروز سلولی و در کبد عوارضی از قبیل پرخونی، رکورد صفراوی، نکروز سلولی و آتروفی سلولی و در کلیه عوارضی چون پرخونی، دژنرسانس بافت بینابینی، نکروز سلولی، اتساع فضای بومن، هموسیدرین در تیمارها مشاهده شد. بطور کلی بیشترین صدمات مربوطه در آبشش این ماهیان مشاهده شده است.

ماهی (Squalis cephalus) یکی از گونه های مهم با ارزش اقتصادی و ورزشی دراستان کرمانشاه می باشد. در این مطالعه 18 صفت ریختی و 9 صفت شمارشی ماهی (Squalis cephalus) در دریاچه سد شهدای سنقر استان کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت .درمجموع 31 عدد ماهی در تیر و شهریورماه سال 91 با استفاده از تور گوشگیر (Gill net) با چشمه های 4و 5 سانتی متری و با طول 50 و 100 متر صید گردید. دامنه سنی مشاهده شده در این جمعیت +5-+2 سال بود. میانگین طول کل 27.34±207.24 میلی متر، طول چنگالی 28.35±196.18 میلی متر ، طول استاندارد 23.83±179.21 میلی متر، طول سر 6.11±45.49 میلی متر و طول پوزه 2.78±19.99 میلی متر اندازه گیری شد. میانگین عرض بدن و قطر چشم به ترتیب 6.68±31.99 و 0.83±8.65 میلی متر بود. میانگین تعداد فلس روی خط جانبی، بالای خط جانبی و پایین خط جانبی به ترتیب 3.20±40.47، 0.50±5.84 و 0.32±3.11 عدد شمارش گردید. میانگین تعداد شعاع نرم و سخت باله پشتی به ترتیب 0.51±7.53 و 0.23±2.05  و میانگین تعداد شعاع نرم و سخت باله مخرجی به ترتیب 0.51±5.58  و 0.32±2.11 عدد شمارش گردید. باتوجه به نتایج، میانگین ضریب تغییرات صفات ریختی (16.28) بیشتر از صفات شمارشی (9.31) بود که نشان دهنده بالا بودن تنوع صفات ریختی نسبت به صفات شمارشی است. با توجه به حضور ماهی سفید رودخانه ای در اغلب رودخانه ها و منابع آبی استان کرمانشاه و نقش ویژگی های ریختی و شمارشی در تفکیک یا همپوشانی جمعیت های مختلف ، مطالعات بیشتری در راستای اثبات صحت جدائی یا عدم جدائی این گونه در منابع آبی استان ضروری است.

مطالعات اکولوژیک روی گونه های مختلف آبزیان از لحاظ مدیریت منابع و بررسی اثرات ماهیگیری بر اکوسیستم بسیار با اهمیت می باشد. هدف از این مطالعه بررسی سطح غذایی چند گونه از آبزیان خلیج فارس و دریای عمان با استفاده از نرم افزار TrophLab می باشد. بدین منظور از پایان نامه ها و مقالات ارایه شده در این حیطه استفاده گردید. از مطالعاتی که دسترسی به اطلاعات آن (درصد وزنی اقلام غذایی خورده شده، دامنه طولی و تعداد معده های مورد بررسی) امکان پذیر بود، جهت محاسبه سطح غذایی هر گونه استفاده گردید. داده های رژیم غذایی 25 گونه آبزی در 28 سطح تغذیه ای ارزیابی شد که دامنه سطح غذایی از 2.28 تا 4.50 متغیر بود. برای ماهیانی که چندین مطالعه از رژیم غذایی آنها وجود داشت، چندین سطح تغذیه ای بدست آمد که می تواند به دلیل اختلاف در اندازه آنها باشد. بیشترین مقدار سطح غذایی در این مطالعه برای ماهی زرده، کوتر مواج، هوور و گیدر بترتیب 4.50، 4.50، 4.49 و 4.45 بدست آمد. همچنین یک مدل رگرسیون معمولی مرتبط با سطح تغذیه ای و طول بدن آبزی بدست آمد. نتایج آماری نشان داد که سطح تغذیه ای با طول آبزی ارتباط دارد و با افزایش طول بدن، سطح غذایی نیز افزایش می یابد که به این واقعیت اشاره دارد که میزان موفقیت نسبی ماهیان بزرگتر برای شکار کردن افزایش می یابد. سطح غذایی و مدل رگرسیون می تواند در تنظیم شاخص های تروفیک و مدل هایی از اکوسیستم های دریایی کمک کند.

مطالعه رژیم غذایی خیار دریایی گونه شنی Holothuria scabra از دی ماه سال 1391 آغاز و تا آبان ماه سال 1392 به مدت 11 ماه ادامه یافت. نمونه های مورد بررسی از سواحل شمالی جزیره قشم به صورت ماهیانه از طریق غواصی و یا از طریق جزر ومد جمع آوری و پس از بیومتری در کنار ساحل، جهت مطالعات تغذیه ای به آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس منتقل گردیدند. جمعا 151 عدد خیار دریایی گونه شنی جمع آوری که تعداد 60 عدد ماده و 50 عدد نر و 41 عدد فاقد غده جنسی بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. میزان طول نسبی روده(RLG)  گونه شنی خیار دریایی برابر 0.837±1.91 بوده که نشان از همه چیز خوار بودن آبزی مورد نظر دارد. شاخص خالی بودن معده(CV) برابر 17.21 عدد بدست آمد که حاکی از پر خور بودن آبزی می باشد. بیشترین FI مربوط به ماه مهر با مقدار 100 درصد و کمترین مربوط به ماه خرداد با مقدار 69.23 درصد و نیز بیشترین CV مربوط به ماه خرداد با مقدار 30.76 و کمترین مربوط به ماه مهر با مقدار صفر می باشد. همچنین درصد فراوانی غذا به ترتیب برای گل ولای 16.95، سنگریزه های شنی سیاه 16.31، پوسته صدف ها 13.27، دوکفه ایها 8.47 درصد، که به عنوان غذای اصلی و جلبک سبز 7.51، بقایای گیاهی و جانوری 5.77، سنگریزه های شنی رنگی 5.31، انواع گیاهان 4.79، جلبک قرمز 3.83، پوسته سخت پوستان 3.03، حشرات 2.87 درصد، به عنوان غذای فرعی و همچنین کرم ها 2.23، ماهیان 1.91، رسوبات 1.91، پوسته خرچنگ ها 1.27، بنتوزها 1.24، رسوبات آلی 1.11، خرده های چوب و فلز 0.63، اسکوئید 0.31، فلس 0.15 درصد به عنوان غذای تصادفی شناسایی شدند.

ویتامین ها یک گروه مشتق از ترکیبات آلی هستند که به عنوان اجزای ضروری جیره های غذایی ماهی ها و میگو ها جهت رشد، تکثیر و سلامتی آنها مورد استفاده قرار میگیرند. این تحقیق در طی ماههای مرداد و شهریور سال 1389 به مدت 8 هفته در مجتمع تکثیر و پرورش ماهیان گرمابی شهید رجایی ساری انجام گردید. در این تحقیق اثر ترکیبی سطوح مختلف از ویتامین E و ریبوفلاوین بر رشد، بقاء و فاکتورهای خونی و ایمنی ماهی انگشت قد کپور معمولی مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور بچه ماهیان کپور معمولی با جیره غذایی SFC با سطوح مختلفی از ترکیب ویتامین های E+B2 (240+20 mg/kg، 160+15، 80+7) مورد تغذیه قرار گرفتند. همچنین یک گروه شاهد بدون اضافه کردن مکمل ویتامینی مورد تغذیه قرار گرفتند. نتایج مقایسه پارامترهای زیست سنجی و شاخص های رشد بر اساس تیمارهای مختلف، ترکیب سطوح ویتامین E+B2 در جیره غذایی ماهیان نشان داد که این تیمارها از لحاظ تمامی فاکتورهای ارزیابی شده بجز ضریب چاقی (CF) دارای اختلاف معنی دار آماری می باشند(P£0.05) . بعلاوه نتایج مقایسه فاکتورهای خونی و بیوشیمیایی خون در بین تیمارهای مختلف جیره غذایی نشان داد که این تیمارها از لحاظ فاکتورهای گلبول قرمز، هماتوکریت، غلظت هموگلوبین داخل گلبولی، نوتروفیل، لنفوسیت و IgM در بین تیمارهای مختلف دارای اختلاف معنی دار می باشند(P£0.05) . بیشترین رشد در ماهیان تیمار 1 (1.31±28.16 گرم) و کمترین میزان در تیمار شاهد (0.72±18.03 گرم) بدست آمد. بر پایه نتایج به نظرمی رسد که غلظت بهینه ویتامین B2+E در جیره غذایی بچه ماهیان کپور معمولی 80+7 mg/kg می باشد.

این بررسی با هدف مطالعه تاثیر دما و شوری بر میزان گشایی سیست پریان میگوی گونه (Phallocryptus spinosa) انجام گرفت. بدین منظورخاک حاوی سیست پریان میگوی گونه P. spinosa از آبگیرهای شور اطراف روستای خاصلو - آذرشهر جمع آوری شده وپس از جداسازی، سیستهادرشرایط آزمایشگاهی با محیط کشت حاوی آب کلرزدایی شده در تیمارهای با شوری های مختلف نزدیک به محدوده شوری مشاهده شده در زیستگاه طبیعی(18 و23 و 28 گرم در لیتر) و همینطور در محیط کشت EPA و در درجات حرارتی نزدیک به شرایط برکه طبیعی (15 و 20 و 25 درجه سانتی گراد ) کشت و بررسی گردید. همینطور به منظور حصول تخم گشایی بالاتر از رژیم نوری 24 ساعت و روشنایی 2000 لوکس استفاده شد . نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که با کاهش درجه حرارت از 25 به 15 درجه سانتی گراد وکاهش شوری از 28 به 18 گرم در لیتر، درصد تخم گشایی افزایش یافت (p<0.05). بیشترین تخم گشایی در دمای 15 درجه سانتی گرادو در شوری 18 گرم در لیتر در روز پنجم به مقدار 5.33 درصد مشاهده شد (p<0.05). همچنین عمل تخم گشایی از نظر زمانی در تیمارها بطور متناوب و در فواصل زمانی متعدد صورت گرفته، بطوریکه در هر دوره تخم گشایی، تخم گشایی سیستها به مقدار کمتر از 10درصد مشاهده گردید. بدین ترتیب از سوی دیگرکاهش درجه حرارت آب و شوری در میزان تخم گشایی این گونه تاثیر دارند. تخم گشایی پریان میگوها هنگام نمونه برداری همراه خاک خشک زیستگاه آنها بدون جداسازی سیستهای حساس، نتایج بهتری داشته است . این امر می تواند در اثر وجود درجات متفاوتی از حالت دیاپوز درمیان سیست های پریان میگوها بوده و بعنوان قابلیت مهمی درجهت حفظ وبقای دائمی آنها در آبگیرهای موقتی بهاره مطرح باشد.

این تحقیق به منظور بررسی وضعیت صید مشتاهای ساحلی شهر بندر عباس از مهر تا اسفند 1392 انجام شد. جامعه آماری شامل 54 دستگاه مشتا بود و نمونه برداری تصادفی بصورت ماهانه از 9 مشتای ناحیه ساحلی بندرعباس شامل 3 مشتا از هر کدام از مناطق نخل ناخدا، خواجه عطا و سورو صورت گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که در مجموع 66 گونه و 54 جنس، متعلق به 45 خانواده از ماهیان توسط مشتا ها صید می شوند که از این بین، منطقه نخل ناخدا 39 گونه، 35 جنس و 31 خانواده، منطقه خواجه عطا 42 گونه، 40 جنس و 37 خانواده، منطقه سورو 34 گونه، 28 جنس و 26 خانواده را دارا بودند. در منطقه نخل ناخدا، گواف رشته دار (39.7 درصد)، کالرماهیان (10.8 درصد) و خرچنگ ها (9.5 درصد) در منطقه خواجه عطا، گواف رشته دار (38.5 درصد)، گاریز(20.9 درصد) و ساردین سند (5.1 درصد)، در منطقه سورو، ساردین سفید (56.4 درصد)، چغوک رشته دار (7.1 درصد) و خامه ماهی (6.4 درصد) از ترکیب صید را به خود اختصاص داده بودند. به منظور تحلیل وضعیت اقتصادی – اجتماعی جامعه صیادی مشتاداران شهر بندرعباس از مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد که در آن شرایط اقتصادی و اجتماعی 20 نفر از جامعه مشتاداران بندرعباس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این تحقیق معلوم شده که سابقه استقرار قدیمی ترین مشتا مربوط به 40 سال قبل و جدید ترین آنها 12 سال سابقه دارد و بررسی میزان سواد جامعه مشتاداران نشان داد که فقط 30 در صد فاقد سواد می باشند. 47 درصد از مشتاداران اظهار داشتند که مشتای آنها موروثی می باشد، 16 درصد نیز مشتای خود را خریداری کرده اند و 37 درصد نیز اظهار داشتند که مالکیت مشارکتی در مشتا دارند. بر اساس این نظر سنجی مهم ترین دغدغه مشتاداران کاهش صید و افزایش هزینه ها می باشد، هم چنین درآمد حاصل از صید مشتا قابل ملاحظه نمی باشد و در اشتغال جوانان به عنوان یک شغل نقش بسیار کمی دارد.