طب کار
سال:1400 | دوره:13 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

مقدمه بدون شک اولین گام در راستای پیشگیری از حوادث، آنالیز آنها به منظور شناسایی علل ریشه ای است. در این مطالعه عوامل ریشه ای حوادث منجر به پیامدهای شدید با استفاده از تکنیک تریپود بتا در شرکت نفت لیان تجزیه و تحلیل شده است. روش بررسی این مطالعه به روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش تجزیه و تحلیل حوادث در دو واحد بشکه سازی و بشکه پرکنی شرکت پالایش و تجارت نفت لیان در سال 1399 انجام شده است. روش تریپود بتا (Tripod-beta) یکی از روش های ریشه یابی حوادث است، که به دلیل نگرش خاص به عنصر خطای انسانی به طور وسیع در صنایع نفتی استفاده می شود. با استفاده از نرم افزار investigator، نمودار تریپود بتا مربوط به سه حادثه شکستگی و نقص عضو رسم شد و پس از ثبت و شناخت علل و موانع مربوط، اقدامات اصلاحی برای جلوگیری از بروز حوادث مشابه بیان شد. اساس کنترل حوادث، ایجاد سیستم های کنترلی و دفاعی مناسب به نحوی است که از تلاقی و برهم کنش عامل خطر و عامل هدف جلوگیری شود. نتایج نتایج این مطالعه نشان می دهد که عدم رعایت اصول ایمنی به دلیل کاهش آگاهی کارکنان و کمبود آموزش های دوره ای بلند مدت و کوتاه مدت از عوامل ریشه ای حوادث مطالعه شده و بالاترین تاثیر را در رویدادهای مزبور داشته است. 45 درصد موارد مربوط به این علت حادثه بوده است. سایر موارد بعد از آموزش تقریبا به یک اندازه در رخداد رویدادها تاثیرگذار بوده اند. هر کدام از موارد 11 درصد علل مربوط به حوادث را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری تکنیک تریپود بتا در حال حاضر یکی از بهترین روش های ریشه یابی حوادث است. همچنین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که انجام اقدامات موثر در فاز زمانی نرمال یعنی بکارگیری افراد با مهارت استعداد بالاتر و انجام آموزش های بدو استخدام و انجام دیدگاه بالادستی یعنی هماهنگی اپراتور با سخت افزار و روش های اجرایی در فاز ایده و تفکر و طراحی به میزان زیادی از رخداد حوادث جلوگیری خواهد کرد.

مقدمه کارکنان مراقبت های بهداشتی و درمانی در معرض حوادث و آسیب های شغلی متعددی قرار دارند که رخداد آن ها زمینه مشکلات جسمی و روانی برای کارکنان به دنبال دارد. کنترل میزان حوادث عامل مهم برای کاهش مخاطرات؛ تامین سلامت کارکنان و بیماران و تلاش برای پیشگیری از وقوع حوادث شغلی به خصوص در محیط های بالینی است. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی حوادث شغلی در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی یزد انجام شد. روش بررسی این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی و به صورت مقطعی است که در سه بیمارستان آموزشی شهر یزد انجام شد. تعداد 186 نفر از کارکنان غیرپزشک بخش های مختلف این سه بیمارستان با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه 18 سوالی حوادث شغلی به انجام رسید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 و به کمک آمار توصیفی و آزمون های آماری من ویتنی و کروسکال والیس انجام گرفت. نتایج از بین حوادث مورد مطالعه بیشترین مواجهه کارکنان تماس پوستی با خون یا سایر مایعات بدن و کمترین مواجهه، سقوط از ارتفاع بوده است. همچنین نتایج نشان داد که بین جنسیت افراد با تعداد و نوع وقوع حوادث رابطه ای وجود ندارد؛ اما در برخی از حوادث بین تعداد وقوع و نوع حادثه با محل خدمت، سنوات خدمت، مدرک تحصیلی، شیفت کاری و نوع بیمارستان رابطه معنی دار وجود داشت(05/0>P). نتیجه گیری: با توجه به اینکه حوادث بررسی شده در هر سه بیمارستان حداقل یکبار رخ داده بودند، لزوم توجه به امر پیشگیری از حوادث، امری ضروری است. مدیریت حوادث بیمارستانی و پیشگیری از وقوع حوادث با توجه به ماهیت پیچیده بیمارستان نیاز به عزم راسخ تمامی کارکنان و مدیریت سازمان بیمارستان دارد.

مقدمه ارگونومی مشارکتی به معنای مشارکت تمام اجزای یک سازمان در توسعه و اجرای دانش ارگونومی، برای بهینه سازی شرایط محیط کار که با حمایت کامل مدیر ارشد سازمان صورت می گیرد، است. از ویژگی های ارگونومی مشارکتی این است که کارکنان بتوانند دانش ارگونومی را فراگیرند و از آن برای حل مشکلات محیط کار خود استفاده نمایند. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر پیاده سازی ارگونومی مشارکتی بر میزان رضایت شغلی در کارکنان بیمارستان شهید رجایی شهرستان فریدن صورت گرفته است. روش بررسی مطالعه حاضر به صورت مداخله ای، از نوع قبل و بعد و در بیمارستان شهید رجایی فریدن صورت گرفت. روش جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه اسپکتور شغلی صورت گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارspss25 و آزمون تی زوجی انجام شده است. نتایج نتایج نشان داد که در این مطالعه بیشترین رضایت شغلی مربوط به پاداش ها وکمترین آن مربوط به مزایای جانبی است، با توجه به میانگین نمره های به دست آمده از پرسشنامه تکمیل شده قبل و بعد از مداخله که به ترتیب 123 و 135 به دست آمده، مشاهده می شود که درمجموع بین پیاده سازی ارگونومی مشارکتی و رضایت شغلی رابطه معناداری وجود دارد (03/0p=). نتیجه گیری: دراین مطالعه از ارگونومی مشارکتی با هدف بهبود جنبه های ارگونومی استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ارگونومی مشارکتی می تواند موجب افزایش رضایت شغلی در بین کارکنان شود. به طوری که بین پیاده سازی ارگونومی مشارکتی و رضایت شغلی رابطه معنی داری وجود داشت.

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی فرسودگی شغلی بر اساس مدل عدم تعادل تلاش-پاداش و مولفه های روانشناسی مثبت نگر در پرستاران زن و روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. پرسشنامه های فرسودگی شغلی مسلش و جکسون، عدم تعادل تلاش-پاداش سیگرسیت و مولفه های روانشناسی مثبت نگر سلیگمن توسط 132 نفر از پرستاران شاغل در بخش های مختلف بیمارستان شهید رهنمون یزد، که به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شده بودند تکمیل شد. یافته های آزمون t تک نمونه ای نشان داد، میزان فرسودگی شغلی پرستاران دردو مولفه خستگی عاطفی و مسخ شخصیت، به طور معناداری در حد متوسط است، اما در مولفه عدم کارآیی فردی بالا می باشد. وضعیت عدم تعادل تلاش-پاداش، و وضعیت مولفه های زندگی معنادار و زندگی مسیولانه (به استثنای وضعیت زندگی خوشایند) به طور معناداری بالاتر از میانگین است. همچنین رابطه همبستگی بین عدم تعادل تلاش-پاداش با فرسودگی شغلی مثبت و معنادار و رابطه بین ویژگی های روانشناسی مثبت نگر با فرسودگی شغلی منفی و معنادار است. در نهایت، نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد مولفه زندگی معنادار، متغیر عدم تعادل تلاش-پاداش و مولفه زندگی مسیولانه، 45 درصد واریانس فرسودگی شغلی را پیش بینی می کنند.

مقدمه صاحب نظران شرایط فیزیکی محیط کار و فشار کار را از متغیرهای مهم موثر در رضایت شغلی می دانند. هدف از این مطالعه، بررسی رابطه شرایط فیزیکی محیط کار و فشار کار با رضایت شغلی است. روش بررسی این پژوهش، از لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع و اهداف آن، از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری آن، تمام کارکنان یکی از شرکت های پتروشیمی عسلویه در سال 1399 و تعداد نمونه 290 نفر، که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. در این مطالعه، مفهوم رضایت شغلی و اجزای تشکیل دهنده آن، از شاخصJob Descriptive Index، پرسش نامه رضامندی مینه سوتا (MSQ) و مدل ویژگی های شغلی (JCM) استخراج و برای سنجش متغیرهای شرایط فیزیکی محیط کار و فشار کاری از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و از روش های آماری توصیفی، نظیر جداول یک بعدی، میانگین و روش های استنباطی، نظیر تحلیل عاملی، ضریب همبستگی و رگرسیون بهره گرفته شد. نتایج میانگین نمره رضایت شغلی 04/67، شرایط فیزیکی محیط کار 69/40 و فشار کار 17/60 است. همبستگی بین رضایت شغلی و شرایط فیزیکی محیط کار و فشار کاری، در سطح معنی داری 01/0 به ترتیب، معادل 407/0 و 428/0-است. 496/0R= و 246/0 R2= محاسبه شد. ضریب رگرسیون نیز به ترتیب 298/0 و 321/0-است. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد نمره رضایت شغلی بالا تر از متوسط، شرایط فیزیکی محیط کار پایین تر از متوسط و فشار کار بالاتر از متوسط است. بین رضایت شغلی و شرایط فیزیکی محیط کار رابطه مستقیم و بین رضایت شغلی و فشار کار رابطه معکوس است.

مقدمه درک صحیحی از رابطه بین درک ریسک، آگاهی و رفتارهای محافظتی می تواند نقش مهمی در مدیریت ریسک شغلی داشته باشد. هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر بر درک ریسک و استفاده صحیح کارکنان از تجهیزات حفاظت تنفسی در چهار شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی بود. روش بررسی در این مطالعه توصیفی-مقطعی که در سال 1397 انجام شد، 52 کارگر از بخش های بارگیری و کنترل کیفیت 4 شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی شهر سبزوار، بجنورد، تربت حیدریه و شاهرود شرکت کردند. اطلاعات از طریق پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن نیز بررسی شد (9/0 CVI: و 92/0 CVR: و ضریب آلفای کرونباخ 73/0 تعیین شد) جمع آوری، و آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS19 و مدل های آمار توصیفی و رگرسیون خطی تحلیل شدند. نتایج بیش از نیمی از شرکت کنندگان در تمام مدتی که در معرض مواد شیمیایی بودند از وسایل حفاظت تنفسی (Respiratory Protective Devices) RPDs استفاده می کردند. در حالیکه 75٪,از آنها گزارش کردند که استفاده از RPDs کیفیت کار آنها را کاهش می دهد. در این مطالعه، رابطه معناداری بین رفتار استفاده از RPDs با آگاهی و درک خطر وجود نداشت (05/0P>). با این حال، ارتباط بین سابقه، نوع کاری و رفتار استفاده از RPDs دارای رابطه معنی دار معکوس بود (009/0 = P). نتیجه گیری: آموزش و آگاهی به تنهایی نمی تواند درک ریسک افراد و در نتیجه رفتار محافظتی آنها را بهبود بخشد. بنابراین بایستی موانع دیگر از جمله راحت نبودن وسایل حفاظت فردی تنفسی و یا تداخل آن با کارکارگر مورد ملاحظه قرار گیرد. برای دستیابی به این هدف، مسیولان ایمنی و بهداشت شرکت ها موظفند علاوه بر انتخاب صحیح این وسایل به کیفیت آن نیز توجه کنند.

مقدمه بسیاری از مشاغل نیازمند ایستادن طولانی مدت در طی انجام فعالیت می باشند به گونه ای که سبب ایجاد درد و ناراحتی در کمر، اندام تحتانی و به ویژه کف پا و در نتیجه توزیع نامناسب فشار در کف پا می شود. از این رو این مطالعه با هدف بررسی تاثیر کفپوش ارگونومیک و کفپوش رایج بر توزیع فشار کف پایی در افراد سالم انجام؛ تا بر اساس آن اثر استفاده از کفپوش ارگونومیک در مقایسه با کفپوش رایج توزیع مناسب تر و کاهش فشار وارد برکف پا مشخص شود. روش بررسی این مطالعه توصیفی-تحلیلی بروی 16 دانشجو با میانگین سنی31/7 ±, 87/27 و شاخص توده بدنی31/4±, 15/24 انجام شد، با توجه به مطالعات قبلی در مطالعات مقایسه ای و آنالیز داده های حاصل از نمونه ها پایلوت حجم نمونه با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95 درصد با روش نمونه گیری در دسترس تعیین شد. هریک از شرکت کنندگان به مدت یک ساعت در دو سطح مختلف استفاده از کفپوش ارگونومیک و سطح عادی و توزیع فشار کف پایی با استفاده از دستگاه pedar-x در حالتی که افراد داوطلب پابرهنه بودند، در 8 نقطه آناتومیکی اندازه گیری شد. داده های حاصل با آزمون های آماری تی زوجی و ویلکاکسون و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نتایج این مطالعه نشان داد کفپوش ارگونومیک به صورت معناداری باعث کاهش میانگین فشار وارد بر کف پا شده است (001/0p≤, ). همچنین اختلاف معناداری در میانگین فشار وارد برکف پا چپ و راست در نقاط مختلف آناتومیکی هنگام استفاده از کفپوش و سطح عادی وجود دارد (001/0p≤, ). نتیجه گیری: بین میانگین فشار کف پایی در کفپوش ارگونومیک و کفپوش رایج تفاوت وجود دارد. کفپوش ارگونومی نسبت به سطح زمین باعت توزیع مناسب تر، همچنین کاهش فشار وارد بر کف پا در هنگام انجام فعالیت های استاتیک می شود.

مقدمه پیشرفت سریع تکنولوژی، استفاده زیاد ازکامپیوتر و تغییر شرایط کاری باعث شده تا اختلالات اسکلتی-عضلانی یکی از مهم ترین موضوعهای سلامت شغلی در دنیای امروز شناخته شود. سندرم تونل کارپال (CTS) شایع ترین نوروپاتی فشارنده عصبی محیطی می باشد. در ایجاد این سندرم برخی فاکتورهای شغلی از قبیل کار مکرر و طولانی با دست و انگشتان تاثیر گذارند. مطالعه حاضر با هدف سنجش علایم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپالCTS و بررسی تاثیر مداخله آموزشی ارگونومی بر میزان ابتلا به سندرم تونل کارپال (CTS) در بین کارمندان بانکهای دولتی صورت پذیرفت. روش کار این مطالعه توصیفی-تحلیلی بصورت مداخله ای در سال 1397 در بانکهای دولتی انجام پذیرفت. شدت علایم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال کارمندان با استفاده از پرسشنامه بوستون بررسی گردید. نمونه هایی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند انتخاب و در مرحله بعد مداخله آموزشی ارگونومی انجام شد و بعد از 6 ماه از مداخله، سنجش علایم و وضعیت عملکردی کارمندان درخصوص سندرم تونل کارپال تعیین شد. اندازه گیری نسبت مچ دست با کولیس انجام شد. تجزیه وتحلیل پرسشنامه با نرم افزار SPSS 23 صورت گرفت، واز آزمونهای ویلکاکسون و کای دو استفاده شد. یافته ها شدت علایمCTS درنمونه ها در سطح خفیف، متوسط و شدید به ترتیب 7/6، 66/20 و 5/9 درصد می باشد. وضعیت عملکردی CTS در سه سطح خفیف، متوسط وشدید به ترتیب 6/47، 8/23و 8/4 درصد می باشد. . کارکنانی که ابعاد مچ دست بالاتر از 7/0 (wrist AP/ML)داشتند شدت علایم و اختلالات وضعیت عملکردی CTS بیشتر مشاهده شد. و همپنین یافته ها نشان داد بین دست غالب و بروز علایم CTS ارتباط معناداری وجود داشت. (p=<0. 001). نتایج مقایسه سطح شدت علایم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال در دو گروه قبل و بعد از مداخله آموزشی نشان داد که درصد شدت علایم سندرم تونل کارپال شدید و متوسط در افراد بعد از مداخله آموزشی نسبت به حالت قبل؛ به شدت علایم خفیف و بدون علایم تغییر یافته است. نتایج مقایس سطح شدت علایم سندرم تونل کارپال در بعد از مداخله آموزشی ارگونومی نشان داد که بین شدت علایم سندرم تونل کارپال در حالت قبل و بعد اختلاف معنا داری وجود دارد. شدت علایم(317/3-=z, 001/0 p=<). وضعیت عملکردی(606/3-=z p=<0. 001). نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر دررابطه با شرایطی که می تواند در کارمندان بانک منجر به سندرم تونل کارپال شود نشان داد بطور کلی هر عاملی که باعث افزایش محتویات و یا کاهش ظرفیت تونل مچ دست شود می تواند باعث شروع علایم این سندرم باشد که میزان شدت علایم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال در بین کارکنان بانک در سه سطح خفیف، متوسط و شدید مشاهده شد، بر اساس مداخله ارگونومی میزان شدت علایم و وضعیت عملکردی سندرم تونل کارپال کاهش معنی داری یافت. (0/001 > P-Value). تدوین یک برنامه مداخله ارگونومی مشخص برای بهبود وضعیت عملکردی و علایم این سندرم امری ضروریست. که شناخت درست علایم سندرم، آموزشهای لازم وتاثیر آنها و سپس طراحی یک برنامه مداخله ارگونومی مناسب مطرح می شود. می توان باستناد بر این نتایج و معیارهای ورود این مطالعه استنباط نمود که مداخله آموزش ارگونومی روشی آسان، کم هزینه و کاربردی است که می تواند بعنوان یک برنامه موثر جهت پیشبرد اهداف بهبود سطح علایم افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال مورد استفاده در بانکها قرار گیرد. پیشنهاد می گردد. استفاده توام از مداخلات مهندسی انسانی و مدیریتی به صورت ساده، کاربردی و کم هزینه و پایش مستمر نحوه صحیح اجرای این مداخلات در طی مدت زمان طولانی در سایه تعهد مدیریت و مشارکت کارکنان می تواند باعث دستیابی به نتایج مطلوبی در جهت کاهش میزان ابتلا به سندرم تونل کارپال در بین کارمندان گردد.