مطالعات جامعه شناسی
سال:1392 | دوره:5 | شماره:20 |تعداد مقالات:8

مطالعه حاضر به نقد و بررسی شکل گیری و گسترش پدیده حاشیه نشینی نوین در کلانشهر تهران از انقلاب اسلامی تاکنون و هم چنین به علل و عواملی که از بطن روابط و مناسبت های اجتماعی جامعه ایران برخاسته و با گذشت زمان، شکل ساختاری به خود گرفته است، می پردازد. بررسی اسناد و مدارک معتبر و انجام مشاهده هایی در قالب روش های اسنادی، میدانی و پیمایشی و تکنیک های جمع آوری داده ها، فیش برداری، پرسشنامه و مصاحبه، موارد آمده را به عنوان علل و عوامل حاشیه نشینی نوین در محله حصارک، واقع در منطقه 5 تهران، قلمداد می کنند:1. بیکاری، 2. نداشتن درآمد کافی، 3. فقدان امکانات رفاهی، آموزشی و فرهنگی، 4. ارزانی زمین، 5. ارزانی اجاره منزل. یافته های تحقیق حاکی از آن است که درمحله حصارک، دافعه های اقتصادی، فرهنگی و نیز جاذبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شکل گیری و گسترش این پدیده نقش چشمگیری دارند، اما دافعه اجتماعی، نقش کمرنگ تری در به وجود آمدن پدیده مذکور دارد، پس باتوجه به راهکارهای ارائه شده می توان تاحدودی مشکل های حاشیه نشینان حصارک را مرتفع سازیم: 1. افزایش سطح سواد ساکنان، 2. افزایش توان مالی ساکنان به ه مراه اشتغال زایی، 3. توجه بیشتر به طرح های محله ای و ناحیه ای، 4. افزایش میزان مشارکت در نهادهای اجتماعی محله، 5. ایجاد فضاهای فرهنگی، ورزشی، تفریحی و بهداشتی.

تحقیق حاضر به بررسی رابطه رضایت از زندگی بر نابهنجاری های اجتماعی می پردازد. جامعه آماری پژوهش را نوجوانان وجوانان پسر درگروه سنی 19-15 ساله شهرستان بیله سوار تشکیل می دهندکه تعداد آن ها 1100 نفر می باشد و از بین آن ها تعداد 180 نفر با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردید.جهت آزمون فرضیات از همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی دو متغیره استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد در حدود یک چهارم افراد مورد بررسی به نابهنجاری های اجتماعی گرایش دارند. بیشترین گرایش به مصرف دخانیات می باشد. کمترین گرایش نیز به دروغگویی است. نتایج آزمون فرضیات حاکی از تایید فرضیات مورد بررسی است. بیشترین رابطه رضایت از زندگی با هویت ملی (با بتای 0.623) و دروغگویی (با بتای -0.462) است. چنان چه نتایج به دست آمده نشان می دهد رضایت از زندگی تاثیرکاهنده بر نابهنجاری های اجتماعی دارد. رضایت از زندگی تنها از طریق دسترسی به امکانات حاصل نمی شود برقراری ارتباط صحیح و دوستانه به خصوص از سوی والدین و ابراز محبت و تامین نیازهای عاطفی آن ها می تواند تاثیر زیادی درافزایش رضایت از زندگی و در نتیجه، کاهش نابهنجاری های اجتماعی داشته باشد.

ازدواج و تاخیر آن امری اجتماعی است. شکل گیری و تغییرپذیری آن در نزد افراد، در فرایند تعامل خود باجامعه و تحت تاثیر سطوح مختلف کلان، میانی و خرد بوده است. تئوری های مطرح دراین خصوص عبارتند از: تئوری بی سامانی اجتماعی مرتن، تئوری کارکردگرایی دورکیم، تئوری مدرنیته گیدنز، تئوری مدرنیزاسیون ویلیام گود و تئوری گزینش معقولانه هکتر. این تحقیق به روش پیمایشی در بین جوانان 4020 ساله شهر تبریز انجام شده است. تعداد آن ها برابر823450 نفر بودکه بااستفاده از نمونه گیری کوکران، 280 نفر ازآنان برای مطالعه انتخاب و بر اساس نمونه گیری سهمی گزینش شده اند. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند.نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر آن است که میان متغیرهایی چون سخت گیری و انتظارات بالای خانواده ها، سطح انتظارات جوانان، بی اعتمادی اجتماعی افراد، لذت بردن از دوران تجرد، تحصیلات و جنسیت پاسخگویان، با بالا رفتن سن ازدواج ارتباط معنی داری وجود دارد. در نهایت، نتایج حاصل از رگرسیون نشان می دهد که پنج متغیر مستقل تحصیلات، سطح انتظارات، بی اعتمادی اجتماعی، سخت گیری و انتظارات بالای خانواده ها و لذت بردن از دوران تجرد می توانند 51.1 درصد از واریانس متغیر وابسته (سن ازدواج) را تبیین نمایند.

پژوهش حاضر باهدف بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با گرایش دانش آموزان به رفتارهای نابهنجار انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسط شهر اهر تشکیل می دهند که تعداد 280 نفر از آن ها به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از تکنیک پرسشنامه گردآوری شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل های دو متغیره و چند متغیره، رابطه آماری معنی داری بین متغیرهای تعهد آموزشگاهی، تعهد خانوادگی، صمیمت خانوادگی، داشتن همسالان منحرف، احساس تبعیض در مدرسه، محل سکونت، پایه تحصیلی و پایگاه اجتماعی- اقتصادی والدین پاسخگویان با متغیر گرایش دانش آموزان به رفتارهای نابهنجار وجود دارد. بر اساس ضرایب بتای استاندارد، متغیر تعهد آموزشگاهی و تعهد خانوادگی بیشترین رابطه منفی را با متغیر گرایش به رفتارهای نابهنجار داشته اند، به طوری که روی هم رفته 30درصد از تغییرات متغیر ملاک را تبیین می کنند. در کل، حدود 46 درصد از تغییرات متغیر گرایش به رفتارهای نابهنجار توسط متغیرهای مذکور قابل پیش بینی است.

ازجمله عوامل مهم و موثر در انسجام و یکپارچگی هرجامعه ای، وجود اعتماد در بین افراد و گروه های مختلف اجتماعی است. زمانی که اعتماد اجتماعی دچار فرسایش شود، نظم و انسجام اجتماعی نیز با چالش هایی مواجه می گردد. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین دین داری و اعتماد اجتماعی در میان دانشجویان شاغل به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز می پردازد. اعتماد اجتماعی با دو بعد اعتماد رقیق یا تعمیم یافته و اعتماد غلیظ یا خاص گرایانه سنجیده شده است و دین داری شامل سه بعد اعتقادی، عبادی و تشرع در نظر گرفته شده است. روش پژوهش کمی و تکنیک مورد استفاده پیمایش می باشد. بدین منظور یک نمونه 345 نفری از دانشجویان انتخاب و داده ها توسط پرسشنامه گردآوری شدند. یافته های تحقیق نشان می دهند که بین ابعاد سه گانه دین داری و نیز وضعیت تاهل با اعتماد اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.اما رابطه متغیرهای جنسیت و شاخه تحصیلی با اعتماد اجتماعی معنادار نیست. در آزمون رگرسیون سلسله مراتبی چند متغیره، متغیرهای ابعاد سه گانه دین داری و وضعیت تاهل به ترتیب وارد معادله شدند و در مجموع 15.1 درصد از واریانس متغیر وابسته یعنی اعتماد اجتماعی را تبیین کردند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین عوامل اجتماعی با میزان وجود ریسک فاکتورهای بیماری عروق کرونر قلب می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی پیمایشی و از لحاظ هدف کاربردی می باشد.جامعه آماری این تحقیق شامل مراجعه کنندگان به مرکز آموزشی درمانی و تحقیقاتی شهید مدنی تبریز می باشد که تعداد آنان 13479 نفر بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 373 نفر به دست آمد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای پاسخگویی به سوالات از شاخص های آمار توصیفی و نیز برای آزمون فرضیه ها از آزمون های T و F، آزمون همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد میزان ریسک فاکتورهای بیماری عروق کرونر قلب در بین پاسخگویان بالاتر ازحد متوسط بوده و شاخص های سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی پاسخگویان کمتر از متوسط و نیز رابطه معنی داری بین سن، الگوی تغذیه، میزان تحصیلات و نمایه توده بدنی با وجود ریسک فاکتورهای بیماری عروق کرونر وجود دارد. هم چنین نتایج به دست آمده نشان داد بین وضعیت اشتغال، درآمد، وضعیت تاهل، محل سکونت، بعدخانوار و جنس با میزان وجود ریسک فاکتور تفاوت وجود ندارد.

با نگاهی به وضعیت اقتصاد کشور بعد از انقلاب اسلامی، به ویژه دهه اخیر به نظر می رسد که ایجاد تعادل نسبی در اقتصاد ما به مساله ای مهم تبدیل شده است. تغییرات ناگهانی و نارسایی های عمیق در شاخص های مهمی چون تورم، نرخ ارز، صادرات و واردات و بیکاری، اثباتی بر این مدعا و نشان از عدم وجود سیاست های یکپارچه و استوار اقتصادی دارد که سبب شده است. این عوامل از جمله عواملی است که همواره دولت ها در صدد کنترل آن ها به منظور رسیدن به اهداف سه گانه تخصیص، توزیع و ثبات اقتصادی می باشند. در ادبیات اقتصادکلان وجود پدیده های مذکور بعنوان شاخص های بی ثباتی اقتصادی قلمداد می شوند که بر رشد و توسعه اقتصادی موثرند. این مقاله اثر شاخص های بی ثباتی بر توسعه اقتصادی ایران را طی دوره 1392-1358 با استفاده از داده های سری زمانی و مدل خود توضیح برداری (VAR) مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاصل از بررسی تاثیرپذیری توسعه اقتصادی از عوامل مذکور را مورد تائید قرار داده و توجه به این عوامل در رابطه با سیاست های تجاری و تحقق حماسه اقتصادی را روشن می سازد.

این مقاله برگرفته از پژوهشی است که با هدف بررسی و شناخت دلایل حضور مخاطبان در اجراهای تئاتر بوده که با روش پیمایش انجام شده است. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه بوده و در بین 384 نفر از تماشاگران تئاتر در سالن های تئاتر تهران از جمله تئاتر شهر، تالار وحدت، خانه هنرمندان و... توزیع شده است. نتایج حاصل از این پژوهش به شرح زیر است: مردان بیشتر به تماشای تئاتر می روند. مخاطبان تئاتر ازنظر توزیع سنی بین 16 تا 38 سال قرار دارند. افراد مجرد بیشتر به تئاتر می روند. اکثریت مخاطبان تئاتر تحصیل کرده و از طبقه اجتماعی متوسط رو به بالا هستند. مخاطبان تئاتر اغلب بدون برنامه ریزی و به همراه دوستان خود به تماشای تئاتر می روند. بیشترین منبع کسب اطلاع از تئاترها توسط مخاطبان، اینترنت و دوستان بوده است. هم چنین به ترتیب نمایشنامه نویس، کارگردان، بازیگران، سبک نمایش، طراحی صحنه، سالن نمایش و قیمت بلیط به عنوان معیارهای مخاطبان برای انتخاب یک تئاتر بوده است. با استفاده از آزمون تحلیل عاملی5 عامل برای علاقه مندی مخاطبان به تئاتر تعیین شدکه عبارتند از: 1. زنده بودن تئاتر، 2. وجود صداقت وعدم سانسور در تئاتر، 3. ویژگی های منحصر به فرد رسانه تئاتر، 4. خاص جلوه کردن مخاطبان تئاتر و 5. انگیزه و نیاز مخاطبان.