زمینه و هدف: شیوع بالای اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی لزوم ارتقاء روزافزون در روش های تشخیصی و درمانی را یادآور می سازد. در بسیاری از موارد علاوه بر موقعیت دیسک، مورفولوژی اجزاء دیگر مفصل مانند برجستگی مفصلی نیز می تواند دچار تغییر شکل شده که وجود ارتباط احتمالی میان موقعیت دیسک و مورفولوژی اجزای استخوانی مفصل می تواند جهت پیش بینی اختلالات داخلی مورد استفاده قرار گیرد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط موقعیت دیسک با مورفولوژی برجستگی مفصلی در مفصل گیجگاهی فکی با استفاده از تصاویر Magnetic Resonance Imaging (MRI) مبتلایان به TMD صورت گرفت.روش بررسی: در این پژوهش مقطعی با بررسی فایل های دیجیتال MRI، نهایتا 78 تصویر مفصل دارای کیفیت و وضوح کافی جهت بررسی تشخیص داده شدند. به این ترتیب تصاویر MRI، به منظور تعیین موقعیت دیسک (نرمال، جابجایی قدامی با برگشت و بدون برگشت و جابجایی خلفی) و مورفولوژی برجستگی مفصلی (Flattened, Sigmoid, Box) توسط 3 نفر متخصص رادیولوژی دهان فک و صورت ارزیابی شد و نهایتا موردی که حداقل توسط 2 نفر گزارش شده بود به عنوان نتیجه نهایی در چک لیست ثبت شد.در این مطالعه از آزمون Chi-Square و از تست Fisher استفاده شد.یافته ها: در این مطالعه هیچ موردی از جابجایی خلفی دیسک مشاهده نشد و به همین دلیل بررسی جابجایی خلفی دیسک از مطالعه خارج گردید. مورفولوژی برجستگی مفصلی (نوع Flattened نسبت به Sigmoid) با جابجایی قدامی دیسک با و بدون بازگشت ارتباط معنی دار آماری نشان داد (به ترتیب برای جابجایی قدامی با و بدون بازگشت با P-value برابر با 0.03 و 0.002) و تفاوت معنی داری بین مورفولوژی برجستگی مفصلی نوع Box و Sigmoid در ارتباط با جابجایی دیسک دیده نشد (P-value به ترتیب برای جابجایی قدامی با و بدون بازگشت برابر با 0.72 و 0.70). در این پژوهش هیچ تفاوت معنی داری میان جابجایی قدامی دیسک با برگشت و جابجایی قدامی دیسک بدون برگشت در ارتباط با تغییرات مورفولوژیک برجستگی مفصلی در هیچ یک از حالات مشاهده نشد.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، میان صاف شدگی برجستگی مفصلی و جابجایی قدامی دیسک ارتباط معنی داری وجود داشت.