سلامت و بهداشت اردبیل
سال:1392 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: به دلیل رشد جمعیت و افزایش نیاز به منابع آبی و همچنین توسعه صنعت این منابع تحت تاثیر آلودگی های متفاوتی قرار گرفته اند. یک دسته از این آلاینده ها ترکیبات نفتی می باشد که می تواند حاوی ترکیبات خطرناکی مانند BTEX باشد. این ترکیبات می تواند اثرات بهداشتی نامطلوب بسیاری داشته باشد.روش کار: در این مطالعه از کربن فعال به همراه فرآیند ازن زنی جهت حذف ترکیبات نفتی از نمونه های آب استفاده شد. نمونه برداری از منابع آب زیرزمینی نزدیک پالایشگاه نفت تهران انجام گرفت. دوزاژ کربن فعال برابر با 0.5، 3 و 5.5 گرم بر لیتر و مقدار جریان گاز ازن تزریقی برابر با 2.5 L/min بود. از روش سطح پاسخ بر مبنای طراحی  Box-Behnken جهت ارزیابی اثر متغیرهای مستقل بر عملکرد پاسخ (راندمان حذف ترکیبات نفتی) و همچنین پیشگویی بهترین مقدار پاسخ استفاده شد. از آنالیز واریانس (ANOVA) به عنوان روش آماری آنالیز پاسخ ها استفاده شد.یافته ها: مقدار بالای R2 (0.98) نشان می دهد که حذف COD می تواند بوسیله این مدل تعریف شود. اگر چه مقدار R2adjusted (0.96) کمتر از مقدار R2 می باشد، اما می توان استنتاج کرد که مدل، داده های آزمایشات را به صورت رضایت بخش متناسب کرده است.نتیجه گیری: استفاده از یک اکسیدان به همراه کربن فعال می تواند راندمان حذف ترکیبات آلی را افزایش دهد. در این مطالعه مشاهده شد که با افزودن کربن فعال به عنوان یک کاتالیست به همراه فرآیند ازن زنی، راندمان حذف ترکیبات نفتی به شدت افزایش می یابد.

زمینه و هدف: شناخت ارتباط عوامل تغذیه ای با پیشگیری از دیابت در حال افزایش است. یک بیمار پیش دیابتی باید برنامه غذایی مناسبی داشته باشد. هدف کلی این مطالعه تعیین تاثیر آموزش بر اساس کاربرد مدل فرانظری، به منظور ارتقاء رفتارهای تغذیه ای در افراد پیش دیابتی شهر یزد می باشد.روش کار: این تحقیق یک کارآزمایی تجربی با گروه شاهد است که برای تعیین تاثیر آموزش بر اساس کاربرد مدل فرانظری به منظور ارتقاء رفتارهای تغذیه ای کنترل کننده دیابت در نمونه ای 220 نفری تصادفی از افراد پیش دیابتی مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهر یزد انجام گرفت. جهت تحقق اهداف تحقیق، پرسشنامه ای چند وجهی متناسب با سازه های مدل طراحی شد و همراه با فرم های یادآمد 72 ساعته و بسامد غذایی توسط شرکت کنندگان قبل و بعد از مداخله تکمیل گردید.یافته ها: اندازه گیری سازه مراحل تغییر قبل از مداخله نشان داد که درصد بالایی از بیماران، 86.4% در گروه آزمون و 79.1%در گروه کنترل از لحاظ رفتارهای تغذیه ای در مراحل پیش از عمل (پیش تفکر، تفکر و آمادگی) قرار داشتند که بعد از مداخله 21.4% افراد گروه آزمون و 73.4% افراد گروه آزمون در مراحل پیش از عمل مشاهده شدند.نتیجه گیری: دیابت نوع 2 یک بحران جهانی است که سلامت و اقتصاد همه ملت ها را تهدید می کند. شواهد علمی نشان می دهد که قسمت عمده ای از موارد ابتلا به دیابت نوع 2 به وسیله اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی پیش دیابتی ها قابل پیشگیری هستند.

زمینه و هدف: رنگ ها از جمله آلاینده های اصلی موجود در فاضلاب های صنایع نساجی می باشند که به دلیل ساختار پیچیده مولکولی، غالباً سمی و سرطانزا بوده و در محیط زیست پایدار می باشند. بنابراین هدف اصلی این پژوهش مقایسه کارایی مرجان آهکی و لیکا در حذف یک Reactive orange 3R از محلول های آبی می باشد.روش کار: این مطالعه یک مطالعه بنیادی- کاربردی می باشد که در آن از مرجان آهکی و لیکا به عنوان جاذب های موثر در حذف رنگ RO3R استفاده شده است. مشخصات جاذب ها با استفاده از روش های فلورانس اشعه ایکس و پراش اشعه ایکس تعین گردید. پارامترهای مورد بررسی شامل غلظت جاذب، زمان تماس، غلظت رنگ و pH بود که در سیستم ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. همچنین داده های حاصل از ثابت تعادل با استفاده از مدل های ایزوترمی و سنتیکی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج آزمایشات نشان داد میزان جذب رنگ توسط هر دو نوع جاذب با افزایش زمان تماس و میزان جاذب افزایش می باشد، در حالی که راندمان حذف با افزایش pH محلول و غلظت اولیه رنگ کاهش یافت. مشخص گردید که در شرایط برابر با افزایش غلظت اولیه رنگ از 50 mg/L به 150 mg/L، کارایی حذف رنگ توسط جاذب مرجان آهکی 29 درصد و توسط جاذب لیکا به میزان 33 درصد کاهش می یابد. نتایج نشان داد که داده های ثابت تعادل از هر دو نوع مدل ایزوترمی تبعیت می کنند، با این تفاوت که مدل ایزوترم لانگمویر ضریب همبستگی بالاتری را (r2=0.987) نشان داد. همچنین بررسی داده های زمان- غلظت نشان داد که سنتیک حذف رنگ RO3R از هر دو نوع مدل سنتیکی شبه درجه اول و شبه درجه دوم تبعیت می کند که در این مورد نیز معادله سنتیکی شبه درجه دوم ضریب همبستگی بالاتری را (r2>0.98) از خود نشان داد.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که گرانول مرجان آهکی در حذف رنگ RO3R نسبت به گرانول لیکا کارایی بهتری داشته است. استفاده از این جاذب ها به دلیل دارا بودن دانسیته مناسب، قابلیت ته نشینی سریع و عدم باقیمانده موثر در پساب، می تواند کاربرد آسان تری نسبت به سایر جاذب ها داشته باشد.

زمینه و هدف: اعتباربخشی مقبولترین سیستم ارزشیابی است که منجر به بهبود عملکرد نظام سلامت خواهد شد. با توجه به فقدان مدل ملی اعتباربخشی در عرصه مراقبت های بهداشتی اولیه، مطالعه حاضر با هدف طراحی مدل ملی اعتباربخشی مراکز بهداشتی و درمانی روستایی صورت گرفت.روش کار: ابتدا مدل های اعتباربخشی مناسب جهت الگوبرداری شناسایی و از نظر دارابودن استانداردهای مرتبط بررسی شدند، همچنین علاوه بر مطالعه کتب مرتبط، مصاحبه های تخصصی با صاحب نظران و بررسی وب سایت های دانشگاه های علوم پزشکی کشور انجام شد. سپس استانداردهای به دست آمده از دیدگاه صاحب نظران مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: پژوهشگران، مدل های JCAHO و CCHSA را به عنوان مدل های برتر شناسایی نمودند، اما دانشگاه های علوم پزشکی فاقد استانداردهای مناسب بودند. استانداردهای به دست آمده از مجموع روش ها، با استفاده از تکنیک دلفی و در دو دور به صاحب نظران ارائه گردید. در نهایت، تمامی استانداردها پذیرش و تعداد 55 استاندارد به دست آمد.نتیجه گیری: در این مطالعه مدلی با گستره و عمق مطلوب به دست آمد و دارای بیشترین تعداد استانداردهای مربوط با مراقبت بهداشتی اولیه در سطح جهان می باشد و پژوهشگران امیدوارند که استفاده از آن در مراکز بهداشتی و درمانی روستایی، نویدبخش بهبود مستمر کیفیت باشد.

زمینه و هدف: ناراحتی های اسکلتی- عضلانی مرتبط با کار یکی از شایع ترین بیماری های شغلی در دندانپزشکان محسوب می شود. این مطالعه با هدف بررسی شیوع این اختلالات، تعیین ریسک فاکتورهای شغلی و ارائه راهکارهای کنترلی انجام گرفت.روش کار: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، 48 نفر از دندانپزشکان شهرستان سمنان در سال 1389 مورد بررسی قرار گرفتند. شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک و ریسک فاکتورهای شغلی با استفاده از تکنیک ارزیابی سریع بدن (REBA) بررسی شد. داده ها با استفاده از آزمون مجذور کای دو مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: بیش از 80 درصد دندانپزشکان در یکسال گذشته، حداقل در یک ناحیه بدن احساس ناراحتی داشته اند. شیوع ناراحتی های اسکلتی- عضلانی در افراد مورد پژوهش به ترتیب در گردن 58 درصد، مچ دست 54 درصد، کمر 46 درصد، شانه 37 درصد و پا 4 درصد بود. تفاوت معناداری در میزان شیوع ناراحتی اسکلتی- عضلانی میان دندانپزشکان زن و مرد وجود نداشت. بین میزان شیوع ناراحتی اسکلتی- عضلانی در افراد مورد پژوهش در اندام های گردن، مچ دست، کمر، شانه و پا با متغیرهای سن، مدت کار روزانه، سابقه کار و شاخص توده بدنی ارتباط معناداری مشاهده نشد. نتایج حاصل از تکنیک واکاوی پوسچر ربا نشان داد حدود90 درصد وضعیت کاری دندان پزشکی در بالای محدوده میانگین خطر قرار دارند که نیازمند اقدام اصلاحی ضروری می باشند.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اکثر وضعیت های کاری افراد مورد تحقیق نیاز به اصلاح دارد. لذا انجام مداخلات ارگونومیکی ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: سورفاکتانت ها ترکیبات شیمیایی آلی هستند که به علت کاهش کشش سطحی آب موجب افزایش قدرت پاک کنندگی آب می شوند. LAS از دسته سورفاکتانت های آنیونی است که در منابع آب های سطحی می تواند مشکلات زیست محیطی، به خصوص پدیده اتریفیکاسیون را به وجود آورد، لذا هدف از این مطالعه بررسی کارایی سیستم هوادهی گسترده در حذف آلکیل بنزن سولفونات خطی از فاضلاب شهر پاوه می باشد.روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که به مدت 12 ماه در سال 1388 انجام گرفت. نمونه برداری از سیستم در ساعت های 8 صبح، 10 صبح و 12.30 ظهر صورت گرفت. به منظور تعیین مقدار LAS از روش متیلن بلو استفاده شد. تعداد کل نمونه های برداشتی در طول مطالعه در هر یک از زمان های مورد نظر و در بخش های ورودی، خروجی و لجن برگشتی به تعداد 108 نمونه بود. کلیه شرایط نمونه برداری و انجام آزمایش ها بر اساس رهنمودهای کتاب استاندارد متد صورت گرفت.یافته ها: نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که کارایی سیستم در حذف LAS،COD و TSS در فصول گرم و در طی ماه های فروردین تا شهریور به صورت معناداری بیش از فصل سرد بود (p<0.001). مطابق نتایج، میانگین حذفLAS در فصل زمستان و تابستان به ترتیب برابر با 94.06 و 99.23 درصد به دست آمد. همچنین میزان حذف COD و TSS در فصل زمستان به ترتیب برابر با 89.1 و 72.1% و میزان حذف این پارامترها در فصل تابستان به ترتیب برابر با 91.06 و 76.36 درصد بود. علاوه بر این ارتباط مستقیمی بین پارامترهای LAS باCOD و TSS با ضریب رگرسیون برابر با R2=0.98 وجود داشت.نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت که تصفیه خانه شهرستان پاوه در حذف دترجنت های آنیونی در فصول مختلف سال دارای کارایی بالایی می باشد. به طوری که تمامی پارامترهای اندازه گیری شده در تمام فصول سال (به جز غلظت LAS در فصل زمستان) با استانداردهای مربوط به مصارف کشاورزی و تخلیه آب های سطحی مطابقت داشتند.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین موضوعات قبل از طراحی و احداث هر تصفیه خانه فاضلاب، انتخاب فرآیند تصفیه مناسب است. لذا با توجه به اهمیت کلیدی موضوع، این مطالعه با هدف ارزیابی تصفیه خانه های فاضلاب در حال بهره برداری شهرهای اردبیل، تبریز و ارومیه، و جهت اولویت بندی و انتخاب مناسب ترین فرآیند تصفیه انجام شد.روش کار: این مطالعه یک مطالعه تحلیلی- توصیفی می باشد که در سال 1391 به مدت یک سال در 3 تصفیه خانه فاضلاب اردبیل، تبریز و ارومیه انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. تعداد نمونه ها 30 نفر بود که به روش سرشماری انتخاب گردیدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Expert Choice صورت گرفت.یافته ها: در این مطالعه، بیولاک با وزن 0.421 به عنوان گزینه مناسب مشخص شد و فرآیندهای لجن فعال و لاگون هوادهی به ترتیب با وزن های 0.356 و 0.223 دراولویت های بعدی قرار گرفتند. در بین معیارها نیز معیار فنی با وزن 0.407 به عنوان موثرترین معیار در انتخاب فرآیند تصفیه تعیین شد و معیارهای زیست محیطی و اقتصادی به ترتیب در اولویت های بعدی قرار گرفتند.نتیجه گیری: با توجه به اهمیت انتخاب فرآیند تصفیه فاضلاب شهری در هدایت صحیح سرمایه های مالی و نیز دستیابی به نتیجه مطلوب، لازم است که قبل از انتخاب فرآیند مناسب تصفیه، ارزیابی فرآیندها با ضوابط مهندسی و اقتصادی صورت گیرد.

زمینه و هدف: پایش و کنترل مستمر کیفی منابع آب از ابزارهای اصلی مدیریت و حفاظت از این منابع ارزشمند محسوب می شود. رودخانه هیرو چایی از منابع اصلی تامین آب شهرستان های خلخال و کوثر می باشد. هدف از این مطالعه بررسی کیفی آب رودخانه هیرو با استفاده از شاخص کیفیت آب NSFWQIو WILCOX می باشد.روش کار: این تحقیق یک مطالعه توصیفی- مقطعی بود. در این مطالعه، پارامترهای pH، DO، BOD، TS، NO3، PO4، کدورت، دما، کلیفرم مدفوعی، هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم تعیین شدند. شاخص های استفاده شده NSFWQI و WILCOX بودند. در نهایت داده های به دست آمده با تعیین شاخص های کیفی مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: شاخص کیفی NSFWQIدر بهترین وضعیت، مربوط به ایستگاه اول با عدد 74 در بهمن ماه 1387 بوده که گویای کیفیت خوب آب در این ایستگاه است. پایین ترین مقدار شاخص مربوط به ایستگاه سوم با شاخص کیفی 53 در مرداد 1387 بود که نشان دهنده کیفیت متوسط آب در این ایستگاه می باشد.نتیجه گیری: کیفیت آب در بالا دست رودخانه (ایستگاه اول) به دلیل عدم ورود منابع آلاینده خوب بود، اما به تدریج با تخلیه فاضلاب شهر خلخال و گیوی به روخانه، کیفیت آب در پایین دست شهرها (ایستگاه دوم و چهارم) تنزل می یافت. از لحاظ طبقه بندی NSFWQI، میانگین داده های به دست آمده نشان دادند که هر چهار ایستگاه در طبقهC (متوسط) قرار داشتند.