طب پیشگیری
سال:1401 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

هدف: بیماری میاز در اثر تهاجم تخم و لارو دوبالان به بافت های زنده یا مرده میزبان ایجاد می شود. این مطالعه، مروری بر روند میاز انسانی در ایران در سال های 1392 تا 1399 و بررسی جنبه های اپیدمیولوژیک آن است. روش , ها: اطلاعات این مطالعه مروری با جست وجو در پایگاه های گوگل اسکالر، مگ ایران، اسکوپوس، ایرانین ژورنال، پابمد، ایران مدکس، آی سی اِس و سای ماگو با استفاده از کلید واژه های مرتبط در سایت مش جمع آوری شد. نقشه های پراکنش با نرم افزار Arc GIS نسخه 5/10 رسم شد. یافته , ها: تعداد 26 مورد میاز انسان از ایران، از سال 1392 تا شهریور 1399 منتشر شد که بیشترین موارد در سال 1394 با 5 مورد (26/9 درصد) بود. گروه سنی60 < سال با 10 مورد (38/6 درصد) بیشترین موارد را به خود اختصاص داد. 50 درصد از بیماران مرد و 50 درصد زن بودند. 88/5 درصد، ساکن شهر و 11/5 درصد، ساکن روستا بودند. میاز دهانی با 6 مورد (23/1 درصد) و پس از آن میاز چشم و گوارشی هر کدام با 5 مورد (19/2 درصد) بیشترین نوع بودند. گونه های مگاسفالا اسکالاریس، سارکوفاگا فرتونی، استروس اوویس، لوسیلیا سریکاتا، کرایزومیا بزیانا، اریستالیس تنکس، لوسیلیا ایلوستریس، کالیفورا ویسینا، سارکوفاگا ارگیروستوما و 2 گونه شناسایی نشده از جنس های پسیکودا و سارکوفاگا عامل بیماری گزارش شدند. گونه های لوسیلیا سریکاتا و کرایزومیا بزیانا با 7 (26/9 درصد) و 5 (19/2 درصد) بیشترین موارد را به خود اختصاص دادند. میانگین تعداد لارو خارج شده از بیماران 5/4 ±, 21/5 محاسبه شد. نتیجه , گیری: میاز یک بیماری عفونی است. بنابراین مداخلات بهداشتی در قالب افزایش سطح آگاهی جامعه جهت پیشگیری از افزایش شیوع بیماری ضروری است.

هدف: این پژوهش با هدف طراحی و برازش مدل بومی آمادگی جامعه محور دانشگاه های علوم پزشکی کشور در ارائه خدمات بهداشتی درمانی به آسیب دیدگان زلزله انجام شده است. روش , ها: این تحقیق، ازنظر هدف کاربردی و ازنظر رویکرد، کاربردی اکتشافی است. این پژوهش، در 2 فاز کلی انجام شده است: فاز 1: طراحی مدل آمادگی جامعه محور دانشگاه های علوم پزشکی کشور در ارائه خدمات به آسیب دیدگان زلزله (رویکرد کیفی: نظریه داده بنیاد)؛ فاز 2: برازش و تبیین مدل آمادگی جامعه محور دانشگاه های علوم پزشکی کشور در ارائه خدمات به آسیب دیدگان زلزله. (رویکرد کمّی: مدل سازی معادلات ساختاری). در فاز کیفی تحقیق، گروهی از خبرگان (شامل اساتید دانشگاه در حوزه مدیریت بحران، مدیران ارشد دانشگاه های علوم پزشکی، و مشاورین حوزه مدیریت بحران) به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. در این فاز از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد و این فرایند تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. در این تحقیق، 11 مصاحبه انجام شد. جامعه آماری این پژوهش در فاز کمّی، مدیران ارشد، میانی و عملیاتی دانشگاه های علوم پزشکی (50 دانشگاه) بودند که یک جامعه 500 نفری را شکل می دادند. بر اساس جدول کرجرسی و مورگان به نمونه ای 217 نفری نیاز بود که با روش نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در فاز کمّی تحقیق، پرسش نامه ای بسته و محقق ساز مشتمل بر 40 گویه بوده است که به صورت الکترونیکی توزیع و جمع آوری شد. در فاز کمّی تحقیق جهت آزمون فرضیه ها و برازش مدل بر اساس روش مدل سازی معادلات ساختاری، از نرم افزار لیزرل نسخه 8 استفاده شده است. یافته , ها: در این تحقیق مشخص شد شرایط علّی بر ضرورت آمادگی جامعه محور دانشگاه های علوم پزشکی در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در بحران زلزله (با ضریب 0/46)، ضرورت آمادگی جامعه محور دانشگاه های علوم پزشکی بر اجرای راهبردها در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در بحران زلزله (با ضریب 0/61)، شرایط محیطی بر اجرای راهبردها در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در بحران زلزله (با ضریب 0/20)، اجرای راهبردهای جامعه محور توسط دانشگاه های علوم پزشکی بر کاهش هزینه ها (با ضریب 0/55)، اجرای راهبردهای جامعه محور توسط دانشگاه های علوم پزشکی بر کاهش خسارات جانی (با ضریب 0/68) و نهایتاً اجرای راهبردهای جامعه محور توسط دانشگاه های علوم پزشکی بر توانمندی سرمایه ای اجتماعی (با ضریب 0/74) تأثیر مثبت و معنادار دارند. نتیجه , گیری: نتایج نشان می دهد بر اساس نظر کارشناسان مشارکت کننده در این پژوهش، مدل پارادایمی موردبررسی و روابط مفروض مدل از برازش لازم برخوردار است و ازاین رو می تواند الگوی مناسبی برای ارزیابی آمادگی جامعه محور دانشگاه های علوم پزشکی کشور در ارائه خدمات بهداشتی درمانی به آسیب دیدگان زلزله زدگان باشد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش تنظیم هیجان بر کاهش استرس ادراک شده، افزایش خودکارآمدی و ارتقای کیفیت خواب سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 انجام شد. روش , ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه سالمندان مبتلابه دیابت نوع 2 ساکن در جزیره کیش در سال 1400 بودند که 30 نفر از آنان به روش هدفمند انتخاب شدند و سپس به روش کاملاً تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس گروه آزمایش در معرض 8 جلسه آموزش تنظیم هیجان قرار گرفت و در 3 مرحله پیش آمون-پس آزمون و پیگیری (2 ماهه) ازطریق پرسش نامه استرس ادراک شده کوهن و همکاران، پرسش نامه خودکارآمدی شرر و همکاران و پرسش نامه کیفیت خواب پیتزبورگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل داده ها از طریق تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 26 انجام شد. یافته , ها: نتایج نشان داد اثر تعاملی گروه×زمان بر استرس ادراک شده (P=0/001, 42/062=F)، خودکارآمدی ( F= 91/845, 0/001=P ) و کیفیت خواب سالمندان (410/P=0/001, F=5) در سطح معناداری (01/0>P) معنادار است و اجرای متغیر مستقل منجر به کاهش استرس ادراک شده، افزایش خودکارآمدی و کیفیت خواب در گروه آزمایش شده است. نتیجه , گیری: براساس یافته های این پژوهش می توان از آموزش تنظیم هیجانی برای کاهش استرس ادراک شده و بهبود خودکارآمدی و کیفیت خواب سالمندان مبتلا به دیابت نوع 2 استفاده کرد.

هدف: بیماران مبتلا به ایسکمی قلبی به دلیل درگیری زیاد با روند درمانی، به تدریج دچار کاهش در پیگیری درمان و رفتارهای خودمراقبتی می شوند. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مداخله مبتنی بر نظریه انگیزش محافظت بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به ایسکمی قلبی انجام شد. روش , ها پژوهش حاضر از نوع کمی و کیفی است و در 2 مرحله اجرا شده است. مرحله اول پژوهش، به روش کیفی از نوع نظریه مبنایی صورت گرفته است. قسمت کمی نیز نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل بیماران مبتلا به ایسکمی قلبی مراجعه کننده به بیمارستان پیامبر اعظم (ع) بندرعباس در فاصله زمانی اسفند 1398 تا اردیبهشت 1399 بود. در این پژوهش 82 بیمار با روش نمونه گیری هدفمند و به روش تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل انتخاب شدند. گروه آزمایش، 6 جلسه 90 دقیقه ای آموزش مبتنی بر نظریه انگیزش محافظت (محقق ساخته) دریافت کردند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه خودمراقبتی میلر استفاده شد. داده ها به شیوه تحلیل کوواریانس چندمتغیری با نرم افزار آماری SPSS نسخه 23 تحلیل شدند. یافته , ها: نتایج نشان داد مداخله مبتنی بر نظریه انگیزش محافظت بر خودمراقبتی (0001>P؛ 0/65=Eta؛ 144/77=F) در بیماران مبتلا به بیماری ایسکمی قلبی مؤثر بوده است. بدین صورت که این مداخله توانسته به افزایش خودمراقبتی این بیماران منجر شود. نتیجه , گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که مداخله مبتنی بر نظریه انگیزش محافظت با تکیه بر آموزش تغذیه صحیح، مهارت های مراقبت از خود، افزایش آگاهی و تمرینات ریلکسیشن و تن آرامی می تواند به عنوان یک مداخله کارآمد جهت افزایش خودمراقبتی بیماران مبتلا به بیماری ایسکمی قلبی استفاده شود.

هدف: ناباروری متأثر از فاکتورهای گوناگون بوده که استعمال قلیان تشدیدکننده این مشکل است. هدف از مطالعه، بررسی اثر مصرف قلیان بر پارامترهای باروری مردان مراجعه کننده به بیمارستان امام رضا (ع) بندرعباس است. روش , ها این مطالعه مشاهده ای از نوع مقطعی بوده که بر روی 40 مرد مصرف کننده قلیان و 40 مرد بدون سابقه مصرف انجام شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری و شاخص های مایع منی تحلیل شد. آزمون های تی تست مستقل، من ویتنی و آزمون کای دو برای تعیین ارتباط پارامترهای مرتبط با ناباروری در اسپرم طبیعی و غیرطبیعی بین این 2 گروه استفاده شد. یافته , ها: یافته ها نشان داد بین 2 گروه ازنظر پارامترهای جمعیت شناختی تفاوت معنا داری وجود ندارد و مصرف قلیان در مردان جوان، شاغل و دارای تحصیلات دانشگاهی بیشتر بود. متوسط تعداد کل اسپرم، تحرک، اسپرم های پیش رونده، غیرفعال اما با حرکت پیش رونده و طبیعی در گروه مصرف کننده قلیان به ترتیب 12±, 22، 10±, 35، 3±, 6، 6±, 21، 8±, 34 درصد به طور معنا داری کمتر از گروهی است که قلیان مصرف نمی کنند. نتیجه , گیری: باتوجه به نتایج معکوس مصرف قلیان بر شاخص های باروری مردان و استعمال آن در شهر بندرعباس به عنوان یک تفریح در بین مردان، لازم است مسئولان بهداشتی آگاهی بخشی های لازم در این زمینه را انجام دهند.

هدف: استرس و اضطراب ایجاد شده به دنبال بارداری های پرخطر پیامدهای نامطلوب پری ناتال را به همراه دارد. شناسایی پیش بینی کننده های تأثیر گذار یکی از مهم ترین جنبه های محافظتی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین استرس درک شده و عوامل پیش بینی کننده آن در زنان باردار مبتلا به فشار خون بارداری انجام شد. روش , ها پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی است که در سال 1400 بر روی 100 زن باردار مبتلا به فشار خون بارداری در شهر تبریز انجام شد. روش نمونه گیری به صورت دردسترس بود. داده ها با استفاده از پرسش نامه های مشخصات جمعیت شناختی-مامایی، استرس درک شده و حمایت اجتماعی به روش خودگزارشی تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و آزمون های آماری کروسکال والیس و من ویتنی و رگرسیون خطی چند متغیره انجام شد. 05/0>P معنا دار در نظر گرفته شد. یافته , ها: میانگین و انحراف معیار سن و تعداد بارداری شرکت کنندگان به ترتیب 4/38±, 28/67 و 0/822±, 2/30 به دست آمد. تحصیلات مادر، جنسیت نوزاد، مشکلات قبلی بارداری (0/001>P)، تعداد بارداری (0/037=P) و حمایت اجتماعی (0/002=P)، پیش بینی کننده استرس درک شده بودند. از بین این متغیرها تجربه مشکلات در بارداری قبلی (300/0=β, ) و حمایت اجتماعی درک شده (0/273-=β, ) بالاترین تأثیر را بر استرس درک شده داشتند. حمایت اجتماعی درک شده بدون برخورداری از تأثیر غیر مستقیم، بیشترین تأثیر را (0/273-) بر میزان استرس درک شده داشت. نتیجه , گیری: باتوجه به نمره بالای استرس درک شده در زنان باردار مبتلا به فشار خون، توجه به منابع مناسب جهت تأمین حمایت اجتماعی ضروری است. علاوه بر این استفاده از راهبردهای سازش یافته مقابله ای در برابر مشکلات بارداری جهت کاهش استرس آنان منطقی به نظر می رسد.

هدف: ارزیابی ویژگی های عمومی و تظاهرات آدنوکارسینوم پانکراس در افراد مبتلا به این بیماری در پیشنهاد متغیرهای احتمالی برای بروز آدنوکارسینوم پانکراس اهمیت ویژه ای دارد. این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های عمومی و تظاهرات بیماری در افراد ابتلا یافته به آدنوکارسینوم پانکراس انجام شد. روش , ها مطالعه از نوع گذشته نگر بوده و بر روی 600 بیمار مبتلا به آدنوکارسینوم پانکراس مراجعه کننده به بیمارستان فیروزگر تهران در سال 1399 انجام شد. تظاهرات بیماری و متغیرهای عمومی شامل سابقه فامیلی و شخصی بیماری، سابقه اجتماعی و گروه خونی بیماران از پرونده آن ها استخراج شد. سپس این اطلاعات به صورت توصیفی ارزیابی شد. یافته , ها: میانگین سنی بیماران 13/31±, 62/02 بود که 58/7 درصد مرد و 41/3 درصد زن بودند. شایع ترین محل آدنوکارسینوم در سر پانکراس (65/2 درصد)، شایع ترین گروه خونی +O (9/5 درصد) و عمده علائم و تظاهرات بیماری شامل درد شکم (75/3 درصد) بوده است. از بین عوامل خطر، بیشترین میزان شیوع را مصرف سیگار، سابقه سایر سرطان ها در خانواده، مصرف تریاک، دیابت، فشار خون بالا، سابقه سنگ کیسه صفرا و سابقه کوله سیستکتومی داشته است. همچنین کمترین میزان شیوع را سابقه سنگ مجاری صفراوی خارج کبدی، سابقه کلانژیت اسکلروزان اولیه، سابقه هپاتیت های ویروسی، مصرف متادون، الکل و سابقه پانکراتیت تشکیل داده اند. همچنین نتایج مشخص کرد در هیچ کدام از مبتلایان به آدنوکارسینوم پانکراس، سابقه بیماری التهابی روده و پولیپ کیسه صفرا نداشتند. نتیجه , گیری: نتایج مطالعه ما مصرف سیگار، سابقه خانوادگی سایر سرطان ها، مصرف تریاک، سابقه دیابت نوع 2 و سابقه فشار خون بالا را به عنوان شایع ترین عوامل خطر اثبات شده در بیماران مبتلا به آدنوکارسینوم پانکراس وارد شده در این مطالعه معرفی می کند.

هدف: تحقیق حاضر با هدف تعیین تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر فعالیت فیزیکی در زنان دارای اضافه وزن و چاق مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهرستان میناب طراحی و اجرا شد. روش , ها پژوهش حاضر یک مطالعه مداخله ای از نوع نیمه تجربی است که در بین 220 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انجام شد. اطلاعات به وسیله پرسش نامه محقق ساخته دو قسمتی و 4 جلسه آموزشی 45 دقیقه ای با پیگیری 3 ماهه برگزار شد. اطلاعات ازطریق نرم افزار SPSS نسخه26 و با استفاده از آزمون های آماری تی زوجی، تی مستقل، آزمون کای اسکوئر و مک نمار تجزیه وتحلیل شدند. یافته , ها: نتایج حاصل از مداخله آموزشی نشان داد قبل از اجرای مداخله آموزشی ازنظر میانگین نمره آگاهی، میانگین نمره مقدار انرژی مصرفی برکیلوکالری/کیلوگرم بر ساعت و میانگین نمره سازه های مدل اعتقاد بهداشتی بین 2 گروه آزمایش و کنترل اختلاف آماری معنا داری وجود نداشت، اما 3 ماه پس از مداخله ازنظر میانگین متغیرهای مذکور بین گروه های آزمایش و کنترل اختلاف آماری معنا دار مشاهده شد. قبل از مداخله در گروه آزمایش 2/7 درصد دارای فعالیت فیزیکی مناسب بودند و بعد از مداخله، 20 درصد دارای فعالیت فیزیکی مناسب بودند و این تفاوت ازنظر آماری معنا دار بود (P<0/001)؛ درحالی که در گروه کنترل قبل از مداخله 3/6 درصد دارای فعالیت فیزیکی مناسب بودند و بعد از مداخله 8/1درصد دارای فعالیت فیزیکی مناسب بودند (P=0/005). نتیجه , گیری: بر اساس نتایج مطالعه، مداخله آموزشی بر مبنای الگوی اعتقاد بهداشتی می تواند سبب افزایش فعالیت فیزیکی و بهبود سازه های الگو در زنان دارای اضافه وزن و چاق مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهرستان میناب شود.