مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی(مطالعات راهبردی جهانی شدن)
سال:1395 | دوره:6 | شماره:21 |تعداد مقالات:17

قرن بیست ویکم، قرن مواجه با جریان عظیمی از رقابت در بازارهای ملی و بین المللی، تغییر شیوه ی زندگی، ظهور مسایل جدید در عرصه های اجتماعی و سیاسی و نیز بروز مسایل زیست محیطی می باشد که همه این موارد سازمان ها را مجبور نموده اند تا در قبال دنیای متلاطم، پیچیده و تهدیدکننده ی پیرامون خود حساس بوده و واکنشی در خور توجه نشان دهند. بیش از هر زمان دیگر، سازمانها بایستی سیستمی را برای پیش بینی مسایل نوظهور و نیز نشان دادن واکنش مؤثر و فعال به این مسائل، در خود تدارک و تعبیه ببینند. همانطور که عنوان شد سازمانها برای انجام امور روزمره و نیز دست زدن به ابتکارات و نوآوری ها، ناگزیر از آگاهی هر چه بیشتر و سریع تر نسبت به ماهیت محیط کنونی و آینده ی پیش روی خود می باشند. در میان تکنیک های مختلفی که برای این منظور وجود دارد می توان به تکنیک پویش محیطی اشاره نمود. پویش محیطی بستر بروز و تجلی توانمندی های سازمان می باشد و فرصت ها، منابع، تعاملات و سایر شرایط و زمینه های بقاء و نوآوری را برای سازمان فراهم می سازد. پویش محیطی به زعم برخی صاحبنظران، مساله اصلی مدیران ارشد در بسیاری از سازمانهای امروزی می باشد. اهداف نظام پویش محیطی به صورت کلی شامل پیگیری اتفاقات و روندهای علمی، فنی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مهم برای سازمان، تعیین فرصتها و تهدیداتی که هر یک از این روندها برای سازمان به ارمغان می آورند.

مفهوم «مسائل بدخیم » از دهه 1970 در ادبیات علوم اجتماعی، اقتصادی و مدیریت به کار برده شده و پس از آن به شدت گسترش یافته است. برخی از عمده ترین مسائل سیاست عمومی در ایران کم و بیش به مسائل بدخیم شباهت یافته اند. مسائلی نظیر محیط زیست و آب، نظام بانکی، نظام مالیاتی، وضعیت صندوق های بازنشستگی و خروج از رکودبه درجاتی شباهت های جدی به مسائل بدخیم دارند. ادبیات و دانش تولید شده در زمینه مسائل بدخیم می تواند به بهبود درک ما از سیاست عمومی در این عرصه کمک کند. جست وجوی ساده بانک های اطلاعاتی نشان می دهد متونی انگشت شمار درباره مسائل بدخیم به فارسی موجود است و اصلی ترین کتب و مقالات در این عرصه به زبان فارسی برگردانده نشده اند.

از آنجایی که جامعه شهری، سیستمی پویا، پیچیده و با عدم قطعیت های زیادی است، نمی توان انتظار داشت با رویکردی صرفا عقلائی و بر پایه فرایندهای خطی برای آن برنامه ریزی نمود. این پژوهش با تحلیل سیستمی و با تاکید بر ضرورت شناسائی عوامل موثر بر راهبرد سیستمی، در پی استخراج ساختارهای شکل دهنده سیستم ها برای برنامه ریزی توسعه در سطح محله ای است. از نظر ماهیت، پژوهشی شناختی است و داده های مورد نیاز پژوهش شامل داده های کتابخانه ای و اسنادی، نتایج ادراک ساکنین و نظرات تصمیم سازان در امور مدیریت شهری است. با استفاده از روش تحلیل اثرات متقاطع و بر اساس ضریب اهمیت و همچنین عدم قطعیت آنها، همبستگی این عوامل با توسعه محله مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد، از میان 30 عامل بررسی شده، چهار عامل نقش و عملکرد فرامحلی محله سنگلج و نبود محرک های نوسازی و فرسودگی بافت، عدم امنیت فضای محله و نبود خدمات تفریحی و رفاهی مناسب جهت گذران اوقات فراعت ساکنان بالاترین اثرگذاری و اثر پذیری را بر سیستم دارند. این عوامل محورهای اصلی شکل دهنده سناریوهای توسعه آتی محله سنگلج را تشکیل می دهند. نگارندگان این مقاله معتقدند فرایند آینده پژوهی مطرح در این پژوهش، در مقایسه با فرایندهای کنونی برنامه ریزی استراتژیک، بر پایه ارائه آلترناتیوهای ذهنی و بدون در نظر داشتن زمینه ها و عوامل کلیدی موثر بر ساختارهای هدایت کننده و اثر گذار بر محیط برنامه ریزی، درجه بالائی از واقع گرائی، پاسخگویی و انعطاف پذیری را دارد.

دستیابی به حکمرانی خوب و استقرار نظام تدبیر در حکومت، به یکی از مهم ترین مقاصد در جوامع و دولت ها تبدیل شده است. دستیابی به این مهم تا حد زیادی نیازمند تخصیص بهینه منابع به اهداف مرتبط با آن است. نظام بودجه ریزی بدان جهت که ابزاری برای تخصیص بهینه منابع مادی به سیاست ها و برنامه های هر کشور است، اهمیت غیرقابل انکاری در دستیابی به این مقصود دارد. بر این اساس، در پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و تبیین مشخصات و مؤلفه های سیاست گذاری نظام بودجه ریزی خوب برای کشورمان هستیم که ارتقادهنده حکمرانی خوب باشد. مؤلفه هایی که در صورت انجام اصلاحات و حصول به آن ها در سیاست گذاری بودجه ای، زمینه تحقق حکمرانی خوب کشور را فراهم می آورد. برای تحقق این هدف، از روش تحقیق کیفی تحلیل تم بهره جسته ایم که با استفاده از آن، از سه منبع ادبیات نظری، مصاحبه با خبرگان و مطالعه تطبیقی کشورهای منتخب، مختصات سیاست گذاری نظام بودجه ریزی خوب را در قالب 8 مقوله و 61 تم مربوطه، استخراج و تبیین نموده ایم.

بحران های مالی به طور عام و بحران بانکی به طور خاص پدیده ای رایج و فراگیر در کشورهای توسعه یافته و کشورهای درحال توسعه هستند. این مقاله ضمن تعریف بحران بانکی و گزارش میزان شیوع آن در ادوار مختلف، سیاست های پولی و مالی که در کشورهای مختلف برای مقابله با بحران های بانکی اتخاذ شده را تشریح کرده و نشان می دهد که در افق زمانی کوتاه مدت و بلندمدت گزینه های مختلفی پیش روی سیاستگذاران قرار دارد. این سیاست ها شامل ممانعت از تبدیل سپرده ها (از بلندمدت به کوتاه مدت) یا ممانعت از خروج سپرده، سهل گیری نسبت به مقررات کفایت سرمایه، کمک نقدینگی اضطراری، تضمین دولتی سپرده ها، سیاست های معطوف به سازمان دهی مجدد بخش بانکی (و مالی) و سیاست ناظر بر تأمین سرمایه برای بانک ها می شود. در ادامه نقش سیاست مالی در کنار سیاست پولی در مقابله با بحران بانکی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت در مورد اثربخشی این سیاست ها و همچنین رابطه بده بستان میان آن ها نکاتی را بیان می کند.

امروزه یکی از مهم ترین دغدغه های مدیران و برنامه ریزان کلان کشورها در بسیاری از نقاط دنیا تامین زیرساخت ها و بویژه تامین آب بوده که با توجه به کمبودهای شدید در بخش های مختلف منابعِ تامین، انرژی و اعتبارات یک عامل محدودکننده برای توسعه محسوب می شود. تامین نیازهای آبی برای مصارف مختلف در ایران از اساسی ترین چالش های پیش رو است. بر این اساس تامین آب از نقاط مختلف و اجرای پروژه های گوناگون، از راهکارهای جاری جهت رفع این چالش در کنار مدیریت غیر سازه ای بوده و میزان زیادی از اعتبارات و بودجه های ملی را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر دشت مشهد به لحاظ تأمین آب در حوزه آب های زیرزمینی و آب های سطحی دچار مشکل شده است. نشست زمین و کاهش حجم آبخوان دشت مشهد در کنار افزایش جمعیت این شهر، به همراه ورود زائران داخلی و خارجی و مهاجرت به این شهر در سال های اخیر بر مشکلات تأمین آب شهر مشهد افزوده است. در این مقاله به صورت موردی به چالش ها و فرصت های طرح های تامین آب مشهد پرداخته شده است و همچنین روش منسجمی جهت ارزیابی ریسک ارائه شده است. به همین منظور در بخش اول مقاله، بر اساس روش بارش افکار، عوامل مخاطره آمیز در گزینه های تامین آب مشهد بررسی و متوسط ریسک هر کدام از گزینه ها محاسبه شده است. نتایج نشان داد، گرچه کمترین مقدار متوسط ریسک مربوط به گزینه انتقال آب از هزار مسجد است؛ اما از دیدِ کارشناسان گزینه انتقال پساب از غرب مشهد دامنه امکان بروز ریسک کمتری را نسبت به سایر گزینه ها دارا است. در واقع این نتایج نشان می دهد، استفاده از دامنه امکان ریسک برای اولویت بندی گزینه ها (اتخاذ تصمیمات مدیریتی) می تواند بسیار مفید واقع شود. همچنین در انتهای مقاله گزینه های مختلف بر اساس پارامتر قیمت تمام شده پروژه، حجم انتقال آب هر پروژه، ریسک و ضریب بازچرخانی آب مجدداً اولویت بندی شده اند.

هدف این مقاله ارائه انگاره ای نو برای قدرت است. این انگاره از بعد مکانی محدود به حوزه های انتخابیه نمایندگی مجلس است و جورچین های قدرت را ترسیم می کند؛ این تعریف از قدرت معطوف به ارتباطات سیاسی است و اگرچه از قدرت متکثر سخن می گوید اما با قدرت شبکه ای متفاوت است. کمیاب ترین منبع جامعه یعنی قدرت که خود می تواند ازنظر بازیگران سیاسی پیام ارتباطاتِ پنهان باشد جورچین هایی متفاوت دارد. در این روبیک بهم ریخته، اشخاص به عنوان اضلاع قدرت و نماینده گروه ها و سازمان هایی هستند که قدرت را چیدمان می کنند. سطوح این روبیک از دیدگاه این مقاله عبارت اند از: 1. ادارات دولتی و نیروهای انتظامی و امنیتی 2. نیروهای نظامی سپاه و ارتش 3. سازمان ها و ترجمان های تابعه قوه قضاییه ازجمله دادگستری و دادستانی 4. نماینده مجلس 5. امام جمعه به عنوان نماینده ولی فقیه 6. مردم و 7. فرمانداران به عنوان گشتاور یا محور روبیک. این مقاله به این پرسش پاسخ می دهد که ارتباطات سیاسی بازیگران به عنوان سطوح قدرت، چگونه انگاره مکعب روبیک را شکل می دهند؟ این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی در پژوهش به این نتیجه رسیده است که الگو قدرت در حوزه های انتخابیه نمایندگی مجلس از انگاره مکعب روبیک پیروی می کند سطوح این انگاره در تقسیم قدرت به تبع خواسته و داشته هایشان جورچین هایی متفاوت می آفرینند و خانه کوچک در هر سطح می تواند در سطحی دیگر جایی داشته باشد و معادلات را پیچیده تر کند. ویژگی متمایز این انگاره برای قدرت افزودن بعد فضایی و عمق ارتباطی به آن، چرخش خانه های سطح به عنوان داشته ها و بده بستان میان سطوح قدرت در راستای خواسته ها است.

امروزه رویکرد پیروی از روندهای جهانی شدن به دلیل تناقضات موجود در آن کمتر مورد پذیرش جوامع و کشورها قرارمی گیرد. درواقع با تشدید چالش هایی چون گسترش فقر، توسعه نیافتگی، جرم، آلودگی زیست محیطی، نزاع های قومی و مذهبی، جنگ و درگیری در مناطق مختلف جهان، نقش و جایگاه بازیگران محلی و بویژه شهرها هم ازلحاظ مکان فعالیت های اجرائی و هم ازلحاظ پتانسیل های نهفتة نهادها و انجمن های جامعه مدنی واقع در آنها درکنار سایر بازیگران غیردولتی موردتوجه جدی قرارگرفته است. این رویکرد جدید، تحت عنوان «جهانمحلی سازی» مطرح شده است که بعنوان رویکردی ترکیبی از دو پدیده و فرایند محلی سازی و جهانی شدن مطرح است که درآن بازیگران محلی می توانند نقش مهم و موثری در مقابله با چالش های منطقه ای و جهانی همچون پیشگیری و مدیریت جنگ و منازعات، به جریان انداختن مذاکرات صلح، تلاش برای گسترش توسعه پایدار و کاهش فقر، افزایش همگرایی بین قومیت ها و ملت ها و مبارزه با بحران های زیست محیطی درمقیاس منطقه ای و جهانی داشته باشند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به منابع معتبر بدنبال پاسخ به این سوال است که براساس رویکرد جهانمحلی سازی، نقش آفرینی بازیگران سطوح محلی نیاز به چه بستر ها و عواملی دارد و جهانمحلی سازی چه آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی دارد؟ نتایج پژوهش نشان می دهد این رویکرد به شرط رعایت ملاحظات و الزامات اجرایی آن که شامل مواردی چون اصلاح دیپلماسی سنتی، تمرکز بر مسائل فرهنگی، حکمروایی شهری، دموکراسی و جامعه مدنی، مدیریت منابع و مکانیزم های مالی می باشد؛ می تواند در فراگیرتر شدن و یکپارچه سازی توسعه، صلح و امنیت و ایجاد فضای اقتصادی و سیاسی باثبات تری در سطح جهان نقش مهمی داشته باشد.

نسبت منطقه گرایی و جهانی شدن از مسائلی است که طی سال های اخیر مورد توجه متفکران قرار گرفته است. یکی از مناطقی که از پتانسیل همگرایی منطقه ای برخوردار است آسیای مرکزی است. فروپاشی ابرقدرت شرق و استقلال کشورهای آسیای مرکزی را می توان به عنوان عصری نوین در این منطقه تلقی کرد که آنها را در معرض فرایندهای جهانی شدن قرار داد. در این میان ایران با توجه به ارتباطات تاریخی و قرابت جغرافیایی و فرهنگی با جمهوری های آسیای مرکزی، فرصت مناسبی را برای توسعه روابط با این کشورها بدست آورده است. البته کشورهای دیگر نیز تلاش می کنند تا نفوذ خود را در آسیای مرکزی گسترش دهند. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که چگونه ایران و جمهوری های آسیای مرکزی می توانند نوعی جامعه بین الملل منطقه ای را تشکیل دهند؟ فرضیه ای که در پاسخ به پرسش بالا مطرح می شود این است که ایران و آسیای مرکزی از یکسو با تکیه بر زمینه ها و همگرایی های تاریخی(روابط گماین شافتی) و از سوی دیگر با طراحی روابط کارکردی(گزلشافتی) نوعی جامعه بین الملل منطقه ای را تشکیل می دهند. فرضیه بالا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد آزمون قرار می گیرد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که با توجه به روابط فرهنگی ایران و جمهوری های تازه استقلال یافته که ریشه در تاریخ کهن این کشورها دارد و همچنین افزایش روابط کارکردی ایران و پنج کشور آسیای مرکزی پس از استقلال این جمهوری ها می توان نتیجه گیری کرد که ایران و جمهوری های آسیای مرکزی از توانایی بالقوه لازم برای تشکیل جامعه بین الملل منطقه ای برخوردار هستند.

فعال شدن گسل های هویتی در جهان توسعه یافته مسأله جدایی طلبی را به مسأله ای بین المللی مبدل ساخته که از این پس باید از جهانی شدن استقلال طلبی سخن به میان آورد. در سال های اخیر دو گرایش گریز از مرکز در دو سطح تحلیل منطقه ای(واگرایی در اتحادیه اروپا) و دولتی(استقلال خواهی در سطح واحدهای عضو اتحادیه اروپا)به شکل برجسته ای ذهن سیاستمدارن، محققین و صاحبنظران مباحث هویتی را درگیر خود ساخته است. در این مقاله با طرح این پرسش که محرک ها و علل اصلی فعال شدن گسل های هویتی در اروپا چیست؟ ، سعی می شود با مطالعه تطبیقی دو مورد از گرایشات استقلال طلبانی در اسکاتلند و کاتالونیای اسپانیا، با اقتباس از نظریه محاسبه عقلانی، به وارسی این فرضیه پرداخته شود که محدودیت های اقتصادی ناشی از بحران های مالی و اقتصادی در غرب، اصلی ترین علت فعال شدن گسل های هویتی، بسیج قومی وسیاسی شدن تعلقات قوم گرایانه و گرایشات واگرایانه در اروپا است. داده های گردآوری شده از دو مطالعه موردی صورت گرفته موید این نکته کلیدی است که در هر دو منطقه مذکور، وضعیت و شاخص های اقتصادی نسبت به سایر مناطق هر دو کشور اسپانیا و بریتانیا، از شرایط مطلوب تری برخوردار است. بر این اساس، ظهور تمایلات جدایی طلبی در این مناطق برخلاف آنچه که در بسیاری از نظریات محلل تجزیه طلبی تأکید می شود نه ناشی از فقر و برخورداری کمتر آنها از مناطق دیگر، بلکه بالعکس است.

ناکامی لندن در دستیابی به اهداف سیاست خارجی از مجرای کنسرت اروپا، بازاندیشی در رویکرد های همکاری با قدرت های بزرگ به مثابه برآیند انفعال جامعه ملل و تنزل سطح قدرت بریتانیا از موقعیت ابرقدرتی و امپریالیستی به قدرت بزرگ منجر به گشت و بازگشت رفتار رأی دهی بریتانیا در شورای امنیت سازمان ملل گردیده است. رهایی از قید ایده آلیسم و تقلیل سطح و کیفیت نمایندگی لندن در شورای امنیت بر اساس منطق نظام پسااستعماری در عصر جنگ سرد و سمت گیری پراگماتیستی سیاست های رفتاری در نظام بین المللی نوین، رفتار رأی دهی بریتانیا را دوچندان مقرون به تحلیل می نماید. بدین ترتیب، فهم رفتار رأی دهی بریتانیا در شورای امنیت به عنوان اهتمام اصلی پژوهش جاری می باشد. تلاش برای تأمین منافع ملی در سطح خرد، میانی و کلان بر اساس مکانیسم کنش گرایی حداکثری و مدیریت جهانی و بین الملل گرا به مثابه فرضیه اصلی پژوهش می باشد. به بیان دیگر، سنتز انترناسیونالیسم لیبرال و آتلانتیسم به عنوان منبع اصلی رفتار رأی دهی لندن در شورای امنیت تلقی می شود. پژوهش جاری با روش شناسی تحلیلی-تطبیقی و تز امنیت و مسئولیت جمعی به آزمون فرضیه حاضر می پردازد.

بیش از 100 سال از کشف نفت در ایران می گذرد و اگرچه این صنعت نقشی تعیین کننده در اقتصاد کشور دارد، ایران هیچگاه در میان توسعه دهندگان تکنولوژی های صنعت نفت جهان نبوده است. این در حالی است که کسب و کار کشورها و شرکت های مطرح بین المللی نفت و گاز مبتنی بر توانمندی فنی و مهندسی و زیرساخت های قوی تکنولوژیکی است و نه صرفا فروش نفت خام. روش مطالعات تطبیقی یکی از روش های تشخیص نقاط ضعف جهت دستیابی به توانمندی فناورانه می باشد که در این نوشتار از آن استفاده شده. بنابراین، در این مقاله با رویکرد تاریخی و تحلیلی به بررسی روند توسعه تکنولوژی در صنایع نفت ایران و نروژ پرداخته شده و با توجه به موضوعاتی از قبیل: بهره برداری از پتانسیل موجود در صنایع در بدو تولد صنعت نفت، نقش و سیاست گذاری های دولت در ایجاد ساز و کارهای نهادی موثر در صنعت نفت، ایجاد ظرفیت های جذب تکنولوژی، انجام تحقیق و توسعه در صنعت نفت، ایجاد دانش توسط شرکت های پیمانکار نفتی، انتقال و توسعه تکنولوژی از طریق ساخت در صنعت نفت در چارچوب مطالعه تطبیقی بین این دو کشور؛ پیشنهاداتی به منظور بهبود توسعه تکنولوژیک صنعت نفت در ایران و به منظور افزایش مزیت رقابتی ارائه می گردد.

چکیده: فارسی زبان ملی و رسمی ایران و از مهم ترین عناصر فرهنگی زندگی ایرانیان است. زبان و خط فارسی در عصر جدید با چند مسئله ی عمده روبروست. رواج نیافتن بسیاری از واژه های نوساخته، پراکندگی رسم الخط، دشواری های مربوط به گسترش زبان فارسی در جهان، و اُفت مهارت های نگارشیِ ایرانیان به ویژه نسل جوان از مهم ترین مسائل زبان فارسی امروز است. برای برطرف ساختن این مشکلات، چاره هایی اندیشیده شده است که از جمله ی آن ها تأسیس نهادهایی همچون فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بنیاد سعدی، و فعالیت های تصمیم گیرندگان و پژوهندگان این نهادها است. گرچه چاره اندیشی ها تاحدودی موجب رفع بعضی مشکلات شده است، اما پاره ای ضعف ها و کاستی ها همچنان برجاست. سیاست گذاری کمک می کند کارهای صورت گرفته ارزیابی شود، ضعف ها و مشکلات شناسایی و راهکارهای تازه و کارآمد برای برطرف ساختن آن ها به سیاست گذاران عرضه شود. در این مقاله، چند راهکار سیاستی کلّی و ساده اما کلیدی برای بعضی از مشکلات زبان فارسی در حوزه ی واژه گزینی، گسترش زبان فارسی، مهارت های نگارشی و دستور خط فارسی عرضه شده است.

توسعه صنعت نفت و نقش آن در پیشرفت ایران یکی از مهمترین پرسشهایی است که شاید بیشتر از پاسخ آن، نحوه تحقق آن مورد سوال است. این مقاله به دنبال بررسی بخش بالادستی صنعت نفت و چالشها و آسیبهای توسعه این بخش از صنعت است. در این مقاله سه هدف برای صنعت بالادستی نفت معرفی شده است: نفت به عنوان موتور محرکه پیشرفت، ایجاد شرکتهای نفتی بین المللی، تولید نفت و گاز به ویژه از میادین مشترک. ظرفیتهای کشور برای تحقق این اهداف در چهار دسته توانمندی های درون شرکتی شرکتهای داخلی، زیرساختهای قانونی و سیاستگذاری، ظرفیتهای تعامل با شرکتهای خارجی و ظرفیتهای حقوقی قراردادی معرفی شده اند. چالش موجود برای تحقق اهداف فوق عبارتند از چالشهای مرتبط با برنامه ریزی، چالشهای مرتبط با ساختار حاکمیتی، توانمندی شرکتهای داخلی، سرمایه انسانی و تحریمها و تعامل با شرکتهای خارجی. پیشنهادهای سیاستی نیز در در هشت دسته پیشنهادهای ساختاری، پیشنهاد برنامه جامع، شناخت و بررسی توانمندی های داخلی، تعامل با شرکتهای خارجی، تعامل با شرکتهای داخلی، زیرساختها، توصیه های کلی و توجه به سایر حوزه ها تبیین شده است.

این مقاله استدلال می کند که اهمیت راهبردی منابع نفتی در سطح جهانی و داخلی کاهش یافته است و به این ترتیب نفت دیگر کالایی به اندازه گذشته مهم نیست. افزایش مقاومت اقتصاد ملی و جهانی نسبت به تغییرات عرضه نفت ایران از نشانه های این تحول است. تحولی دیگر افزایش خطر کاهش غیرمنتظره تقاضای نفت است، خطری که سایه آن همواره در سال های اخیر بالاسر این صنعت احساس شده است. درواقع نگرانی از امنیت عرضه در دهه های اخیر کم رنگ و نگرانی از امنیت تقاضا برجسته شده است. مفهوم اوج نفت نیز در این راستا بررسی و نظریه تازه ای درباره آن پیشنهاد شده است، نظریه ای برای یک تغییر پارادایم درباره این مفهوم و عطف توجه از ایده اوج عرضه به ایده اوج تقاضا. در نتیجه این تحولات تا حدود زیادی اهرم نفت به مثابه ابزار اعمال اراده سیاسی را از دست عرضه کنندگان خارج و به دست مصرف کنندگان سپرده است همچنین امنیت بلندمدت اقتصادی تولیدکنندگان و آینده بازار نفت ایشان را به چالش کشیده است. اما از سویی دیگر کشورهای داری منابع نفت ارزان را در مزیت رقابتی قرار داده است. این مقاله پیشنهادهایی برای این وضعیت تازه دارد.

انرژی یکی از عوامل اصلی توسعة هر کشور محسوب میشود و تعیین و اجرای راهکارهای مناسب در کلیة حوزه های مربوط به انرژی تسهیل کنندة توسعة پایدار در کشور خواهد بود. یافتن راهکارهایی برای بهبود سبد حامل های انرژی در بخش حمل و نقل، به عنوان پر مصرف ترین بخش های انرژی کشور امری ضروری است. در این رهگذر استفاده از ابزار و چارچوب های سیاستگذاری نوین، که شرایط توسعه پایدار را مهیا می سازد پسندیده و مفید به نظر می رسد. توسعه پایدار بر سه ستون جامعه، اقتصاد، و محیط زیست استوار است، این نوشتار ضمن توجه به پیوستگی انرژی های مورد استفاده در بخش حمل و نقل از یک سو و پایداریِ توسعه کشور از سوی دیگر، بر لزوم تدوین سیاست گذاری کلان در این بخش تاکید می کند. علیرغم تشکیل نهادهایی در کشور برای سیاست گذاری در حوزه های انرژی و حمل و نقل مشاهده می شود اولاً نسبت به ارکان سه گانه توسعه پایدار کم توجهی شده است و ثانیاً نقش سیاست گذاری کلان به عنوان موضوعی راهبردی در دورنمای این نهادها به قدر کفایت استوار و سازمان یافته نیست. از این رو این نوشتار پیشنهاد تاسیس نهادی موقت تحت نام کارگروه های مطالعاتی را به وزارت راه و شهرسازی ارائه می نماید و این هدف را مد نظر دارد که در این کارگروه ها به ارزیابی فنی و اقتصادی، ارزیابی زیست محیطی و اجتماعی از منظر توسعه مطلوب و ماندگار، و نیز ارزیابی برنامه ریزی و مدیریتی سبد انرژی ترابری کشور پرداخته می شود.

در آستان هی بیست و پنجمین سال ظهور کشورهای مستقل به جا مانده از اتحاد شوروی سابق نشست یک روزه با عنوان «تاسیس کشورهای مستقل مشترک المنافع از دیدگاه نمایندگان ایران در این کشورها » در مرکز بررس یهای استراتژیک ریاست جمهوری برگزار شد. در این نشست دلایل سراشیبی تند بخ شهای مختلف در اتحاد شوروی شناسایی و نیروهای پیشران در روند واگرایی واحدهای سیاسی و قومی برای جدا شدن از شوروی تبیین شد. در پایان نشست همچنین برای سیاس تگذاری مطلوب برای روابط ایران و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز پیشنهاداتی ارائه شد. مدیریت این نشست بر عهده عباس ملکی بود.