اخلاق زیستی
سال:1393 | دوره:4 | شماره:11 |تعداد مقالات:6

توانبخشی فرایند پویا و سلامت مداری است که به فرد دارای ناتوانی و بیمار کمک می کند تا به کیفیت زندگی قابل قبول، احترام به خود و استقلال دست یابد. حوزه توانبخشی مملو از مسائل اخلاقی می باشد که برخی از آن ها را می توان فقط مختص به این حوزه دانست. در نظام سلامت، این مسائل اخلاقی نوعی چالش در انتخاب یک مورد از چندین فعالیت مراقبتی موجود، که به لحاظ اخلاقی نیز قابل دفاع هستند، انگاشته می شوند. زیربنای کلیدی یک مساله اخلاقی به طور عمده به تعارضات میان دو یا چند ارزش و اصول اخلاقی قابل دفاع برمی گردد. این تعارضات هنگامی به وجود می آید که در یک موقعیت بالینی خاص چندین فعالیت مراقبت سلامت جایگزین وجود داشته باشد. راه حل منطقی مسائل اخلاقی در توانبخشی نیازمند بنیان نهادن مفاهیم اخلاقی در قلمرو سیاسی در یک مفهوم وسیع و همچنین اتخاذ سیاست هایی است که نتایج آن از کانال گفتگوها و مذاکرات رسمی عمومی به دست آمده باشد.

امروزه به رغم تلاش های کادر درمانی و امکانات وسیع، میزان نارضایتی و شکایت بیماران رو به افزایش است. بی شک بخش عمده ای از رضایتمندی بیماران به رعایت حقوق آنان توسط کادر درمانی مربوط می شود، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان آگاهی و رعایت حقوق بیمار، در مراکز جراحی محدود کرمان انجام شد. در این مطالعه توصیفی ـ مقطعی، 384 بیمار بستری و کلیه پرستاران شاغل در مراکز جراحی محدود مشارکت کردند. داده ها از طریق دو پرسشنامه جمع آوری گردید. طبق نتایج، میزان آگاهی از منشور حقوق بیمار 80.2 درصد در سطح خوب و میزان رعایت منشور فوق 52.6 درصد در سطح مطلوب بود که بین میزان آگاهی و رعایت، ارتباط آماری معناداری وجود داشت. همچنین مشخص شد سطح آگاهی، با جنسیت و مرکز درمانی و نوع بیمه، و میزان رعایت با نوع بیمه ارتباط آماری دارند. بیشترین و کم ترین میزان رعایت به ترتیب مربوط به گویه حق دریافت خدمات مطلوب سلامت و حق دریافت اطلاعات کافی بود. این نتایج نشان می دهد علیرغم آگاهی مطلوب، میزان رعایت حقوق بیمار در حد مطلوبی نیست، بنابراین ممکن است عواملی غیر از آگاهی هم دخیل باشند، لذا پیگیری موارد نقض حقوق بیماران، تصویب قوانینی برای تضمین رعایت آن و پایش اجرای این قوانین، جهت ارتقای رضایتمندی بیماران ضروری است.

بحران معنویت یکی از آثار و پیامدهای عصر مدرن است. به رغم پیشرفت های چشمگیر در علوم پزشکی، روز به روز بر آسیب ها و بیماری های روحی ـ روانی افزوده می شود و به تبع آن بیماری های جسمی نیز گسترش می یابد. مطالعات و تجربیات بشر نشان می دهدکه برای رشد و تزریق معنویت، ضرورت دارد شناخت، توجه، عمل و روی آوردن به دین و احکام آن در اولویت قرار گیرد. اسلام یکی از کانون ها و هسته های مهم تولید و صدور معنویت را نهاد مقدس خانواده می داند. فلسفه تشکیل خانواده در اسلام به عنوان کوچک ترین نهاد اجتماعی ایجاد محبت، نشاط، قداست، معنویت، سلامت، آرامش، آسایش و رشد برای اعضای خود و جامعه است، اما موانع، آفات و آسیب هایی باعث می شود تا این کانون مقدس در فرایند تشکیل و استمرار خود نه تنها باعث تعالی و ارتقای فضائل و معنویات نگردد، بلکه نتیجه عکس داده و از هم گسیخته شود. به همین منظور هدف در این مقاله آن است تا بر اساس شاخص های اسلامی، اهم آفات و انحرافاتی که مانع رشد معنویت خانواده می شود احصاء و بررسی و تحلیل گردد. فرض بر این است که مسائلی چون ازدواج گریزی، خودداری از تولید نسل، کاهش روابط خانوادگی، اسراف و تجمل گرایی، تغییر در سبک خواب و بیداری و ... به دلیل ضعف در شناخت ها، باورها و ارزش های اخلاقی و دینی و تعمد سازمان یافته رسانه ای و تبلیغاتی مخالفان بدخواه از موانع مهمی است که دامنگیر بسیاری از خانواده های مسلمان گشته و به کاهش ارزش های معنوی منجر شده است. این نوشتار با روش مطالعه کتابخانه ای و اسنادی انجام و ارائه گردیده است.

مقدمه: امروزه شهرنشینی به شکل غالب و قطعی زندگی انسان ها بدل شده است. وجود برخی از آسیب ها و مشکلات اجتماعی ـ فرهنگی در شهرهای ما تا حدی بالاتر از استانداردهای جهانی است و این امر نه فقط اسباب ناراحتی و عدم آسایش شهروندان در کوتاه مدت است، بلکه می تواند در درازمدت بر روند توسعه عمومی کشور و حتی بر سیاست های کلان اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و... نیز تاثیر منفی بر جای بگذارد. اهمیت اخلاق و حقوق شهروندی به اندازه ای است که رابطه نزدیکی با جایگاه حاکمیت پیدا می کند و حتی برخی از کارشناسان بر این باورند که اگر در جامعه ای حقوق و اخلاق شهروندان نهادینه نشده باشد، رابطه مردم و حاکمیت دچار تزلزل می شود.با توجه به این نکات، ایجاد و نهادینه کردن اخلاق و حقوق شهروندی برای ما ضرورتی اساسی است. لذا هدف از این پژوهش بررسی میزان آگاهی شهروندان از حقوق، تعهدات و اخلاق شهروندی و همچنین انتظارات آنان از دولت بوده است.روش: در این پژوهش 994 نفر از شهروندان تهرانی بالای 18 سال به روش نمونه گیری خوشه ای سه مرحله ای انتخاب شدند. در مرحله اول از بین بلوک های شهر تهران تعدادی به روش تصادفی انتخاب گردید. در مرحله دوم تعدادی از خانوارهای ساکن این بلوک ها به روش تصادفی مشخص شدند و در مرحله سوم با یک نفر از اعضای خانوار که شرایط لازم برای مصاحبه را دارا بود (شرط سنی و تحصیلی به قید قرعه) مصاحبه و اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع‏آوری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که میان سه بعد حقوق قانونی و مدنی، حقوق سیاسی و حقوق اجتماعی شهروندان با تعهدات شهروندان در قبال دولت در سطح اطمینان 95 درصد رابطه مثبت و مستقیمی وجود دارد و در مجموع شاخص حقوق شهروندان با تعهدات و اخلاق شهروندی در قبال دولت در سطح اطمینان 95 درصد رابطه مثبت و مستقیمی دارد. به عبارت دیگر هر چقدر میزان حقوق شهروندان افزایش یابد، تعهدات و اخلاق شهروندی در قبال دولت بیشتر نمایان می شود و تاثیر افزایشی و مثبتی خواهد گذاشت.نتیجه گیری: اخلاق و تعهد شهروندی فرآیندی است که باید آن را همچون هدفی اساسی در نظر گرفت و به صورتی تدریجی ایجاد کرد. این انتظار که اخلاق و فرهنگ به صورت خودکار و با تغییرات اساسی به وجود بیاید انتظاری کاملا بیهوده است و نتیجه منفی آن انفعال و کنار گذاشتن اندیشه و ابتکار برای ایجاد و ساختن فرهنگ مزبور است.ما در کشوری زندگی می کنیم که فرهنگ و پیشینه تمدنی چندهزار ساله دارد و منابع برای کار در این حوزه بسیار زیاد است. اما باید اذعان کرد که کمتر به این منابع توجه شده و اگر هم مورد توجه قرار گرفته اند کمتر برای استخراج موارد کاربردی و تبدیل کردن آنها به راهکارهای قابل استفاده تلاش شده است. مهمترین منابع قابل استفاده برای ایجاد اخلاق شهروندی در کشور را می توان در دین، سنت، تنوع محلی، قومی و زبانی، اخلاق مدنی و اخلاق سیاسی یافت.

مقدمه: در همه حرف و مشاغل موجود درجه ای از تعهد استمرار و هنجاری از ارکان و لوازم عمده دلبستگی، رضا مندی، شوق، انگیزش به کار، سرمایه گذاری بلندمدت در حرفه و کیفیت کار و خدمات می باشد. علی الخصوص نزد اطباء که یکی از مهمترین نقش ها را به عنوان نقش پزشک در جامعه احراز کرده اند برخورداری از چنین خصوصیت فردی و ویژگی شخصیتی، عامل تاثیرگذاری بر انگیزه های شغلی و کیفیت کاری آنان محسوب می شود. در مقاله حاضر که بر اساس یافته های یک مطالعه تجربی در باب تاثیرات عوامل اجتماعی بر تعهد استمرار و هنجاری پزشکان در شهر تهران تدوین شده است، سعی گردیده برخی از عوامل اجتماعی که در مبانی نظری و تجربی مربوط به عنوان متغیرهای تاثیرگذار بر تعهد استمرار و هنجاری نظیر جامعه پذیری حرفه ای و درونی سازی هنجارهای اجتماعی، التزام و تعهد شغلی، سرمایه گذاری بلندمدت در شغل مربوطه، رضایت شغلی و نظایر آن مطرح اند، مورد تدقیق و بررسی علمی قرار گیرند.روش: با استفاده از روش تحقیق پیمایش و با استعانت از قواعد آماری مربوط به تعیین حجم نمونه، حدود 396 پزشک (عمومی، متخصص، فوق تخصص و دندانپزشک) با روش نمونه گیری خوشه ای احتمالی، از میان 44202 پزشک شاغل به طبابت در شهر تهران، انتخاب و با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته، داده ها و اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردید. اطلاعات ماخوذه از طریق نرم افزار SPSS پردازش و مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: با توجه به یافته های تحقیق، رضامندی شغلی، فشار شغلی و انگیزش رابطه معنی داری را با تعهد استمرار پزشکان و متغیرهای رضامندی شغلی، حمایت اجتماعی و انگیزش رابطه معنی داری را با تعهد هنجاری پزشکان نشان می دهند. مع الوصف میزان تعهد استمرار و هنجاری بر حسب سن و جنس تغییر نمی کند. بیشترین همبستگی را در تعهد استمرار و هنجاری به ترتیب متغیرهای رضایت، حمایت اجتماعی و فشار شغلی به خود اختصاص داده اند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که رضامندی، حمایت اجتماعی و فشار شغلی در حرفه حدود 35 درصد از تغییرات مربوط به تعهد استمرار و هنجاری پزشکان تحت مطالعه را تبیین می نمایند.نتیجه گیری: هر چه قدر پزشکان از لحاظ رضایت مندی در سطح بالایی قرار داشته باشند به همان نسبت نیز از تعهد استمرار و هنجاری بالاتری برخوردار خواهند بود. اطرافیان پزشک، شرایط اجتماعی جامعه، ویژگی های خاص مربوط به شغل از جمله منابعی هستند که رضایت را تولید می کنند. در پژوهش حاضر همچنین نتایج نشان داد که هر چه پزشکان از لحاظ احترام به هنجارها و ارزش های جامعه و میزان درونی کردن هنجارهای حرفه ای در سطح بهتری قرار داشته باشند، از لحاظ داشتن تعهد استمرار و هنجاری نیز در سطح بهتری خواهند بود و در نتیجه جامعه ای سالم تر خواهیم داشت.

مقدمه: امنیت غذایی یکی از فاکتورهای اصلی تامین کننده سلامت فردی و اجتماعی است و ضامن توسعه و پیشرفت جامعه محسوب می شود و از چنان اهمیتی برخوردار است که بانک جهانی و فائو هدف توسعه هزاره سوم را امنیت غذایی معرفی نموده است. در همین راستا، مقاله حاضر می کوشد میزان ناامنی غذایی خانوارهای شهر تبریز و نقش سرمایه اجتماعی در کاهش آن را مورد مطالعه قرار دهد.روش: تحقیق به روش پیمایشی در سال 1391 انجام شد و جامعه آماری پژوهش را سرپرستان خانوارهای شهر تبریز تشکیل دادند که تعداد آنها بالغ بر 378329 خانوار بود. از این تعداد، 426 خانوار بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیل پایایی متغیرهای ناامنی غذایی و سرمایه اجتماعی نشان دهنده پایایی بالایی است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزار spss نسخه 22 استفاده شده است.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که میزان ناامنی غذایی در خانوارهای شهر تبریز در سطح پایین (10.4 از 100) قرار داشته و تحلیل همبستگی پیرسون نیز حاکی از آن است که ابعاد سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و شبکه روابط اجتماعی با ناامنی غذایی همبستگی منفی و معکوسی داشته است. در بین ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی، شبکه روابط اجتماعی و مشارکت اجتماعی وارد مدل نهایی شده و توانسته اند نزدیک به 19 درصد از تغییرات ناامنی غذایی را تبیین نمایند. بعد اعتماد اجتماعی از مدل نهایی خارج شده و تاثیر معناداری در تبیین تغییرات ناامنی غذایی ایفا نمی کند.نتیجه گیری: در میان ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی، شبکه روابط اجتماعی و مشارکت اجتماعی تعیین کننده های مناسبی برای کاهش ناامنی غذایی خانوارهای شهر تبریز محسوب می شوند. همچنین شبکه روابط اجتماعی در زمره عمده ترین و مهمترین عامل کاهش ناامنی غذایی خانوارها به شمار می رود.