مقدمه: یکی از مهم ترین مسئولیت های مدیریت منابع انسانی، حفظ کارکنان توانمند به منظور ایجاد موفقیت سازمان ها و استفاده بهینه از آنهاست. نظر به اهمیت و حساسیت دانشگاه بعنوان محلی برای آموزش و پرورش نیروی انسانی تحصیل کرده، این پژوهش به بررسی ارتباط بین سلامت سازمانی و مولفه های تشکیل دهنده آن و تعهد کارکنان در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی پرداخته است.روش پژوهش: این مطالعه از نوع همبستگی بوده و در سال 1390 انجام پذیرفت. 90 نفر از کارکنان غیر هیات علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی به شیوه طبقه ای از دانشکده ها و حوزه ستاد دانشگاه به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه تعهد سازمانی پورتر و پرسشنامه پژوهشگر ساخته سلامت سازمانی بود. داده ها از طریق مکاتبه رسمی با واحدهای مورد مطالعه و به شکل خود ایفا جمع آوری شد. در تحلیل داده ها از میانگین و انحراف معیار توزیع فراوانی برای توصیف و از ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی همبستگی نمرات سلامت سازمانی و تعهد کارکنان بهره گیری شد. هم چنین آنالیز واریانس، آزمونt مستقل و تحلیل رگرسیون بکار گرفته شدند.یافته ها: میانگین و انحراف معیار نمره سلامت سازمانی 178.85±38.13 (67 درصد) و در مورد تعهد کارکنان 145.16±29.56 (66 درصد) بود. وضعیت سلامت سازمانی و تعهد کارکنان در واحدهای زیر مجموعه سازمان مورد مطالعه تفاوت معنی داری نداشت. بین کلیه ابعاد سلامت سازمانی یعنی یگانگی نهادی r1=0.657، مراعات r2=0.464، ساخت دهی r3=0.640، حمایت منابع r4=0.566، بانک اطلاعاتی r5=0.362 و روحیه r6=0.625 با تعهد سازمانی کارکنان همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده شد (P<0.001). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد سلامت سازمانی قابلیت تبیین تعهد کارکنان را به میزان 55.6 درصد دارد (F=17.3, df=6, P<0.01). موثرترین مولفه پیش بینی کننده، یگانگی نهادی با بتای 0.0335 و P<0.001 بوده است. دومین مولفه موثر بر تعهد سازمانی روحیه بود (b=0.306 و P=0.05).نتیجه گیری: با توجه به رابطه معنی دار بین سلامت سازمانی و تعهد کارکنان، تلاش در جهت سالم سازی سازمان از طریق ایجاد یگانگی نهادی با اقداماتی از قبیل حمایت از کارکنان در رویارویی با مشکلات محیطی و تقدیر از ایده های خلاق و هم چنین تقویت روحیه آنان با تدابیری چون ایجاد جو صمیمی، توام با تشریک مساعی و احترام و پرهیز از تبعیض می تواند نقش موثری در افزایش تعهد سازمانی کارکنان داشته باشد.