پایش
سال:1401 | دوره:22 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

مقدمه: میانسالان گروه قابل توجهی از جمعیت فعال جامعه را تشکیل می دهند که سلامت آنان اهمیت زیادی در تولید و بهره وری کشور دارد. این مطالعه با هدف تعیین مقبولیت برنامه خود مراقبتی میانسالان در گروه های مختلف گیرندگان و ارائه دهندگان خدمات انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه ترکیبی با استفاده از دو روش کیفی و کمی انجام گرفت. مطالعه کیفی با هدف تعیین ابعاد مقبولیت و چالش های برنامه خود مراقبتی میانسالان در دو گروه گیرندگان و ارائه دهندگان خدمات انجام گرفت. به منظور جمع آوری داده های این بخش مطالعه از بحث گروهی استفاده شد. داده های کیفی به روش تحلیل موضوعی، تحلیل شدند. در مرحله بعد بر اساس اطلاعات به دست آمده از مطالعه کیفی، ابزارهای جمع آوری اطلاعات تدوین شد که شامل دو پرسشنامه مجزا برای گیرندگان(36 سوال) و ارائه دهندگان(40 سوال) خدمات بودند. روایی و پایایی پرسشنامه ها مورد بررسی و تایید قرار گرفت. نمونه های مورد بررسی در گروه گیرندگان خدمات 300 نفر و در ارائه دهندگان خدمات کل جامعه (111 نفر) بود. تحلیل داده ها با نرم افزارSPSS انجام گرفت. یافته ها: یافته های حاصل از بخش کیفی مطالعه نشان داد، ابعاد مقبولیت برنامه از دیدگاه گیرندگان خدمات شامل 6 بعد و از دید ارائه دهندگان خدمات شامل 8 بعد بود. نتایج بخش کمی نشان داد مقبولیت برنامه از دید گیرندگان خدمات در بعد فرآیندهای ارائه خدمت (71/3) و رضایت از برنامه (71/3) بالاتر و در بعد مشارکت مردم در برنامه (08/3) پایین تر از سایر ابعاد بود. همچنین بررسی مقبولیت برنامه از دید مدیران و ارائه دهندگان در بعد پاسخگویی به نیازهای سلامت (00/4) بیشتر از سایر ابعاد و در بعد انطباق با شرایط گیرندگان خدمات (78/2) کمتر از سایر ابعاد برآورد شد. نتیجه گیری: شناخت ابعاد مقبولیت برنامه خود مراقبتی سلامت میانسالان نقش مهمی در اجرای موفقیت آمیز برنامه در سطح کشور دارد. در این زمینه توجه به راهکارهایی برای جلب مشارکت مردم و انطباق با شرایط گیرندگان خدمات نقش مهمی در این زمینه دارد.

مقدمه: بررسی شاخص های عملکردی، یکی از مهم ترین شاخصه ها در ارزیابی مراقبت های بهداشتی و درمانی در بیمارستان ها است. هدف این پژوهش، تعیین شاخص های عملکردی بیمارستان های دانشگاهی و غیردانشگاهی استان آذربایجان غربی و مقایسه آن ها با شاخص های استاندارد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود. مواد و روش کار: مطالعه توصیفی حاضر در سال 1398 انجام گرفت. جامعه آماری شامل کلیه بیمارستا ن های استان آذربایجان غربی بود. 22 بیمارستان دانشگاهی (تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ارومیه) و 8 بیمارستان غیردانشگاهی مورد بررسی قرار گرفتند. چک لیست استاندارد وزارت بهداشت برای ثبت اطلاعات و محاسبه شاخص های عملکردی بیمارستان ها مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزارهای Excel 2016 و SPSS22 تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از لحاظ شاخص ضریب اشغال تخت 32% بیمارستان های دانشگاهی استان وضعیت مطلوب، 18% وضعیت متوسط و 50% وضعیت نامطلوب داشتند. 100% بیمارستان های دانشگاهی واقع در مرکز استان وضعیت مطلوب داشتند، درحالیکه این شاخص در بیمارستان های غیردانشگاهی 25% مطلوب، 25% متوسط و 50% نامطلوب بود. از لحاظ شاخص متوسط اقامت بیمار نیز، بیمارستان های دانشگاهی 77% مطلوب، 5% متوسط و 18% نامطلوب و بیمارستان های غیردانشگاهی% 5/87 مطلوب و %5/12 نامطلوب بودند. همچنین از لحاظ شاخص نسبت پذیرش بیمار به هر تخت، 95% بیمارستان های دانشگاهی و 100% بیمارستان-های غیردانشگاهی، وضعیت مطلوب داشتند. نتیجه گیری: یافته های حاصل از مطالعه نشان داد که شاخص ضریب اشغال تخت در اکثر بیمارستان های دانشگاهی و شاخص های متوسط اقامت بیمار و نسبت پذیرش بیمار به هر تخت، در اکثر بیمارستان های غیردانشگاهی در وضعیت مطلوب قرار داشتند. بنابراین پیشنهاد می گردد برنامه ریزی و سیاستگذاری های جدید جهت بهبود و ارتقاء شاخص های عملکردی بیمارستان های استان، صورت گیرد.

مقدمه: کمردرد مزمن یکی از شایعترین دلایل تاثیرگذار بر سلامت و کیفیت زندگی افراد است. اولین خط درمان غیردارویی در درمان کمردرد مزمن مداخلات روانشناسی است. مطالعه مرور حیطه ای حاضر، با هدف تعیین مداخلات روانشناسی در درمان بیماران مبتلا به کمردرد مزمن انجام گرفت. مواد و روش کار: مطالعه حاضر یک مرور حیطه ای بود، که به منظور بررسی انواع مداخلات روانشناسی در درمان بیماران مبتلا به کمردرد مزمن در سال 1401 انجام شد. در این مطالعه، تمامی مقالات منتشر شده به زبان انگلیسی بدون در نظر گرفتن محدودیت زمانی تا اول دی ماه 1401 مورد بررسی قرار گرفت. جستجوی مقالات در پایگاه PubMed انجام گرفت. یافته ها: در جستجوی اولیه 156 مقاله استخراج شد. بعد از حذف مقالات تکراری 96 مقاله باقی ماند. با مطالعه عنوان و چکیده، 62 مقاله از مطالعه حذف شد. سپس متن کامل 34 مقاله باقی مانده مورد بررسی قرار گرفت. بعد از حذف مقالات غیرمرتبط در نهایت 21 مقاله وارد مطالعه شد. 19 مقاله از 21 مقاله مورد مطالعه، دارای گروه کنترل بودند. یافته های حاصل از مطالعه نشان داد درمان شناختی رفتاری، رفتار درمانی، ذهن آگاهی و بیوفیدبک بیش از دیگر انواع مداخلات به کار رفته اند. نتایج مداخلات شناختی رفتاری، رفتار درمانی و ذهن آگاهی تایید کننده اثربخشی آن ها است، اما در مورد بیوفیدبک نمی توان با اطمینان گفت در درمان کمردرد مزمن موثر است. پرکاربردترین ابزار مورد استفاده در این مطالعات، مقیاس درجه بندی درد (Numerical Rating Scale) بود. نتیجه گیری: یافته های حاصل از مطالعه نشان داد که مداخلات روانشناختی در درمان کمردرد مزمن موثر است (بویژه کمردرد با علت های روان تنی). همچنین باید به این نکته توجه داشت، در مواردی که کمردرد مزمن علت مشخصی دارد درمان روانشناختی به تنهایی تاثیرگذار نیست و باید در ترکیب با مداخلات دارویی یا دیگر مداخلات غیردارویی مانند توانبخشی بکار گرفته شود.

مقدمه: یادگیری الکترونیکی شیوه ای برای طراحی، تدوین، ارائه و ارزشیابی آموزش است که از قابلیت ها و امکانات الکترونیکی برای کمک به یادگیری بهره می گیرد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر دوره یادگیری الکترونیکی بدو ورود خدمت بر دانش مراقبین سلامت در حوزه مراقبت های بهداشت خانواده انجام شد. مواد و روش کار: مطالعه از نوع مداخله ای (پیش آزمون-پس آزمون) بود. چارچوب انجام این پژوهش برای طراحی دوره یادگیری الکترونیکی، بر اساس مراحل الگوی عمومی طراحی آموزشی (ADDIE) بود. ابتدا محتوای دوره، طراحی و در سامانه مدیریت یادگیری الکترونیکی بارگزاری شد. سپس، با روش سرشماری، تمامی مراقبین سلامت زن که در یک بازه 6 ماهه سال 1400، به عنوان مراقب سلامت در مراکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران شروع به کار کرده بودند، وارد مطالعه شدند (73 نفر). ابتدا دانش آنان از مطالب مورد نظر سنجیده شد. سپس، آموزش بدو ورود خدمت را به صورت الکترونیکی دریافت کردند و نهایتاً میزان دانش آنها از آموزش دریافت شده، توسط یک آزمون بررسی شد. همچنین، میزان رضایت و مهارت آنان پس از شرکت در دوره نیز بررسی شد. داده ها توسط نرم افزار آماری SPSS تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمره دانش مراقبین سلامت، بعد از شرکت در دوره آموزشی، افزایش معنی داری نسبت به قبل از شرکت در دوره داشت (01/0=p). بیشترین نمره رضایت مندی افراد شرکت کننده، مربوط به تناسب ارزشیابی با محتوای مطالب ارائه شده (86 درصد افراد، این بعد را در سطح خوب تا خیلی خوب برآورد نمودند) و کمترین رضایت مندی، مربوط به پشتیبانی در مسائل فنی بود (47 درصد افراد، این بعد را در سطح خوب تا خیلی خوب برآورد کردند). بیشترین مهارت کسب شده آنان، مربوط به توانایی ارزیابی سلامت کودکان (100 درصد افراد، مهارت خود در این بعد را در سطح خوب تا خیلی خوب برآورد کردند) و کمترین مهارت کسب شده، مربوط به توانایی ارزیابی سلامت مادر باردار (45 درصد افراد، مهارت خود در این بعد را در سطح خوب تا خیلی خوب گزارش کردند) بود. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که شرکت در دوره یادگیری الکترونیکی، در شروع ارائه خدمت، می تواند باعث افزایش دانش مراقبین سلامت در زمینه ابعاد مختلف مراقبت های بهداشت خانواده شود.

مقدمه: یکی از عوامل موثر در بهداشت دهان و دندان افراد، سواد سلامت آنان است. مطالعه حاضر با هدف تعیین سواد سلامت دهان و دندان مادران و ارتباط آن با وضعیت سلامت دهان و دندان کودکان 3 تا 6 ساله آنان در شهر کبودراهنگ (در استان همدان) در سال 1399 انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی (توصیفی –,تحلیلی) بود. در این مطالعه، 194 نفر از مادران دارای کودک 3 تا 6 ساله مراجعه کننده به دو مرکز خدمات جامع سلامت شهر کبودرآهنگ (در استان همدان) بررسی شدند. سواد سلامت دهان و دندان مادران به وسیله پرسشنامه سواد سلامت دهان و دندان بزرگسالان و وضعیت دندان های کودکان آنان، با معاینه بررسی و تعداد دندان های پوسیده، از دست داده و پر شده ثبت شد. داده ها، با استفاده از نرم افزارSPSS (نسخه 21) و توسط آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها: میانگین سنی مادران مورد مطالعه، 095/6 ±, 38/32 سال بود. میانگین سواد سلامت دهان و دندان مادران مورد مطالعه، 895/±, 21 66/46 و میانگین تعداد دندان های پوسیده، از دست داده و پر شده کودکان آنها برابر با 424/1±, 84/3 بود. بین سواد سلامت دهان و دندان مادران با نمره کلی تعداد دندان های پوسیده، از دست داده و پر شده کودکان آنها، رابطه معکوس و معنادار وجود داشت (007/0p=). میانگین تعداد دندان های از دست رفته کودکان مورد مطالعه برابر با 364/1±, 54/0، میانگین تعداد دندان های پوسیده شده 189/3 ±, 11/3 و میانگین تعداد دندان های پر شده 750/0±, 19/0 بود. نتایج نشان داد که سواد سلامت دهان و دندان مادران با تحصیلات آنان، دارای رابطه مستقیم و معنی دار دارد (001/0p=). نتیجه گیری: نتایج نشان داد، بین سواد سلامت دهان مادران و وضعیت سلامت دهان و دندان کودکان آنها، ارتباط معنی داری وجود دارد. بنابراین برنامه ریزی جهت بالا بردن سواد سلامت دهان مادران جهت بهبود سلامت دهان و دندان کودکان ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: سلامت جنسی یکی از جنبه های مهم سلامتی است و مشاوره جنسی یکی از نقشهای مهم کارکنان بهداشتی است اما تعداد کمی از مراقبین سلامت این نقش را در محیط بالینی بدرستی ایفا می کنند. با توجه به اینکه در ایران اغلب خدمات مرتبط با سلامت باروری و جنسی در مراکز جامع سلامت توسط ماما ارائه میشود، مطالعه حاضر با هدف تبیین عوامل مرتبط با ارائه خدمات سلامت جنسی توسط ماما در این مراکز انجام شده است. مواد و روش کار: این پژوهش یک مطالعه کیفی بود که در سال 1398-1397 در رفسنجان، ایران انجام شد. شرکت کنندگان شامل 16 ماما، 7 مطلع کلیدی و 6 زن مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت بودند. داده ها با استفاده از 3 جلسه بحث متمرکز گروهی و 8 مصاحبه نیمه ساختاریافته بدست آمدند و با استفاده از روش تحلیل محتوای قراردادی تجزیه تحلیل شدند. نرم افزار مکس کیودا 10 مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: از تجزیه و تحلیل داده ها 87 کد، 27 زیرطبقه و 9 طبقه استخراج شد. در نهایت 3 درونمایه به شرح زیر بدست آمد: "داشتن صلاحیت حرفه ای ماما جهت ارائه خدمات سلامت جنسی"، "شکاف آموزشها در حیطه سلامت جنسی" و "محدودیتهای ارائه خدمات سلامت جنسی". نتیجه گیری: بدلیل نبود آموزش کافی در زمینه سلامت جنسی و موانعی مثل رویکرد و نگرش سیاستگزاران، محدودیت زمان و منابع، و مسائل فرهنگی، خدمات مرتبط با سلامت جنسی با تبحر ارائه نمی شود. با بهره بردن از ظرفیت حرفه ای مامایی و اصلاح کوریکولوم آموزشی در زمینه سلامت جنسی و سیاستگزاری متناسب، دستیابی به خدمات سلامت جنسی برای همه زنان از طریق مراکز جامع سلامت قابل دسترس خواهد بود.

مقدمه: تشکیل تیم واکنش سریع یکی از سازوکارهای راهبردی است که برای کنترل مؤثر اپیدمی کووید-19 مورد استفاده قرار گرفته است. این مطالعه باهدف مقایسه وضعیت اپیدمی کووید-19 پیش و پس از اجرای برنامه واکنش سریع در جنوب شرق ایران انجام شد. مواد و روش کار: این مطالعه مقطعی، در تابستان 1400 در استان سیستان و بلوچستان انجام شد. تیم واکنش سریع از تاریخ 12 تیرماه به مدت 3 هفته در منطقه مستقر شده و برنامه واکنش سریع را با رویکرد مبتنی بر جامعه در جمعیت های تحت پوشش سه دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، ایرانشهر و زابل اجرا کرد. داده های مربوط به اپیدمی کووید-19 از جمله پذیرش در بیمارستان، پوشش واکسیناسیون، ابتلا (موارد با تست مثبت آزمایشگاهی)، و مرگ ناشی از ابتلا به کووید-19، پیش (15 خردادماه تا 31 تیرماه) و پس (1 مردادماه تا 31 شهریورماه) از اجرای برنامه واکنش سریع جمع آوری و با یکدیگر مقایسه شدند. داده ها با استفاده از آمارهای توصیفی در نرم افزار اکسل تحلیل شد. یافته ها: در طی دوره مطالعه تعداد 911، 514، 2 نفر پذیرش و 2, 125, 389نفر ( 5/84%) ترخیص شدند. 58, 441 نفر ( 3/2%) از موارد پذیرش شده در بیمارستان بستری شدند. تعداد کل تست های گرفته شده در طی دوره مطالعه، 310741 مورد ( 111978 تست به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت) بود. پس از اجرای برنامه، نسبت تست های مثبت به کل تست های گرفته شده، نزدیک 15 درصد کاهش یافت (36% درمقابل 7/21%). تعداد کل موارد مرگ دارای تست مثبت در طی مطالعه 528, 2 نفر، معادل 9/0 در هر 1000 نفر جمعیت (09/0%) بود. میانگین موارد بستری شده در بیمارستان، ابتلا و مرگ روزانه به ترتیب به 59، 400 و 8 نفر کاهش یافت. نتیجه گیری: نتایج مطالعه بر اثربخشی برنامه واکنش سریع با رویکرد مبتنی بر جامعه در کنترل اپیدمی بیماری کووید-19 در مناطق با سطح اجتماعی-اقتصادی پایین دلالت دارد.

مقدمه: امروزه، در کنار افزایش طول عمر و امید به زندگی، کیفیت زندگی، اهمیت بسیاری دارد. نحوه زندگی کردن یا به عبارت دیگر، کیفیت زندگی افراد، مشخص کننده میزان توسعه واقعی جوامع است. این تحقیق با هدف تعیین کیفیت زندگی سالمندان شهر تهران در ایام پاندمی کووید-19 انجام شد. مواد و روش کار: در این مطالعه توصیفی –,مقطعی، کیفیت زندگی 430 سالمند 60 سال و بالاتر عضو سرای محلات مناطق 22 گانه شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای (ازخرداد ماه 1399 تا تیرماه 00 (14انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و نسخه فارسی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت-سالمندان (WHOQOL-OLD) بود. داده ها با استفاده از نرم افزار 20-SPSSو با آزمون های آمار توصیفی و مدل رگرسیون خطی تحلیل شدند. یافته ها: 430 سالمند مورد بررسی، توزیع نسبتا یکسانی در مناطق 22 گانه شهر تهران داشتند. میانگین سن سالمندان 48/6±, 59/67 سال بود. 5/60 درصد آنها زن، 8/68 درصد متاهل و 6/35 درصد دارای تحصیلات زیر دیپلم بودند. 9/67 درصد سالمندان، و 3/93 درصد از اعضای درجه یک آنان سابقه ابتلاء به بیماری کووید-19 داشتند. نمره کل کیفیت زندگی سالمندان بر اساس پرسشنامه WHOQOL-OLD47/12±, 84/75 بود. مدل رگرسیون خطی نشان داد سلامتی ضعیف (023/0P=)، میزان وابستگی نیمه مستقل (003/0P=)، قرار گرفتن در معرض آزار جسمی (001/0P<) و روانی (001/0P<) از عوامل کاهش دهنده کیفیت زندگی بودند. بطور کلی عوامل جمعیت شناختی سبب تغییر 9/42 درصد در کیفیت زندگی شده بود. بحث و نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد، اکثریت سالمندان ساکن شهر تهران در دوران پاندمی کووید-19 از نظرکیفیت زندگی «نگرانی زیاد» داشتند. همچنیظن کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی در سالمندان به متغیرهای جمعیتی وابسته بودند. با توجه به نیازهای ویژه در دوران سالمندی، کیفیت زندگی می تواند به راحتی مورد تهدید قرار گرفته شود، از این رو در نظر داشتن عوامل زمینه ای موثر بر سطح کیفیت زندگی دوران سالمندی اهمیت بالایی دارد.

مقدمه: امروزه مؤسسات آموزش عالی با چالش های زیادی از جمله انتظارهای فزاینده در مورد کیفیت برنامه های آموزش عالی مواجه هستند. توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی، کلید ارتقای کیفیت آموزش عالی است. لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی خودتوسعه ای حرفه ای اعضای هیأت علمی دانشگاه ها انجام شد. مواد و روش کار: روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش، صاحب نظران دانشگاهی (اعضای هیأت علمی) بودند. تعداد مشارکت کنندگان 16 نفر بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند، نمونه گیری تا رسیدن به اشباع نظری، ادامه یافت. به منظور جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. سوالات مصاحبه براساس مدل مفهومی مبتنی بر ادبیات ساخته شد. برای تأمین اعتبار یافته های پژوهش از فرایند ساخت یافته نگارش و تحلیل یافته ها استفاده شد. داده ها، با استفاده از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. یافته ها: در این مطالعه 9 کد محوری در قالب مدل خودتوسعه ای حرفه ای اعضای هیأت علمی شناسایی شد. اولین بعد مدل شایستگی های حرفه ای خودتوسعه ای بود، ابعاد تمایل به خودتوسعه ای حرفه ای، برنامه ریزی خودتوسعه ای حرفه ای، اقدام و اجرای خودتوسعه ای حرفه ای، عوامل فردی، فناوری و مجازی، سازمانی، بین المللی و محیطی دیگر ابعاد شناسایی شده مدل بودند. نتیجه گیری: یافته های حاصل از پژوهش حاضر نشان داد، خودتوسعه ای حرفه ای اعضای هیأت علمی به صورت یک مدل یکپارچه مشتمل بر مجموعه عواملی است که در کنار یکدیگر، خودتوسعه ای را امکان پذیر می کنند.

سردبیر محترم در اواخر سال 2020 سویه هایی از ویروس SARS-CoV-2 ظاهر شدند که خطر بالایی برای سلامت عمومی جامعه دارند و لذا جهت اولویت بندی نظارت و تحقیقات جهانی، در دسته Variants of Interest (VOIs)، Variants of Concern (VOCs)وvariants (VUMs) under monitoring قرار گرفتند. از آوریل 2022 زیرسویه امیکرون (B. 1. 1. 529) SARS-CoV-2 شامل BA. 2. 12. 1، BA. 4، و BA. 5 بعنوان سویه های نگران کننده با افزایش سازگاری و قابلیت انتقال در حال گسترش هستند. سویه امیکرون SARS-CoV-2 در جوامعی در حال ظهور است که افراد به واسطه ابتلا یا تزریق واکسن(دو یا سه دوز)، واکسینه هستند. بیش از 130 کشور در سرتاسر جهان برنامه های دوز یادآور را برای مقابله با امیکرون اجرا کرده اند. علیرغم یافته های اولیه که نشان می دهد دوزهای یادآور ممکن است محافظت در برابر امیکرون را بهبود ببخشند، تحقیقات بیشتری برای اثبات این مورد نیاز است. در بیماری COVID-19، 6 ماه بعد از تزریق دو دوز واکسن سطح ایمنی افراد کاهش می یابد. از سوی دیگر بعضی از زیر سویه های این ویروس (BQ و XBB) آنتی بادی های فعال را بی اثر می کنند و ممکن است به دلیل تکاملشان در فرار از آنتی بادی ها، در جمعیت گسترش پیدا کنند، بنابراین تهدیدی جدی برای واکسن های فعلی هستند. در نتیجه مردم باید این موضوع را جدی بگیرند و علاوه بر تزریق واکسن، برای محافظت از خود در برابر ابتلا به بیماری، پروتکل های بهداشتی را رعایت کنند.