مهندسی زراعی
سال:1398 | دوره:42 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

در این پژوهش، تأثیر کاربرد خاکی، محلول پاشی و مصرف همراه با آب آبیاری اسید هیومیک بر ویژگی های رشد رویشی و فراهمی آهن و فسفر در گیاه کلزا (رقم هایولا 308) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در 4 تکرار به صورت گلدانی به اجرا درآمد که تیمارها شامل مصرف خاکی اسید هیومیک در سه سطح (1، 2 و 4 گرم بر کیلوگرم خاک)، محلول پاشی در سه سطح (0/1، 0/2 و 0/4 درصد)، همراه با آب آبیاری در سه سطح (1000، 2000 و 4000 میلی گرم در لیتر) و تیمار شاهد (بدون اسید هیومیک) بود. نتایج نشان داد که اثر نحوه کاربرد و سطوح مختلف اسید هیومیک بر ویژگی های رشد رویشی به جز تعداد برگ معنی دار شد. بیشترین وزن تر برگ و ساقه به ترتیب با میانگین 3/43 و 5/92 گرم در گیاه در تیمار 2000 میلی گرم در لیتر مصرف همراه با آب آبیاری دیده شد. نتایجنشان داد که بیشترین غلظت آهن کل ساقه و دانه به ترتیب با میانگین 85 و 25/321 میلی گرم بر کیلوگرم مربوط به تیمار 2000 میلی گرم در لیتر مصرف همراه با آب آبیاری اسید هیومیک بود. همچنین تیمار 0/4 درصد محلول پاشی اسید هیومیک بیشترین غلظت آهن کل در برگ با میانگین 245/46 میلی گرم بر کیلوگرم مربوط را داشت. بیشترین غلظت فسفر در برگ، ساقه و دانه نیز به ترتیب با میانگین 0/4، 0/72 و 0/897 درصد مربوط به تیمار 2000 میلی گرم بر لیتر مصرف همراه با آب آبیاری اسید هیومیک بود. نتایج حاصل از یافته ها نشان داد که هر سه روش استفاده از اسید هیومیک موجب افزایش ویژگی های رشد رویشی و فراهمی آهن و فسفر در گیاه کلزا نسبت به شاهد شدند اما درمجموع تیمار 2000 میلی گرم در لیتر مصرف همراه با آب آبیاری اسید هیومیک از دو روش مصرف خاکی و محلول پاشی اسید هیومیک مؤثرتر بود.

کلاچ تراکتورها به علت گشتاور بالای موتور در مقایسه با خودروهای سواری سفت تر بوده و لذا فشار دادن پدال آن ها به نیروی بیشتری از طرف راننده نیاز دارد. نیروی مورد نیاز جهت فشار دادن پدال کلاچ تراکتور مسی فرگوسن 285 حدود 33/6 کیلوگرم می-باشد. در این پژوهش به منظور کاهش نیروی مورد نیاز جهت فشار دادن پدال کلاچ این تراکتور یک سامانه تقویت کننده نیروی پدال کلاچ ساخته شد. به این منظور یک بوستر ترمز به نحوی روی بدنه تراکتور و بین پدال کلاچ و اهرم دو شاخه کلاچ نصب گردیدکه هیچ گونه تغییری در بدنه تراکتور ایجاد نشود. به منظور ارزیابی این سامانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد که نیروی لازم جهت فشردن پدال کلاچ و میزان مکش ایجاد شده در لوله لاستیکی رابط و سرعت هوا در مجرای ورودی هواکش تراکتور مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش های انجام شده در 5 دور موتور (800، 1100، 1400، 1700 و 2000 دور بردقیقه) و با هشت مجرای متفاوت ورودی هواکش تراکتور (قطرهای مختلف 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45 و 50 میلیمتر) یعنی در مجموع در 40 حالت مختلف و هر کدام از آنها در سه تکرار انجام شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که با استفاده از تقویت کننده نیروی پدال کلاچ، نیروی مورد نیاز جهت فشردن پدال با دقت 98 درصد تا حداکثر 16/1 کیلوگرم کاهش یافته است.

سالانه مقادیر قابل توجه پسماند ها جانبی صنایع نیشکر پدید آمده که بدون بهره گیری باقی می مانند. هدف از این پژوهش کوتاه کردن زمان رسیدگی کمپوست و نسبت C/Nبرای کاربرد آن ها در کشاورزی بود. این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی با دو فاکتور کاربرد گچ (به مقدار 1، 5 و 10 درصد وزنی گچ) و فاکتور میکروبی (با چهار تیمار بدون تلقیح میکروبی، مایه زنی با آمیزه باکتری، مایه زنی با آمیزه قارچ همچنین مایه زنی هم زمان آمیزه قارچ و باکتری) به گونه آزمایش فاکتوریل در چهارچوب طرح پایهءکاملاً تصادفی و در سه تکرار انجام شد. یافته های این پژوهش نشان داد که بیشترین مقدار هدر رفت ماده آلی در مایه زنی آمیزه قارچ و باکتری به همراه گچ 10 درصد (57/27 درصد) بود، و کمترین میزان آن در تیمار های بدون تلقیح میکروبی در هر سه سطح گچ مشاهده گردید. همچنین این ترکیب تیماری مایه کاهش 74/4 برابر C/N نسبت به تیمار بدون مایه زنی میکروبی با 10 درصد گچ شد. کاهش نسبت-های C/N، H/O، H/C و افزایش نسبت O/C با تیمار یادشده نشان از رسیدگی کمپوست پیت نیشکر در زمان فرآیند سه ماهه بود. نتایج این پژوهش نشان داد که مایه زنی هم زمان آمیزه قارچ و باکتری همراه با 10 درصد گچ منجر به تسریع تجزیه پیت نیشکر و کوتاه شدن زمان کمپوست شده است.

استفاده از کشت درون شیشه ای هیدروپونیک یکی از روش های مفید و کاربردی برای انتخاب برترین جدایه های باکتری های محرک رشد گیاهان با توان بالای کلنیزاسیون در سطح ریشه می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف انتخاب برترین جدایه ها از بین 16 جدایه باکتری حل کننده فسفات که طی مراحل قبلی این پژوهش از دیم زارهای گندم استان های قزوین و زنجان جداسازی شده بودند، طراحی و در مدت 45 روز در اتاقک رشد اجرا گردید. قالب طرح کاملاً تصادفی و شامل تلقیح بذور گندم با 16 جدایه باکتری و کشت بذور جوانه دار در محلول غذایی هوگلند (با قابلیت هدایت الکتریکی 8 دسی زیمنس بر متر و پتانسیل اسمزی 54/0-مگاپاسکال) حاوی تری کلسیم فسفات (منبع فسفر نا محلول) بود. در تیمارهای شاهد نیز بذور جوانه دار بدون تلقیح با باکتری در محلول غذایی هوگلند حاوی مونو پتاسیم فسفات (شاهد با منبع فسفر محلول) و تری کلسیم فسفات (شاهد با منبع فسفر نامحلول) با سه تکرار کشت شدند. نتایج نشان داد که جوانه های گندم تلقیح شده با جدایه B18 خشک شدند. به استثنای جدایه های B (14, 17, 32)؛ بقیه جدایه ها جمعیت بالای CFU106×6 بر گرم وزن تر ریشه، داشتند. تمامی جدایه های باکتری نسبت به شاهد با منبع فسفر نامحلول، فسفر قابل دسترس محلول غذایی را افزایش و pH آن را کاهش دادند. در کل جدایه های B3، B4، B6، B5، B1 و B2 برترین جدایه ها از نظر توان کلنیزاسیون، افزایش محتوی آب نسبی برگ و شاخص های رشد گیاه گندم بودند؛ و برای آزمایش های تکمیلی در گلخانه و مزرعه با بسترهای خاکی (در راستای تولید کود زیستی مناسب دیم زارهای گندم) استفاده از این جدایه ها توصیه می شوند.

توپوگرافی به عنوان یکی از فاکتورهای خاکسازی از طریق تأثیر بر توزیع آب در بخش های مختلف زمین نما و همچنین اثر بر ویژگی-های خاک می تواند از عوامل مهم و مؤثر بر عملکرد و کیفیت محصول باشد. این مطالعه به منظور بررسی اثر توپوگرافی بر ویژگی های خاک، عملکرد و کیفیت چای در منطقه لاهیجان استان گیلان انجام شد. به این منظور از یک ترانسکت در شیب شمالی و یک ترانسکت در شیب جنوبی باغات چای منطقه، چهار موقعیت شیب انتخاب شد. در هر موقعیت شیب یک پروفیل حفر شد و در سه پلات اطراف آن نمونه برداری خاک از مرکز هر پلات (عمق صفر تا 30 سانتی متر) و نمونه برداری برگ سبز چای در هر پلات انجام گرفت. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، عملکرد و کیفیت چای بر اساس روش های استاندارد تعیین شدند. نتایج نشان داد که بیشترین درصد ماده آلی، ازت و فسفر خاک مربوط به موقعیت پنجه شیب می باشد و مقدار رطوبت اشباع جهت شمالی به طور معنی داری بیشتر از جهت جنوبی است. همچنین بیشترین مقدار عملکرد و ویژگی های کیفی چای شامل درصد تئافلاوین، تئاروبیجین، رنگ و شفافیت چای مربوط به موقعیت پنجه شیب دامنه شمالی می باشد. نتایج همبستگی نشان داد که ازت و ماده آلی خاک دو پارامتر مهم و مؤثر بر عملکرد و کیفیت چای می باشند. بر طبق نتایج ارزیابی کیفی تناسب اراضی منطقه مطالعاتی، مهمترین عوامل محدود کننده شامل شرایط اقلیمی به ویژه حداقل درجه حرارت سردترین ماه و توپوگرافی (شیب) برای کشت چای در منطقه می باشدکه در موقعیت شانه شیب و شیب پشتی، پایین ترین کلاس تناسب (N) را موجب شده است.

ارزیابی تناسب اراضی برای افزایش تولید و برنامه ریزی یک سیستم کشاورزی پایدار ضروری است. گندم یکی از مهمترین محصولات استراتژیک می باشد که نقشه تناسب اراضی می تواند مناسب ترین واحد اراضی را برای کشت آن مشخص کند. هدف از این پژوهش نقشه برداری رقومی شاخص تناسب اراضی برای گندم دیم می باشد. بدین منظور در منطقه ای به وسعت 6500 هکتار در استان کردستان ابتدا نقشه اجزاء واحد اراضی به روش فیزیوگرافی ماهلر تهیه و سپس بر اساس آن 17 پروفیل شاهد در هر اجزاء واحد اراضی حفر و تشریح شدند. همچنین 105 نمونه اوگر در سه عمق (0-20، 20-50 و 50-100 سانتی متری) برداشت شد. در کلیه نمونه ها ی خاک خصوصیات بافت، اسیدیته، کربن آلی، آهک، گچ، ESP، ٍهدایت الکتریکی و سنگریزه اندازه گیری شد. با استفاده از خصوصیات اقلیم، خاک و توپوگرافی شاخص تناسب اراضی گندم دیم محاسبه گردید. نهایتاٌ نقشه تناسب اراضی رقومی با استفاده از مدل شبکه عصبی مصنوعی و داده های کمکی تهیه گردید. نتایج نشان داد که منطقه دارای حدود 61/36 درصد کلاس N2، 32/40 درصد کلاس N1 و 53/22 درصد کلاس S3 می باشد. محدودیت های اصلی منطقه برای کشت گندم عمدتاً، توپوگرافی، خاک کم عمق، سنگریزه و pH می باشد. نتایج اعتبارسنجی مدل بر اساس شاخص های آماری میانگین ریشه مربعات خطا، میانگین خطا و ضریب تبیین (به ترتیب 75/6، 31/4 و 68/0) نشان دهنده دقت مناسب مدل می باشد.

شناخت تغییرات مکانی کربن آلی خاک جهت مدیریت و برنامه ریزی صحیح عملیات کشاورزی و منابع طبیعی ضروری است. پژوهش حاضر با هدف تهیه نقشه توزیع مکانی کربن آلی خاک و تعیین مهمترین متغیرهای مؤثر بر پیش بینی آن در حوضه آبخیز راونگ شهرستان میناب با استفاده از مدل جنگل تصادفی انجام شد. برای این منظور، ابتدا متغیرهای محیطی از مدل رقومی ارتفاع و تصاویر ماهواره ای لندست 8 استخراج شد. نقشه های کاربری اراضی، ویژگی های خاک و pH نیز به عنوان متغیر کمکی استفاده شد. برای تعیین محل نقاط نمونه برداری از تکنیک ابر مکعب مربع لاتین مشروط استفاده شد. نمونه برداری از عمق 30-0 سانتی متری لایه سطحی خاک در 100نقطه انجام و مقدار کربن آلی خاک اندازه گیری شد. بر اساس نتایج، متغیرهای مستخرج از مدل رقومی ارتفاع مانند ارتفاع، سطح پایه شبکه کانال و شیب و ویژگی های خاک مانند لای و ماسه خاک بیشترین تأثیر را در مدل سازی توزیع مکانی کربن آلی خاک در حوضه آبخیر راونگ دارند. علاوه بر این، در بیشتر سطح منطقه مورد مطالعه مقدار کربن آلی خاک کمتر از 5/0 درصد است (میانگین 38/0). در مجموع نتایج بیانگر آن است که توزیع مکانی کربن آلی خاک از تغییرپذیری مکانی زیادی برخوردار است. بنابراین، برنامه ریزی جامع منابع آب و خاک منطقه جهت جلوگیری از تخریب و فرسایش بیشتر خاک در منطقه راونگ ضروری است.

به دلیل مشکلات زیست محیطی و افزایش تقاضا برای انرژی، استفاده از انرژی های پاک و تجدیدپذیر مانند بیوگاز به یک ضرورت تبدیل شده است. در این پژوهش، تاثیر درصد کود گاوی در ترکیب با باگاس نیشکر و دمای محیط درون بیوراکتور ها بر حجم بیوگاز تولیدی مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش ها در دو دمای 35 درجه سلسیوس (T1) و 45 درجه سلسیوس (T2) و در چهار ترکیب با نسبت درصد وزنی مختلف از کود به باگاس B5، B10، B15 و B20 و در سه تکرار در قالب طرح فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی انجام شد. حجم گاز تولید شده بر حسب ارتفاع ستون آب (برحسب سانتی متر) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در سطح یک درصد اثر دما و نسبت کود به باگاس بر مقدار بیوگاز تولید شده اختلاف معنی داری داشت. همچنین با افزایش دما از T1 به T2 میزان بیوگاز تولید شده در ترکیبات B5، B10، B15 و B20 به ترتیب 82/36، 50/22، 80/15 و 80/8 درصد افزایش یافت. با افرایش درصد کود گاوی از B5به B20 در دمای T1 و T2 میزان بیوگاز تولیدی به ترتیب 27/68 و 81/31 درصد افزایش یافت، بطوری که بیشترین میزان بیوگاز تولیدی تجمعی برحسب ماده آلی فرارm3. kg. VS-1 33/0 در تیمار B20T2 بدست آمد.