تحقیقات بیماری های گیاهی
سال:1390 | دوره:1 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

در این بررسی، فعالیت بیوکنترلی جدایه Trichoderma harzianum BI علیه Meloidogyne javanica و توانایی آن در القاء سیستم دفاعی در گیاه گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا Y در آزمایشگاه و گلخانه بررسی شد. ریشه گیاهچه های گوجه فرنگی در مرحله 6 برگی توسط سوسپانسیون اسپور T. harzianum BI با غلظت 106 اسپور در میلی لیتر و تعداد 2000 لارو فعال سن دو نماتد به ازاء هر گیاه مایه زنی گردید. میزان فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز، پراکسیداز و میزان فنل کل در روزهای اول تا هشتم بعد از مایه زنی نماتد، اندازه گیری شد. این جدایه، علاوه بر کاهش شدت بیماری و تعداد گال در گلخانه، افزایش درصد مرگ و میر لاروها و کاهش درصد تفریخ تخم ها در آزمایشگاه، فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز و پراکسیداز را افزایش داد که این افزایش در روز چهارم بعد از مایه زنی نماتد به حداکثر میزان خود رسید. بیشترین میزان فنل کل در گیاه آلوده تیمار شده با جدایه T. harzianum BI در روز پنجم بعد از مایه زنی مشاهده شد. نتایج تغییرات در میزان فعالیت آنزیم ها و همچنین فنل کل طی روزهای مختلف پس از مایه زنی، نشان داد که امکان تحریک مقاومت القایی در گیاه گوجه فرنگی توسط T. harzianum BI علیه M. javanica وجود دارد.

سوختگی غلاف که به وسیله قارچ Rhizoctonia solani AG1-IA ایجاد می شود، یکی از بیماری های مهم برنج در استان های شمالی ایران، از جمله استان مازندران می باشد. جهت بررسی وضعیت آلودگی مزارع استان، طی دو سال زراعی 1387 و 1388، تعداد 53 مزرعه در پنج شهرستان آمل، ساری، قائم شهر، سوادکوه و بهشهر مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری داده های بیماری، بر اساس درصد بوته های آلوده (I) و شدت متوسط بیماری (S (ارتفاع لکه های ناشی از بیماری نسبت به ارتفاع گیاه) و S2 (تعداد پنجه بیمار نسبت به تعداد کل پنجه های گیاه بیمار)) در هر مزرعه انجام گردید. نتایج نشان داد که اختلاف آلودگی مزارع در پنج منطقه مورد بررسی، از لحاظ وقوع و شدت، کاملا معنی دار (p<0.01) بود. کمترین و بیشترین مقدار متوسط بیماری در بهشهر برای درصد وقوع (I) و شدت متوسط بیماری (S و S2)، به ترتیب برابر10.92 ، 6.55 و 9.9 درصد و در آمل برابر 42.87، 28.66 و 34.99 درصد مشاهده گردید.

به منظور شناسایی نماتدهای انگل درختان پسته در منطقه سیرجان، در سال های 1387 و 1388 تعداد 35 نمونه اصلی و 15 نمونه تکمیلی (جمعا 50 نمونه خاک و ریشه) از مناطق مختلف پسته کاری سیرجان جمع آوری گردید. پس از شستشو و استخراج نماتدها از خاک و ریشه، تثبیت و انتقال آنها به گلیسرین با استفاده از روش دگریس، لام های دائمی تهیه شد. پس از بررسی های میکروسکپی، اندازه گیری ها و رسم تصاویر، با استفاده از منابع و کلیدهای شناسایی بر اساس خصوصیات ریخت شناسی و ریخت سنجی تعداد 23 گونه نماتد متعلق به 16 جنس شناسایی شد. گونه Rotylenchus whiteheadi برای اولین بار از ایران گزارش و مشخصات آن به طور کامل شرح داده می شود. همچنین نماتد مولد غده ریشه Meloidogyne javanica با 40 درصد پراکنش در میان گونه ها، گونه غالب و خسارت زای باغات پسته سیرجان بوده است. در این مقاله، لیست نماتدها به همراه درصد فراوانی و محل جمع آوری ارائه شده است.

به منظور شناسایی و ارزیابی بیماری زایی جدایه های قارچ فوزاریوم مرتبط با پوسیدگی ریشه و طوقه طالبی و خربزه طی سال های زراعی 89-1388 ریشه ها و بوته های دارای علائم بیماری از مزارع مختلف استان خراسان رضوی شامل شهرستان های مشهد، کاشمر، مه ولات، خواف، تربت جام، نیشابور، فریمان و سرخس نمونه برداری گردید. قطعات بافت های آلوده پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم 1% روی محیط کشت PDA کشت داده شدند. پس از خالص سازی جدایه ها، اثبات بیماری زایی آنها با روش فرو بردن ریشه (Root dip) گیاهچه های 12 روزه در سوسپانسیون اسپور با غلظت 106 اسپور در میلی لیتر انجام شد. علائم بیماری پس از گذشت 21-4 روز ظاهر و در هر مورد جدایه تلقیح شده مورد نظر مجددا جداسازی گردید. گونه های بیماری زای فوزاریوم شناسایی شده شامل F. solani، F. oxysporum، F. equiseti و F. acuminatum بودند که گونه اولی به عنوان گونه غالب بوده و از بیشترین فراوانی برخوردار بود. نتایج این تحقیق نشان می دهد که قارچ های F.equiseti و F.acuminatum بیشتر از گیاهان بالغ جداسازی شدند. در حالیکه قارچ های F.solani و F.oxysporum از تمام مراحل رویشی گیاهان از گیاهچه تا میوه دهی قابل جداسازی بودند و در سراسر استان پراکنش وسیعی داشته و چندان تحت تاثیر شرایط آب و هوایی نیستند. چهار گونه فوق باعث پوسیدگی ریشه و طوقه در طالبی و خربزه شدند و پژمردگی و خشکیدگی این گیاهان را به دنبال داشتند که مساله ای بسیار مهم در مناطق خشک و نیمه خشک می باشد.

در این تحقیق، جدایه A1 از مخمر Rhodotorula mucilaginosa برای کنترل کپک آبی سیب Penicillium expansum به کار گرفته شد. آزمون تست تقابل، متابولیت های خارج سلولی و مواد فرار در آزمایشگاه برای ارزیابی قدرت بیوکنترلی مخمر به کار برده شد. این جدایه از مخمر رشد قارچ P. expansum را کاهش داد. در آزمون کشت تقابل، میزان کاهش رشد 60.97 درصد، در مورد گاز فرار 90.57 درصد، و در تست متابولیت های خارج سلولی 83.36 درصد بود. در آزمایش های انباری چاهک ایجاد شده روی سیب با 40 میکرولیتر سوسپانسیون مخمر آنتاگونیست و 24 ساعت بعد 20 میکرولیتر سوسپانسیون قارچ عامل بیماری مایه زنی شد. سیب های مایه زنی شده در 20 و 5 درجه سانتی گراد در انبار قرار گرفتند. مساحت لکه ها در روی سیب های تیمار شده با مخمر در هر دو دما در مقایسه با شاهد، کاهش معنی داری نشان دادند. در قسمت دوم آزمایش، توانایی مخمر در القاء دو آنزیم پراکسیداز و کاتالاز و همچنین ترکیبات فنلی در بافت میوه سیب بررسی شد. میزان فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز و میزان ترکیبات فنل کل در روزهای دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم بعد از مایه زنی عامل بیماری اندازه گیری شد. این جدایه مخمری، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و کاتالاز را افزایش داد که این افزایش در روز ششم بعد از مایه زنی، عامل بیماری به حداکثر میزان خود رسید. بیشترین میزان کل ترکیبات فنلی هم در سیب های آلوده تیمار شده با جدایه مخمر در روز ششم بعد از مایه زنی دیده شد که نسبت به شاهد آب مقطر به طور معنی داری افزایش یافته بود.

در پاییز 1388 از مناطق مختلف استان خوزستان در مجموع 79 جدایه Fusarium solani از ریشه و طوقه گوجه فرنگی جداسازی گردید. بیماری زایی جدایه ها و همچنین تنوع ژنتیکی آنها با استفاده از VCG مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بیماری زایی جدایه ها نشان داد که تمام جدایه های مورد آزمایش این گونه بیماری زا هستند. برای تولید موتانت نیت از محیط کشت زاپک کلرات (CDAC) حاوی 5% کلرات پتاسیم و رزبنگال استفاده شد. کلاس فنوتیپی موتانت های نیت بر اساس نحوه رشدشان روی محیط کشت پایه حاوی یکی از چهار منبع ازت نیترات، نیتریت، آمونیوم و هیپوزانتین تعیین شد. بر این اساس  %68از موتانت های نیت در کلاس فنوتیپی nit1، 18% آنها در کلاس فنوتیپی nit3 و 14% آنها در کلاس فنوتیپی NitM قرار گرفتند. مکمل سازی بین موتانت های نیت جدایه ها روی محیط کشت حداقل انجام شد و جدایه ها در 25 گروه سازگار رویشی قرار گرفتند. در این مطالعه رابطه مشخصی بین VCG و منطقه جغرافیایی مشاهده نگردید.

یازده جدایه بیمارگر قارچ Macrophomina phaseolina از میزبانان مختلف شامل سویا، آفتابگردان، طالبی، خربزه و گندم از استان های مختلف کشور جداسازی گردیده و از نظر واکنش به کلرات پتاسیم بر روی محیط غذایی مورد آزمایش قرار گرفتند. بدین منظور جدایه ها در محیط غذایی کمینه حاوی 120 میلی مولار کلرات پتاسیم کشت شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که جدایه های مورد بررسی از نظر واکنش به کلرات در دو گروه قرار گرفتند که 54.5 درصد جدایه ها مقاوم به کلرات بوده و فنوتیپ متراکم داشتند. نتایج آزمون بیماری زایی جدایه ها بر روی گیاه سویا در گلخانه نشان داد که بین شدت پوسیدگی ریشه سویا و واکنش جدایه ها به کلرات پتاسیم رابطه نزدیکی وجود دارد. به طوری که جدایه های M21 و M30 با واکنش مقاوم به کلرات و فنوتیپ متراکم به عنوان بیماری زاترین جدایه ها شناسایی شدند.