تحقیقات بیماری های گیاهی
سال:1390 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

در این تحقیق، از دو قارچ اندوفیت ریشه Piriformospora indica) و (Sebacina vermifera و دو گونه تریکودرما Trichoderma harzianum (T-100)) و (T. viride علیه قارچ Macrophomina phaseolina استفاده گردید. توانایی آنتاگونیستی قارچ های اندوفیت ریشه و گونه های تریکودرما از طریق آزمایش های درون شیشه ای و به کمک روش کشت متقابل، کلنیزاسیون و تولید متابولیت های فرار مورد ارزیابی قرار گرفت. مساحت پرگنه M. phaseolina هر روز اندازه گیری و درصد کاهش رشد هر روز در مقایسه با تیمار شاهد محاسبه شد. در کشت متقابل، تیماری که شامل هر دو گروه قارچ های اندوفیت و گونه های تریکودرما بود، بیشترین اثر بازدارندگی را بر روی رشد میسلیومی M. phaseolina داشت. بررسی قدرت کلنیزاسیون نشان داد که قارچ های آنتاگونیست قادرند پرگنه M. phaseolina را در برگرفته و آن را تجزیه نمایند. نتایج آزمون متابولیت های فرار نیز مشخص نمود که قارچ های اندوفیت بر خلاف گونه های تریکودرما قادر به تولید متابولیت های فرار نمی باشند.

اولین گام در جهت تشخیص و تهیه ارقام مقاوم به بیماری سفیدک پودری جو، شناسایی فاکتورهای بیماریزایی جمعیت عامل آن است. بدین منظور در تحقیقی که در سال 1387 در استان فارس صورت گرفت تعداد ده جدایه از مناطق مختلف استان جمع آوری و روی یک رقم حساس جو تکثیر شدند. سپس جداگانه روی گیاهچه تعداد 19 رقم تقریبا ایزوژنیک که رقم پایه آنها پالاس و دارای ژنهای مقاومت متفاوتی بودند و یک رقم حساس مایه زنی شدند. واکنش لاین ها از نظر دوره کمون، تیپ و شدت آلودگی یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که فاکتورهای بیماریزایی در استان فارس فراوانی متغیری دارند. بیماریزایی برای ژن های مقاومت Ml-a3 و Ml-a23 دارای بیشترین فراوانی در مناطق مورد اجرای آزمایش بوده و پس از آن بیشترین فراوانی بیماری زایی به ترتیب برای ژن هایMl-K ، Ml-a7+Ml(No3)،  Ml-a12+Ml(Em2) و Ml-hثبت گردید. کمترین فراوانی بیماری زایی برای ژن های مقاومت Ml-a22 و Ml-a6+Ml-a14 دیده شد. برای ژنهای Ml-(La)، Ml-g-Ml-(cp)، Ml-05، Ml-a8، Ml-al+Ml(a12)، Ml-a9، Ml-a10+Ml-(DU2)، Ml-a13+Ml-(Ru3)، Ml-K(1)،Ml-p   Ml-at ودر هیچ یک از مناطق بیماری زایی دیده نشد. دوره کمون تمام جدایه ها تقریبا از یک روند زمانی خاص پیروی می کرد.

یکی از بیماری های مهمی که در سراسر دنیا خسارت زیادی به کدوئیان وارد می سازد، مرگ گیاهچه و پوسیدگی طوقه و ریشه ناشی از Rhizoctonia solani می باشد. در بازدید از مزارع و گلخانه ها در طی فصول زراعی 1385-1384، نمونه های گیاهی مشکوک به آلودگی ریزوکتونیایی از مناطق مختلف استان های تهران، مازندران، خوزستان و اصفهان، از میزبان های خیار، کدو، هندوانه و خربزه جمع آوری، جداسازی و خالص سازی گردید. در این مطالعه 59 جدایه R. solani از خاک، طوقه و ریشه گیاهان مذکور مورد بررسی قرار گرفت. قطر ریسه جدایه ها از 4.46 تا 6.86 میکرومتر متغیر بود و تمامی جدایه ها، چند هسته ای بودند. بررسی گروه آناستوموزی جدایه ها نشان داد که 81 درصد جدایه ها متعلق به AG4 می باشند. سایر جدایه ها با هیچ یک از گروه های آناستوموزی استاندارد مورد مطالعه AG2) و (AG7 آناستوموز ندادند. نتایج حاصل از آزمون بیماری زایی نشان داد که نهایتا از مجموع 59 جدایه بدست آمده، 97 درصد جدایه ها بیماری زا بودند، که این جدایه ها بر اساس درصد بیماری زایی در 10 گروه مجزا قرار گرفتند. در این آزمایش دو جدایه کدو و خیار جدا شده از استان اصفهان، از آنجائیکه متعلق به گروه آناستوموزی چهار بودند و هیچ گونه علائمی را بر روی طوقه یا ریشه میزبان های خودشان ایجاد نکردند، این احتمال می رود که جزو جدایه های غیربیماری زا باشند. در این مطالعه گروه آناسنوموزی چهار، برای اولین بار در ایران از روی میزبان کدو گزارش گردید.

به منظور بررسی تنوع و میزان قرابت و تفاوت های ژنتیکی جدایه های شبه قارچ پی تیوم از شهرها و مناطق مختلف استان همدان، بازدید به عمل آمد و تعداد 150 جدایه جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفت که بر اساس ریخت شناسی 12 گونه شناسایی شد. تعداد 8 جدایه پی تیوم که دارای اسپورانژیوم گرد بودند انتخاب و برای مقایسه آن ها از نشانگر RFLP استفاده گردید که در نهایت از تاثیر آنزیم های برشی روی جدایه ها، 36 باند بدست آمد که طول این نواحی از 350 تا 1000 کیلو جفت باز متغیر بود. جدایه ها در 3 گروه و 7 کلاد قرار گرفتند. گونه های Pythium group G و P. tracheiphilum شباهت 100 درصدی را نشان دادند که احتمالا هر دو جدایه از یک دودمان ژنتیکی هستند. بیشترین تفاوت درون گونه ای را P. pyrilobum و P. irregulare به ترتیب با 80 و 65 درصد آشکار ساختند.

به منظور بررسی وضعیت آلودگی محموله های بذری کلزای برداشتی نسبت به قارچ های همراه با بذر، از بذرهای کلزا مناطق مختلف استان فارس شامل سعادت شهر، زرقان، ارسنجان، قیروکارزین، بیضا و ظفرآباد نمونه برداری انجام گرفت و به آزمایشگاه منتقل شد. به منظور تعیین قوه نامیه بذرهای مورد آزمایش٬ بر اساس روشهای موسسه بین المللی مطالعات بذر (I.S.T.A.) عمل شد. برای جداسازی قارچ های همراه بذر از محیط های کشت PDA و WA استفاده شد. بذرها پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم 1% به مدت 2.5 و 5 دقیقه در محیط های کشت قرارداده شده و در دمای 2±25 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. شمارش و جداسازی قارچ ها پس از 4 روز شروع و تا 15 روز ادامه داشت. قارچ های جداشده با توجه به مشخصات مورفولوژیکی و کلیدهای شناسایی، تشخیص داده شدند. این قارچ ها متعلق به جنس هایAspergillus sp.، Penicillium sp.، Alternaria sp.، Fusarium sp.، Cladosporium sp.، Rhizoctonia sp.، Phoma sp.،Botrytis sp.   Rhizopus sp. وبودند. گونه های قارچ Aspergillus sp. نسبت به سایر قارچ ها از فراوانی بیشتری (20-40 درصد) برخوردار بودند. آگاهی از آلودگی بذرها و شدت این آلودگی در مناطق مختلف می تواند جهت تولید بذرهای سالم و عاری از آلودگی مفید باشد.

به منظور تعیین عوامل پوسیدگی طوقه و ریشه گوجه فرنگی در شهرستان مرودشت طی دو فصل زراعی 89-88 از مزارع گوجه فرنگی مناطق حومه شهر مرودشت نمونه برداری به عمل آمد. قطعاتی از بین بافت های سالم و پوسیده ریشه و طوقه بعد از ضد عفونی سطحی، روی محیط های غذایی اسیدی و غیر اسیدی عصاره سیب زمینی آگار کشت گردید. از کشت نمونه ها 80 جدایه متعلق به 17 گونه جدا گردید. بر اساس آزمون های بیماری زایی، گونه های Pythium aphanidermatum، Rhizoctonia solani،Fusarium oxysporum ، Phoma betae،Macrophomina phaseolina   Phytophthora nicotiana وتوانستند روی ریشه پوسیدگی ایجاد کنند. در این میان، قارچ R. solani با 26% و P. nicotiana با دو درصد فراوانی به ترتیب بیش ترین و کم ترین پراکندگی را نشان دادند. در آزمون اثبات بیماری زایی روی ریشه گوجه فرنگی، قارچ R. solani و M. phaseolina شدیدترین بیماری زایی را نشان دادند. این اولین گزارش از وجود قارچ M. phaseolina روی ریشه گوجه فرنگی از ایران و P. nicotiana از استان فارس می باشد.

در این تحقیق با استفاده از پدیده جهش خود به خودی (Spontaneous mutation)، سه جهش یافته مقاوم به دو آنتی بیوتیک Rifampicin (Rif) و Nalidixic acid (Nal) از شش جدایه باکتری Pseudomonas fluorescens تهیه گردید و در مقایسه با انواع وحشی آنها در شرایط آزمایشگاه بر علیه قارچ بیماریزای Rhizoctonia solani عامل بیماری مرگ گیاهچه پنبه از طریق روش آزمون کشت متقابل (Dual culture) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دو جدایه از سه جدایه جهش یافته خصوصیات آنتاگونیستی بهتری نسبت به انواع وحشی خود نشان دادند. همچنین جدایه های جهش یافته از نظر مکانیسمهای بازدارندگی بر علیه قارچ مذکور مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاکی از آن بود که هر سه باکتری جهش یافته از نظر تولید مواد فرار بهتر از انواع وحشی، از نظر تولید مواد غیرفرار تقریبا مشابه و از نظر تولید سیدروفور برخی جدایه های جهش یافته در برخی غلظت ها نسبت به انواع وحشی آنها توانستند سیدروفور بیشتری تولید کنند. نتایج این تحقیق نشان دهنده این است که پدیده جهش خودجوش ممکن است بر خواص آنتاگونیستی باکتریهای آنتاگونیست تاثیر گذاشته و آن را افزایش دهد.

گونه های پی تیوم بین سال های 1388-1386 در استان همدان مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه ها از مناطق مختلف استان (همدان، تویسرکان، سرکان، نهاوند، قهاوند، ملایر، اسدآباد، رزن و جورقان) جمع آوری شد. بر اساس ویژگی های ریخت شناسی جنسی و غیرجنسی، گونه ها شناسایی شدند. در این تحقیق بیش از150 جدایه پی تیوم مورد بررسی قرار گرفت که 12 گونه Pythium aphanidermatum, P. deliense, P. hydnosporum, P. irregulare, P. macrosporum, P. oligandrum, P. perplexum, P. pyrilobum, P. salinum, P. tracheiphilum, P. ultimum var ultimum  و Pythium group G شناسایی شدند. Pythium group G با فراوانی %28 در بین گونه های پی تیوم غالب بود. Pythium hydnosporum برای اولین بار در جهان از ایران از گیاه Plumbago europaea جدا گردید. گونه های Pythium hydnosporum, P. macrosporum, P. perplexum, P. pyrilobum برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.