فرآیند و کارکرد گیاهی
سال:1393 | دوره:3 | شماره:10 |تعداد مقالات:13

تیمار کلشی سین به عنوان ماده القاء کننده پلی پلوئیدی روی بخش های مختلف گیاه نتایج متفاوتی نشان می دهد. هدف این پژوهش بررسی و مقایسه تاثیر کلشی سین بر روی بذر و سرشاخه آویشن دنایی (Thymus daenensisCelak) از نظر ویژگی های مورفولوژیکی روزنه و محتوی DNA در شرایط درون شیشه ای است. بررسی ویژگی های مورفولوژیکی روزنه و محتوی DNA با روش اسپکتروفوتومتری روش های غیرمستقیم اما سریع برای تعیین سطح پلوئیدی هستند. بدین منظور بذر و سرشاخه های گیاه در غلظت های کلشی سین شامل 0%-0.03 %- 0.05%- 0.08%- 0.1% (وزنی/ حجمی) در زمان های 24 و 48 ساعت تیمار شد و درصد زنده مانی سرشاخه و جوانه زنی بذرها محاسبه گردید. تعداد کلروپلاست، فراوانی روزنه و میزان جذب محتوی DNA بمنظور بررسی تاثیرکلشی سین مطالعه شد. در هر دو روش تیماردرصد جوانه زنی و زنده مانی نسبت به گروه شاهد کمتر بود اما تیمار سرشاخه میانگین درصد زنده مانی بالاتری را نسبت به تیمار بذر نشان داد. تعداد کلروپلاست و محتوی DNA در گیاهچه های حاصل از بذر تیمار 0.08%-24 ساعت نسبت به گروه شاهد افزایش معنی دار داشت و تراکم روزنه نیز در این تیمار به طور معنی دار کاهش یافت. در روش تیمار سرشاخه تیمارهای 0.03%-24 ساعت و 0.01%-48 ساعت نتایج مشابه را ایجاد نمودند، اما تنها نتایج مربوط به کلروپلاست در هر دو تیمار معنی دار بود. بنابراین بخشی از گیاه که برای تیمار با کلشی سین انتخاب می شود در نتایج حاصل تاثیر گذار است و با وجود کاهش جوانه زنی بذر تحت تیمار کلشی سین، روش تیمار بذر با غلظت 0.08% (وزن/حجم) و با زمان 24 ساعت در مقایسه با تیمار سرشاخه، روش مناسبتری برای دستیابی به گیاهی با سطح پلوئیدی بالاتر است.

به منظور ارزیابی تحمل به شوری تعدادی از ژنوتیپ های بادام، آزمایشی گلدانی در سال 1392 با سه فاکتور ژنوتیپ در 11 سطح، شامل تونو، نان پاریل، مامایی، شکوفه، سهند، شاهرود 12،A200 ، 1-25، 1-16 و 13-40 پیوند شده روی پایه GF677 و پایه GF677، شوری آب آبیاری در 5 سطح، شامل 0، 1.2، 2.4، 3.6 و 4.8 گرم در لیتر نمک کلرید سدیم (به ترتیب برابر با هدایت الکتریکی 0.5، 2.5، 4.9، 7.3 و 9.8 دسی زیمنس بر) و زمان سنجش در سه سطح، شامل 30، 60 و 90 روز انجام شد. نتایج نشان داد که تنش حاصل از اعمال تیمار کلرید سدیم روی گیاهان، از طریق افزایش میزان فلورسانس حداقل و کاهش میزان فلورسانس حداکثر، باعث کاهش فلورسانس متغیر در گیاهان شده و نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر (حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم II) را از 0.83 در گیاهان شاهد به 0.72 در برگ های بالایی در پایه GF677 و رقم سهند پیوند شده روی این پایه و 0.70 در برگ های پایینی کاهش داد. نتایج حاصل از بررسی صفات مورفولوژیکی و آسیب های ظاهری گیاهان تحت شرایط تنش شوری، نشان داد که پایه GF677، شوری 4.9 دسی زیمنس را به خوبی تحمل می کند، ولی با افزایش شوری دچار تنش می شود. همچنین، نتایج این پژوهش نشان داد که مدت زمان اعمال تنش شوری در تشدید علائم آسیب به گیاه تعیین کننده است. در مجموع، با توجه به صفات مورفولوژیک، آسیب های ظاهری و تغییرات فلورسانس کلروفیل، سهند و شاهرود 12 به ترتیب به عنوان حساس ترین و متحمل ترین رقم به تنش شوری تشخیص داده شدند.

ارمک (Ephedra major) درختچه ای دوپایه متعلق به خانواده افدراسه است. امروزه مشخص شده است که بیشترین اثرات درمانی ارمک مربوط به آلکالوئیدهای افدرین است که در ساقه های سبز تجمع می یابد. هدف از این تحقیق بررسی جوانه زنی گیاه ارمک در شرایط گلخانه و میزان الکالویید کل و افدرین آن است. بذرهای گیاه از ارتفاعات بجنورد جمع آوری و بر روی کاغذ صافی مرطوب و محیط موراشیگ و اسکوگ (MS) تحت دو شرایط کنترل و تیمار سرما کشت شدند. نتایج نشان داد که تیمار سرما اثر معنی داری بر جوانه زنی بذرها ندارد. به منظور تعیین شرایط بهینه جوانه زنی، آزمایش دیگری در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با شش تیمار بستر کشت (خاک جنگل، خاک جمع آوری شده از منطقه بجنورد، مخلوط خاک جنگل و خاک بجنورد، کوکوپیت، کمپوست و ماسه) و با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین درصد جوانه زنی به ترتیب در خاک جنگل (90%) و در بستر کمپوست (8%) مشاهده می شود. همچنین گیاهچه های رویش یافته در خاک جنگل بیشترین طول ریشه و ساقه و وزن خشک و تر ساقه و ریشه را نشان دادند. از طرفی دیگر میزان الکالویید کل در ساقه گیاهان 5 ماهه ارمک رشد یافته بر روی خاک جنگل 1.04 میلی گرم بر گرم وزن خشک بوده در حالی که در ریشه مقدار الکالویید کل 0.04 میلی گرم بر گرم وزن خشک است. نتایج حاصل از HPLC نیز نشان داد در حالیکه میزان افدرین در ریشه بسیار ناچیز است، میزان افدرین در ساقه 0.04 میلی گرم بر گرم وزن خشک است.

لایه آلرون لایه ای نازک در بذر غلات می باشد که در جوانه زنی بذر نقش کلیدی دارد. امکان جداسازی لایه آلرون بذر جو از سایر بافت های بذر و همچنین کشت آن در بافر مناسب، باعث شده تا محققان آن را به عنوان سیستم مدل برای مطالعه سیگنال های گیاهی در سطح مولکولی استفاده کنند. در این مطالعه اثر سه هورمون جیبرلیک اسید (GA)، آبسیزیک اسید (ABA) و سالیسیلیک اسید (SA) بر روی بیان دو ژن کد کننده آسکوربات پراکسیداز ((Apx، Apx1 و Apx2 در آلرون تیمار شده با این هورمون ها در زمانهای مختلف 6، 12، 18، 24، 48 و 72 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که هر دو ژن Apx1 و Apx2 در لایه آلرون بیان می شود و سطح بیان آنها در لایه آلرون تحت تاثبر هورمونها قرار نمی گیرد. همچنین فعالیت آنزیمی Apx در آلرون تیمار شده با این هورمون ها مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت آنزیمی در لایه آلرون تیمار شده با GA بین 72-24 شروع به کاهش کرد که با فعالیت آنزیمی در لایه آلرون تیمار شده با دیگر هورمونها و محیط فاقد هورمون تفاوت قابل توجهی نشان داد.

سلنیوم در برخی موجودات به عنوان عنصر ضروری محسوب می شود اما غلظت های بالای آن منجر به ایجاد سمیت در گیاهان می گردد. در این پژوهش تاثیر بر هم کنش متیل جاسمونات وسلنات سدیم بر میزان رشد، محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، فنل وآنتوسیانین گیاه گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا بذرها برای جوانه زدن در پتری دیش های استریل قرار گرفتند، بعد از جوانه زنی به گلدان های حاوی ماسه مرطوب منتقل شده و بعد از ایجاد برگ دوم تحت تیمار سلنات سدیم (0، 30 و 60 میکرومولار) و متیل جاسمونات (0، 50 و 100 میکرومولار) قرار گرفتند. بعد از بیست روز گیاهان برداشت شدند و سنجش های مورد نظر انجام شد. در تیمار برهم کنش متیل جاسمونات و سلنات سدیم افزایش رشد مشاهده شد که در مقایسه با مقادیر بدست آمده برای هریک از تیمارهای فوق به تنهایی معنی دار است. غلظت کلروفیل های a و b در همه تیمارها کاهش نشان می دهد و محتوای کاروتنوئیدها فقط در تیمار 60 میکرومولار سلنات سدیم افزایش معنی داری نسبت به سایر تیمارها دارد. با افزودن متیل جاسمونات به محیط کشت محتوی سلنات سدیم، محتوای فنل و آنتوسیانین گیاهان تحت تیمار در مقایسه با تیمار سلنات به تنهایی افزایش معنی داری نشان می دهند. متیل جاسمونات تاثیر معنی داری برتجمع پرولین ندارد، در حالی که سلنات سدیم به تنهایی و در تیمار برهم کنش با متیل جاسمونات موجب افزایش پرولین برگ و ریشه شده است. با توجه به نتایج بدست آمده بنظر می رسد که تیمار توام سلنات سدیم و متیل جاسمونات در گیاه گوجه فرنگی جهت بهبود اثرات مخرب سلنات سدیم مفید می باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

اتیلن، اگر چه یک ملکول ساده است، از جمله فاکتورهای مهم و موثر بر رشد و نمو گیاهان محسوب می شود. واکنش سه گانه در گیاهچه های Arabidopsis به اتیلن (C2H4) بطور گسترده ای جهت بررسی فعالیت بیوسنتز، درک و سیگنالینگ اتیلن و همچنین جداسازی موتانت های مرتبط با این رخدادها در اتیلن استفاده می شود. در این تحقیق گیاهان مختلف موتانت که هر یک حاوی موتاسیونی اختصاصی در یکی از ژن های مرتبط با سنتز هورمونهایی مانند اتیلن (ein2 و edr1)، جاسمونیک اسید (jar1) و سالسیلیک اسید (pad4 و NahG) در Arabidopsis بودند جهت بررسی تاثیر تغییر عملکرد ژن های EIN2 ٬EDR1 ٬JAR1 ٬PAD4 و NahG بر واکنش گیاهان به اتیلن مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام بررسی فوق از روش ارزیابی واکنش سه گانه (Ethylene Triple Response) برای ارزیابی گیاهان موتانت ein2، jar1، NahG، pad4 و edr1 مورد توجه قرار گرفت. لذا بذور گیاهان فوق در محیط MS شامل غلظت های مختلف (ACC (1-aminocyclopropane-1-carboxylic acid برای مدت 5 روز در شرایط تاریکی مطلق نگهداری و سپس صفات سه گانه چرخش قلاب راسی٬ طول هیپوکوتیل و طول ریشه چه گیاهچه های موتانت مورد بررسی و تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و با شاهد والدینی (Col-0) مقایسه شد. بر اساس نتایج بدست آمده، هیچ کدام از موتانت های مورد بررسی در دو گروه Ethylene overexpression) eto) و hook less) hls) قرار نمی گیرند. در حالیکه کلیه موتانت ها دارای تفاوتی معنی دار با ژنوتیپ مادری در صفات 3 گانه واکنش به اتیلن بودند و فقط ژنوتیپ pad4 از نظر طول هیپوکوتیل و ریشه چه با ژنوتیپ مادری خود تفاوتی نداشت. لذا وقوع موتاسیون در ژن های موثر بر سنتز دیگر هورمون ها به نحو قابل توجهی میتواند بر واکنش گیاهان به اتیلن تغییر ایجاد نماید. همچنین بررسی واکنش سه گانه در گیاهچه های اتیوله موتانت میتواند بعنوان یک شاخص مهم و قابل توجهی برای ارزیابی واکنش گیاهان بالغ به اتیلن نیز محسوب گردد.

آزمایشی به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری بر اساس تشتک تبخیر کلاس A (80، 100 و 120 میلی متر) و محلول پاشی مقادیر مختلف اسید سالیسیلیک (250 و 500 میکرومول) و اسپرمین (10 میکرومول و یک میلی مول) بر عملکرد و ویژگی های کیفی دانه کرچک در سال 1391 در دانشگاه شهر کردانجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب افزایش غلظت پرولین و نیز سبب کاهش عملکرد دانه گردید، اما بر درصد پروتئین دانه بی تاثیر بود. با افزایش سطوح تیمار تنش خشکی، سرعت رشد گیاه (CGR) کاهش یافت. نتایج نشان داد که تیمارهای اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر صفات غلظت پرولین، عملکرد دانه، درصد روغن و درصد پروتئین دانه کرچک تاثیر داشت. بیشترین عملکرد دانه 1363.84 کیلوگرم در هکتار از تیمار اسید سالیسیلیک 250 میکرومول به دست آمد. تیمار اسید سالیسیلیک، سبب افزایش عملکرد دانه و درصد روغن در گیاه کرچک گردید. بنابراین می توان نتیجه گرفت که تحت شرایط تنش خشکی عملکرد دانه و کیفیت دانه کرچک با استفاده از اسید سالیسیلیک و اسپرمین بهبود می یابد.

گیاه درمنه کوهی از گیاهان دارویی است که دارای ترکیبات ارزشمندی مانند ترکیبات ترپنی و فنلی است. کشت گیاه با انتقال دانه رستهای حاصل از بذرهای استریل به محیط MS ایجاد شد و القا کالوس با انتقال قطعاتی از گیاهچه ها به محیط MS با تیمار هورمونی (NAA=2mg/ml, 2,4-D=2mg/ml, Kin=2mg/ml) صورت گرفت. گیاهچه ها و کالوس ها به طور جداگانه تحت 9 تیمار هورمونی شامل غلظت های مختلف 2 و 4 دی کلرو فنوکسی استیک اسید، کینتین و غلظتی ثابت از نفتالین استیک اسید قرار گرفتند. همچنین گیاهچه ها با اسید سالیسیلیک و کیتوزان به عنوان محرک تیمار شدند. حضور فنولیک های تام، تانن های کندانسه، تانن های تام، فنولیک های غیر تاننی و فلاونوییدهای تام در کالوس و گیاهچه ها به روش اسپکتروفتومتری مورد بررسی قرار گرفتند. در گیاهچه های تحت تیمار، فنولیک ها و تانن های تام و ترکیبات فنلی غیر تاننی در تیمار با کیتوزان مقادیر بیشتری را نشان دادند اما در مورد فلاونوییدهای تام بیشترین نتیجه در تیمار با اسید سالیسیلیک مشاهده گردید. بررسی گیاهچه های تحت تیمار با مقادیر مختلف هورمونی، افزایش را در انواع ترکیبات فنلی نشان داد ولی میزان فلاونوییدهای تام در تمام تیمارها نسبت به شاهد کاهش یافته بود. در بررسی کالوسهای تحت تیمار با مقادیر مختلف هورمونی افزایش در میزان فنولیکها و تانن های تام دیده شد. به نظر میرسد تاثیر عوامل هورمونی در مسیر بیوسنتزی ترکیبات فنلی گیاه درمنه کوهی بستگی به نوع و غلظت هورمون و همچنین نوع کشت گیاه دارد.

کادمیوم، بعنوان یکی از فلزات سنگین آلاینده محیط زیست، بر فعالیت های فیزیولوژیکی و ریخت شناسی گیاهان تاثیر می گذارد. سلنیوم یک عنصر ضروری و دارای اثرات مفید در افزایش تحمل به تنش های محیطی در گیاهان است. در این بررسی از غلظت های صفر، 350 و 700 میکرومولار کلریدکادمیوم به صورت اضافه نمودن به خاک و غلظت های صفر، 1.5 و 3 میلی گرم در لیتر سلنات سدیم به روش محلول پاشی برگی در دو رقم گندم (کویر و روشن) استفاده گردید. آزمایش در دی ماه سال 1391 در گلخانه بخش زیست شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، در قالب طرح کاملا تصادفی، با سه تکرار اجرا و محلول پاشی سلنیوم در دو مرحله رشد اولیه گیاه و گلدهی سنبله انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که تنش کادمیوم، باعث کاهش محتوای رنگدانه های فتوسنتزی، افزایش نشت یونی، همچنین کاهش وزن تر و خشک اندام های هوایی، کاهش تعداد و وزن دانه و نیز کاهش ارتفاع و وزن سنبله گردید، درحالیکه کاربرد سلنیوم بویژه غلظت 3 میلی گرم در لیتر، باعث کاهش میزان نشت یونی و افزایش 35 درصدی میزان کلروفیل a در رقم کویر و 17 درصدی آن در رقم روشن در مقایسه با شاهد گردید. همچنین، تیمار مذکور سبب افزایش صفات یاد شده در سنبله در شرایط تنش و غیرتنش شد. داده های حاصل از سنجش عناصر سلنیوم و کادمیوم دانه نشان داد که تحت غلظت 700 میکرومولار کادمیوم و غلظت 3 میلی گرم در لیتر سلنیوم، گندم رقم کویر توانسته است در مقایسه با رقم روشن، به میزان 42 درصد سلنیوم بیشتری را در دانه های خود ذخیره کند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که کاربرد سلنیوم سبب کاهش معنی دار صدمات ناشی از تنش کادمیوم در گیاه گندم (بویژه رقم کویر) گردیده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

گیاه شوید با نام علمی .Anethum graveolens L، یکی از گیاهان مدیترانه ای است که به علت خواص ضدمیکروبی اسانس آن، در پزشکی، صنایع غذایی و صنایع بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. در این تحقیق، اثر درصدهای مختلف کم آبی بر کیفیت و کمیت اسانس گیاه شوید مورد بررسی قرار گرفته است. تیمارهای خشکی اعمال شده شامل شاهد (100 درصد ظرفیت زراعی)، 80 درصد، 60 درصد، 40 درصد و 20 درصد ظرفیت زراعی و جمع آوری نمونه ها دو هفته پس از آخرین تیمار صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشترین میزان اسانس (حجمی-وزنی) (0.51%) در تیمار خشکی 40% ظرفیت زراعی به دست آمد. نتایج انالیز اسانس نیز نشان داد که تغییرات میزان آلفا فلاندرن بعنوان مهمترین ترکیب شناخته شده در اسانس گیاه شوید در این بررسی از روندهای منظم افزایشی یا کاهشی تبعیت نمی نماید به طوریکه بیشترین مقدار آن در تیمار خشکی 0.080% ظرفیت زراعی و کمترین مقدار آن در تیمار شاهد مشاهده شد. میزان ترکیب های دیل اتر و بتا فلاندرن در طی تیمارهای مختلف خشکی به ترتیب روندهای افزایشی و کاهشی را نشان می دهند. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که تنش خشکی دارای اثرات قابل توجهی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه شوید می باشد.