ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی
سال:1400 | دوره:11 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی، تبیین ابعاد، مولفه ها و شاخص های عملکرد پژوهشی اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. روش: پژوهش با رویکرد کیفی، به روش تحلیل مضمون انجام شد. نمونه گیری به صورت هدفمند، و مصاحبه با خبرگان تا حصول اشباع نظری استمرار یافت. برای تعیین چارچوب منطقی از داده ها، مراحل شناسایی، یادداشت برداری و طبقه بندی مفاهیم انجام شد. دسته ها بازبینی و موارد تکراری حذف، موارد مشابه ادغام و ابعاد موضوع مشخص و سطح بندی شدند. روش تجزیه وتحلیل داده ها با تکنیک تحلیل مضمون از کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. سپس به منظور سنجش اعتبار مدل، با ده نفر از خبرگان هیات علمی در قالب یک گروه کانونی در ابعاد، مولفه ها و شاخص های مدل، هم اندیشی و توافق صورت گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد، مدل استخراج شده دارای 9 بعد، 25 مولفه و تعداد 80 شاخص برای ارزیابی عملکرد پژوهشی اعضای هیات علمی است. نتایج نشان داد شاخص های خلاقیت، ابتکار و نوآوری جزء مولفه ها و ویژگی های شخصیتی است و در بعد فردی قرار دارد. نتیجه گیری: مدل ارایه شده می تواند در ارزیابی عملکرد پژوهشی اعضای هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و رفع مشکلات و موانع احتمالی موجود و ارتقای خلاقیت و ابتکار آن مطلوب باشد.

زمینه: سازمان ها برای ادامه حیات خود و باقی ماندن در عرصه رقابت نیازمند کارکنانی خلاق و نوآور هستند که پاسخگوی چالش های محیط اطراف خود باشند. در این بین عوامل مختلفی خلاقیت کارکنان را تحت تاثیر قرار می دهند که رهبری ماکیاولیستی و خستگی عاطفی از جمله آنها هستند. هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش میانجی خستگی عاطفی در رابطه بین رهبری ماکیاولیستی و خلاقیت کارکنان در دانشگاه لرستان بود. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی است و در زمره پژوهش های توصیفی-پیمایشی قرار می گیرد، از نظر فلسفه پژوهشی قیاسی است که بر مبنای پارادایم اثبات گرایی انجام شده و از نظر شاخص زمانی از پژوهش های مقطعی به شمار می آید. جامعه آماری پژوهش 440 نفر از کارکنان دانشگاه لرستان بوده که براساس جدول مورگان از میان آنها نمونه ای به حجم 205 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. برای جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه رهبری ماکیاولیستی داهلینگ و همکاران (2009)، خلاقیت وانگ و همکاران (2013) و خستگی عاطفی ماسلاچ و جکسون (1981) استفاده گردیده که پایایی آنها به وسیله ی آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که رهبری ماکیاولیستی رابطه منفی و معناداری با خلاقیت کارکنان و رابطه مثبت و معناداری با خستگی عاطفی دارد، خستگی عاطفی نیز رابطه منفی و معنی داری با خلاقیت کارکنان دارد، همچنین رهبری ماکیاولیستی از طریق خستگی عاطفی رابطه منفی و معنی داری با خلاقیت کارکنان دارد. نتیجه گیری: نتایج کلی پژوهش نشان دهنده این است که رهبران ماکیاولی با ترجیح دادن منافع شخصی خود بر منافع سازمانی و استفاده ابزاری از کارکنان برای رسیدن به اهداف خود باعث افزایش استرس و خستگی عاطفی کارکنان شده که به تبع آن خلاقیت کارکنان کاهش می باید.

زمینه: خلاقیت یکی از ویژگی های مهم رفتار انسان است که بر رشد فردی و اجتماعی فرد تاثیرگذار بوده و نقش بسزایی در توسعه و پیشرفت جامعه دارا است. هدف: پژوهش حاضر بررسی عوامل آموزشی موثر بر رشد خلاقیت در بین دانش آموزان دوره متوسطه مدارس شهرستان تکاب اجرا شد. روش: در این پژوهش با روش توصیفی از نوع پیماشی اجرا شد. نمونه آماری شامل کلیه دبیران، مدیران و اعضای آموزش و پروش دوره متوسطه 221 نفر که حجم نمونه براساس فرمول کوکران 136 و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای طبقه ای متناسب با حجم نمونه انجام گرفت. داده های به دست آمده به روش آزمون تحلیل عاملی مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده حاکی از این مطلب بود که عملکرد تحصیلی و حافظه فعال با میانجی گری فراشناخت، شناخت و بعد عاطفی تاثیر مثبت و معناداری بر رشد خلاقیت دانش آموزان دارند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل عملکرد تحصیلی به صورت مستقیم 193/0-و حافظه فعال 168/0-با میانجی گری فراشناخت، شناخت و بعد عاطفی به ترتیب 0. 318، 0. 147 و 0. 369 است. نتیجه گیری: عملکرد تحصیلی و حافظه فعال به صورت مستقیم دارای تاثیرگذاری ضعیف و معکوس بوده در حالی که با میانجی گری متغیرهای فراشناخت، شناخت و بعد عاطفی دارای تاثیرگذاری مثبت است.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی برازش مدل رابطه بین دینداری و تعالی پس از ضربه با نقش میانجی خلاقیت و سبک تفکر در جانبازان بود. . روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. نمونه مورد مطالعه 362 جانباز بود که به روش تصادفی ساده از جانبازان (25 تا70 درصد) بنیاد شهید و امور ایثارگران شهرستان های استان تهران در سال (1399) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های تعالی پس از ضربه تدسچی و کالهون (2011)، دینداری آلپورت و راس(1950)، خلاقیت تورنس (1966) و سبک تفکر استرنبرگ و واگنر (1979) استفاده شد. . داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر و نرم افزار SPSS25 و Amos24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایح تحلیل مسیر نشان داد که دینداری بر سبک تفکر، خلاقیت و تعالی پس از ضربه؛ سبک تفکر بر خلاقیت؛ خلاقیت و سبک تفکر بر تعالی پس از ضربه اثرات مستقیم و معنادار داشته است. . همچنین دینداری از طریق نقش واسطه ای خلاقیت، اثر غیر مستقیم مثبت و معناداری بر تعالی پس از ضربه جانبازان دارد. نتیجه گیری: دینداری به همراه خلاقیت بر تعالی پس از ضربه در افراد مبتلا به تروما تاثیر زیادی دارد. به عبارتی، افرادی که از دینداری بالاتری برخوردارند، دینداری بر خلاقیت آنها تاثیر می گذارد و این افراد برای بازگشت به شرایط ایده آل، به کمک توانایی ها و امکانات خود به بازسازی ذهنی و روانی اقدام می نمایند؛ بنابراین تعالی پس از ضربه قابل پیش بینی است.

زمینه: تاکنون عوامل اثرگذار بر اکوسیستم نوآوری صنعت فناوری ارتباطات به شکلی نظام یافته و مستقل از اکوسیستم نوآوری صنعت فناوری اطلاعات، در قالب یک مدل کمی مورد تحلیل قرار نگرفته است. هدف: شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر اکوسیستم نوآوری صنعت فناوری ارتباطات ایران و بررسی میزان تاثیر هر یک بر مدل نهایی اکوسیستم جهت استفاده نهادهای حاکمیتی وفعالان صنفی این صنعت است. روش: پژوهش از حیث هدف کاربردی و از حیث روش توصیفی پیمایشی است. گروه خبرگان این پژوهش به صورت هدفمند از میان مدیران اصلی و مدیران کلیدی شرکتهای خصوصی و نهادهای حاکمیتی صنعت فناوری ارتباطات ایران انتخاب شده اند. به منظور شناسایی عوامل موثر بر اکوسیستم نوآوری، از روش دلفی فازی (FDM) در سه مرحله بهره گرفته شده است. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی اعتبار و برازش مدل پژوهش و تحلیل سوالات، به ترتیب از طریق تحلیل عاملی تاییدی و معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS انجام شده است. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان می دهد عوامل نهادی، مدیریت نوآوری، کسب و کار، ملی و منطقه ای، علم و فناوری، و مالی و اقتصادی تاثیر معناداری بر مدل اکوسیستم نوآوری صنعت فناوری ارتباطات دارند. مدل نهایی ارایه شده نیز دارای برازشی مناسب است. نتیجه گیری: تحلیل ضرایب تعیین نشان می دهد عامل مدیریت نوآوری بیشترین تاثیر وعامل ملی و منطقه ای کمترین تاثیر را بر مدل اکوسیستم نوآوری صنعت فناوری ارتباطات دارا هستند. پیشنهاد می شود ضمن مد نظر قرار دادن اولویت بندی عوامل تاثیرگذار بر مدل اکوسیستم، به دلیل پویایی صنعت و فناوری، تاسیس رصدخانه علم و فناوری ICT با هدف کمک به اکوسیستم نوآوری دانش بنیان و پیش بینی روندهای علم و فناوری این صنعت در دستور کار نهادهای ذیربط قرار گیرد.

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین رهبری تحول آفرین و اشتیاق شغلی با نقش میانجی خلاقیت هیجانی در بین معلمان مدارس ابتدایی بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است که جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه معلمان مدارس ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 که از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم تعداد 191 نفر انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه رهبری تحول آفرین (باس و آولیو، 1985)، اشتیاق شغلی (شوفلی، 2001) و خلاقیت هیجانی (آوریل، 1996) بود. پایایی آنها براساس ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0. 90، 0. 78 و 0. 70 محاسبه شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفت و جهت تجزیه و تحلیل فرضیه ها از روش تحلیل مدل سازی معادلات ساختاری و از نرم افزار SPSS 22 و Smart-PLS استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نقش خلاقیت هیجانی به عنوان میانجی بین رهبری تحول آفرین و اشتیاق شغلی تایید شد. بین مولفه های رهبری تحول آفرین با اشتیاق شغلی رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد. و همچنین بین مولفه های رهبری تحول افرین (ترغیب ذهنی، نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش و ملاحظه فردی) و خلاقیت هیجانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. P<0/01 نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد که بین مؤلفه های رهبری تحول آفرین (نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش، ترغیب ذهنی و ملاحظه فردی) و اشتیاق شغلی و خلاقیت هیجانی معلمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بنابر این اگر مدیران استراتژیهای رهبری تحول آفرین را به عنوان یک الزام بر سبک رهبری خود در نظر گیرند، از این طریق می توانند معلمان را به گونه ای نسبت به کارشان مشتاق کنند که در هر سطحی با آن ارتباط برقرار کرده و یک احساس اشتیاق و تمایل شغلی در آنها پدیدار گردد و از طرفی با تایید نقش خلاقیت هیجانی به عنوان متغیر میانجی پیشنهاد می گردد که به منظور افزایش اشتیاق شغلی معلمان مدارس ابتدایی خلاقیت هیجانی آنان را ارتقاء دهند.

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزش ضرب المثل انگلیسی مبتنی برکاریکاتور و تعیین اثربخشی آن بر خلاقیت یادگیرندگان بود. روش: روش پژوهش آمیخته اکتشافی(کیفی-کمی) بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل متخصصان آموزش زبان انگلیسی و متخصصان روان شناسی در منطقه ی سه شهر تهران در سال 1398 بود که 10نفر از آنان به روش گلوله ی برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند و در بخش کمی نیز شامل تمامی یادگیرندگان زبان انگلیسی در موسسه آموزش زبان انگلیسی امیر واقع در منطقه ی سه شهر تهران در سال 1398 بود که30 نفر از آنان به شیوه ی نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند و گروه آزمایش10 جلسه تحت آموزش ضرب المثل های انگلیسی با استفاده از کاریکاتور و اسلاید آموزشی قرار گرفتند در حالیکه برای گروه کنترل آموزش بدون کاریکاتور و اسلاید صورت گرفت. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های محقق ساخته برای ارزیابی اعتبار بسته ی آموزشی و پرسشنامه تفکر خلاق تورنس(1972) بود. یافته ها: با محاسبه ی شاخص های CVR و CVI اعتبار بسته آموزشی تأیید شد. تحلیل واریانس دوعاملی آمیخته نیز نشان داد که برنامه آموزش ضرب المثل های انگلیسی با کاریکاتور بر خلاقیت مؤثر بوده و این تأثیرات طی زمان پایدار بوده است (0. 05>p). نتیجه گیری: برنامه آموزش ضرب المثل های انگلیسی مبتنی برکاریکاتور بر خلاقیت یادگیرندگان زبان انگلیسی تأثیر دارد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل فردی مؤثر بر خلاقیت در سازمان های ایرانی انجام شده است. روش: این پژوهش از نوع فراتحلیل است. بدین منظور از نرم افزار CAM2 استفاده شده است. در جستجو اولیه با معیارهای ورود سال پژوهش و زبان پژوهش از پایگاه های داده مورد بررسی 1687 سند مرتبط با موضوع یافت گردید. پس از آن، با معیارهای درون گنجی 77 پژوهش گزینش و در فرایند فراتحلیل وارد شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان میدهد که در سطح اطمینان 95 درصد عوامل فردی تأثیر معناداری بر خلاقیت سازمانی داشته و توانسته 467/0 درصد از تغییرات خلاقیت سازمانی را تبیین کند. همچنین، نتایج آزمون ناهمگونی نشان دهنده آن است که بین مطالعات صورت گرفته مورد بررسی ناهمگنی وجود دارد که به همین جهت از اندازه اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی نیز حاکی از آن است که خطای استاندارد پایین و سوگیری نسبتا کم است، درواقع بیانگر توزیع نرمال و تصادفی است و خطای مشاهده شده نیز ناشی از انواع اریب احتمالی می باشند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش از بین عوامل فردی مؤثر بر خلاقیت در سازمان استقلال با اندازه اثر (714/0)، احساس مؤثر بودن با اندازه اثر(660/0)، احساس معناداری با اندازه اثر(647/0) و استراتژی های تفکر سازنده با اندازه اثر (749/0) بیشترین اندازه اثر و رابطه معنادار را با خلاقیت سازمانی داشته اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش صلح بر افزایش خوش بینی و امید در دانش-آموزان پسر دوره متوسطه اول انجام شد. روش: پژوهش حاضر به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون و در نظر گرفتن یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل با پیگیری دو ماهه انجام شد. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه منطقه 3 شهر تهران تشکیل داده اند و 60 نفر نمونه با جایگزینی تصادفی و براساس معیارهای ورود و خروج با روش نمونه گیری داوطلبانه در 2 گروه 30 نفره انتخاب شده اند. ابزارهای گردآوری داده ها، پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز (2007) بود. برنامه مداخله آموزش صلح شامل 8 جلسه 120 دقیقه ای طی 8 هفته مداوم، به صورت حضوری پس از تعطیلی مدرسه اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر (طرح آمیخته) استفاده گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که اجرای آموزش صلح در مقایسه با گروه کنترل مولفه های خوش بینی و امید را در دانش آموزان به صورت معنادار تحت تاثیر قرار داده و نتایج تحلیل چندمتغیر نشان می دهد که بین اثربخشی آموزش صلح و مولفه های امید و خوش بینی در سطح 0. 01 معنادار است. نتیجه گیری: بنابراین می توان نتیجه گرفت که آموزش صلح به دانش آموزان، امید و خوش بینی را در آنان به صورت پایدار افزایش می دهد.