تحقیقات آفات گیاهی
سال:1395 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

کنه Neoseiulus californicusاز شکارگرهای موثر در کنترل کنه های تارتن است. واکنش تابعی ماده های جفتگیری کرده سه روزه با تغذیه از تراکم های مختلف لارو تریپس Frankliniella occidentallis (1، 2، 4، 8 و 16) روی هفت رقم تجاری توت -فرنگی (سیکوا، چاندلر، کامروسا، ماراک، آلیسو، یالوا و گاویتا) و تداخل شکارگری در تراکمهای (1،2، 4، 8 و 16) از کنه شکارگر در تراکم ثابت از شکار (40 عدد لارو تریپس) مطالعه شد. این آزمون ها روی دیسک های برگی در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی % 5±70 و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) بررسی شد. واکنش تابعی روی هفت رقم مورد آزمون از نوع دوم و آماره های واکنش تابعی با استفاده از معادله راجرز به دست آمد. قدرت جستجوگری و زمان دستیابی روی رقم های توت فرنگی، سیکوا (به ترتیب 0.01 بر ساعت، 4.77 ساعت)، چاندلر (0.03 بر ساعت، 4.37 ساعت)، کامروسا (0.03 بر ساعت، 5.49 ساعت)، ماراک (0.03 بر ساعت، 5.49 ساعت)، آلیسو (0.02 بر ساعت، 4.91 ساعت)، یالوا (0.05 بر ساعت، 4.54 ساعت) و گاویتا (0.02 بر ساعت، 4.65 ساعت) برآورد شد. توانایی کنه شکارگر در شکار لارو تریپس روی رقم چاندلر و یالوا بیشتر از سایر رقم ها بود. تراکم کمتر تریکوم روی این رقم ها نسبت به سایر رقم های مورد آزمون و ترکیبات شیمیایی ثانویه می تواند از دلایل این اختلاف باشد. ارتباط معنی داری بین لگاریتم تراکم شکارگر و لگاریتم قدرت جستجوی سرانه (محاسبه شده با معادله نیکلسون) وجود داشت. میزان شکارگری کنه شکارگر با افزایش تراکم تریپس و کاهش تراکم شکارگر افزایش مییابد. نتایج اهمیت بررسی ویژگیهای گیاهان میزبان را در استفاده بهینه از کنه شکارگر در کنترل آفات نشان می دهد.

لکتین ها پروتئین‏ هایی با ساختار ناهمگن هستند که با اتصال به قندهای منومر یا اولیگوساکاریدهای موجود در سطح سلول‏ ها سبب اختلال در فرآیندهای سلولی و حتی مرگ آن ها می -شوند. در این پژوهش، برای درک بهتر سازوکار حشره کشی لکتین علف هفت بند .PPA)) .Polygonum persicaria L، تاثیر غلظت های مختلف آن (2، 1، 0.5 میلی گرم بر میلی لیتر) بر متابولیسم حدواسط لاروهای سفیده بزرگ کلم، .Pieris brassicae L ارزیابی شد. تغذیه لاروهای سفیده بزرگ کلم از لکتین مذکور سبب افزایش فعالیت آسپارتات آمینوترانسفراز و گاماگلوتامیل ترانسفراز شد، اما فعالیت آلانین آمینوترانسفراز کاهش معنی داری را نشان داد. فعالیت آلدولاز به صورت وابسته به غلظت در لاروهای تیمار شده نسبت به شاهد کاهش یافت، اما فعالیت لاکتات دهیدروژناز فقط در غلظت 2 میلی گرم بر میلی لیتر افزایش معنیداری نسبت به شاهد داشت. فعالیت اسیدفسفاتاز تفاوت معنی داری بین لاروهای شاهد و تیمار نشان نداد، اما آلکالین فسفاتاز در لاروهای تغذیه شده روی لکتین 2 میلی گرم بر میلی لیتر نسبت به سایر تیمارها بیشترین فعالیت را داشت. لیپوپروتئین با تراکم بالا در لاروهای تغذیه شده روی لکتین 2 میلی گرم بر میلی لیتر کمترین مقدار اما لیپوپروتئین با تراکم کم، بیشترین مقدار را نشان داد. در بین درشت مولکول های ذخیره ای، گلیکوژن تفاوت معنی داری را بین لاروهای شاهد و تغذیه شده با لکتین نشان نداد، اما مقادیر پروتئین و تری گلیسرید به طور معنی داری کاهش یافتند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که لکتین گیاه هفت بند در بیشترین غلظت استفاده شده می تواند سبب اختلال در متابولیسم حدواسط لاروهای سفیده کلم شود.

سن گندم .Eurygaster integriceps Put مهم ترین حشره خسارت زا در ایران می باشد که از برگ، ساقه و دانه گندم تغذیه نموده و موجب کاهش محصول از نظر کمی و کیفی می شود. استفاده از کادر در نمونه برداری ها از جمله قدیمی ترین روشها در پژوهشهای زیستبوم میباشد. طی سال های 1383 و 1384 پراکنش پهنه ای و مدل های نمونه گیری دنباله ای با دقت ثابت برای مراحل نابالغ این آفت با استفاده از کادر 0.1 مترمربع در مزارع گندم دیم شهرستان بروجرد مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس مقادیر ضریب تبیین به دست آمده از محاسبات رگرسیونی، شاخص تایلور نسبت به شاخص آیواو برازش بهتری نشان داد. وجود اختلاف معنی دار آماری بین شاخص b تایلور با عدد یک، نشان دهنده ی تجمعی بودن پراکنش مراحل نابالغ سن گندم در مزارع گندم دیم است. به منظور تخمین جمعیت این آفت در مزرعه، مدل های نمونه گیری دنباله ای با دقت ثابت به روش گرین (Green) با سه سطح دقت 0.1، 0.15 و 0.25 ارایه شد. سپس اعتبار این مدل ها با استفاده از 9-7 سری از داده های جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مدل در سطح دقت 0.25 (دقت قابل پذیرش در برنامه های مدیریت تلفیقی، (IPM، به منظور نمونه گیری از جمعیت سنین دو، سه، چهار و مجموع سن پنج و حشره بالدار نسل جدید، به ترتیب به طور متوسط به تعداد 62، 87، 67 و 25 کادر نیاز خواهد بود. با افزایش سطح دقت به 0.1، این تعداد به ترتیب به 320، 358، 325 و 145 نمونه افزایش یافت. استفاده از این مدل ها می تواند مدیریت موثر و کارآمدی را برای سن گندم در مزارع گندم دیم فراهم آورده و زمان و هزینه نمونه برداری را کاهش دهد.

مگس زیتون، Bactrocera oleae Rossi از آفات مهم زیتون در ایران است. روش های مختلفی برای کنترل این آفت به کار گرفته می شود که عبارتند از کاربرد تله های مختلف همراه با مواد جلب کننده یا فرومون های جنسی، سم پاشی با طعمه مسموم (Bait spray) به صورت لکه ای روی تنه یا بخشی از تاج درخت و یا کل باغ. در این تحقیق کارایی روش "جلب و شکار" با استفاده از تله های مگنتال در مقایسه با سایر تله های جلب کننده غذایی در منطقه بررسی و نتایج از دو روش بررسی میزان شکار تله ها و تاثیر در کاهش آلودگی و همچنین میزان کاهش آلودگی باغ با استفاده از این روش نسبت به باغ شاهد مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین آلودگی میوه ها در روش" جلب و شکار"با استفاده از تله مگنتال®دارای اختلاف معنی دار با سایر تله ها نیست و میانگین تعداد حشرات جلب شده مگس زیتون به تله های زرد حاوی بیکربنات آمونیوم، تله های زرد، تله مگنت اُل® و تله بطری بهترتیب 0.454±1، 0.423±1، 0.315±1 و 0.435±0.75 بود. در بررسی میزان آلودگی میوه های زیتون در باغ آزمایشی تحت پوشش کامل تله مگنت ال ® آلودگی میوه ها 3.5 درصد بود، ولی در قطعه شاهد که از هیچ گونه تله ای استفاده نشده بود، آلودگی میوه ها تا پایان مهرماه 6.7 درصد بود که کارایی مناسب تله مگنت ال ® را نشان داد و میتوان از این روش به عنوان یکی از روش های کنترل مگس میوه زیتون استفاده کرد.

زنبور Lysiphlebus fabarum Marshall پارازیتوئید داخلی شته سیاه باقلا Aphis fabae Scopoli، یکی از اجزای مهم مدیریت تلفیقی این آفت می باشد که لازم است برهمکنش این زنبور با حشره کش های مورد استفاده در کنترل شیمیایی این آفت مورد مطالعه قرار گیرد. در این مطالعه، اثرات کشندگی غلظت توصیه شده سه حشره کش تیاکلوپرید+دلتامترین، پیریمیکارب و پیمتروزین بر مراحل شفیرگی و حشره کامل زنبور در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. به این منظور، شفیره ها با روش غوطه وری و حشرات کامل با روش غیر مستقیم (قفس) در معرض حشره کش ها قرار گرفتند. تیاکلوپرید+دلتامترین و پیریمیکارب به طور معنی داری میزان مرگ و میر را در هر دو مرحله ی شفیرگی و حشره کامل افزایش داد، در حالی که پیمتروزین بر هیچ یک از مراحل مورد آزمایش اثر معنی داری نداشت. بر اساس استاندارد سازمان بین المللی برای کنترل بیولوژیکی (IOBC) (سمیت حشره کش ها)، تیاکلوپرید+دلتامترین در مراحل شفیرگی و حشره کامل به ترتیب در گروه های تا حدودی زیان بار (3) و زیان بار (4) و پیریمیکارب نیز به ترتیب در گروه های کمی زیان بار (2) و بی زیان (1) قرار گرفتند. پیمتروزین در هر دو مرحله ی مورد آزمایش در گروه بی زیان (1) قرار گرفت. همچنین در این مطالعه، دوره ی پایداری سمیت حشره کش ها در مرحله ی حشره کامل زنبور در شرایط نیمه مزرعه ای بررسی شد. بر اساس استاندارد IOBC (پایداری حشرهکشها)، تیاکلوپرید+دلتامترین، پیریمیکارب و پیمتروزین به ترتیب در گروه های به نسبت پایدار (C)، کمی پایدار (B) و ناپایدار (A) قرار گرفتند. طبق نتایج مطالعه حاضر، پیمتروزین و پیریمیکارب اثرات جانبی کمی بر مراحل شفیرگی و حشره کامل زنبور L. fabarum دارند، اما تیاکلوپرید+دلتامترین اثرات خطرناکی بر هر دو مرحله ی مورد آزمایش ایجاد می کند.

شاخص های جدول زندگی برای مقایسه سازگاری یک جمعیت نسبت به شرایط محیطی و تغذیه ای مناسبترین معیار هستند. در این پژوهش اثرات سه دوره نوری مختلف 8:16، 12:12 و 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±24 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد) بر پارامترهای جدول زندگی سن Nysius cymoides مطالعه شد. نتایج به دست آمده بر اساس نظریه جدول زندگی دوجنسی ارزیابی شد. طول دوره نابالغ در تیمارهای نوری 12 و 8 ساعت روشنایی نسبت به تیمار 16 ساعت روشنایی کوتاه تر بود. دوره های قبل از تخمگذاری حشرات کامل (APOP)، مجموع طول دوره قبل از تخمگذاری (TPOP)، میانگین باروری و طول عمر حشرات کامل در سه تیمار نوری اختلاف معنی داری نشان دادند. بیشترین (56.7 تخم) و کمترین (10.1 تخم) زادآوری به ترتیب در تیمارهای 12 و 8 ساعت روشنایی بود. در تیمارهای 8، 12 و 16 ساعت روشنایی نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به ترتیب 0.004±0.011، 0.003±0.044 و 0.003±0.039 (بر روز) و نرخ خالص تولید مثل (R0) به ترتیب 0.52±2.02، 2.65±13.02 و 2.12±11.41 (نتاج ماده برفرد) به دست آمد. میانگین طول یک نسل (T)، 56/11±1/26، 57/16±1/53 و 1.41±62.32 روز به ترتیب در 8، 12 و 16 ساعت روشنایی بود. امید زندگی (exj)، نرخ بقا (sxj) و نرخ تولیدمثل تجمعی (Rx) در 12 و 16 ساعت روشنایی نسبت به 8 ساعت روشنایی بیشتر بود. به طور کلی دورههای نوری 12 و 16 ساعت روشنایی شرایط مناسب تری را برای پرورش سن N. Cymoides در مقایسه با دوره نوری 8 ساعت روشنایی فراهم کردند.

شته Tinocallis kahawaluokalani Kirkaldy یکی از مهم ترین آفات درختچه زینتی توری بوده که با ریزش نابهنگام برگ ها و کاهش گلدهی تابستانه از ارزش بازاری گیاه می کاهد. اثر حشره کش گیاهی پالیزین در غلظت های توصیه شده 1.5، 2 و 2.5 در هزار روی شته و کفشدوزک شکارگر آن، Harmonia axyridis Pallas ارزیابی شد. آزمایش روی شته به دو روش غوطه وری برگ ها و محلول‏ پاشی انجام و 24 ساعت بعد تعداد شته های مرده شمارش شد.روش محلول پاشی با ایجاد تلفات 86.6، 90 و 95 درصد بهترتیب در غلظت های 1.5، 2 و 2.5 در هزار از روش دیگر موثرتر بود.غوطه وری برگ های حاوی تخم کفشدوزک درون محلول حشره کش باعث کمترین درصد تفریخ تخم (50 درصد) و طولانی ترین مدت نشو و نما (19 روز) در تیمار پالیزین با غلظت 2.5 در هزار شد. غلظت 1.5 در هزار، درصد تفریخ تخم و طول مدت نشو و نما را نسبت به شاهد به طور جزیی تغییر داد. درتیمار لاروهای سن چهارمبه روش موضعی با پالیزین درصد بقا و طول مدت شفیرگی نسبت به شاهد تحت تاثیر قرار نگرفت. هر چند که بالاترین درصد بقا (96.6) نسبت به شاهد (100) در تیمار پالیزین با غلظت 1.5 در هزار مشاهده شد. با توجه به نتایج به دست آمده، حشره کش پالیزین در غلظت 5/1 در هزار ضمن ایجاد تلفات قابل توجه روی شته در مقایسه با سایر غلظت های به کار رفته بسیاری از ویژگی های آزمایش شده کفشدوزک را تحت تاثیر قرار نداد. بنابراین غلظت 1.5 در هزار پالیزین می تواند در برنامه های مدیریتی کنترل شته T. kahawaluokalani درتلفیق با کفشدوزک H. axyridis استفاده شود.

نیشکر یکی از محصولات راهبردی کشاورزی ایران و استان خوزستان می ‏باشد. با توجه به سیستم تک کشتی و سطح وسیع کشت نیشکر در این استان، همواره مسایلی مانند طغیان آفات ثانویه یا ظهور آفات جدید مطرح می‏ باشند. بنابراین پایش مداوم فون حشرات در این مزارع ضروری است. در گزارش حاضر برای اولین بار سخت بالپوشی از خانواده Chrysomelidae گونه (Rhoptrispa dilaticornis (Duvivier, 1891 به ‏عنوان مینوز برگ نیشکر از استان خوزستان معرفی می ‏شود. گونه و جنس این حشره برای فون ایران جدید می‏ باشد. آثار خسارت حشره به گیاهان نیشکر همراه با عکس شرح داده شده است. به نظر می رسد این سخت بالپوش در حال حاضر به صورت گسترده در سطح مزارع نیشکر فعالیت ندارد.

به منظور شناسایی پارازیتوییدهای سپردار سفید کیوی، (Pseudaulacaspis pentagona (Targioni-Tozzetti در استان مازندران، نمونه برداری از درختان کیوی منطقه قائم-شهر در سال های 1393-95 انجام شد. در بین نمونه های جمع آوری شده، زنبور پارازیتوئید (Aphytis chrysomphali (Mercet, 1912)(Hymenoptera: Aphelinidae شناسایی شد. این گونه برای اولین بار روی سپردار سفید کیوی از ایران گزارش می شود.