تحقیقات آفات گیاهی
سال:1397 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

افزایش تولید محصولات با تنوع زراعی بیش تر از طریق کشت مخلوط می تواند در بهبود کارکردها و خدمات اکوسیستمی موثر باشد. یکی از مهم ترین کارکردهای نظام های کشت مخلوط کاهش در جمعیت آفات و در نتیجه افزایش عملکرد گیاهان زراعی می باشد. این بررسی با هدف تاثیرسیستم کشت مخلوط سویا و ذرت بر فراوانی حشرات گیاه خوار، گرده افشان و دشمنان طبیعی، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار (100:0 کشت خالص ذرت، 0:100 کشت خالص سویا و ترکیب های 50:50، 25:75، 75:25 سویا: ذرت) و 4 تکرار انجام شد. به منظور جمع آوری حشرات از روش های مختلف نمونه برداری از جمله تله گودالی، الک، کارت های زرد و آبی رنگ چسبدار، ضربه زدن، تورحشره گیری و شمارش در محل استفاده شد. نمونه برداری در 5 دوره و در فواصل 14 روز انجام گرفت. در مجموع تعداد 7395 حشره جمع آوری شد که به 10 راسته و 39 خانواده تعلق داشتند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که جمعیت هر سه گروه از حشرات جمع آوری شده (حشرات گیاه خوار، گرده افشان ها و دشمنان طبیعی) به طور معنی داری تحت تاثیر سیستم کشت مخلوط قرار گرفت، به طوری که بیش ترین تعداد دشمنان طبیعی و کم ترین تعداد حشرات گیاه خوار در تیمار 50:50 سویا: ذرت مشاهده شد. همچنین بیش ترین تعداد حشرات گرده افشان مربوط به تیمار 25:75 سویا: ذرت بود، در حالی که بالاترین تعداد حشرات گیاه خوار، و در پی آن کم ترین تعداد حشرات گرده افشان و دشمن طبیعی در تیمار کشت خالص ذرت مشاهده شد. نتایج نشان داد بین حشرات دشمن طبیعی و گیاه خوار و همچنین بین عملکرد سویا و جمعیت حشرات گیاه خوار یک رابطه منفی (معکوس) وجود دارد. بر اساس نتایج این پژوهش، برخی از تیمار های مخلوط سویا و ذرت، دارای مهار زیستی موثرتری بوده و افزایش عملکرد بیش تری نسبت به کشت خالص هر دو گیاه نشان دادند.

پسیل آسیایی مرکبات، (Diaphorina citri Kuwayama (Hem.: Liviidae یکی از آفات مهم باغ های مرکبات جنوب ایران است. اگر چه پسیل مرکبات از شیره گیاه میزبان تغذیه می کند، اما بیشترین اهمیت آن به دلیل انتقال باکتری مولد بیماری خطرناک گرینینگ است. در این تحقیق، تاثیر پودر کائولین در کنترل پسیل مرکبات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تیمار شامل غلظت های 3، 5 و 7 درصد پودر کائولین و شاهد (آب خالص) با 4 تکرار در استان کرمان منطقه ارزوئیه طی دو سال (1391- 1390) در دو مرحله ارزیابی شد. درصد تلفات حشره کامل طی دو سال آزمایش در تیمارهای کائولین 3، 5 و 7 درصد به ترتیب بین 23.24-48.09، 53.4783-85.49 و 76.28-83.14 تعیین شد. همچنین میزان بازدارندگی تخم ریزی حشره کامل در تیمارهای 3، 5 و 7 درصد به ترتیب بین 22.86-49.69، 65.49-91.64 و 73.91-96.72 به دست آمد. نتایج نشان داد طی دو سال آزمایش، اختلاف معنی داری بین دو تیمار کائولین 5 و 7 درصد وجود نداشت. بنابراین محلول پاشی درختان مرکبات با کائولین فرآوری شده، با غلظت 5 درصد، می تواند خسارت پسیل آسیایی مرکبات را به طور معنی داری کاهش دهد.

تخم ها و لاروهای شب پره آرد Ephestia kuehniella Zeller (Lep.: Pyralidae) ، به طور وسیع در برنامه های کنترل بیولوژیک به منظور پرورش پارازیتوئیدها و شکارگرها مورد استفاده قرار می گیرند. در این پژوهش، واکنش های تغذیه ای و فعالیت آنزیم های گوارشی لاروهای سن چهارم همراه با برخی پارامترهای ایمنی شناسی E. kuehniella روی رژیم غذایی حاوی پروتئین های کازئین و زئین در شرایط آزمایشگاهی بررسی شدند. لاروهای سن چهارم پرورش یافته روی رژیم غذایی حاوی پروتئین کازئین بیش ترین مقدار نرخ مصرف نسبی (5.9±0.2) و شاخص رشد نسبی (11.3±0.3) را دارا بودند. بیش ترین و کم ترین فعالیت لیپاز، تریپسین، الاستاز، کربوکسی پپتیداز و آمینو پپتیداز به ترتیب در لاروهای تغذیه کرده از پروتئین های کازئین و زئین بود. در بحث ایمنی شناسی تزریق توئین و Beauveria bassiana (Balsamo) Vuillemin در تیمار با پروتئین کازئین باعث افزایش معنی دار تعداد کل سلول های خونی و تعداد گرانولوسیت ها و پلاسماتوسیت ها شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که ماهیت پروتئین موجود در رژیم غذایی اثرات متفاوتی بر سازوکار فیزیولوژی تغذیه و هم چنین پاسخ ایمنی دارد.

اثر دو نوع روغن معدنی امولسیون شونده (EC)، و روغن امولسیون غلیظ (مایونز) هر کدام با دو غلظت 0.5 و 0.7 درصد، صابون حشره کش پالیزین Ò 2.5 در هزار، کلرپیریفوس 1.5 در هزار، کلرپیریفوس 1.5 در هزار + روغن 0.5 EC درصد، کلرپیریفوس 1.5 در هزار + روغن مایونز 0.5 درصد و آب (شاهد) روی سپردار Unaspis euonymi از آفات مهم درختچه شمشاد بررسی شد. از هر تیمار 6 شاخه به طور تصادفی در فواصل زمانی یک روز قبل، 3، 7، 14و 21 روز بعد از محلول پاشی نمونه برداری وتعداد حشرات زنده روی 2 سانتی متر از قسمت بالایی شاخه و 2 سانتی متر مربع از قسمت میانی سطح زیرین دو برگ شمارش شد. میانگین داده های خام با استفاده از فرمول هندرسون- تیلتون به درصد تلفات تبدیل و مقایسه میانگین ها با آزمون توکی در سطح 5 درصد صورت گرفت. در سال 1395، روغن 0.7 EC درصد با میانگین تلفات 67.9% در سه روز پس از محلول پاشی و کلرپیریفوس 1.5 در هزار + روغن EC 0.5 درصد با میانگین تلفات 78.3%، 69.1% و 52% به ترتیب در 7، 14 و 21 روز پس از محلول پاشی برگ، کارایی بیشتری نشان دادند. روی شاخه، کلرپیریفوس 1.5 در هزار + روغن 0.5 EC نسبت به سایر ترکیبات آزمایش شده در تمام روزهای نمونه برداری پس از تیمار درصد تلفات بالاتری ایجاد کرد. در سال 1396 محلول پاشی برگ باکلرپیریفوس +روغن 0.5 EC درصد، حداکثر کارایی را در کنترل سپردار شمشاد نشان داد. کلرپیریفوس+ روغن مایونز 0.5 درصد در سه روز پس از محلول پاشی شاخه با 55.7 درصد تلفات و کلرپیریفوس 1.5 در هزار + روغن 0.5 EC درصد در 7، 14 و 21 روز بعد به ترتیب با 69.7، 79.2 و 80.4 درصد تلفات نسبت به سایر تیمارها موثرتر بودند. نتایج نشان داد که کلرپیریفوس در تلفیق با روغن می تواند در برنامه های کنترل سپردار U. euonymi مورد استفاده قرار گیرد.

سفید بالک نیشکر Neomaskellia andropogonis Corbett (Hem.: Aleyrodidae) یکی از آفات مهم در مزارع نیشکر ایران است. در این مطالعه، کارایی دو حشره کش جدید سیوانتو Ò و ابرون اسپید Ò در کنترل مراحل مختلف زیستی سفیدبالک روی رقم های IRC99-02 و CP69-1062 نیشکر، در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. غلظت های 20، 60، 100، 200 و 400 پی پی ام از دو حشره کش در زیست سنجی غوطه وری برگ به کار برده شدند. بالاترین غلظت سیوانتو Ò (400 پی پی ام) باعث 67.9 درصد تلفات روی تخم سفید بالک در رقم IRC99-02 شد، در صورتی که ابرون اسپید Ò خاصیت تخم کشی چندانی از خود نشان نداد. حشره کش سیوانتو Ò به طور موثری باعث کنترل حشرات بالغ سفید بالک شد و بیشترین درصد تلفات (90 درصد) در غلظت 400 پی پی ام آن در رقم IRC99-02 نیشکر مشاهده شد. در صورتی که در همین غلظت، ابرون اسپید Ò به ترتیب باعث 60 و 70 درصد تلفات سفیدبالک در رقم های IRC99-02 و CP69-1062 شد. هر دو حشره کش به طور موثری باعث کنترل پوره و شفیره سفیدبالک نیشکر شدند. نتایج نشان داد که هر دو حشره کش سمیت بالایی روی سفیدبالک نیشکر داشتند. همچنین، زنبورهای پارازیتوئید با حشره کش ها سازگاری داشته و حشره کش های مورد استفاده روی فعالیت پارازیتیسم زنبورها تاثیر منفی نگذاشتند.

بررسی اثرات جانبی حشره کش ها روی دشمنان طبیعی آفات ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش، سمیت حشره کش های اسپیروتترامات، استامی پرید، پیریمیکارب و فلونیکامید روی زنبور پارازیتوئید Lysiphlebus fabarum مورد بررسی قرار گرفت. به علاوه، اثر زیرکشنده حشره کش ها روی واکنش تابعی پارازیتوئید نسبت به تراکم های 2، 4، 8، 16، 32 و 64 پوره سن سوم شته سیاه باقلا، Aphis fabae در شرایط آزمایشگاهی ارزیابی شد. برای تعیین سمیت حشره کش ها روی حشرات کامل پارازیتوئید، از روش زیست سنجی تماس با باقی مانده حشره کش ها استفاده شد. به منظور ارزیابی واکنش تابعی پارازیتوئید، ماده های جفت گیری کرده که کمتر از 12 ساعت عمر داشتند، در معرض سطح آغشته به غلظت LC25 حشره کش های مذکور و آب مقطر به عنوان شاهد در استوانه های شیشه ای قرار گرفتند. آزمایش ها در 15 تکرار انجام شد. میزان LC50 حشره کش های استامی پرید، پیریمیکارب و فلونیکامید به ترتیب 22.5، 75.6 و 302.1 پی پی ام بود. در مورد حشره کش اسپیروتترامات تا سه برابر غلظت مزرعه ای (500 پی پی ام)، حداکثر 16 درصد تلفات مشاهده شد. واکنش تابعی در شاهد و تیمارهای حشره کش از نوع دوم بود. قدرت جستجوگری (a) در شاهد و تیمارهای اسپیروتترامات، استامی پرید، پیریمیکارب و فلونیکامید به ترتیب 0.0689±0.01، 0.0±0480.01، 0.0±0272.06، 0.0±0475.01 و 0.0532±0.01 بار در ساعت و زمان دستیابی (Th) به ترتیب 0.4322±0.04، 0.0±5147.06، 1.0±1004.18، 0.0±4558.08 و 0.4601±0.04 ساعت تخمین زده شد. طبق نتایج به دست آمده، حشره کش های اسپیروتترامات، فلونیکامید و پیریمیکارب در مقایسه با استامی پرید، اثرات جانبی کمتری روی پارازیتوئید L. fabarum داشتند و گزینه های مناسبی برای کنترل شته A. fabae در تلفیق با پارازیتوئید L. fabarum هستند.

در پژوهشی که به منظور بررسی فون سن های برگی زیرخانواده Mirinae در استان گیلان در سال 1396 صورت گرفت، گونه های متعددی از این زیرخانواده جمع آوری و شناسایی شدند. در بین نمونه های جمع آوری و شناسایی شده، گونه Grypocoris fieberi Douglas & Scott، 1868 به عنوان گونه ای جدید برای فون ایران گزارش می شود. این گونه از روی گیاه کنگر (Cirsium sp.) و گیاهان علفی تیره چتریان (Apiaceae) در مناطق داماش (36o43’N، 49°48´E. 1737m) و سلانسر (36o55’N، 49°23´E. 1703m) جمع آوری شد. نمونه های جمع آوری شده در کلکسیون حشرات موزه تاریخ طبیعی دانشگاه گیلان نگه داری می شوند.