تحقیقات آفات گیاهی
سال:1397 | دوره:8 | شماره:3 |تعداد مقالات:7

شته ها در اکوسیستم های شهری با تغذیه از شیره گیاهی و همچنین تزریق بزاق سمی منجر به ضعف گیاه و کاهش عملکرد محصول می شوند. نتایج بررسی برهمکنش بین تراکم شته رز Macrosiphum rosae و زنبورهای پارازیتوئید Aphidius rosae و Lysiphlebus fabarum وجمعیت پوره و شته بالغ در سال های 1395 و 1396 در پارک شهر تهران نشان داد که در تمام موارد بین تعداد هر دو گونه زنبور پارازیتوئید و جمعیت پوره و شته بالغ همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد. با افزایش تراکم شته رز، تراکم زنبورهای پارازیتوئید نیز افزایش یافت و پارازیتوئیدها دارای رفتار تجمعی نسبت به تراکم های مختلف میزبان بودند. بررسی رابطه بین تعداد شته رز و درصد پارازیتیسم توسط زنبورهایپارازیتویید نیزحاکی از آن بود که بین تعداد شته رز و درصد پارازیتیسم، همبستگی مثبت و وابسته به تراکم وجود دارد. در فصل بهار سال 1395 بیشترین درصد پارازیتیسم پوره ها توسط زنبورپارازیتویید A. rosae، 42.17 و توسط زنبور L. fabarum، 21.15 بود. در سال 1396 نیزدرصد پارازیتیسم پوره ها توسط زنبور A. rosae، 41.89 و بیشترین درصد پارازیتیسم توسط زنبورپارازیتویید L. fabarum، 21.02 بود. بنابراین با توجه به هماهنگی تغییرات جمعیت و درصد پارازیتیسم زنبورهای پارازیتوئید با تغییرات جمعیت پوره و بالغ شته رز و وابسته به تراکم بودن درصد پارازیتیسم آن ها در شرایط پارک شهر تهران، این عوامل می توانند در کنترل بیولوژیک شته رز مفید و موثر واقع شوند.

در این بررسی فون کنه های خانواده Laelapidae استان گیلان بازنگری شده است. نمونه های مورد بررسی متعلق به یک دوره بیست ساله از 1377 تا سال 1397 از استان گیلان هستند که در کلکسیون کنه شناسی گروه گیاه پزشکی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در شهر رشت وجود دارند. تعداد نمونه های مورد بررسی قریب بر 2000 کنه می باشد که به صورت اسلاید میکروسکوپی نگهداری می شوند. در این بررسی تعداد 46 گونه از کنه های خانواده Laelapidae از 16 جنس Androlaelaps، Cosmolaelaps، Euandrolaelaps، Eulaelaps، Gaeolaelaps، Gymnolaelaps، Haemogamasus، Haemolaelaps، Hypoaspis، Laelaspis، Laelaspisella، Ololaelaps، Pnemolaelaps، Pseudoparasitus، Reticulolaelaps و Stratiolaelaps از استان گیلان معرفی و کلیدی برای شناسایی جنس و گونه ها ارائه شده است. دو گونه Gaeolaelaps iranicus Kavianpour & Nemati و Hypoaspisella linteyini (Samsinak) که در بررسی های اخیر جمع آوری شدند به عنوان گزارش جدید برای فون کنه های استان گیلان معرفی می شوند. جنس نر گونه G. iranicus که تا کنون در دنیا گزارش نشده است، نیز از استان گیلان جمع آوری و توصیف شده است.

کنه قرمز مرکبات Panonychus citri (McGregor) (Acari: Tetranychidae) یکی از آفات مهم مرکبات در مناطق مرکبات خیز جهان و استان های شمالی ایران است. به کارگیری آفت کش های شیمیایی متعدد علیه آفات مرکبات موجب از بین رفتن دشمنان طبیعی، بروز پدیده ی مقاومت و طغیان مجدد این آفت شده است. در این تحقیق سازوکارهای مقاومت کنه قرمز مرکبات به آبامکتین در چهار جمعیت نمونه برداری شده مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین میزان LC50 از روش برج پاشش استفاده شد که در این روش میزان مقاومت در جمعیت گرگان 6.48 برابر، رامسر 6.19 برابر و ساری 5.11 برابر بیشتر از جمعیت حساس تعیین شد. سنجش فعالیت استرازی با استفاده از سوبسترای آلفا-نفتیل استات و بتا-نفتیل استات در جمعیت مقاوم گرگان به ترتیب 7.960 و 3.575 برابر بیشتر از جمعیت حساس بود. برآورد فراسنجه های سینتیکی و میزان فعالیت آنزیم گلوتاتیون-اس-ترانسفراز نیز تفاوت معنی داری بین چهار جمعیت نشان داد به طوری که میزان فعالیت این آنزیم در جمعیت مقاوم 2.79 برابر جمعیت حساس بود و مقادیر Km و Vmax با استفاده از سوبسترای 1-کلرو -2 و 4-دی نیتروبنزن (CDNB) به ترتیب 16.21 و 5.33 برابر بیشتر از جمعیت حساس تعیین شد. با توجه به روند افزایشی مقاومت، نتایج این تحقیق بیانگر نقش آنزیم های استرازی و گلوتاتیون-اس-ترانسفرازی در مقاومت به کنه کش آبامکتین هستند.

سن معمولی گندم یکی از آفات اصلی گندم و از مهم ترین مسائل گیاه پزشکی ایران است. از دیرباز مدل های رگرسیون خطی چندگانه برای پیش بینی نوسان های جمعیت آفات مختلف با استفاده از متغیرهای محیطی مورد استفاده قرار گرفته اند. استفاده از سیستم های هوشمند برای تخمین دقیق تر نوسان های جمعیت حشرات می تواند نتایج بهتری را به همراه داشته باشد. بنابراین مطالعه ای با هدف پیش بینی نوسان های جمعیت سن گندم با استفاده از سیستم استنتاج فازی عصبی- تطبیقی، روش سطح پاسخ و رگرسیون خطی چند متغیره انجام شد. این پژوهش طی سال های 1394و 1395 در دو مزرعه گندم آبی یک هکتاری در شهرستان چادگان انجام شد. در این مدل ها، میانگین دما، میانگین رطوبت نسبی، بارش، سرعت و جهت باد، روز نمونه برداری، روز- درجه و ارتفاع از سطح دریا به عنوان متغیرهای پاسخ استفاده شدند. داده های جمع آوری شده به صورت تصادفی به دو دسته آموزش (70 درصد) و آزمون (30 درصد) تقسیم شدند و از آن ها برای آموزش و ارزیابی مدل های انفیس، روش سطح پاسخ و همچنین رگرسیون خطی استفاده شد. دقت پیش بینی به وسیله آماره های R2 و RMSE ارزیابی شد. نتایج، کارایی بالاتر مدل انفیس (RMSE=0.0614، R2=0.93) و روش سطح پاسخ (RMSE=0.0836، R2=0.88) را نسبت به مدل رگرسیون خطی چند متغیره (RMSE=0.23، R2=0.34) نشان داد. همچنین تحلیل حساسیت حاکی از آن بود که میانگین دما، رطوبت نسبی، سرعت باد و روز نمونه برداری پارامترهای موثر بر پیش بینی تراکم سن مادر بودند.

شب پره آرد (Ephestia kuehniella (Zeller، یکی از آفات مهم محصولات انباری است. تخم و لارو های آن به طور گسترده برای پرورش پارازیتوییدها و شکارگرها مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش تاثیر جیره غذایی استاندارد شامل مخلوط آرد گندم (68%)، سبوس گندم (29%) و سه درصد مخمر و نیز ترکیب آن با کنجاله های کنجد (30 درصد)، کنجاله سویا (30 درصد) و کنجاله کلزا (30 درصد) روی شاخص های زیستی و فراسنجه های جدول زندگی E. kuehniella با استفاده از نظریه جدول زندگی دو جنسی ویژه سن- مرحله رشدی بررسی شد. آزمایش ها در شرایط آزمایشگاهی، دمای 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و تاریکی انجام شد. نتایج نشان داد باروری شب پره آرد با اضافه کردن کنجاله کنجد (477.69 تخم) به طور معنی داری نسبت به کنجاله سویا (451.77 تخم)، کنجاله کلزا (411.21 تخم) و جیره غذایی استاندارد (393.20 تخم) افزایش می یابد. هم چنین در این بررسی بین طول دوره مرحله لاروی در تیمار های کنجاله کنجد (34.31 روز)، کنجاله سویا (31.40 روز)، کنجاله کلزا (33.26 روز) و جیره غذایی استاندارد (30.37 روز) اختلاف معنی داری وجود داشت. نرخ ذاتی رشد جمعیت (r) برای جیره غذایی حاوی کنجاله کنجد، کنجاله سویا، کنجاله کلزا و جیره غذایی استاندارد به ترتیب 0.102، 0.108، 0.103 و 0.109 بر روز بود. بنابراین نتایج نشان می دهد جیره های غذایی حاوی کنجاله های کنجد، سویا وکلزا نسبت به غذای استاندارد تاثیر مثبتی بر فراسنجه های جمعیتی این حشره حداقل با توجه به شرایط این مطالعه نداشتند.

زنبور (Habrobracon hebetor (Hym.: Braconidae یکی از پارازیتوئیدهای لارو بسیاری از آفات مهم محصولات کشاورزی بوده که به علت سم پاشی ها در معرض بسیاری از این مواد شیمیایی قرارگرفته است. در این تحقیق سعی شده که اثرات بلندمدت سموم و حشره کش های گیاهی روی این زنبور به دو روش کاربرد تماسی و میزبان مسموم بررسی شود. آزمایش های زیست سنجی حشره کش های بیسکایا Ò، نیم آزال Ò و تنداکسیر Ò روی این زنبور پارازیتوئید در شرایط آزمایشگاهی (دوره نوری 8:16 ساعت روشنایی:تاریکی، رطوبت 65 درصد و دمای 2±25 درجه سلسیوس) در 5 تکرار و هر تکرار با 30 زنبور به صورت تماسی تعیین شد. غلظت کشنده این تیمارها در روش تماسی روی این زنبور پارازیتوئید به ترتیب 0.185، 1.16 و 122.070 میلی گرم بر لیتر و روی لارو میزبان آزمایشگاهی، شب پره آرد Ephestia kuhniella (Lep.:Pyralidae) ، به عنوان میزبان مسموم برای این زنبور به ترتیب 5.338، 97.68 و 1.997 میلی گرم بر لیتر به دست آمد. نتایج نشان داد که در روش کاربرد تماسی بیشترین طول دوره رشدی زنبور پس از شاهد (25.95±0.79 روز) مربوط به غلظت کشنده تیمار تنداکسیر Ò (22.52±0.99 روز) بود. بیشترین طول عمر حشرات ماده مربوط به تیمار تنداکسیر Ò در کاربرد غلظت زیرکشنده به صورت تماسی (30.39±0.27 روز) و بیشترین طول عمر حشرات نر مربوط به کاربرد تیمار نیم آزال Ò در غلظت زیرکشنده به صورت تماسی (20.85±0.31 روز) بود. بیشترین میزان تخم گذاشته شده در تیمار تنداکسیر Ò در غلظت کشنده به صورت کاربرد تماسی (245.14±4.18 عدد) مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که کاربرد تیمار تنداکسیر Ò کمترین تاثیر سوء را روی آماره های زیستی زنبور داشته است.

در این تحقیق به منظور کنترل پروانه برگخوار Ennomus quercinaria سمیت غلظت های مختلف Bacillus thuringiensis روی لاروهای این آفت بررسی و میزان LC50 آن تخمین زده شد. ارزیابی های آزمایشگاهی به روش غوطه ورسازی مبین حساسیت بیشتر لارو سن دوم نسبت به اول است، به طوری که LC50 محاسبه شده برای لارو سن اول و دوم به ترتیب 2.14 و 0.6 پی پی ام برآورد شد. سپس با توجه به غلظت های محاسبه شده، سه غلظت 1، 2، 3 پی پی ام B. thuringiensis روی نهال های 2 ساله درخت انجیلی و با استفاده از سمپاشی دستی پاشیده شده، سپس 30 عدد لارو سن دوم روی نهال ها رهاسازی شدند. نتایج آزمون مقایسه میانگین های LSD نشان داد که از یک سو تفاوت شاهد (آب) با هر یک از سه تیمار B. thuringiensis از نظر تلفات لاروها در سن دوم در سطح یک درصد معنی دار شده (p<0.01) و از سوی دیگر بیشترین میزان تلفات توسط تیمار 2 پی پی ام به میزان 62 درصد حاصل شد. در شرایط میدانی حشره کش بیولوژیک B. thuringiensis سبب 35 درصد مرگ و میر آفت شده، در صورتی که میزان تلفات شاهد 2.8 درصد بود. نتایج حاصل از این مطالعه می تواند گامی مهم در معرفی یک ترکیب کم خطر و سالم برای مبارزه با آفات در اکوسیستم جنگل و حشرات مفید آن باشد.