چکیده فارسی:سخن اصلی نظریه «استفاده و رضامندی» این است که رسانه ها قدرت تاثیرگذاری اندکی بر مخاطب دارند و در مقابل، این مخاطبان هستند که میل و نیاز خود را بر رسانه ها تحمیل کرده، بر سیاست گذاری آنها تاثیر می گذارند. از دید این نظریه، رسانه باید مخاطب محور باشد؛ یعنی باید تلاش خود را تنها در جهت تامین امیال مخاطبان خود یا همان جلب لذت و دفع الم مصروف دارد تا بتواند به تعداد بیشتری از مخاطبان دست یابد. به زعم پردازندگان این نظریه، سخن مزبور با برخی از آموزه های صریح قرآن کریم تقابل دارد. قرآن کریم امیال طبیعی از جمله میل به لذت در انسان را نه تنها انکار یا محکوم نمی کند، بلکه یک سلسله از تعالیم خود را بر آنها مبتنی ساخته است. از دید قرآن کریم، نیازهای واقعی انسان نیازهایی است که ارضای آنها موجب فعلیت یابی استعدادهای فطری انسان می شود. در مقابل، اندیشه غیردینی، نیازهای غریزی و حیوانی را در انسان نیاز اصیل تلقی کرده و قاعدتا رسانه را ملزم به تامین آنها می داند. از نظر قرآن کریم، فقط ارضای نیازهای واقعی می تواند انسان را به هدف نهایی خلقت نزدیک کند. ازاین رو، یک رسانه مطلوب با معیار دینی، باید به نیاز، مصلحت و خواسته های معقول مخاطب توجه کند. در این نوشتار، سعی شده تا با عطف توجه به محتوای این نظریه، دیدگاه قرآن در خصوص نیازهای انسان و نحوه مواجهه با آنها تشریح گردد.
چکیده عربی:الموضوع الأساسی الذی تطرحه نظریة «الاستفادة والرضا» هو أن وسائل الإعلام لها تأثیر محدود علی المخاطب، وفی المقابل فإن المخاطبین هم الذین یفرضون رغباتهم ومتطلباتهم علی وسائل الإعلام وبالتالی یؤثرون علی توجهاتها. ومن وجهة نظر هذه النظریة فإن وسائل الإعلام لا بد وأن تجعل المخاطب محورا لها، أی ینبغی تسخیر مساعیها بغیة توفیر رغبات المخاطب فقط بمعنی منحه اللذة ودفع الأذی عنه کی تتمکن من استقطاب مخاطبین أکثر، ویدعی المنظرون فی هذا الصدد أن هذا الکلام یتعارض مع التعالیم الصریحة فی القرآن الکریم الذی لا ینکر ولا یشجب الرغبات الطبیعیة لدی الإنسان بما فیها النزعة إلی اللذة، بل إنه جعل بعض تعالیمه مستندة إلیها. من وجهة نظر کتاب الله المجید فإن الحاجات الحقیقیة لدی الإنسان هی حاجات یؤدی إرضاؤها إلی تفعیل قابلیاته الفطریة، وفی مقابل ذلک فإن الفکر غیر الدینی یعتبر الرغبات الغریزیة والحیوانیة للإنسان بأنها حاجاته الأساسیة وبالتالی فإنه یسخر وسائل الإعلام لتلبیتها، لکن القرآن الکریم یری أن تلبیة الحاجات الحقیقیة فقط من شأنه الأخذ بید الإنسان لبلوغ الهدف من الخلقة، و علی هذا الأساس فإن وسیلة الإعلام المناسبة والتی تستند إلی معیار دینی لا بد وأن ترکز اهتمامها علی حاجة المخاطب ومصلحته ورغباته المعقولة. وقد قام الباحث فی هذه المقالة بلفت الأنظار إلی مضمون النظریة المذکورة لکی یتم تفصیل الرؤیة القرآنیة علی صعید حاجات الإنسان وکیفیة مواجهتها.