زیست شناسی جانوری تجربی
سال:1394 | دوره:4 | شماره:2 (پیاپی 14) |تعداد مقالات:9

گیاه آویش کوهی T. kotschyanus BOISS. & Hohen در طب سنتی به عنوان ضد التهاب، ضداسپاسم و اختلالات گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات سمیت سلولی عصاره اتانولی برگ گیاه آویش کوهی بر روی رده سلولی A-549 بود. مواد و روش ها:برگ گیاه آویش کوهی از استان لرستان شهرستان سلسله در بهار 1393جمع آوری شد برگ گیاه به مدت سه روز در دمای اتاق خشک شد و عصاره اتانولی از آن تهیه گردید. پس از تهیه عصاره اثر غلظت های (500mg/ml، 200، 100، 50، 25) از عصاره برگ گیاه آویشن کوهی بر رده سلولی A-549 به مدت 72 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. اثر سمیت سلولی عصاره برگ گیاه آویشن کوهی بر ضد سلول های سرطانی A-549 توسط روش MTT ارزیابی شد. برای آنالیز از نرم افزار SPSS-18 استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که عصاره اتانولی برگ گیاه آویشن کوهی دارای اثرات سیتوتوکسیک بر رده سلولی A-549 می باشد. بحث: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که عصاره اتانولی برگ گیاه آویشن کوهی به علت وجود ترکیبات فنولی اثرمهاری روی رده سلولی A-549 دارد.

با تزریق سولپیراید (داروی آنتی سایکوز، آنتاگونیست اختصاصی گیرنده D2 دوپامینی) به داخل مغز میزان ترشح شیره معده و اسیدیته معده افزایش یافت. در مطالعه حاضر اثر داروی SCH23390 (آنتاگونیست اختصاصی گیرنده D1 دوپامین) روی میزان ترشح شیره معده و اسیدیته آن بررسی گردید. 70 سر موش صحرایی به 7 گروه تقسیم شدند: دو گروه کنترل a و b، دو گروه شم a و b که حلال دارویی را دریافت می کردند، یک گروه SCH23390 (آنتاگونیست گیرنده D1 دوپامینی) با دوز 7.5 میکروگرم، یک گروه بروموکریپتین (آگونیست گیرنده های D1 و D2 دوپامینی) با دوز 25 میکروگرم و یک گروه مختلط که 7.5SCH23390 میکروگرم را همراه با بروموکریپتین 25 میکروگرم دریافت می کردند. حجم شیره معده با سرنگ 2 سی سی مورد یررسی قرار گرفت و با کمک نرم افزار آماری SPSS گروهها با هم دیگر مقایسه شدند (تست Anova). یافته های مطالعه نشان داد کهSCH23390 (7.5 میکروگرم) توانست به طور معنی دار حجم ترشح شیره معده را افزایش دهد و میزان اسیدیته معده را برحسب pH کاهش دهد. بروموکریپتین قادر نبود ترشح شیره معده و اسیدیته معده را به طور معنی دار تحت تاثیر قرار دهد اما همراه با SCH23390 به طور معنی داری توانست حجم ترشح شیره معده را افزایش و میزان اسیدیته معده را کاهش دهد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهند که سیستم دوپامینی هسته VMN روی ترشح شیره معده و میزان pH آن تاثیر بسزایی دارد به طوری که آگونیست های دوپامین میزان آن را کاهش و آنتاگونیست های دوپامین میزان ترشح بزاق را افزایش می دهند.

خانواده سیرفیده با 6000 گونه شناسایی شده از 15 قبیله و 3 زیرخانواده به راسته دوبالان تعلق دارد. اعضای این خانواده به Flowerfly و Hoverfly معروف هستند. لارو اغلب آن ها شکارگر بوده و نقش مهمی در تعادل بیولوژیکی و کنترل طبیعی آفات ایفا می کنند. بالغین آن ها از شهد و گرده گل ها تغذیه می کنند و به همین خاطر جزء گرده افشان های مهم گیاهان محسوب می شوند. در بررسی فونستیک سیرفیده های شهرستان رشتخوار (واقع در استان خراسان رضوی) طی سال های 1390- 1389 تعداد 340 نمونه از این خانواده جمع آوری شد. نمونه برداری در چهار دوره، از دو ایستگاه مطالعاتی انجام شد. در مجموع از بین نمونه های جمع آوری شده، تعداد 26 گونه از 12 جنس، متعلق به دو زیر خانواده Syrphinae و Eristalinae مورد شناسایی قرار گرفت، که در این بین، لارو 18 گونه شکارگر، 5 گونه پوسیده خوار و 3 گونه گیاه خوار بودند. تمامی گونه ها برای نخستین بار از فون این شهرستان گزارش می شوند.

فاکتورهای زیست محیطی از جمله شوری و دما می توانند بر فیزیولوژی و کارایی رشد در ماهی ها موثر باشند، از این رو ممکن است بسیاری از اندام های داخلی آنها از جمله آبشش دامنه وسیعی از تغییرات مورفولوژی و عملکرد را نشان دهد. بدین منظور بچه ماهیان به مدت 21 روز در گروه های دمایی 20، 25 و 30 درجه سانتیگراد در سه سطح شوری صفر، 5 و 10 ppt نگهداری شدند و تغییرات بافتی آبشش آنها مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه برداری در روزهای 7 و 21 انجام شد، نمونه ها پس از بیومتری آبشش آنها جدا و در محلول بوئن به مدت 48-24 ساعت فیکس گردید. به منظور بررسی سلول های کلراید در بافت آبشش ماهی از رنگ آمیزی پاس– هماتوکسیلین (PAS) استفاده شد. نتایج نشان داد که تعداد و مساحت سلول های کلراید با بالا رفتن شوری و دما افزایش یافت و بیشترین تعداد و مساحت سلول های کلراید در دمای 30 درجه سانتی گراد و شوری ppt10 مشاهده شد. در مجموع می توان بیان کرد که تعداد و مساحت سلول های کلراید آبشش تحت تاثیر توام دو فاکتور محیطی شوری و دما قرار دارند.

گابا ناقل عصبی است که نقش اصلی را در فرآیند مهار پیام های درد مزمن به عهده دارد. هسته پارابراکیال در جنبه های شناختی و احساسی درد نقش مهمی دارد. بنابراین هدف از این مطالعه تاثیر مهاری بیکوکولین بر نورو نهای دوکی ناحیه پارابراکیال در موش های صحرایی نر در مدل درد تونیک بود. در این مطالعه تجربی از 35 موش نر نژاد ویستار با محدوده وزنی 250 الی 300 گرم به 4 گروه کنترل، دوزهای 100، 50 و 200 نانوگرم/رت تقسیم شدند. بیکوکولین توسط سرنگ هامیلتون و لوله پلی اتیلن به ناحیه پارابراکیال به موش ها تزریق شد. در مطالعه حاضر از آزمون فرمالین استفاده گردید و سپس برای بررسی بافت شناسی سلول های دوکی از رنگ آمیزی هماتوکسیلین ائوزین استفاده شد. تعداد سلول های دوکی در هسته پارابراکیال در گروه کنترل و دوزهای 50 و100 نانوگرم/رت تغییر معناداری نداشت اما میزان این سلول ها در دوز 200 نانوگرم کاهش معناداری (P<0.05) داشت. نتایج حاصل از مطالعه ما نشان داد تحریکات دردزا سبب تغییر تعداد نورون دوکی در هسته پارابراکیال که به عنوان یکی از مراکز سیستم تعدیل درد می باشد شده است که این تغییر در تعداد بیان کننده ارتباط بین عملکرد سلول ها در بالاترین دوز آنتاگونیست گیرنده در مقابل محرک درد زا است.

دوزیستان به دلیل تغذیه از حشرات، در تعادل و کنترل زیستی آفات کشاورزی اکوسیستم های مختلف اهمیت بسزایی دارند. علیرغم اهمیت این گروه، سیستماتیک و تنوع زیستی آنها کمتر شناخته شده است. هدف از این تحقیق، که در سال 93 انجام گرفت، شناسایی دوزیستان شهرستان تالش، بررسی رژیم غذایی آنها و نقش این موجودات در کنترل زیستی آفات می باشد. بدین منظور 407 نمونه دوزیست از ایستگاه های مختلف با دست و یا با کمک تور جمع آوری گردید. اغلب نمونه ها پس از عکسبرداری، شناسایی و تخلیه محتویات معده (به روش Stomach flushing) رها شدند و تعداد معدودی از نمونه ها پس از بیهوش کردن، در فرمالین 10% تثبیت و در آزمایشگاه دانشگاه پیام نور مرکز تالش نگهداری گردیدند. در این تحقیق 5 گونه مربوط به 3 جنس از 3 خانواده دوزیستان شناسایی گردید. بررسی محتویات معده نمونه ها نشان داد که حشرات (با 15 راسته) و در بین آنها، راسته بال غشائیان (Hymenoptera) دارای بیشترین مشاهده در محتویات معده دوزیستان بود. نتایج نشان داد که شهرستان تالش به دلیل شرایط اقلیمی مناسب و دارا بودن منابع آبی فراوان دارای تنوع بالای دوزیست بوده و با تشابه محتویات معده دوزیستان و آفات کشاورزی گزارش شده از مزارع، دوزیستان می توانند به عنوان ابزاری سودمند برای کنترل زیستی آفات کشاورزی و به عنوان جایگزین مناسب سموم شیمیایی باشند که اثرات منفی کمی بر اکوسیستم منطقه دارند.

هدف از مطالعه حاضر بررسی سطح معلومات و تمایل مردم در ارتباط با شناخت و حمایت از گونه درخطر انقراض گور ایرانی (Equus hemionus onager) به منظور بهبود مدیریت و حفاظت از این گونه است. در این مطالعه توصیفی – تحلیلی، تعداد 660 نفر از مردم استان فارس به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای شامل، مشخصات فردی، سوالات آگاهی و سوالات تمایل افراد بود که از طریق مصاحبه تکمیل شد. سپس با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های کای دو (X2)، آزمون تی و آزمون کروسکال والیس و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21، تجزیه و تحلیل داده ها انجام پذیرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که، 63.6 درصد از افراد، از شناخت و آگاهی ضعیفی در مورد گور ایرانی برخوردار بوده و 40.5 درصد افراد تمایلی به حمایت از این گونه ندارند. از سویی دیگر نتایج نشان داد که، بین جنسیت و آگاهی و همچنین گروه سنی و آگاهی، ارتباط معنی داری ازنظر آماری وجود دارد (P<0.05). اگرچه بیشترین میزان آگاهی در سطح تحصیلات دانشگاهی بود، اما بین تمایل به حمایت و سطح تحصیلات، ارتباط معنی داری ازلحاظ آماری وجود نداشت (P<0.05). درنتیجه، با توجه به اینکه اکثریت افراد مورد مطالعه از آگاهی ضعیفی برخوردار هستند، طراحی برنامه های منظم و سیستماتیک آموزشی و روش صحیح حفاظت، جهت افزایش آگاهی و عملکرد مردم در موردحمایت و حفاظت از کاهش جمعیت گور ایرانی ضروری به نظر می رسد.

مطالعات نشان داده است که پرندگان به سبب قرار داشتن در سطوح تغذیه ای بالا در اکوسیستم و همچنین حساسیت پذیری بالای آنها به مواد سمی، شاخص مفیدی برای بررسی آلودگی جیوه هستند. هدف از انجام مطالعه حاضر، بررسی غلظت جیوه در نمونه پر دو گونه توکای سیاه و توکای باغی در جنگل های خانیکان به عنوان شاخصی از آلودگی جیوه می باشد. بدین منظور 37 نمونه متعلق به دو گونه مورد نظر از جنگل های خانیکان واقع در قسمت جنوبی شهر های نوشهر و چالوس جمع آوری شد. نمونه های پر در آزمایشگاه جدا سازی شدند. میزان جیوه توسط دستگاه Mercury Analyzer AMA 254 تعیین شد. تحلیل آماری به وسیله نرم افزار SPSS انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه، غلظت جیوه در پرهای دوگونه توکای باغی (0.98 mg/g) و توکای سیاه (0.94 mg/g) بسیار پایین تر از حد استاندارد (5mg/g) بود و همچنین از نظر غلظت جیوه تفاوتی بین دو گونه وجود نداشت. نتایج نشان دهنده آلودگی کم محیط زندگی پرندگان مورد مطالعه از نظر آلودگی به عنصر جیوه می باشد. با توجه به مساله بزرگنمایی زیستی جیوه می توان نتیجه گرفت که به علت عادت تغذیه ای دانه خواری توکای سیاه و توکای باغی، مقادیر کمی از جیوه در پر این پرندگان تجمع یافته است.

شهرستان بوانات با وسعت 4992.2 هکتار در منتی الیه شمال شرق استان فارس و به صورت هم مرز با استان یزد قرار دارد. این شهرستان به دلیل دارا بودن تنوع بالای از بوم سازگانها از غنای بالای از پرندگان برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف شناسایی فون پرندگان شهرستان بوانات و تهیه فهرست کاملی از پرندگان شهرستان طی سال های 1386 تا 1393 انجام گرفت. پرندگان مشاهده شده در هر زیستگاه به طور جداگانه ثبت شدند. نتایج حاصل نشان داد تعداد 85 گونه پرنده از 12 راسته و 32 خانواده پرندگان ایران در شهرستان بوانات زیست می نماید. از این میان راسته گشنجک سانان با 61 گونه 93% از پرندگان شناسایی شده را در بر گرفته است. همچنین خانواده های توکاها، سهره ها و کلاغ ها هر کدام به ترتیب با 18، 6 و 6 گونه دارای بیشترین غنای گونه ای در سطح شهرستان بودند. در میان فصول مختلف سال نیز فصل بهار و تابستان هر کدام به ترتیب با 65 و 37 گونه دارای بیشترین غنای گونه ای بودند. به دلیل نبود پیکره های آبی طبیعی و انسان ساخت قابل توجه در شهرستان گونه های اندکی از پرندگان آبزی و کنار آبزی در آن زیست می نماید، و به همین دلیل تعداد گونه های مشاهده شده در فصل پاییز و زمستان نسبت به سایر فصول پایین تر استدرحالی است که این شهرستان دارای زیستگاه های مناسبی برای حضور پرندگان خشکی زی به خصوص در فصل بهار و تابستان می باشد.