اطلاع رسانی پزشکی نوین
سال:1402 | دوره:9 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

بیماری های مزمن در یک دهه اخیر در حال گسترش بوده اند. درمان این بیماری ها مستلزم مراجعه مکرر به بیمارستان و نظارت بر علایم می باشد [1]. دیابت نوع 2 به عنوان یک بیماری مزمن از چالش های مهم سلامت در سطح جهان بوده که بر کیفیت زندگی تاثیر گذاشته است و زمینه ساز بیماری های دیگر می باشد. شیوع دیابت نوع 2 به دلیل تغیر سبک زندگی با رشد جمعیت افزایش داشته است. این افزایش در کشورهای در حال توسعه که با چالش های ارایه خدمات سلامت همگانی مواجه هستند، بیشتر نیز بوده است. بیماری های مزمن نظیر دیابت را می توان با پشتیبانی برنامه های کاربردی تلفن همراه کنترل و مدیریت کرد. رشد و توسعه فناوری های دیجیتالی ازجمله سلامت همراه به طور فزآینده ای برای حمایت از مدیریت بیماری های مزمن به کارگرفته شده و به تغییر در شیوه ارایه خدمات مراقبت های بهداشتی منجر شده است [2، 3].

هدف در راستای گردآوری، ذخیره و توزیع استاندارد اطلاعات پرونده الکترونیک سلامت بیماران مبتلا به تنبلی چشم، تعیین عناصر داده از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین مجموعه حداقل داده تنبلی چشم انجام شد. روش ها این مطالعه از نوع کاربردی بود که در سال 1399 انجام شد. برای شناسایی عناصر داده، جست وجو در پایگاه های پابمد، اسکوپوس، گوگل اسکالر، وب آو ساینس، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگیران و سامانه دانش گستر برکت و مطالعه پرونده بیماران تنبلی چشم و مشورت با متخصصین چشم بیمارستان فارابی انجام شد. سپس پرسش نامه ای شامل 2 بخش «اطلاعات جمعیت شناختی متخصصین» و «مجموعه پیشنهادی حداقل داده تنبلی چشم» در مقیاس 5 درجه ای لیکرت تهیه شد. پس از تایید روایی و پایایی پرسش نامه، جهت تکمیل آن، 20 نفر از افراد خبره درمانگاه تنبلی چشم بیمارستان فارابی به صورت نمونه دردسترس انتخاب و پرسش نامه در اختیار آن ها قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و نسخه 20 نرم افزار SPSS انجام شد. درنهایت، عناصری که موافقت بالای میانگین 3 را کسب کردند، به عنوان مجموعه حداقل داده تنبلی چشم منظور شدند. یافته ها از 98 عنصر داده پیشنهادی، 92 عنصر داده به عنوان مجموعه حداقل داده تاییدشده برای تنبلی چشم تعیین و در 6 دسته کلی داده های جمعیت شناختی، اطلاعات بالینی، نوع انحراف چشم، تست های حسی، تجویز پزشک و طرح درمان طبقه بندی شدند. نتیجه گیری به نظر می رسد یکپارچه سازی اطلاعات بیماران مبتلا به تنبلی چشم و بهبود مدیریت اطلاعات آن ها ازطریق تعیین مجموعه حداقل داده های تنبلی چشم میسر می شود. درواقع با ذخیره و بازیابی اطلاعات استاندارد در قالب مجموعه حداقل داده، امکان مقایسه اطلاعات، دستیابی به اطلاعات باکیفیت و افزایش اثربخشی خدمات درمانی فراهم می شود.

هدف نداشتن مدل مناسب برنامه ریزی ازجمله مهم ترین موانع بر سر راه برنامه ریزی استراتژیک در بیمارستان ها می باشد. بنابراین این مطالعه با هدف طراحی مدل برنامه ریزی استراتژیک برای بیمارستان های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد. روش ها در این پژوهش کاربردی از روش های مروری، تطبیقی، کمی و کیفی استفاده شد. ابتدا مدل های مختلف برنامه ریزی استراتژیک جمع آوری و مدل مفهومی پژوهش طراحی شد. سپس پرسش نامه تحقیق برحسب متغیرهای مختلف مدل ها طراحی و با نظرخواهی از خبرگان اعتبارسنجی شد. پرسش نامه توسط 30 نفر از صاحب نظران تکمیل و نتایج با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه تحلیل و مدل به روش دلفی نهایی شد. یافته ها نتایج مطالعه درزمینه مراحل مدل برنامه ریزی استراتژیک نشان داد عوامل «تشکیل تیم برنامه ریزی(0±, 5)»، «ایجاد فرهنگ و توان علمی برنامه ریزی در مدیران و کارکنان (0/34±, 4/87)» و درزمینه مراحل اجرایی «برنامه عوامل ابلاغ و اجرای برنامه تاییدشده (0/34±, 4/87)» و «پایش برنامه های تاییدشده و ارزیابی مستمر آن ها (34/0±, 87/4)» و درزمینه ترکیب اصلی تیم برنامه ریزی عضویت «مدیر بیمارستان (0±, 5)»، «یک نفر متخصص در برنامه ریزی (0/46±, 4/87)» از دیدگاه خبرگان بیشترین میانگین نمرات را کسب کرده اند. نتیجه گیری بهره گیری از مدل ارایه شده و انجام برنامه ریزی استراتژیک براساس مراحل اجرایی آن توسط تیمی با اعضای پیشنهادشده می تواند مراحل تدوین و اجرای طرح ها را در بیمارستان های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی بهبود بخشد.

هدف اطلاعات مرگ ومیر یکی از بزرگترین منابع اطلاعاتی علوم بهداشتی می باشد که تصویر جامعی از سطح بهداشت و سلامت مردم یک جامعه است و به عنوان مبنایی برای برنامه ریزی، مدیریت و ارزیابی بخش بهداشت در تمام کشورها به کار می رود. بنابراین تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان مطابقت گواهی فوت صادرشده با قوانین کدگذاری مرگ ومیر در دهمین نسخه کتاب طبقه بندی بیماری ها در بیمارستان چمران شهرستان فردوس سال 1397 صورت گرفت. روش ها این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی است که با استفاده از سیاهه محقق ساخته انجام شد. سپس جهت تحلیل داده ها از نسخه 16 نرم افزار SPSS استفاده شد و ازطریق آمار توصیفی داده ها تجزیه وتحلیل شد. یافته ها در این پژوهش از مجموع 97 پرونده فوتی، 9 پرونده به علت عدم دسترسی به متن کامل یا گواهی فوت از فرایند بررسی خارج شدند. 54/6 درصد از پرونده ها اشتباه و 31/1 درصد از پرونده ها به طور صحیح کدگذاری شده بودند. بیشترین قانون مورد استفاده برای انتخاب علت زمینه ای قانون عمومی و قوانین تعدیل A-F کمترین استفاده را داشتند. نتیجه گیری نتایج تحلیل نشان داد تنها در حدود یک سوم از پرونده ها بین کدگذاری گواهی فوت و قوانین دهمین نسخه کتاب طبقه بندی بیماری ها تطابق وجود داشت و کدگذاری گواهی های فوت در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. مدیران بیمارستان ها می توانند با برگزاری کارگاه های کدگذاری مرگ ومیر و اعمال قوانین سخت گیرانه برای ثبت صحیح گواهی ها باعث ارتقا سطح کدگذاری و بهبود سطح کدگذاری گواهی های فوت شوند.

هدف باتوجه به تاثیر کیفیت خدمات ارایه شده در بخش دیالیز بر میزان بقا و کیفیت زندگی بیماران همودیالیز، پایش عملکرد این بخش حیاتی می باشد. شناسایی شاخص های کلیدی عملکرد می تواند نقش مفیدی در پایش کیفیت خدمات بخش دیالیز داشته باشد. هدف از این مطالعه تعیین شاخص های کلیدی عملکرد در داشبورد مدیریتی دیالیز می باشد. روش ها این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود که در سال 1401 انجام شد. جامعه پژوهش شامل 346 نفر از متخصصان نفرولوژی در سطح کشور بودند که از طریق روش سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن به دست آمد. درمجموع 40 شاخص کلیدی عملکرد در 3 رده اصلی: ساختار (16)، فرایند (11) و پیامد (13) طبقه بندی شدند. داده ها با استفاده از نسخه 16 نرم افزار SPSS تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه متخصصان نفرولوژی در شاخص های ساختاری علت زمینه ای نارسایی کلیه، بیماری همراه، گروه خونی و ابتلا به بیماری های ویروسی، وزن خشک و سابقه پیوند کلیه در شاخص های فرایندی، نوع صافی، نوع دسترسی به رگ و مدت زمان دیالیز و همچنین در شاخص های پیامد Kt/V، URR، nPCR و عفونت فیستول مهم ترین شاخص های کلیدی عملکرد بخش دیالیز شناسایی شدند. نتیجه گیری از 40 شاخص کلیدی عملکرد تعیین شده در پرسش نامه، 31 شاخص در 3 رده اصلی (ساختار12، فرایند 8 و پیامد 11) انتخاب شدند. شناسایی دقیق شاخص کلیدی عملکرد و استفاده از آن ها در پایش مستمر عملکرد مراکز دیالیز می تواند در بهبود کیفیت خدمات، مدیریت بهینه منابع و ارتقای ایمنی بیماران مثمرثمر باشد.

هدف باز های رایانه ای، گونه ای از فناوری نوین در حال توسعه و جذاب می باشند. این مسیله محققان را بر آن داشته تا تاثیرات این بازی ها را بر مخاطبانش مطالعه کنند. این مطالعه با تعیین هدف میزان شیوع وابستگی به باز های رایانه ای و اثرات آن در میان دانشجویان پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در سال 1398-1399 انجام شد. روش ها در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، 120 نفر از دانشجویان ورودی سال تحصیلی 1398-1399 در حال تحصیل در دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان به روش نمونه گیری چند مرحله ای بررسی شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل دو بخش اطلاعات جمعیت شناختی، پرسش نامه اعتیاد به بازی های رایانه ای و تاثیر باز های رایانه ای بر وضعیت سلامت جسمی، روحی و روانی و میزان وابستگی به باز های رایانه ای بود. داده ها با نسخه 19 نرم افزار SPSS و با آزمون کای اسکویر و ضریب همبستگی پیرسون و در سطح معناداری 05/0 تحلیل شدند. یافته ها شیوع کلی وابستگی به باز های رایانه ای در بین دانشجویان شرکت کننده در این مطالعه 21/5 درصد می باشد که وابستگی زیاد 17/2 درصد و بسیار زیاد 4/3 درصد می باشد. نتایج نشان داد وابستگی به اینترنت سبب افزایش پرخاشگری و رفتار خشونت آمیز (P>0/05, X2=33/4)، کاهش ارتباط با دیگران (0/05

هدف همورویید از شایع ترین بیماری های انورکتال است که بر میلیون ها انسان در دنیا تاثیر می گذارد. اجرای برنامه مدیریت و پیشگیری همورویید با استفاده از نظام مدیریت داده های آن گامی موثر در ارتقای کیفیت مراقبت و کنترل بیماری خواهد بود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی مجموعه حداقل داده های مورد نیاز برای ایجاد پرونده الکترونیک بیماران مبتلا به همورویید انجام شده است. روش ها در این پژوهش توصیفی تحلیلی (1400)، برای جمع آوری عناصر اطلاعاتی بیماران همورویید منابع معتبر اینترنتی، کتابخانه ای و پرونده های بالینی بیماران مبتلا به همورویید مطالعه شد. سپس مجموعه حداقل داده های مورد نیاز پرونده الکترونیک بیماران همورویید با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته در طیف لیکرت که روایی آن با استفاده از روش اعتبار محتوا و پایایی آن با استفاده از روش آزمون باز آزمون با ضریب همبستگی 90 درصد تعیین شد. با اجرای تکنیک دلفی، مورد اعتباریابی 20 نفر از صاحب نظران (پزشکان متخصص داخلی و پزشکان عمومی، بیمارستان های شهرستان فردوس و بیرجند و متخصصین مدیریت اطلاعات سلامت در شهرستان فردوس) قرار گرفت که به علت کم بودن متخصصان نمونه گیری انجام نشد. درنهایت یافته ها با استفاده از آمار توصیفی و با نسخه 19 نرم افزار آماری SPSS تجزیه وحلیل شدند. یافته ها درمجموع 43 عنصر داده نهایی در نظرسنجی دلفی گنجانده شد. از این تعداد 2 عنصر داده ای در مرحله اول تکنیک حذف و 39 عنصر داده ای تایید شدند و تعداد 2 عنصر داده ای(امتیاز بین 50 تا 75 درصد) همراه با 3 عنصر داده ای پیشنهاد داده شده به مرحله دوم نظرسنجی دلفی راه یافتند. از این تعداد 42 مورد در مرحله دوم تکنیک دلفی تایید شدند. نتیجه گیری تعیین مجموعه حداقل داده های همورویید با نظرسنجی از سوی متخصصان این حوزه، گامی موثر در جهت یکپارچه سازی اطلاعات این بیماران در ایران بود و موجبات بهبود مدیریت اطلاعات بیماران همورویید را فراهم می کند.

هدف رشد تعداد افراد مسن به عنوان انقلاب خاموش پدیده قرن بیست ویکم در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است که مراقبت از آن ها به یکی از چالش های جدی بهداشتی در سراسر جهان به ویژه در بیماری های غیرواگیر تبدیل شده است. این مطالعه با هدف بررسی سواد سلامت و وضعیت خودمراقبتی سالمندان در ایران انجام شد. در این مطالعه مروری، مقالات بدون محدودیت زبانی در بانک های اطلاعاتی ایران مدکس، مگیران، دوآج، وب آو ساینس، پابمد، ساینس دایرکت، اسکوپوس و پایگاه اطلاعات علمی جست وجو شدند. روش ها درمجموع 508 مقاله انجام شده در ایران از سال 2005 تا 2021 شناسایی شد که از این تعداد 36 مقاله پس از حذف مقالات تکراری و با استفاده از چک لیست پریزما انتخاب شدند. یافته ها پس از بررسی، مقالات به 2 دسته اصلی طبقه بندی شدند. دسته اول شامل 23 مقاله که به شرح سطوح خودمراقبتی در سالمندان پرداخته بودند. دسته دوم شامل 13 مقاله که به تشریح وضعیت سواد سلامت سالمندان پرداخته بودند. نتیجه گیری وضعیت خودمراقبتی و سواد سلامت سالمندان در ایران در سطح پایینی قرار دارد و به عوامل مختلفی مرتبط است. بنابراین توجه به عوامل مرتبطی که بر سواد خودمراقبتی و سلامت تاثیر مثبت دارد مانند برنامه مداخلات آموزشی، شایسته است.

هدف امروزه، با گسترش و همه گیری ویروس کرونا در سطح بین المللی، اینفودمیک نیز شیوع یافته است که جای تامل دارد. سازمان بهداشت جهانی به لزوم توجه به این حوزه اشاره کرده است. نقش اینفودمیک در واکسیناسیون نیز می تواند مهم باشد، بنابراین پژوهش حاضر به ترسیم نقشه علم نگاشتی اینفودمیک حوزه کووید-19 می پردازد. روش ها مطالعه حاضر از نوع کاربردی-علم سنجی است. داده ها از وبگاه علوم و پابمد استخراج شد. جامعه را تمامی مدارک تولیدشده در حوزه اینفودمیک (شامل اطلاعات اشتباه سهوی و عمدی و شایعات ایجادشده توسط رسانه ها، افراد و صفحات وب و غیره) ویروس کووید-19 که در بازه زمانی سال های 2019 الی 2022 تولید شده است، تشکیل می دهند. برای ترسیم ساختار علمی، از نرم افزار علم سنجی ویس ویویر بهره گرفته شد. یافته ها خروجی های پایگاه وب آو ساینس نشان داد که مقولات بهداشت حرفه ای و عمومی، مهم ترین مقولات مورد مطالعه و لوفتوس نویسنده ای بود که بیشترین تولیدات علمی را داشته است. کشورهای ایالات متحده امریکا، انگلیس و استرالیا رتبه اول تا سوم و ایران رتبه 33 جهان را به خود اختصاص داده است. نقشه علم نگاشتی حاصل از پایگاه ها نشان از هم رخدادهای دولت، واکسیناسیون و رسانه های اجتماعی به عنوان مهم ترین آیتم های تشکیل دهنده نقشه ها بود. نتیجه گیری برای کنترل اینفودمیک حوزه کووید-19 نیاز به سیاستگذاری در حوزه اطلاعات منتشرشده در شبکه های اجتماعی و نقش دولت ها در کنترل آن است. توجه به ارتباط اینفودمیک با نرخ واکسیناسیون از مهم ترین آیتم های مرتبط با اینفودمیک حوزه کووید-19 می باشد که نیازمند سیاستگذاری صحیح از سوی وزارت بهداشت در این حوزه است.