توسعه آبزی پروری (علوم زیستی)
سال:1394 | دوره:9 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

در این تحقیق خصوصیات بافتی گناد نر ماهی اسبله (Silurus glanis) تالاب انزلی در طی یک دوره یکساله مورد بررسی قرار گرفت. گناد تعداد 196 عدد ماهی نر که در اندازه های مختلف به وسیله تله صید شده بودند، در محلول بوئن تثبیت گردیدند. سپس نمونه ها با استفاده از روش بافت شناسی کلاسیک و رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین (H & E) و توسط میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین درصد شاخص وزنی غدد جنسی (GSI%) در طول نمونه برداری در این ماهیان اندازه گیری شد. بر طبق نتایج شش مرحله جنسی شامل: نارس یا نابالغ(Immature: I) ، در حال توسعه اولیه (Early developing: II)، در حال توسعه پایانی (Late developing: III)، بیضه رسیده (Ripe Testes: IV)، بیضه رسیده سیال (Running Ripe Testes: V)، بیضه تخلیه شده (Spent: VI) در این ماهیان مشاهده گردید. اسپرماتوژنز طی یک دوره نسبتا طولانی مدت یکساله انجام شد. مراحل 4 و 5 رسیدگی جنسی و تولید اسپرم طی اسفند تا خرداد و مرحله 6 رسیدگی در تیر و مرداد صورت پذیرفتند. بیشترین میزان GSI به ماه خرداد تعلق داشت و سیر نزولی آشکاری در تیر ماه بوقوع پیوست. نتایج نشان داد که فعالیت اسپرم ریزی از تیر ماه شروع شده و تا اواخر مرداد ادامه می یابد.

تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات اقتصادی- اجتماعی توسعه کشت توام برنج و ماهی در استان گیلان انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی کشاورزانی بود که در دو شهرستان لاهیجان و آستانه اشرفیه کشت توام برنج و ماهی انجام می دادند. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی بود، که 102 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. به طوری که 63 مزرعه از شهرستان آستانه اشرفیه و 39 تا از شهرستان لاهیجان حجم نمونه این تحقیق را تشکیل دادند. داده های مربوطه از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. نتایج نشان داد که مهمترین اثرات توسعه ای کشت توام برنج و ماهی در استان گیلان عبارت بودند از؛ ایجاد توازن در رژیم غذایی به دلیل تهیه پروتئین ماهی، افزایش سطح تحصیلات و آگاهی روستاییان، خشنودی از پیشرفت های موجود در زندگی روستاییان، رفت و آمد روستاییان به شهرها و دیگر روستاها، مشارکت مردم در برنامه های توسعه روستا (اجتماعی)، کاهش مصرف کود و سم در کشت توام نسبت به تک کشتی، افزایش عملکرد برنج، صرفه جویی در منابع آب، کاهش نیروی کارگر مورد نیاز برای وجین مزرعه و کیفیت، مقدار غذا و قوت روستاییان.

در این مطالعه تاثیر سمیت نودولارین (NODLN)، از پنتاپپتاید هپاتوکسین های حلقوی، روی آنزیم های پلاسما شامل آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) مورد بررسی قرار گرفت. نودولارین سم تولید شده توسط سیانوباکتر Nodularia spumigena می باشد که عمدتا در آب های شور و لب شور یافت می شود. در این بررسی ماهی های آزاد در زمان های 12، 24، 48 و 96 ساعت در معرض این گونه جلبکی با غلظت پایین، 104×1 سلول در هر میلی لیتر نمونه (تیمار سبک) و غلظت بالا، 108×1 سلول در هر میلی لیتر نمونه (تیمار سنگین) قرار گرفتند. پس از آن به مدت 8 روز به آب عاری از جلبک منتقل شدند. طبق نتایج به دست آمده فعالیت آنزیم LDH اختلاف معنی داری را در زمان های مختلف در غلظت بالا و پایین نشان داد، که در غلظت بالا در زمان های 12، 24 و 96 و در غلظت پایین در 12 ساعت اول مواجهه اختلاف معنی داری با شاهد مشاهده شد. فعالیت آنزیم LDH اختلاف معنی داری را بین دو غلظت در 12 ساعت اول نشان داد، که این میزان در تیمار سنگین بالاتر بود. آنزیم AST در تیمار سنگین اختلاف معنی داری در زمان های مختلف نمونه برداری نشان داد اما نسبت به گروه شاهد معنی دار نبود. در فاز بازگشت به حالت اولیه اختلاف معنی داری در دو گروه مشاهده نشد. این مطالعه نشان داد که با توجه به اختلاف معنی دار فعالیت آنزیم LDH نسبت به AST، آنزیم لاکتات دهیدروژناز، شاخص بیوشیمیایی مناسب تری برای بررسی تاثیر ناشی از مواجهه با جلبک N. spumigena در این گونه ماهی می باشد.

یکی از مشکلات رودخانه های ایران تخلیه فاضلاب کارگاه های پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان به داخل آن ها است و رودخانه شمرود یکی از مراکز پرورش این ماهی در استان گیلان دارای چهار کارگاه فعال می باشد. این تحقیق با هدف بررسی اثرات خروجی این کارگاه ها بر روی این رودخانه با استفاده جوامع ماکروبنتوزی انجام گردید. هشت ایستگاه در محل های ورودی و خروجی این کارگاه ها انتخاب و به مدت یک سال بزرگ بی مهرگان کفزی نمونه برداری، شناسایی، شمارش شده و توسط شاخص های بوم شناختی و زیستی مورد ارزیابی قرار گرفتند. 65 گروه کفزیان شامل کرم ها، نرمتنان و راسته های مختلف حشرات آبزی در این ایستگاه ها وجود داشتند که میانگین سالانه تعداد آن ها 855.65±304.77 عدد در مترمربع بوده است. همچنین میانگین شاخص102.16±26.51 BMWP ، 5.57±16.77 ASPT و هلسینهوف 4.58±0.82 تعیین شده است. شاخصBMWP  در ایستگاه های خروجی در شرایط خوب قرار داشته ولی شاخص EPT% و EPT/Chiro کاهش و میزان زی توده بنتوزی افزایش نشان داده است. بنابراین تخلیه پساب کارگاه ها در رودخانه شمرود بر جوامع ماکروبنتوزی وکیفیت آب کم اثر و قدرت خودپالایی این رودخانه را با شرایط موجود باید مناسب توصیف کرد.

در این تحقیق چندشکلی ژن SLC24A5 ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مورد مطالعه قرار گرفت. از تعداد 100 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان نمونه بافت عضله تهیه شد. پس از استخراج DNA، قطعه ای به اندازه 1000 bp از ناحیه پلی مورفیک این ژن با استفاده از تکنیک PCR تکثیر شد. قطعه تکثیرشده به وسیله آنزیم محدودکننده Taq1 مورد برش قرار گرفته و بر روی ژل آگارز 1.5 درصد الکتروفورز شد. نتایج حاصل حاکی از وجود دو آلل M و N در این جایگاه بود که فراوانی آن ها در کل جمعیت به ترتیب 0.72 و 0.28 محاسبه شد. دو ژنوتیپ MM و NN شناسایی شدند که فراوانی های ژنوتیپی محاسبه شده آن ها در کل جمعیت به ترتیب برابر 0.72 و 0.28 بود. آزمون مربع کای برای این ناحیه از ژن SLC24A5 در جمعیت ماهی مورد مطالعه، بیان گر عدم برقراری تعادل هاردی- واینبرگ بود که خود مبین این است که انتخاب ژنتیکی در راستای اصلاح نژاد برای ژن SLC24A5 در این جمعیت از ماهیان قزل آلای رنگین کمان می باشد. هم چنین تلاقی های غیرتصادفی، کوچک بودن جمعیت و افزایش هم خونی و افزایش هموزیگوت ها را در جامعه مورد مطالعه نشان می دهد. با در نظرگرفتن این موضوع که فعالیت SLC24A5 وراثت پذیری بالایی را از خود نشان می دهد پس انتخاب SLC24A5 می تواند باعث بهبود رنگ گوشت گردد. از آن جائی که ماهی قزل آلای رنگین کمان جزء ماهیان پرورشی مهم ایران محسوب شده، اهمیت این موضوع بیش از پیش نمایان می گردد.

تحقیق حاضر به منظور اولویت بندی عوامل موثر بر عدم پذیرش پرورش ماهی در مزارع برنج استان گیلان صورت گرفت. این تحقیق در دو مرحله در سال های 1388 و 1393 انجام شد، که جامعه آماری آن، شالیکاران غرب استان گیلان بودند. حجم نمونه در مرحله اول تحقیق 123 نفراز کشاورزانی بودند که تمایلی به پذیرش کشت توام برنج و ماهی نداشتند و در همسایگی مزارع کشت توام برنج و ماهی سکونت داشتند. در مرحله دوم تحقیق نیز 10 درصد به حجم نمونه مرحله اول اضافه گردید و سپس 135 نفر در خارج از محدوده پذیرش به طور تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه تحلیل داده های مرحله اول تحقیق با استفاده از تحلیل چند پاسخی صورت گرفت و داده های مرحله دوم تحقیق نیز با استفاده از تجزیه و تحلیل اعداد فازی اولویت بندی شد. نتایج نشان داد که عدم وجود امنیت یا نبود ارگان تامین کننده آن در زمینه سرقت ماهی، عدم دسترسی به تسهیلات مالی با تاکید بر وام بلندمدت با سود کم، محصور نبودن مزارع برنج و مشکلات ناشی از آن، فقدان ارگان مسوول در زمینه کشت توام، نداشتن بودجه اولیه برای احداث پناهگاه ماهی و هزینه بالای آن، عدم وجود آگاهی و اطلاعات در زمینه کشت توام برنج و ماهی، نداشتن امکانات اولیه مثل چاه عمیق یا نیمه عمیق و نیروی برق و دوری خانه کشاورز تا مزرعه شالیکاری مهمترین محدودیت های پذیرش پرورش ماهی در مزارع برنج، توسط کشاورزان بودند.

این تحقیق با هدف بررسی تغییرات شکل بدن و روند توسعه ویژگی های ریختی ماهی صبیتی (Sparidentex hasta) به عنوان یک گونه با ارزش اقتصادی در مراحل اولیه تکوین از زمان تفریخ تا 35 روز پس از آن با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی به اجرا درآمد. برای این منظور تعداد 531 نمونه لارو در روزهای مختلف بعد از تفریخ نمونه برداری شد. برای استخراج داده های شکل از نیمرخ چپ نمونه ها تصاویر دوبعدی تهیه گردید. سپس تعداد 9 لندمارک هم ساخت تعریف و با استفاده از نرم افزار TpsDig2 بر روی نمونه ها رقومی شدند. داده های لندمارک پس از روی هم گذاری بر اساس آنالیز پروکراست با استفاده از تحلیل Relative warp مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روند تغییر شکل بدن ماهی صبیتی در مراحل اولیه تکوین به ترتیب شامل افزایش طول و عرض سر، توسعه ناحیه دمی و افزایش عمق بدن بود. آنالیز خوشه ای شکل بدن نمونه ها بر اساس الگوریتم Ward برای گروه بندی آن ها از نظر سن و اندازه نشان داد که مراحل لاروی این گونه به پنج مرحله (1) لارو اولیه (Early larvae)،(2)  لاروی (Larvae)، (3) پست لاروی (Post larvae)، (4) نوجوانی اولیه Younger juvenile و (5) نوجوانی Juvenile قابل تقسیم می باشد. همچنین تغییرات شکل بدن ماهی صبیتی در مراحل اولیه تکوین جهت رفع نیازهای زیستی این گونه بر اساس اولویت های حیاتی آن می باشد.

ماهی سفید مهمترین ماهی استخوانی در منطقه جنوبی دریای خزر بوده و در سالیان اخیر جمعیت فرم پاییزه آن به شدت کاهش یافته و در خطر انقراض قرار گرفته است. این تحقیق به منظور دستیابی به زی فن تکثیر مصنوعی و احیای نسل فرم پاییزه ماهی سفید در دریای خزر به انجام رسید. مولدین از کانال کشتیرانی گمرگ تا ورودی رودخانه نهنگ روگا در تالاب انزلی صید گردیدند. مولدین جهت سازگاری و رسیدگی کامل گنادهای جنسی در دو شرایط شامل قفس های شناور مستقر در تالاب انزلی و استخرهای خاکی نگهداری شدند. نسبت نرها به ماده ها 1 به 1.4 و حداقل و حداکثر وزن مولدین ماده به ترتیب 1450 و 3100 گرم با میانگین 1850 و مولدین نر به ترتیب 670 و 1900 با میانگین 1165 گرم ثبت شد. مولدین نر و ماده به ترتیب با میزان 2-3 و 4-5 میلی گرم به کیلوگرم وزن بدن با غده هیپوفیز تزریق گردیدند. میانگین هم آوری مطلق، کاری و نسبی مولدین به ترتیب 88565±16809، 73805±14008 و 48670±12056 عدد بود. لقاح به روش خشک انجام شد، میانگین درصد تخم های لقاح یافته 97.3±3.2 درصد و طول دوره انکوباسیون در دمای بین 14 تا 16 درجه سانتی گراد 7 تا 10 روز به طول انجامید. لاروها به صورت فوق متراکم (3 میلیون در هکتار) در استخرهای خاکی 500 مترمربعی غنی شده از موجودات زنده غذایی انتقال یافته و با استفاده از غذای دستی به مدت 3 تا 4 ماه تغذیه شده و در اندازه های 1 تا 2 گرمی و به تعداد 1.8 میلیون عدد جهت بازسازی ذخایر به تالاب انزلی رهاسازی شدند.