مجله علمی پژوهان
سال:1402 | دوره:21 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

سابقه و هدف: وجود بیش ازحد قند در پلاسمای خون (هایپرگلایسمی) می تواند باعث افزایش اضطراب، افسردگی و استرس در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و درنتیجه کنترل نامناسب بیماری و افت کیفیت زندگی مددجو شود. این مطالعه به منظور ارایه ی فرایند پرستاری مددجوی نوجوان مبتلا به هایپرگلایسمی، بر اساس الگوی دستیابی به هدف کینگ انجام شد. مواد و روش ها: در مطالعه ی موردی حاضر، نمونه ی پژوهش، مددجویی نوجوان با هایپرگلایسمی بود که مکررا به بیمارستان مراجعه می کرد و بستری شده بود. بدین منظور انتخاب نمونه از طریق جامعه ی قابل دسترس پژوهش، یعنی نوجوانان بستری در بخش کودکان همدان با تشخیص هایپرگلایسمی انجام شد. گردآوری داده ها از طریق پرونده ی مددجو، مصاحبه با مددجو، مشاهده ی مددجو، خانواده، پزشک و پرستار انجام شد. فرایند پرستاری طبق الگوی دستیابی به هدف کینگ، پس از پذیرش درخواست پژوهشگر توسط مددجو در روز آخر بستری در بیمارستان آغاز شد. مراحل فرایند پرستاری یعنی بررسی، تشخیص پرستاری، تعیین اهداف مشترک و اولویت بندی، تراکنش بر اساس ترجیحات مددجو و ارزیابی سطح دستیابی به اهداف توسط مددجو با مقایسه قبل و بعد در طیف 2-تا 2+ به صورت تجزیه وتحلیل کیفی انجام شد. یافته ها: یافته ها: ی مطالعه نشان داد که نوجوان دیابتی درک مناسبی از عوامل موثر بر پایداری سطح قند خون در محدوده طبیعی نداشت، اما با اجرای فرایند پرستاری و درک شرایط موثر بر هایپرگلایسمی، آمادگی لازم را برای برقراری تعامل با پرستار پیدا کرد. یافته ها: به چهار تشخیص پرستاری و دوازده هدف مراقبتی منجر شد. در ارزشیابی مشخص شد که مددجوی نوجوان بعد از اجرای فرایند پرستاری موفق شد به خوبی پایداری سطح قند خون در محدوده طبیعی را تجربه نماید. نتیجه گیری: فرایند پرستاری طبق الگوی کینگ در مددجوی مطالعه شده توانست باعث پایداری سطح قند خون در محدوده طبیعی شود. بنابراین، می توان فرایند پرستاری را طبق الگوی کینگ در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک برای پایداری سطح قند خون در محدوده طبیعی پیشنهاد داد.

سابقه و هدف: سرزندگی و همدلی برای عملکرد هرچه مطلوب تر کودکان پیش دبستانی اهمیت بسیار زیادی دارد. بر همین اساس، این پژوهش با هدف مقایسه ی آموزش مهارت های زندگی با آموزش سرمایه ی عاطفی بر سرزندگی و همدلی کودکان چهار تا شش سال اجرا شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی در سه مرحله ی پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل است. جامعه ی آماری، کودکان پیش دبستانی در مراکز پیش دبستانی شهر اصفهان در زمستان 1400 بودند که از میان آن ها 45 کودک به صورت هدفمند انتخاب و در سه گروه (هر گروه 15 نفر) گمارده شدند. مقیاس سرزندگی بنگ و همکاران (2019) و پرسشنامه همدلی داویس (1980) برای سنجش متغیرهای وابسته در سه مرحله استفاده شد. دو گروه آموزشی، هریک طی 10 جلسه ی 45 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. داده ها نیز با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد در سرزندگی بین آموزش مهارت های زندگی و آموزش سرمایه ی عاطفی با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (0/01>p)، ولی بین دو گروه آموزش تفاوت معناداری به دست نیامد (0/05p). نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی آموزش مهارت های زندگی و آموزش سرمایه ی عاطفی بر ارتقا سرزندگی و همچنین اثربخشی آموزش سرمایه ی عاطفی بر ارتقای همدلی، پیشنهاد می شود در مراکز پیش دبستانی، این آموزش ها برای کودکان چهار تا شش سال استفاده شوند.

سابقه و هدف: بررسی های مختلف نشان می دهد که وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده بر تغذیه و رشد کودکان تاثیر می گذارد. یکی از گروه های آسیب پذیر از بحران کووید-19، کودکان و نوجوانان هستند که با شناسایی نحوه و میزان آسیب پذیری آن ها در دوران همه گیری، می توان از میزان و شدت صدمه ها از عوامل مختلف کاست. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع پیمایشی و داده ها از طریق پرسش نامه جمع آوری شدند. روش نمونه گیری نیز به صورت تصادفی ساده بود. جامعه آماری متشکل از افراد بین 10 تا 20 سال و ساکن مشهد بود. افراد حاضر در پژوهش از هر سه منطقه درآمدی بالا، متوسط و پایین (بر اساس تقسیم بندی حوزه های درآمدی از سوی شهرداری مشهد) به تعداد کافی حضور داشتند. همچنین، تحلیل داده ها با استفاده از مدل رگرسیون پروبیت انجام گرفت. یافته ها: با افزایش تعداد اعضای خانوار، کمتر شدن مصرف مواد پروتیینی؛ میوه و سبزی میان افراد مشاهده شد. مستاجرها، افراد طبقه پایین درآمدی و دختران نیز به ترتیب نسبت به مالکین، دیگر طبقات درآمدی و پسران تاثیر بیشتری از کرونا گرفته اند و کاهش بیشتری را در مصرف مواد غذایی ذکرشده تجربه کرده اند. در هر دو رگرسیون، متغیر نحوه تصرف محل سکونت در قیاس با سایر متغیرها ضریب بزرگ تری ازلحاظ قدر مطلقی دارد و می توان ادعا کرد که مستاجر یا مالک بودن بیشترین تاثیر را در مصرف دارد. نتیجه گیری: با حمایت از مستاجرها، خانوارهای پرجمعیت و اقشار کم درآمد می وان از زیان های ناشی از کرونا کاست.

سابقه و هدف: پایین بودن غلظت سرمی کلسیم در خون (هیپوکلسمی) یکی از اختلالات شایع دوران نوزادی است که در صورت درمان به موقع و تشخیص صحیح پیش آگهی خوبی دارد. هدف از این مطالعه، تعیین نرخ شیوع هیپوکلسمی و عوامل موثر بر آن در شهر جیرفت واقع در جنوب شرق ایران بود. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، پرونده نوزادان متولدشده در نیمسال اول 1398 در بیمارستان امام خمینی (ره) شهر جیرفت واقع در جنوب شرق ایران، به صورت سرشماری بررسی شد. اطلاعات مورد نیاز از پرونده نوزادان استخراج و به منظور تجزیه و تحلیل وارد نرم افزار SPSS24 شد. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه، از 78 نوزاد نارس مبتلا به هیپوکلسمی بستری شده در بیمارستان امام خمینی، 42 نفر پسر (53/8 درصد) و 36 نفر دختر (46/2 درصد) بودند. 36 نفر (46/2 درصد) از نوزادان هنگام تولد وزنی بین 1500 تا 2000 گرم داشتند و 42 نفر (35/8 درصد) از نوزادان در هفته 35 تا 37 متولدشده بودند. اکثر نوزادان نارس مادر مبتلا به دیابت (60/3 درصد) داشتند. همچنین در وزن 2000 تا 2500 گرم، بین نوزادان نارس مبتلا به هیپوکلسمی، تعداد نوزادان دختر از تعداد نوزادان پسر بیشتر است. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه بیان می کند که نارسی نوزاد، وزن کمتر از 2000 گرم و دیابت داشتن مادر از عوامل موثر بر هیپوکلسمی در نوزادان نارس است و برنامه های بهداشت عمومی باید به آن توجه کند.

سابقه و هدف: اختلالات طیف اوتیسم (ASD) اختلالی چندعاملی است که از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی از جمله فاکتورهای تغذیه ای اثر می پذیرد. اخیرا نقش مواد مغذی به ویژه ویتامین A در پاتوفیزیولوژی و درمان ASD به طور فزاینده ای موردتوجه محققان قرارگرفته است. همچنین ASD الگوی تغذیه ای را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است برخی از مواد مغذی به اندازه ی کافی دریافت نشوند. مطالعه ی حاضر به منظور بررسی و مقایسه ی میزان دریافت انواع مختلف ویتامین A در کودکان مبتلا به ASD و کودکان سالم، به عنوان گروه کنترل، در شهر گرگان انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه ی مورد-شاهدی 35 کودک 6 تا 12 ساله مبتلا به ASD و 70 کودک سالم که از نظر سن و جنس همسان بودند وارد مطالعه شدند. اطلاعات دریافت غذایی با استفاده از پرسش نامه ی نیمه کمی بسامد خوراک (FFQ) ثبت شد. همچنین برای محاسبه ی میزان دریافت غذایی انواع ویتامین A تحلیل اطلاعات FFQ با نرم افزار دریافت غذایی شفا انجام گرفت. یافته ها: اختلاف سن دو گروه از نظر آماری معنی دار نبود (p=0/27). میزان دریافت ویتامین A در گروه کنترل به طور معنی داری بیش از گروه اوتیسم بود. همچنین، مقدار دریافت رتینول، آلفاکاروتن، بتاکاروتن، بتاکریپتوگزانتین و لیکوپن در گروه کنترل بیش از گروه اوتیسم بود. به علاوه، اختلاف آماری معنی داری بین دو گروه از نظر دریافت مجموع لوتیین (Lutein) و زآگزانتین (Zeaxanthin) دیده نشد. نتیجه گیری: اگرچه میانگین دریافت ویتامین A دو گروه بالاتر از مقادیر میانگین توصیه شده برای جمعیت های سنی و جنسی متناظر بود؛ دریافت کمتر انواع منابع غذایی ویتامین A در گروه اوتیسم نشان دهنده ی لزوم توجه به دریافت غذایی این کودکان است. خصوصا طبق شواهد به دست آمده، این بیماری به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عادت و الگوی غذایی کودکان اثر می گذارد.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت شناخته شده ی فعالیت بدنی در تعیین سطح سلامت افراد، به خصوص کودکان و نوجوانان، شناسایی عوامل پیش بینی کننده ی سطح فعالیت بدنی می تواند در ارایه ی راهکارهای موثر در بهبود سلامت این گروه مفید باشد. لذا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش سطح سواد بدنی ادراک شده با میانجی گری توانایی های شناختی در پیش بینی میزان فعالیت بدنی دختران نوجوان انجام شد. مواد و روش ها: برای انجام این مطالعه، هم بستگی توصیفی 484 دختر 18-12 ساله، به روش نمونه گیری تصادفی، از بین دانش آموزان مدارس شهرستان سمنان در سال تحصیلی 1401-1400 انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های سواد بدنی ادراک شده، نسخه ی کوتاه پرسش نامه ی فعالیت های بدنی بین المللی و پرسش نامه ی توانایی های شناختی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Amos و SPSS نسخه ی 26 انجام شد. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد مسیر سواد بدنی ادراک شده به توانایی شناختی، مسیر توانایی شناختی به فعالیت بدنی و مسیر مستقیم سواد بدنی ادراک شده به فعالیت بدنی از لحاظ آماری معنی دار است (0/01

سابقه و هدف: امروزه، اختلال در کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به اوتیسم موضوع بحث برانگیزی است؛ لذا این پژوهش با هدف اثربخشی تحریک مستقیم فراجمجمه ای و توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی کودکان مبتلا به طیف اوتیسم انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش نیمه تجربی و مطابق با طرح پیش آزمون-پس آزمون بود. جامعه ی آماری پژوهش شامل تمامی کودکان 10 تا 12 سالی بود که دارای اختلال طیف اوتیسم بودند و به مراکز و کلینیک های درمانی شهرستان های شاهین دژ و بوکان در سال 1400-1401 مراجعه کرده بودند. 30 کودک مبتلا به اوتیسم به صورت هدفمند انتخاب و به دو گروه (15 نفر گروه تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای و 15 نفر گروه توان بخشی شناختی) به صورت تصادفی تقسیم شدند. آزمودنی های گروه اول، تحت تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای آندی (قطب مثبت) به مدت 10 دقیقه روی سر و آزمودنی های گروه دوم به مدت 12 جلسه ی 40 دقیقه ای تحت آموزش توان بخشی شناختی رایانه ای قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تشخیص اوتیسم گیلیام، آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین، آزمون استروپ، خرده آزمون حافظه عددی آزمون وکسلر، آزمون آندره-ری و آزمون عملکرد پیوسته بود. برای تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل کوورایانس چند متغیری در نرم افزار SPSS نسخه ی 26 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که روش تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای در مقایسه با روش توان بخشی شناختی بر کارکردهای اجرایی (انعطاف پذیری شناختی، بازداری پاسخ، حافظه ی کاری و توجه پایدار) اثربخشی بیشتری دارد (0/05 ≥, P). نتیجه گیری: دو روش تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای و توان بخشی شناختی، مکمل های سودمندی برای بهبود و تقویت کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به طیف اوتیسم هستند.

سابقه و هدف: هدف پژوهش حاضر ترکیب مطالعات انجام شده در حوزه ی اثربخشی مداخلات شناختی مبتنی بر فناوری های نوین (رایانه و نوروفیدبک) است که با هدف بهبود عملکردهای شناختی میان کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/بیش فعالی در ایران انجام شده است. مواد و روش ها: روش مورداستفاده در این پژوهش فراتحلیل است. جامعه ی آماری این مطالعه شامل پژوهش های انجام شده در ایران و نمایه شده در پایگاه های فارسی زبان تا سال 1401 در حوزه ی توان بخشی های شناختی نوین در موضوع اختلال نقص توجه/بیش فعالی است. به این منظور 69 پژوهش که از لحاظ معیارهای موردنظر مناسب بودند، انتخاب شده و فراتحلیل بر اساس آن ها انجام گرفت. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار CMA (ویرایش 4) استفاده شد. یافته ها: یافته ها: ی تحقیق نشان دادند میزان اثر این فناوری ها در حوزه ی مداخلات مبتنی بر رایانه 0/936، مداخلات نوروفیدبک 1/057 و در مجموع برابر 0/977 بوده است که این اندازه (اثربخشی مداخلات شناختی فناوری-محور بر عملکرد شناختی) طبق جدول کوهن دارای اثر بالایی می باشند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که توان بخشی شناختی مبتنی بر فناوری های نوین بر بهبود عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال ذکرشده تاثیر مثبت و بالا داشته است.