مدیریت ارتقای سلامت
سال:1402 | دوره:12 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

مقدمه: جامعه ایران شاهد تحولات گسترده در ساحت فرهنگ جنسی بوده است که منجر به گسترش آسیب های جنسی و تهدید سلامت خانواده شده است. پژوهش حاضر باهدف ارایه الگوی آموزش سلامت جنسی در برنامه های تلویزیونی از دیدگاه کارشناسان انجام گردید. روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه کیفی است که با روش نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل متخصصین حوزه های مختلف پزشکی، روانشناسی، جامعه شناسی، دینی و رسانه ای بودند که در سال 1401-1400 با روش نمونه گیری هدفمند طبقه ای انتخاب شدند. انتخاب نمونه ها تا اشباع نظری ادامه داشت. حد اشباع نظری در این پژوهش 31 تن بود. جمع آوری داده ها با مصاحبه های نیمه ساختاریافته و تحلیل آن ها، با روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. برای سنجش روایی یافته ها از چهار معیار شامل مقبولیت، قابلیت انتقال، قابلیت اطمینان و قابلیت تایید و برای سنجش پایایی مصاحبه ها از روش توافق درون موضوعی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار ATLAS. ti 8 انجام شد. یافته ها: الگوی آموزش سلامت جنسی در 6 کد انتخابی تحت عنوان مولفه های (شرایط علی، زمینه، پدیده، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها) و 22 کد محوری و 76 کد باز شناسایی شد. نتیجه گیری: الگوی نهایی بیانگر این است که از 6 کد انتخابی و 22 کد محوری می توان آموزش برنامه سلامت جنسی از طریق تلویزیون را فراهم نمود. لذا پیشنهاد می شود مدیران، برنامه سازان و دست اندرکاران تولید برنامه های سلامت جنسی تلویزیونی با در نظر گرفتن الگوی طراحی شده، اقدامات ضروری در راستای آموزش سلامت جنسی به عمل آورند.

مقدمه: وجود تعامل سالم و برقراری عشق و ابراز صمیمت با یکدیگر از مظاهر زندگی اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر، پیش بینی عشق بر اساس روابط موضوعی و کیفیت روابط والدین در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان در سال 1399 بود. روش کار: پژوهش حاضر به روش توصیفی-همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در سال 1399 بودند. نمونه گیری به روش غیر تصادفی و در دسترس انجام شد. با استفاده از جدول مورگان، 384 تن انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه جمعیت شناختی، «مقیاس عشق مثلثی استرنبرگ» (Sternberg’, s Triangular Love Scale)، «سیاهه روابط موضوعی بل» (Bell Object Relations Inventory) و «سیاهه کیفیت روابط» (Quality of Relationships Inventory) بود. روایی و پایایی ابزارها به پژوهش های پیشین اکتفا شد. داده ها در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه 22 تحلیل شد. یافته ها: روابط موضوعی و مولفه های آن با نمره کل عشق همبستگی منفی معناداری داشته و قابلیت پیشگویی آن را دارد (05/0>P). همچنین نمره کل روابط موضوعی قدرت پیشگویی زیر مقیاس های مختلف عشق (صمیمیت، تعهد و شور) را دارد و همبستگی آن ها نیز معکوس می باشد. همبستگی نمره کل کیفیت روابط والدین با نمره کل عشق و زیر مقیاس های آن همبستگی معناداری نیست و قابلیت پیشگویی آن ها را ندارد. ولی هر یک از مولفه های کیفیت روابط والدین (تعارض، حمایت اجتماعی، عمق روابط) قابلیت پیشگویی نمره کل عشق را دارند. نتیجه گیری: روابط موضوعی و مولفه های آن با نمره کل عشق همبستگی منفی معناداری داشته و قابلیت پیشگویی آن را دارد. نمره کل کیفیت روابط والدین با نمره کل عشق و زیر مقیاس های آن همبستگی معناداری نیست و قابلیت پیشگویی آن ها را ندارد. ولی هر یک از مولفه های کیفیت روابط والدین قابلیت پیشگویی نمره کل عشق را دارند. پیشنهاد می گردد کلاس های روانشناسی، آموزشی قبل از ازدواج و مشاوره های حین و پس از ازدواج برگزار شود.

مقدمه: یکی از مسایل شایع دوره سالمندی اضطراب است، و یکی از انواع اضطراب که سالمندان با آن مواجه هستند اضطراب مرگ است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» بر اضطراب مرگ سالمندان بود. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را سالمندان مراجعه کننده به مراکز بهداشت در شهر تهران در سال 1399 و 1400 تشکیل می دادند که در این مراکز دارای پرونده سلامت بودند. از میان آن ها 45 تن به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در 2 گروه مداخله و 1 گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی و»مقیاس اضطراب مرگ تمپلر» (Templer Death Anxiety Scale) بود. روایی محتوای ابزار به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. پس از اجرای 8 جلسه «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و 9 جلسه «روایت درمانی» برای گروه های مداخله، داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 تحلیل شد. یافته ها: «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» بر اضطراب مرگ در گروه های مداخله اثرگذار بود (043/0=P). اثر زمان بر اضطراب مرگ (001/0=P) نسبت به مرحله پیش آزمون اثرگذار بود. اثر متقابل زمان* گروه ها بر اضطراب مرگ (001/0=P) نسبت به گروه کنترل اثرگذار بود. در مرحله پس آزمون تفاوت میانگین اضطراب مرگ گروه «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و کنترل (05/0>P) و «روایت درمانی» و کنترل (05/0>P) معنادار بود، اما تفاوت «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» (05/0 نتیجه گیری: «درمان ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش تنش» و «روایت درمانی» بر اضطراب مرگ سالمندان اثربخش بودند. پیشنهاد می شود که در جهت کاهش اضطراب مرگ سالمندان درمان های فوق در کنار درمان های دارویی برگزار شود.

مقدمه: عوامل روانشناختی مختلفی از جمله علایم خلق و خو و اضطراب می توانند بر پیامدهای درد و کیفیت زندگی تاثیر بگذارند. لذا هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی مفهومی نشانه های خلقی و اضطرابی با کیفیت زندگی و پیامدهای درد در بیماران با کمردرد مزمن و نقش میانجی طرحواره های هیجانی و شفقت به خود انجام شد. روش کار: روش پژوهش مطالعه حاضر توصیفی-همبستگی می باشد. جامعه آماری عبارت از زنان و مردان 30-50 ساله دارای کمردرد مزمن و مراجعه کننده به کلینیک های درد در بیمارستان های اختر، لبافی نژاد و امام حسین (ع) شهر تهران در سال 98-1399 بودند. تعداد 400 تن با در نظر گرفتن معیار های ورود و خروج با روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه جمعیت شناختی، «پرسشنامه نشانه های خلقی و اضطرابی» (Mood and Anxiety Symptoms Questionnaire)، «ارزیابی کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت-فرم کوتاه» (World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL-BREF))، «پرسشنامه پیامد های درد» (Consequences of Pain Questionnaire) «پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره های هیجانی» (Short Form of Emotional Schemas Questionnaire)، «مقیاس شفقت به خود-فرم کوتاه» (Short Form Self-Compassion Scale) بود. روایی سازه ابزار ها به روش تحلیل عامل تاییدی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ بررسی و تایید شد. تحلیل داده ها در نرم افزار های اس پی اس اس نسخه 21و لیزرل نسخه 8/8 انجام شد. یافته ها: الگوی برازش مطلوبی را نشان داد، نشانه های خلقی و اضطرابی با افزایش طرحواره های هیجانی همبستگی مستقیم، مثبت و معنادار دارد (P<0/05). طرحواره های هیجانی با کاهش شفقت به خود همبستگی مستقیم، منفی و معنادار دارد (P<0/05). همچنین نشانه های خلقی و اضطرابی از طریق افزایش طرحواره های هیجانی و کاهش شفقت به خود با افزایش پیامدهای درد همبستگی غیرمستقیم، مثبت و معنادار و کاهش کیفیت زندگی همبستگی غیرمستقیم، منفی و معنادار دارد (P<0/05). نتیجه گیری: نتایج از میانجی گری شفقت به خود بین نشانه های هیجانی و طرحواره های هیجانی با پیامدهای درد و کیفیت زندگی حمایت کرد. لذا پیشنهاد می شود، از یافته های مطالعه حاضر در برنامه های درمانی استفاده شود.

مقدمه: زنان مطلقه مستقل از خانواده های خود نسبت به زنان مطلقه وابسته به خانواده های خود ممکن است. راهبردهای مقابله با تنش، سازگاری با طلاق و تنهایی را از خود نشان دهند. هدف پژوهش حاضر مقایسه میزان سازگاری با طلاق، مقابله با تنش و تنهایی در زنان مطلقه مستقل و زنان مطلقه وابسته به خانواده است. روش کار: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی-مقایسه ای است. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام زنان مطلقه تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی شهر قم در سال 1399 بود که از میان آن ها 35 تن زن مستقل از خانواده و 35 تن از زنان وابسته به خانواده به روش نمونه گیری غیر تصادفی و دردسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، «مقیاس سازگاری طلاق فیشر» (Fisher Divorce Adjustment Scale)، «سیاهه مقابله با موقعیت های تنش زا» (Coping Inventory for Stressful Situations) و «مقیاس تنهایی» (Loneliness Scale) بود. روایی محتوای ابزارها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 تحلیل شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که بین سازگاری با طلاق (001/0=P، 09/88=F)، مقابله تکلیف مدار (015/0=P، 22/6=F)، مقابله هیجان مدار (001/0=P، 9/72=F)، مقابله با حواس پرتی اجتنابی (001/0=P، 7/11=F) و تنهایی (001/0=P، 5/46=F) تفاوت معناداری بین زنان مطلقه مستقل و وابسته به خانواده وجود داشت. نتیجه گیری: زنان مطلقه مستقل از خانواده نمره بالاتری را در مقابله تکلیف مدار و نمره پایین تری را در مقابله هیجان مدار و مقابله با حواس پرتی اجتنابی نسبت به زنان مطلقه وابسته به خانواده از خود نشان دادند. زنان مطلقه مستقل از خانواده، نمره بالاتری را در نمره کل سازگاری با طلاق و نمره پایین تری را در نمره کل تنهایی نسبت به زنان مطلقه وابسته به خانواده از خود نشان دادند. لذا به مسیولین کمیته امداد امام خمینی پیشنهاد می شود دوره های آموزشی راهبردهای مقابله ای جهت کاهش تنهایی و افزایش سازگاری با طلاق و استقلال زنان مطلقه وابسته به خانواده اجرا شود.

مقدمه: رفتار خوردن و پرخوری در افراد و همین طور سبک زندگی کارآمدی وزن، تحت تاثیر عوامل فردی و شخصیتی قرار دارد. هدف پژوهش حاضر تعیین روابط ساختاری بین ویژگیهای شخصیت با پرخوری با میانجیگری سبک زندگی کارآمدی وزن در دانشجویان دانشگاه آزاد بود. روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی-همبستگی و جامعه آماری شامل تمام دانشجویان زن و مرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال 1401 بود که 357 تن به روش نمونه گیری غیر تصادفی و در دسترس از میان آن ها انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، «سیاهه پنج عاملی نیو» (NEO Five-Factor Inventory)، «مقیاس پرخوری» (Binge Eating Scale) و پرسشنامه سبک زندگی کارآمدی وزن (Weight Efficacy Lifestyle Questionnaire) استفاده شد. روایی ابزارها با استفاده از روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. تحلیل داده های جمع اوری شده در نرم افزارهای اس پی اس اس نسخه 24 و آموس نسخه 24 انجام شد. یافته ها: بین روان رنجورخویی (001/0=P، 406/0-=β, ) و وظیفه شناسی (008/0=P، 332/0=β, ) و پرخوری همبستگی مستقیم و معنادار وجود دارد. بین سبک زندگی کارامدی وزن و پرخوری همبستگی مستقیم مثبت و معنادار وجود دارد (003/0=P، 474/0=β, ). بین روان رنجورخویی و سبک زندگی کارامدی وزن همبستگی مستقیم منفی و معنادار وجود دارد (002/0=P، 334/0=β, ). بین روان رنجورخویی با پرخوری با میانجیگری سبک زندگی کارامدی وزن همبستگی غیرمستقیم منفی و معنادار وجود دارد (001/0=P، 158/0-=β, ). نتیجه گیری: بین ویژگی شخصیت روان رنجورخویی با پرخوری با میانجیگری سبک زندگی کارآمدی وزن روابط ساختاری وجود دارد. پیشنهاد می شود در کنار رژیم غذایی به دچار اختلال پرخوری و اضافه وزن درمان های روانشناختی سبک زندگی کارامدی وزن نیز به آن ها ارایه شود.

مقدمه: درمان های روانشناختی جهت ارتقای تاب آوری و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتا به پرفشاری خون حایز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی "درمان گروهی ذهن آگاهی" بر تاب آوری، کیفیت زندگی و پر فشاری خون در بیماران مبتا به پرفشاری خون می باشد. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش، شامل زنان و مردان مراجعه کننده به بیمارستان آتیه تهران با شکایت پرفشاری خون در فصل پاییز و زمستان سال 1401 بودند که از میان آن ها 30 تن به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی درگروه مداخله و گروه کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه جمعیت شناختی، "مقیاس تاب آوری کانر دیویدسون" (Connor-Davidson Resilience Scale)، "پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت" (World Health Organization Quality of Life Questionnaire) و "فشارسنج جیوه ای" (mercury sphygmomanometer) بود. روایی محتوای ابزارها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ و پایایی"فشارسنج جیوه ای" به روش بازآزمایی با فاصله زمانی 3 بار اندازه گیری بر روی بیماران مبتلا به پرفشاری خون اندازه گیری شد. پس از اجرای 10 جلسه "درمان گروهی ذهن آگاهی" برای گروه مداخله، داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 تحلیل شد. یافته ها: درمان گروهی ذهن آگاهی" بر تاب آوری، کیفیت زندگی و پرفشاری خون در گروه مداخله اثرگذار بود (001/0=P). اثر زمان بر تاب آوری، کیفیت زندگی و پر فشاری خون نسبت به مرحله پیش آزمون اثرگذار بود (001/0=P). نتیجه گیری: درمان گروهی ذهن آگاهی" در افزایش تاب آوری و کیفیت زندگی و کاهش فشارخون بیماران مبتلا به پرفشاری خون اثربخش بود. پیشنهاد می شود که در جهت افزایش تاب آوری و کیفیت زندگی و کاهش فشار خون بیماران مبتلا به پرفشاری خون، دوره های "درمان گروهی ذهن آگاهی" برای بیماران در کنار درمان های دارویی برگزار شود.

مقدمه: از دست دادن والد/ والدین یک رویداد آسیب زا بوده و پیامدهای کوتاه مدت و بلندمدت سبب کاهش سلامت روان نوجوان می شود. هدف این پژوهش پیش بینی تجربه سوگ والد براساس سبک اسنادی در دانش آموزان دختر با میانجیگری بهزیستی روانشناختی بود. روش کار: روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام دانش آموزان دختر تک والد در دوم متوسطه شهر کرمانشاه در نیمسال تحصیلی اول و دوم سال 1400-1399 به تعداد 750 تن بود. 283 تن به روش تصادفی خوشه ای انتخاب و وارد پژوهش شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی، "پرسشنامه تجربه سوگ" (Grief Experience Questionnaire)، "پرسشنامه سبک اسنادی" (Attributional Style Questionnaire) و "مقیاس بهزیستی روانشناختی-نسخه تجدیدنظر شده" (Psychological Well-Being Scale-Revised) استفاده شد. روایی محتوای ابزار ها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. برای تحلیل داده ها از الگوی معادلات ساختاری و نرم افزارهای اس پی اس اس 24 و آموس 24 استفاده شد. یافته ها: ضریب مسیر غیرمستقیم بین سبک اسناد منفی و سوگ (05/0>P، 226/0=β, ) مثبت و ضریب مسیر غیرمستقیم بین سبک اسناد مثبت و سوگ (05/0>P، 221/0-=β, ) منفی و در سطح 05/0 معنادار بود. نتیجه گیری: اسنادهای مثبت و منفی با میانجیگری بهزیستی روانشناختی، سوگ را پیش بینی می کند. بنابراین، پیشنهاد می شود که در مدارس جهت کاهش سوگ در دانش آموزان تک والد سبک های اسناددهی و بهزیستی روانشناختی آن ها تقویت شود.