مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی
سال:1388 | دوره:10 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

خواص اصطکاکی دانه ها و به خصوص گندم نقش مهمی در تعیین مشخصات مخازن، مجاری انتقال، خشک کن ها، سیلوها و تجهیزاتی دارد که این دانه ها در آن جریان دارند. در این تحقیق به بررسی ضریب اصطکاک داخلی و زاویه استقرار دانه 3 رقم متداول گندم (سرداری،گاسپارد، و سای سوتر) در 4 سطح رطوبتی (12، 15، 18، و 21 درصد) پرداخته شد. برای اندازه گیری ضریب اصطکاک خارجی ارقام فوق در سطوح رطوبتی مذکور، از 4 سطح تماس (ورق سیاه، روغنی، آلومینیم، و گالوانیزه) استفاده شد. آزمایش ها در 5 تکرار اجرا شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجزیه واریانس و برای مقایسه اثر میانگین ها از آزمون چنددامنه ای دانکن (با سطح احتمال 5 درصد) استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر رطوبت، رقم، و سطوح تماس بر زاویه استقرار و اثر رطوبت و رقم بر ضریب اصطکاک داخلی دانه معنی دار (سطح احتمال 1 درصد) است. با افزایش سطوح رطوبتی دانه، زاویه استقرار دانه به طور معنی دار افزایش یافت و در مورد ضریب اصطکاک داخلی دانه نتایج مشابهی به دست آمد. اثر سطوح رطوبتی 18 و 21 درصد بر مقدار ضریب اصطکاک داخلی دانه معنی دار نبود. بیشترین میانگین ضریب اصطکاک داخلی به رقم سرداری (با اختلاف غیرمعنی دار با رقم سرداری) و کمترین آن به رقم سای سوتر اختصاص داشت. بیشترین میانگین زاویه استقرار به رقم گاسپارد و کمترین آن به رقم سای سوتر (با اختلاف غیرمعنی دار با رقم سرداری) اختصاص داشت.

مدل های ORYZA2000، SWAP، و WOFOST رشد و توسعه برنج را در شرایط تولید پتانسیل و کمبود آب شبیه سازی می کنند. برای ارزیابی مدل ها، تحقیقی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 6 مدیریت آبیاری به عنوان تیمار، در سه تکرار طی سال زراعی 84 روی رقم هاشمی اجرا شد. مدیریت های آبیاری شامل غرقاب دایم، آبیاری پس از 1، 3، و 5 روز محو شدن آب از سطح زمین و آبیاری با دورهای 5 و 8 روز بود. مقادیر شبیه سازی و اندازه گیری شده بیوماس کل، بیوماس پانیکول، شاخص سطح برگ، و عملکرد نهایی با استفاده از پارامترهای ضریب تبیین، جذر میانگین مجذور خطا و جذر میانگین مجذور خطای نرمال شده ارزیابی شد. به طور میانگین، مقدار جذر میانگین مجذور خطای بیوماس کل سه مدل ORYZA2000، SWAP و WOFOST به ترتیب 653، 458 و 589 و بیوماس پانیکول 375، 284 و 335 کیلوگرم بر هکتار و شاخص سطح برگ 0.41، 0.53 و 0.50 محاسبه شد. در بررسی شبیه سازی مقدار عملکرد نهایی با این سه مدل مشخص شد که مدل ORYZA2000 نسبت به دو مدل دیگر دقت بیشتری دارد.

در این مقاله، روش تهیه نقشه رقومی مدیریتی به منظور به کارگیری در سامانه کاربرد میزان متغیر (VRA) علف کش پیش رویشی سیانازین (بلادکس) ارائه شده است. هدف از این تحقیق، توسعه روشی دقیق برای تهیه نقشه های رقومی مدیریتی کاربرد علف کش ها به صورت موضعی است که به کاهش میزان مصرف علف کش ها و نیز کاهش خطرهای زیست محیطی می انجامد. بدین منظور، ابتدا مختصات محلی (Local) و جهانی (UTM) نقاط مزرعه ای به مساحت یک هکتار با استفاده از یک دوربین نقشه برداری Total Station و چهار گیرنده GPS استاتیک که روی چهار ایستگاه مستقر شدند، به دست آمد. داده های حاصل از گیرنده های GPS با رایانه شخصی و با استفاده از نرم افزار Compass پردازش شد. سپس در محیط نرم افزار Land، شبکه ای از سلول ها به ابعاد 14.8×14.8 متر ایجاد و به کمک دوربین Total Station روی مزرعه پیاده سازی شد. با استفاده از روش نقطه شبکه، از مرکز هر سلول نمونه ای به عمق 20 سانتی متر انتخاب و نمونه ها به منظور تعیین درصد ماده آلی و بافت خاک به آزمایشگاه خاکشناسی ارسال شد. از نتایج تجزیه و تحلیل نمونه ها مشخص شد که دامنه تغییرات (R) ماده آلی خاک مزرعه 0.82 درصد، با کمینه و بیشینه 0.43 و 1.25 درصد است. ماده آلی خاک دارای توزیع نرمال با میانگین 0.86 درصد و انحراف معیار 0.18 درصد است. بافت خاک نیز در محدوده لومی، لومی شنی، و شنی لومی قرار دارد. برای بسط مقادیر به سایر نقاط شبکه از روش میان یابی کریجینگ استفاده شد. با توجه به مقادیر توصیه شده در دستورالعمل کاربرد علف کش سیانازین (بلادکس) بر اساس تغییرات درصد ماده آلی و بافت خاک، چهار ناحیه مجزا در مزرعه برای کاربرد علف کش با مقادیر 1.4، 1.7، 2.9 و 3.5 لیتر ماده موثر در هکتار مشخص شد و نقشه رقومی مدیریتی مزرعه به دست آمد. با استفاده از این نقشه، مشخص شد که کل مزرعه به میزان 1.61 لیتر علف کش نیاز دارد و در صورت کاربرد دقیق علف کش بر اساس مقادیر توصیه شده توسط نقشه در مقایسه با میزان کاربرد 2.9 لیتر ماده موثر در هکتار که برای 67.9 درصد سطح مزرعه توصیه شده است، به طور متوسط 13 درصد در مصرف علف کش صرفه جویی خواهد شد. با توجه به مختصات نقاط مزرعه، این نقشه قابلیت به کارگیری را به عنوان مقادیر ورودی مطلوب در کنترلگر الکترونیکی سمپاش بوم دار پشت تراکتوری خواهد داشت.

دوغ، یک نوشیدنی لبنی بومی است و در صنعت غذایی کشور اهمیت فراوانی دارد اما اطلاعات چندانی در مورد خواص مختلف این محصول در دست نیست. در این تحقیق، خواص جریانی و توزیع اندازه ذرات کلوئیدی پروتئینی دوغ بدون چربی تهیه شده از دو منبع، یکی شیر پس چرخ تازه و دیگری شیر خشک بدون چربی آزمایش اثر مقدار ماده خشک جامد کل بر پایداری و خواص رئولوژیک دوغ نیز بررسی شد. ویسکوزیته دوغ حاصل از شیر تازه 1.73±0.24 سانتی پوآز بود. دوغ حاصل از شیر خشک حتی در درصدهای پایین تر ماده جامد کل، ویسکوزیته بالاتری نشان داد که به بزرگتر بودن ذرات کلوئیدی مربوط بود. با افزایش ماده جامد کل، ضمن غیر نیوتنی شدن رفتار جریانی، ویسکوزیته افزایش نشان داد و حجم سرم جدا شده کاهش یافت. مشاهدات نشان داد که ذرات کلوئیدی دوغ، در گستره ای وسیع توزیع یافته اند و شکل های مختلف با ساختاری پیچیده دارند.

در این تحقیق به منظور دستیابی به روش خاک ورزی مناسب برای زراعت نخود دیم، هشت روش خاک ورزی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به روش آماری استریپ پلات در سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفت. شخم پاییزه در دو سطح: 1- شخم با گاوآهن برگرداندار 2- شخم با گاوآهن قلمی در کرت های اصلی و عملیات خاک ورزی ثانویه قبل از کاشت در چهار سطح 1- دیسک 2- لولر 3- خاک همزن 4- دست پاش و زیر خاک کردن بذر با هرس بشقابی (روش سنتی) در کرت های فرعی قرار گرفتند. صفات زراعی عمق کاشت، ارتفاع پایین ترین غلاف از سطح زمین، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف و دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه و همچنین مقدار علف هرز در دو مرحله اندازه گیری شدند. میزان بارندگی در سال های اول، دوم، و سوم به ترتیب 202، 264 و 203 میلی متر بود که پایین تر از میزان بارندگی در بلندمدت (350 میلی متر) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد از لحاظ آماری بین دو روش شخم پاییزه از نظر عملکرد دانه و تعداد غلاف و دانه در بوته اختلاف معنی دار است و گاوآهن قلمی با میانگین 436 کیلوگرم دانه در هکتار نسبت به گاوآهن برگرداندار برتری دارد. همچنین، صفات زراعی عملکرد دانه، تعداد شاخه، تعداد غلاف و دانه در بوته، عمق کاشت و میزان علف هرز در مرحله اول به طور معنی دار تحت تاثیر عملیات خاک ورزی ثانویه قرار گرفتند. تیمار خاک همزن با میانگین 431 کیلوگرم دانه در هکتار بیشترین عملکرد را داشت ولی با هرس بشقابی اختلاف معنی دار نداشت. بر اساس نتایج به دست آمده می توان نتیجه گرفت که با استفاده از روش خاک ورزی مناسب برای کاشت نخود بهاره (گاوآهن قلمی در پاییز + خاک همزن و یا هرس بشقابی قبل از کاشت) می توان عملکرد محصول را در مقایسه با روش سنتی افزایش داد.

سوسک برگخوار سیب زمینی (سوسک کلرادو) یکی از مهمترین آفات غیربومی سیب زمینی است که از بدو ورود در غیاب دشمنان طبیعی بومی خود، مشکلاتی جدی در مناطق آذربایجان شرقی و اردبیل به وجود آورده است. برای تدوین راهبرد کنترلی مناسب در قالب مدیریت تلفیقی آفات، شناسایی نقش آن دسته از روش های کنترلی که موجب کاهش مصرف حشره کش های شیمیایی شوند اهمیت ویژه ای دارد. این تحقیق در جهت جمع آوری مکانیکی حشرات کامل و لاروهای سوسک کلرادو از سطح مزرعه با استفاده از جریان هوا در سیستم های نیوماتیک اجرا شد. کوچک بودن قطعات زمین زراعی در منطقه و استفاده از روش های سنتی در کاشت و آبیاری محصول، موجب می شود تا ادوات نیوماتیک تراکتوری و غیرتراکتوری موجود، به دلیل آسیب رساندن چرخ های حامل به بوته های سیب زمینی به هنگام تردد و حرکت غیر یکنواخت که ناشی از پشته های عرضی برای آبیاری مزرعه است، کارایی لازم را نداشته باشند. بنابراین، در این تحقیق ماشینی سبک وزن و قابل حمل با کاربر، طراحی و ساخته شد. ماشین مزبور دارای یک واحد دمنده هوا برای جدا کردن آفت از بوته و یک واحد جمع آوری کننده آفات جدا شده از بوته در مقابل واحد دمنده است که به هنگام کار، دو واحد مزبور در طرفین بوته های سیب زمینی قرار می گیرند. جریان هوا، توسط پمپ هوای سانتریفیوژ سمپاش پشتی ذره ساز تامین شد. برای ارزیابی کارایی ماشین، از طرح ازمایشی بلوک های کامل تصادفی با دو تیمار سرعت هوای 35 و 45 متر بر ثانیه در چهار تکرار استفاده گردید و در هر آزمایش، تعداد سوسک های جدا شده از بوته و شکار شده با ماشین مشخص شد. نتایج حاصل نشان داد که سرعت هوای 45 متر بر ثانیه در مقایسه با سرعت هوای 35 متر بر ثانیه تاثیر بیشتری در جداسازی آفات از روی بوته و جمع آوری آنها توسط ماشین داشته است.

ضریب زبری مانینگ از مهمترین پارامترها در طراحی و ارزیابی آبیاری سطحی است. با وجود اهمیت زیاد این پارامتر، تخمین آن در آبیاری سطحی و به خصوص در آبیاری جویچه ای، بسیار دشوار است. در این تحقیق، برای تخمین ضریب زبری مانینگ در آبیاری جویچه ای از مدل EVALUE استفاده شد. اساس مدل EVALUE بر رابطه بیلان حجم است و پارامترهای رابطه نفوذ کوستیاکف شاخه ای و ضریب زبری مانینگ را به طور همزمان در مزارع آبیاری سطحی برآورد می کند. مهمترین ورودی مدل EVALUE، عمق جریان در نقاط مختلف طول جویچه در زمان های مختلف است. برای بررسی صحت نتایج مدل EVALUE، با استفاده از نرم افزار SIRMOD و مقادیر تخمین زده شده پارامترهای نفوذ رابطه کوستیاکف شاخه ای و ضریب زبری مانینگ، مراحل پیشروی و پسروی جویچه های مورد مطالعه شبیه سازی و با مقادیر اندازه گیری شده مقایسه شد. مقدار ضریب زبری برآورد شده برای جویچه های مورد مطالعه بین 0.020 تا 0.102 متغیر بود. نتایج به دست آمده از مدل EVALUE توانست با دقت قابل قبولی مرحله پسروی را که حساسیت بیشتری به ضریب زبری مانینگ دارد شبیه سازی کند.