مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی
سال:1391 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

این جستار با هدف بررسی و شناسایی شاخص های کاربردی توسعه اجتماعی، به مطالعه و کاوش در رابطه با مفهوم توسعه اجتماعی در سطوح بین المللی و ملی پرداخته است. روش این مطالعه با توجه به اهداف و سوالات تحقیق،توصیفی و کیفی است که در دو مرحله کتابخانه ای و همچنین تکنیک دلفی صورت گرفته است. حجم نمونه مطالعه (روش دلفی) از 30 نفر از صاحبنظران آکادمیک و متولیان اجرایی حوزه توسعه اجتماعی که به شکل غیر تصادفی انتخاب شده اند، تشکیل شده است. در نهایت بر اساس محاسبه شاخص های اجماع، اهمیت و اولویت در فرایند تکنیک دلفی، مفهوم توسعه اجتماعی با عنوان کیفیت سیستم اجتماعی از طریق نهادینه کردن اخلاق توسعه به ویژه «اخلاق توسعه اجتماعی» برای حصول به «همبستگی (وفاق) اجتماعی» و «عدالت اجتماعی» در جهت بالا بردن «سطح کیفیت زندگی» و افزایش ضریب «امنیت اجتماعی» تعریف و تعبیر گشت. سرانجام، توسعه اجتماعی بر اساس منطق علمی شاخص سازی، به ابعاد پنج گانه و همچنین خرده ابعاد مرتبط با آن تقسیم بندی شد.

هدف رسانه دینی و برنامه های دینی تلویزیون، آگاهی بخشی مبانی دینی به شهروندان با استفاده از روش های اطلاع رسانی و تبلیغ به منظور ارتقای هویت دینی است. بر این مبنا، تلویزیون جمهوری اسلامی ایران با هدف تعمیق و ارتقای معرفت دینی شهروندان، خود را یکی از پایگاه دینی تعریف و رسالت تبلیغی خویش را بر آن استوار کرده است. با توجه به موارد فوق، هدف اساسی این مقاله، بررسی رابطه بین برنامه های دینی تلویزیون و هویت دینی شهروندان در جامعه آماری مورد مطالعه است. این پژوهش از نوع مطالعه پیمایشی بوده و داده های تحقیق با استفاده از روش پرسش نامه توأم با مصاحبه، جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه شهروندان 15 تا 65 ساله شهر اصفهان در سال 1390 است. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، تعداد 420 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. یافته های تحقیق موید همبستگی بین متغیر برنامه های دینی تلویزیون و میزان هویت دینی شهروندان است.

پیش از ورود آریاها به فلات ایران، طوایفی مانند عیلامیان، تپوران، کادوسیان و آماردان در نواحی مختلف آن سکونت داشتند. آریاها برای تصرف سرزمین بومیان، وارد جنگ های سخت و خونین با آنان شدند و به سبب اختلافات نژادی و ارضی و دینی با اقوام بومی، آنان را دیو، و مازنی ها را دیوان مازندران نامیدند. اگرچه در متون اساطیری و حماسی دو یا سه سرزمین را مازندران می خواندند؛ اما بدون تردید تبرستان یا مازندران فعلی یکی از آن ها بوده که در شاهنامه از آن به دفعات با عنوان بیشه نارون نام برده شده است. عمده ترین سبب نامگذاری اقوام بومی مازندران به دیوان، تعصبات دینی زرتشتیان بوده که هر دگرکیشی را دیو و بی دین می نامیدند. دلیل دیگر اطلاق دیوان بر مردم مازندران این بوده که زرتشتیان می کوشیدند تا با انتساب آنان به دیو پرستی و ساحری و جادوگری، هویت فرهنگی شان را از بین برده و نابود کردن یا برده نمودن شان را پسندیده و پذیرفته جلوه دهند، در حالی که به استناد همان متون اساطیری و حماسی نه تنها در آدمی بودن دیوان مازندران هیچ گونه تردیدی نیست، بلکه از لحاظ فرهنگ و تمدن از آریاهای مهاجم بسی بافرهنگ تر و متمدن تر بوده اند و آریاها بسیاری از عناصر و مظاهر فرهنگ را از دیوان مازندران آموختند که زبان، خط، خواندن و نوشتن از مهم ترین آن ها محسوب می شود.

این پژوهش سعی دارد تا با بهره گیری از روش پیمایش، عواملی را که با جهت گیری ارزشی جوانان در ارتباط است، بررسی کند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که 21.6 درصد از افراد به سمت جهت گیری ارزشی مادی گرایانه تمایل نشان داده اند درحالی که، 78.4 درصد از افراد متمایل به جهت گیری ارزشی فرامادی گرایانه هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمون فرضیات بیانگر آن است که متغیرهای عضویت در انجمن های سیاسی مذهبی، رضایت از زندگی، دینداری، استفاده از رسانه های قدیمی و نوظهور و همچنین قومیت با نوع جهت گیری ارزشی رابطه معناداری دارد. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که به ترتیب متغیرهای دینداری، استفاده از رسانه های قدیمی، مذهب-(تشیع)، رضایت از زندگی و عضویت در انجمن های سیاسی مذهبی قادر به تبیین 22.7 درصد از واریانس متغیر وابسته هستند.

هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر در شاداب سازی مدارس دوره راهنمایی دخترانه استان گلستان از دیدگاه دانش آموزان و اولیای مدرسه (مدیران، معلمان، مربیان تربیتی) است. روش پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان، مدیران، معلمان و مربیان تربیتی اداره کل آموزش و پرورش استان گلستان است. حجم نمونه متناسب با حجم جامعه و با استفاده از جدول مورگان شامل 380 دانش آموز، 170 مدیر، 310 معلم و170  مربی تربیتی به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. ابزار این پژوهش پرسشنامه است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که دانش آموزان و اولیای مدرسه عوامل چهارگانه مورد بررسی را در شاداب سازی مدارس موثر می دانند ولی بین دیدگاه آنان تفاوت معناداری مشاهده می شود به این صورت که از نظر دانش آموزان عوامل اجتماعی فرهنگی دارای بیشترین و عوامل سازمانی دارای کمترین میزان تاثیر در شاداب سازی مدارس و از نظر اولیای مدرسه عوامل کالبدی دارای بیشترین و عوامل آموزشی دارای کمترین میزان تاثیر در شاداب سازی مدارس هستند.

«خودمراقبتی»، یکی از ابعاد مهم سبک زندگی سلامت محور است افرادی که دارای درجه بالایی از خود مراقبتی هستند، برای سلامت خود ارزش قائل شده، سعی می کنند کمتر بیمار شوند و درصورت بیماری، تلاش می کنند هرچه زودتر سلامتی خود را بازیابند. در مقاﻟه حاضر، ارتباط بین بعضی از عوامل اجتماعی و بعد خودمراقبتی مورد بحث قرار گرفته و برای تبیین مسئله، از نظریه های جامعه شناسی استفاده شده است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار اندازه گیری، پرسش ناﻣه بسته است. جاﻣﻌه آماری پژوهش حاضر، تمامی شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز به تعدد 1106731 نفر (براساس آمار سال 1385) هستند که از این تعداد، 752 نفر براساس فرمول کوکران و به شیوﺓ نمونه گیری خوشه ای گزینش شده اند. همچنین داده های گردآوری شده از طریق نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته های تحقیق حاضر حاکی از آن است که خودمراقبتی شهروندان برحسب وضعیت تاهل و ﻃﺒﻘه اجتماعی آن ها متفاوت است و با متغیرهایی نظیر سرماﻳه اجتماعی، سرماﻳه فرهنگی، سرمایه اقتصادی، شاخص حجم بدن، جذابیت بدنی، ارزش سلامتی، احساس بی قدرتی و مدیریت بدن، راﺑﻄه معناداری دارد. همچنین براساس یافته ها، متغیرهای مانده در مدل رگرسیونی (سرماﻳه اجتماعی، احساس بی قدرتی، شاخص حجم بدن، ارزش سلامت و جذابیت بدنی) توانسته اند 25 درصد از تغییرات مربوط به متغیر خودمراقبتی را تبیین کنند. سایر آثار، مرتبط با متغیرهای دیگری است که دراین تحقیق به آن ها پرداخت نشده است.

اوقات فراغت و نحوه گذران آن از مباحث تازه ای است که پس از انقلاب صنعتی و رشد صنایع و فناوری، توجه محققان را به خود جلب است. در این تحقیق، رابطه میان متغیرهای زمینه ای، پایگاه اقتصادی-اجتماعی شهروندان کاشانی با میزان و نحوه ی گذران اوقات فراغتشان سنجش شده اند. روش تحقیق، پیمایشی و از طریق ابزار پرسش نامه خودساخته است. شیوه نمونه گیری، سهمیه ای است؛ بر این اساس شهر کاشان به دو منطقه بافت قدیم و جدید تقسیم و پرسش نامه ها به تعداد مساوی بین ساکنان هر منطقه (250 خانوار) توزیع شده است. برای آزمون متغیرهای تحقیق با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و به کارگیری آزمون های آمارهt، پیرسون، کای اسکوار و تحلیل عاملی رابطه متغیرها سنجش و بررسی شده است. نتایج تحقیق موید آن است بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی پاسخ گویان و میزان گذران اوقات فراغت در بافت جدید و نیز میان متغیرهای زمینه ای، شامل جنسیت، سن و سطح تحصیلات با میزان گذران اوقات فراغت رابطه وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل عاملی بیانگر آن است که اولویت اول و دوم در گونه های گذران اوقات فراغت ساکنان بافت قدیم به ترتیب: گونه «هنری» و «تفننی» و در بافت جدید شهر به ترتیب: گونه «ورزشی» و «هنری» قرار دارد.