سنجش و ایمنی پرتو
سال:1392 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

در این تحقیق، با معرفی پارامتری که سه ویژگی با اهمیت در سیستم های ماموگرافی یعنی کنتراست تصویر، قدرت تفکیک فضایی و میانگین دز غده ای را به طور کمی و هم زمان مورد ارزیابی قرار می دهد، به بررسی دو نوع سیستم ماموگرافی مورد استفاده در غربالگری در حالت کنترل خودکار پرتودهی پرداخته شده است. کنتراست و قدرت تفکیک در این بررسی، با استفاده از فانتوم کنتراست - جزئیات و دز غده ای میانگین با استفاده از پروتکل های دزیمتری آژانس بین المللی سازمان انرژی اتمی به دست آمده است. نتایج حاصل از ارزیابی این دو نوع سیستم ماموگرافی، نشان می دهد که سیستم های ماموگرافی دارای سطوح مختلفی از مصالحه بین کیفیت تصویر و دز دریافتی هستند.

از آنجا که چشمه های رادیواکتیو در براکی تراپی، نقش عمده ای در درمان تومورهای بدخیم موضعی ایفا می کند، یک چشمه جدید 125I طراحی شده است.چشمه کپسولی از جنس تیتانیوم و حاوی استوانه ای از ترکیب نقره و اکسید آلومینیم است. روی این استوانه ید قرار گرفته است. چشمه در مرکز فانتومی کروی قرار گرفته و با شبیه سازی مونت کارلو، کد 2.6. MCNPX ver ویژگی های دزیمتری آن، از جمله شدت کرمای هوا، ثابت نرخ دز و تابع دز شعاعی و تابع ناهمسانگردی مطابق با دستورالعمل TG-43 U1 به دست آمد. ثابت نرخ دز  0.98±0.12 cGyh-1U-1اندازه گیری شد و ویژگی های دزیمتری آن با چشمه های معمول دیگر مقایسه شد. با استفاده از اطلاعات به دست آمده می توان نتیجه گرفت که این تحقیق می تواند زمینه ساز ساخت و استفاده از این چشمه در براکی تراپی شود. به خصوص اینکه طبق آزمایش های یک گروه پژوهشی در کره، کل مراحل آماده شدن مارکر، 6 ساعت طول می کشد و این میله به راحتی درون استوانه های تیتانیومی قرار می گیرد.

امروزه استفاده از راکتورهای هسته ای برای تولید برق و رادیوایزوتوپ ها در حال افزایش است. راکتورهای هسته ای به طور معمول یا بر اثر نقص سیستم های ایمنی و سیستم تهویه، مواد رادیواکتیو را از طریق دودکش راکتور در محیط آزاد می کنند و موجب افزایش دز محیط اطراف راکتور می شوند.بررسی خطر نسبی و احتمال ابتلا به سرطان کارکنان و ساکنان اطراف راکتور، نقش ویژه ای در زمینه ایمنی راکتورهای هسته ای و حفاظت محیط زیست دارد. در این تحقیق، فرض شده است که بر اثر حادثه فرضی، مواد رادیواکتیو به صورت تصادفی و بر اثر اختلال در سیستم تهویه راکتور، از دودکش راکتور تحقیقاتی تهران خارج می شوند. در این مطالعه، ابتدا مقادیر دز معادل موثر کل (TEDE) ناشی از خروج مواد رادیواکتیو از دودکش راکتور با استفاده از کد فیزیک بهداشت HOTSPOT نسخه 2.07 در تمامی کلاس های جوی و برای بیشترین و کمترین میزان سرعت باد که به ترتیب13 m/s  و 2 بودند، شبیه سازی و محاسبه شده، سپس بر اساس معادلات BEIR V ، خطر نسبی و همچنین احتمال ابتلا به سرطان در بدترین شرایط جوی، یعنی برای ناپایدارترین کلاس به دست آمده و ارزیابی شده است. نتایج شبیه سازی ها نشان می دهد در تمامی موارد، میزان دز جذبی افراد کمتر از حد مجاز سالانه است. بیشینه مقدار TEDE اطراف راکتور با سرعت باد رابطه معکوسی دارد و با افزایش سرعت باد، مقدار بیشینه دز جذبی کاهش می یابد و در فاصله کمتری از راکتور اتفاق می افتد. همچنین در شرایط جوی ناپایدارتر، دز جذبی کارکنان و ساکنان اطراف راکتور، به طور محسوسی افزایش می یابد. نتایج محاسبات خطر نسبی و احتمال ابتلا به سرطان نیز حاکی از آن است که کودکان بیشتر در معرض سرطان هستند و با افزایش سن، احتمال ابتلا به سرطان و خطر نسبی کاهش می یابد.

در این پژوهش، نانوذرات لیتیوم تترابورات به روش احتراقی ساخته شده اند. ساختار، شکل و اندازه نانوذرات به وسیله الگوی پراش پرتو ایکس (XRD) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده تشکیل نانوبلورهای لیتیوم تترا بورات را تایید می کند. همچنین منحنی تابش ترمولومینسانس نانوذرات در برابر پرتو گاما رسم شده است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که منحنی تابش این نانوذرات، از پنج قله در دما های 415، 451، 523، 572 و 635 درجه کلوین تشکیل شده است که هم پوشانی زیادی دارند. نانوذرات حاصل در بازه 5 تا 1000 گری نسبت به پرتوهای گاما یک پاسخ خطی از خود نشان می دهند و محوشدگی آن ها در مدت یک ماه 31 درصد بوده است. علاوه بر این، از روی منحنی جذب نانوذرات گاف انرژی نمونه ها محاسبه شده است که مقدار تقریبی 5.56 eV به دست آمده است.

دستگاه های سولاریوم یا برنزه کننده در سالن های ورزشی، زیبایی و ... در دسترس هستند. تقریبا 35 سال از معرفی این دستگاه ها برای برنزه کردن پوست با پرتو فرابنفش (UV) گذشته است. پرتوهای UV با انجام واکنش های شیمیایی با پوست، سبب افزایش رنگدانه های پوست شده و نیز به تشکیل ویتامین D و جذب کلسیم کمک می کنند، لذا استفاده از سولاریوم در اروپا که از نور خورشید کمتر بهره مند هستند، به سرعت گسترش پیدا کرده است. در کنار مزایا، گزارش هایی نیز از افزایش عوارض استفاده از آن، در کشورهایی مانند آمریکا، استرالیا، سوئد و نروژ منتشر شد و از آن به عنوان یکی از عوامل موثر در ایجاد سرطان پوست و کدر شدن عدسی چشم یاد کرده اند، لذا در این کشورها مقرراتی در تولید و استفاده از این دستگاه ها وضع شده است. در ایران نیز از حدود ده سال قبل، استفاده از سولاریوم آغاز شده است. گرچه نهادهای قانونی نظیر سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دلیل موجه نبودن استفاده از این دستگاه ها، ورود و استفاده آن ها را ممنوع اعلام کرده اند، هنوز در حال بهره برداری هستند. در این مطالعه، 620 نفر از افراد جامعه در سنین مختلف، در گروه های زن و مرد، با میزان تحصیلات و وضعیت اشتغال متفاوت در مناطق پر رفت و آمد از تهران، انتخاب شده اند و با توزیع پرسش نامه، میزان آگاهی و اهداف افراد در استفاده از این دستگاه ها بررسی شده است. اطلاعات عموم مردم درباره استفاده از سولاریوم، خطرات این پرتوها و تاثیرات مختلف آن ها برای افراد با رنگ پوست و چشم متفاوت کافی نیست و لازم است که اقدامات مناسب تری برای آگاهی بیشتر افراد جامعه در استفاده از این تجهیزات صورت گیرد و به متقاضیان استفاده از سولاریوم نیز با ارائه اطلاعات درست، فرصت تصمیم گیری جهت استفاده از این خدمات داده شود.

شناسایی و تعییین نمایه عمقی اکسیژن در سطح مواد، لایه های نازک و به ویژه در کاربردهای صنعتی که با طیف گسترده ای از اکسیدها استفاده می شود، بسیار ضروری است. در این بررسی، از دو روش آنالیز با باریکه یونی (IBA)، یعنی پراکندگی الاستیک تشدیدی (RES) برای اکسیژن (16O(a,a)16O) و واکنش هسته ای 16O(d,p1)17O) و (16O(d,p0)17O، برای به دست آوردن نمایه عمقی غلظت اکسیژن در آلومینای آندی نانوحفره استفاده شد.با استفاده از نرم افزار های موجود، طیف های حاصل از آزمایش شبیه سازی شدند و مشخص شد که حداکثر عمق اندازه گیری اکسیژن به دست آمده از روش RES، اگرچه کمتر از واکنش هسته ای (d,p) است، دقت این روش بسیار بالاتر است. این حساسیت بالا به دلیل قله تیز سطح مقطع تشدیدی است که باعث تفکیک پذیری عمقی خیلی خوب می شود و برای آنالیزهای دقیق، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

قرار گرفتن فضانوردان در معرض اشعه کیهانی باعث بروز اثرات قطعی و غیر قطعی پرتوها می شود. اقامت در حالت بی وزنی، موجب پوکی استخوان می شود و فعالیت خون سازی و سیستم ایمنی بدن را تغییر می دهد. در این تحقیق، مدلی برای بررسی آثار تابش فضایی و اثر بی وزنی ارائه شده که بر اساس یکی از مدل های خون است. مدل ارائه شده برای بررسی تغییرات پلاکت های خون استفاده شده است. در این مدل، کاهش تراکم پلاکت ها بر اثر بی وزنی و تابش فضایی شبیه سازی شده و با داده های واقعی موجود مقایسه شده است. نتایج نشان می دهد که تراکم پلاکت ها تغییر می کند و بی وزنی و تابش فضایی باعث کاهش تراکم پلاکت ها می شود. این کاهش بر اثر تابش های فضایی و اثر بی وزنی حدود 1.6% و در حالت تابش فضایی 1.3% می باشد که با داده های واقعی مطابقت دارد، بنابراین، برای سفرهای طولانی در فضا علاوه بر سایر موارد ضروری پزشکی، باید کاهش پلاکت های خون را نیز در نظر گرفت.