باروری و ناباروری
سال:1382 | دوره:4 | شماره:3 (مسلسل 15) |تعداد مقالات:10

مطالعات انجام شده نشان می دهد که قریب نیمی از موارد ناباروری، به دلیل فاکتورهای مردانه می باشد، که از این تعداد 10% را بیماران آزواسپرم تشکیل می دهند. در بیوپسی بیماران آزواسپری غیرانسدادی، علی رغم برداشت بیوپسی های متعدد از هر دو بیضه، در 40% موارد نمی توان اسپرمی که مناسب عمل میکرواینجکشن باشد بدست آورد. گزارشات مربوط به موفقیت استفاده از رده سلولی قبل از اسپرم (اسپرماتید) در انجام ICSI، عرصه جدیدی را در درمان این گونه مبتلایان گشود. در پژوهش حاضر 67 بیمار مبتلا به آزواسپرمی غیرانسدادی که اسپرمی در بافت بیضه آنها یافت نشد، شرکت داشتند که از اسپرماتید گرد موجود در بافت بیضه آنان به عنوان گامت نر جهت باروری تخمک همسران آنها استفاده و نتایج لقاح تخمک ، تشکیل جنین با کیفیت مناسب جهت انتقال و میزان حاملگی مورد بررسی قرار گرفت. بیماران براساس شرح حال، معاینه فیزیکی، بررسی سیمن، اندازه گیری FSH و در نهایت بیوپسی های متعدد بیضه که فاقد اسپرم بالغ یا اسپرم بالغ یا اسپرماتید طویل و از طرفی وجود اسپرماتید گرد، انتخاب شدند. پس از کسب رضایت نامه آگاهانه در خصوص استفاده از اسپرماتید به عنوان گامت نر برای انجام میکرواینجکشن، سیکل همسر بیمار شروع و همز مان با پانکچر جهت جمع آوری تخمک، بیوپسی باز بیضه انجام و اسپرماتید موجود جهت تزریق به داخل تخمک مورد استفاده قرار گرفت. میانگین سن مردان 5/6±32 سال و همسر آنها 8±5/29 سال و میانگین حجم بیضه راست 11±1 میلی لیتر، بیضه چپ 6/0±4/10 میلی لیتر و میانگین FSH سرم 21.1±3.2 mIU/ml بود. از مجموع 760 تخمک بدست آمده، 537 عدد، با اسپرماتید مورد تزریق قرار گرفت. میزان لقاح تخمک ها2/38% بود. در مجموع 182 جنین (8/88%) به رحم انتقال داده شد. تنها یک مورد حاملگی شیمیایی مشاهده گردید که با دیدن ساک جنینی مورد تایید قرار گرفت، گرچه در هفته چهارم حاملگی، سقط شد. نتایج این بررسی امکان استفاده از اسپرماتید را در بیماران آزواسپرمی که اسپرم بالغ در نمونه های TESE رویت نمی شود، به عنوان یک انتخاب درمانی مورد تردید قرار داده است.

وضعیت تغذیه دوران بارداری و دریافت مواد مغذی ضروری بر نتیجه بارداری و سلامتی کودک مؤثر است. در اکثر مطالعات انجام گرفته درمورد تاثیر دریافت کلسیم و در دوران بارداری بر نتیجه بارداری از دوز بالای کلسیم استفاده شده و نتایج حاصل از این مطالعات نیز با هم بسیار متفاوت می باشد. افزون بر آن، این مطالعات عمدتا با هدف تأثیر مکمل کلسیم بر خطر نسبی پره اکلامپسی انجام شده اند. هدف از این کار آزمایی کنترل شده تصادفی دوسوکور، تعیین تاثیر مصرف روزانه 1 گرم مکمل کلسیم (دو کپسول 500 میلی گرم کربنات کلسیم) توسط زنان باردار سالم در سه ماهه سوم بارداری بر نتیجه بارداری بود. در این مطالعه 68 زن باردار سالم از هفته 30-28 بارداری وارد مطالعه شدند و به صورت تصادفی در یکی از دو گروه «مکمل کلسیم» (33 نفر) یا «دارونما» (35 نفر) قرار گرفتند. فشارخون، وزن و قد اندازه گیری و نمایه توده بدنی (BMI) در دو گروه، محاسبه شد. غلظت هموگلوبین و قندخون ناشتا با استفاده از پروندة بهداشتی افراد ثبت و کلسیم دریافتی به وسیلة پرسش نامه بسامد خوراک (FFQ) از طریق رژیم غذایی برآورد شد. اندازه گیری های تن سنجی نوزاد شامل وزن، قد و دور سر نیز انجام گردید. برای بررسی متغیرهای کمی پیوسته از t-test و برای متغیرهای کیفی از خی دو استفاده و P.Value  کمتر از 05/0 به عنوان اختلاف آماری معنی دار در نظر گرفته شد. هیچ تفاوت معنی دار بین دو گروه از نظر سن، تعداد زایمان قبلی، قد، وزن و نمایه توده بدن قبل از بارداری، فشار خون و دریافت کلسیم غذایی وجود نداشت. میانگین ضریب پیروی از پروتکل پژوهش در هر دو گروه بالاتر از 80% بود و بین گروه ها تفاوت آماری معنی دار دیده نشد. مصرف مکمل کلسیم تاثیری بر اندازه های قد و دور سر هنگام تولد نداشت؛ ولی میانگین وزن هنگام تولد در گروه مکمل کلسیم (3241 گرم) 230 گرم بیشتر از گروه ”دارونما“ (3011 گرم) بود .(P<0.05) در هر گروه دو نوزاد با سن حاملگی کمتر از 37 هفته متولد شدند. پس از حذف این چهار مورد، تاثیر مکمل کلسیم بر وزن هنگام تولد همچنان باقی ماند .(P<0.05) از یافته های این کارآزمایی می توان نتیجه گیری کرد که مصرف مکمل کلسیم در بارداری می تواند مستقل از طول مدت بارداری، وزن هنگام تولد را افزایش دهد.

تولد فرزند به عنوانی یکی از رویدادهای مهم، نقش عمده ای در زندگی هر فرد ایفا می کند. عدم موفقیت در این امر که به منزله ناباروری است، از مسایل آزاردهنده ای است که قریب به 20% زوج ها با آن دست به گریبانند. این حقیقت را نباید از نظر دور داشت که هنوز در مورد علل ناباروری، نکات مبهم و ناشناخته و مشکلات بسیاری وجود دارد. از جمله این مسائل و مشکلات می توان به وجود عارضه تخمدان های پلی کیستیک (PCO) اشاره کرد. این مطالعه در مورد ارائه روشی است که برای اولین بار در ایران انجام شد و طی آن تخمک های افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در شرایط آزمایشگاهی بدون تحریک تخمک گذاری، بالغ شده است. هدف از این مطالعه کاهش بسیاری از خطرات جانبی ناشی از روش های فعلی تحریک تخمک گذاری نظیر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)، آسیت، اختلال در گردش خون، اختلال در عملکرد کلیه، احتمال ترومبوز، چندقلوزایی و... و نیز کاهش چشمگیر در هزینه های درمانی می باشد. بدین منظور تخمک های نابالغ بدون هیچ گونه تحریک تخمک گذاری با کمک سونوگرافی واژینال به وسیله سوزن پونکسیون مخصوص برداشت شدند و روند بالغ سازی آنها به جای بدن در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از محیط کشت کامل، مشتمل بر ترکیبات مورد نیاز بلوغ تخمک انجام شد. سپس با تلقیح تخمک های بالغ شده نسبت به تشکیل جنین اقدام گردید. در این مطالعه از تعداد 52 تخمک نابالغ بدست آمده، 51 تخمک برای کشت در محیط IVM در نظر گرفته شد که تمامی آنها (100%) به مرحله متافاز II رسیدند و گویچه قطبی آنها نیز دیده شد. از این تعداد 49 تخمک با اسپرم شوهر تلقیح شدند (ICSI)، که 35 مورد آن (71%) منجر به تشکیل جنین گشت. با توجه به آمارهای موفقیتآمیزی که در زمینه IVM و حاملگی های حاصل از آن منتشر شده است و نیز مزایای این روش و همچنین کاهش چشمگیر در هزینه های درمانی، این روش می تواند گامی بلند در درمان ناباروری محسوب گردد.

سیستم تولید مثل مردان به دلیل تقسیم سریع سلول های سریع اسپرماتوگوفی نسبت به بسیاری از مواد شیمیایی و عوامل فیزیکی که در فعالیت های صنعتی و کشاورزی تولید می شود، حساس است. تغییر در تعداد اسپرم یا کیفیت منی در برخی از مواجهات شغلی ثابت شده است. این مواجهات شامل آفت کش ها، حلال ها، گرما، فلزات، تابش اشعه، استروژن ها و غیره می باشد. به دلیل بروز ناباروری و فشارهای روحی روانی ناشی از آن و گرانی هزینه های درمانی باید دقت و تاکید بیشتری بر پیشگیری از عوامل شغلی و محیطی در ایجاد ناباروری مردان نمود و موارد شغلی را از ایدیوپاتیک جدا کرد؛ زیرا در اکثر موارد با دوری از مواجهه، اختلال اسپرماتوژنز برگشت پذیر می باشد. هدف از این مطالعه تعیین توزیع فراوانی مشاغل و مواجهات مردان دارای اختلال ناشناخته یا ایدیوپاتیک اسپرم در مراجعین به پژوهشکده رویان بود. از مجموع 1550 مردی که از فروردین سال 78 لغایت اسفند 81 به دلیل ناباروری به این مرکز مراجعه داشتند.  500نفر که دلیل مشخصی برای اختلال کیفیت منی نداشتند، انتخاب شدند. بیماران دارای حداقل دو آزمایش منی بودند. پرسش نامه ای طراحی شد که در آن پرامترهای اسپرم آخرین آنالیز منی، شغل و تماس های شغلی افراد ثبت شد. بیماران برحسب داشتن مواجهه و عدم مواجهه و نوع آن در گروه های مختلفی قرار گرفتند. 164 نفر (8/32%) آنها تماس شغلی با عوامل شناخته شده موثر بر اسپرماتوژنز داشتند. برحسب نوع مواجهه 36 نفر (22%) با آفت کش ها، 46 نفر (28%) با حلال ها، 56 نفر (1/34%) با گرما و 26 نفر (9/15%) با مخلوطی از آنها و یا عوامل دیگر مواجهه داشتند. از طرفی بیماران برحسب شغلی در گروه های مختلف شغلی قرار گرفتند که فراوانی آنها در مشاغلی که اثر شناخته شده ای روی کیفیت منی داشتند شامل کشاورز: 34 نفر (8/6%)، راننده 40 نفر (8/7%)، جوشکار 22 نفر (4/4%) بود. شایع ترین نوع اختلال در این مردان آستنواسپرمی در 444 نفر (2/98(% و پس از آن به ترتیب تراتواسپرمی، اولیگواسپرمی، اولیگوآستنواسپرمی و آزواسپرمی بود.انواع اختلالات اسپرمی به ویژه اولیگواسپرمی و اولیگوآستنواسپرمی در گروه دارای مواجهه، فراوانی بیشتری داشت و فراوانی آن در زیر گروه مخلوط بیشتر بود. همچنین میانگین پارامترهای اسپرم مانند تعداد اسپرم در میلی لیتر، تعداد کل اسپرم، حرکت و درصد اسپرم های با شکل طبیعی در گروه دارای مواجهه، کمتر از گروه بدون مواجهه بود. بنابراین تماس های شغلی در مردان مبتلا به ناباروری ایدیوپاتیک از اهمیت ویژه ای برخوردار است و می تواند علتی مهم برای اختلال اسپرماتوژنز در حدود 33% این بیماران باشد. لذا شناخت عوامل خطرساز برای دستگاه تولید مثلی، آموزش بیماران و رعایت اصول بهداشت حرفه ای جهت کاهش مواجهه گام مؤثری در پیشگیری از مشکلات فوق می باشد.

براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) کم خونی شایع ترین مشکل وابسته به تغذیه در جهان است که بیش از دو میلیارد نفر از مردم جهان به آن مبتلا می باشند. در این میان کودکان و زنان باردار آسیب پذیرتر از سایر گروه ها هستند. هدف از این مطالعه بررسی کم خونی در خانم های حامله و ارتباط آن با سن مادر و سن بارداری می باشد. این مطالعه بر روی 214 خانم باردار مراجعه کننده به درمانگاه زنان بیمارستان یحیی نژاد بابل در طی 6 ماه اول سال 1379 انجام گرفت. برای این خانم ها در اولین نوبت مراجعه شمارش سلول های خونی (CBC) درخواست شد. هموگلوبین (Hb) کمتر از  mg/dl 11 در سه ماهه اول و سوم و یا کمتر از  10.5 mg/dlدر سه ماهه دوم، به عنوان کم خونی زمان بارداری در نظر گرفته شد. در افراد مبتلا به کم خونی جهت تشخیص نوع کم خونی، آزمایشات تکمیلی درخواست گردید. فرواوانی کم خونی در گروه های مختلف سنی ودر سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین سن افراد شرکت کننده در مطالعه 5±6/24 سال و میانگین هموگلوبین mg/dl 12.6±1.6 بود. در مجموع 20 نفر (9.4%) خانم های باردار مبتلابه کمخونی بودند. بیشترین میزان فراوانی کم خونی (12.78%) در مراجعین با گروه سنی 30-21 سال مشاهده شد. میزان شیوع کم خونی در گروه های سنی دارای ریسک بالای بارداری (کمتر از 18 سال و بیشتر از 35 سال) کمتر از گروه با سن مناسب برای بارداری (34-19 سال) بود .(P<0.05) کم خونی در سه ماهه سوم شایع تر از سه ماهه اول و دوم بود .(P<0.05) با توجه به نتایج این مطالعه کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی در خانم های باردار است. با توجه به فراوانی بیشتر کم خونی در سه ماهه سوم، مصرف به موقع و مرتب مکمل های آهن از سه ماهه دوم به بعد و بررسی مجدد هموگلوبین در اوایل سه ماهه سوم توصیه می شود.

با اینکه در ابتدای سده بیست و یکم به سر می بریم و به میمنت فعالیت های فداکارانه پیشینیان طی سده گذشته، میراث بر یک اندیشه و نظام حقوق بشر در هر دو سطح ملی و بین المللی می باشیم، ولی متاسفانه هنوز شاهد برخوردهای خشن، عاطفی و غیرعاقلانه میان طرفداران و مخالفان سقط جنین هستیم. منازعات عملی پیرامون مساله سقط جنین بدون غور در مبانی نظری و برساختن یک منظر موجه شدنی تئوریک در این ارتباط، قابل حل و رفع نسبی نیستند. از این رو، در این مقاله تلاش می کنیم به بررسی هر چند اجمالی نظریه های عمده درباره سقط جنین بپردازیم و ضمن بیان استدلال های اصلی مورد ادعای هر یک از این نظریه ها، نقاط ضعف و قوت آنها را تحلیل نماییم. با این حساب، نخست، مساله سقط جنین از یک دید نظری بیان خواهد شد. بدین معنا که فارغ از جنبه های عملی و به دور از غوغاهای عاطفی و سیاسی ، سعی می شود سوال (ها) یا مساله (های) بنیادینی که قبول یا رد سقط جنین با پرداختن به آن موجه شدنی تر می گردد، بیان شود. دوم، به عنوان یکی از با سابقه ترین نظریه ها، تئوری تقدس حیات در مخالفت با سقط جنین بیان و بررسی می گردد. بسیاری از دیدگاه های اخلاقی دینی در قالب این نظریه شرح و بسط یافته اند. سوم، تئوری آزادی اراده در طرفداری از سقط جنین شرح و نقد خواهد شد که محمل بخش عمده ای از ادعاها، اگر چه نه همه ادعاهای عمده، لیبرال و همچنین تئوری های زن گرا می باشد. پیداست که دو تئوری یاد شده به نحو کلی و تا حدی بسیط، مدعی پذیرش یا رد اقدام به پایان دادن به حیات جنین می باشند. آیا می توان از چنین برخورد یکسره و کلی پرهیز کرد و به موضوع از منظری متفاوت نگریست؟ چهارم، و بر این اساس، به تئوری ارزش سرمایه می پردازیم که علی الظاهر دیدگاهی متفاوت از دو نظریه قبلی اتخاذ کرده است. از این دید، مساله پایان دادن یا ندادن به زندگی موجودی به نام جنین بستگی به میزان سرمایه گذاری و ارزش آن دارد. پنجم، یکی دیگر از رویکردهای متنفاوت که در پی اتخاذ موضعی غیر بسیط و موجه تری است یعنی تئوری شخص یا تئوری هویت ناطق را به بحث خواهیم گذارد. طرفداران این تئوری تلاش می کنند سهم هر یک از عناصر گوناگون و به ظاهر متناقص مطرح در بحث سقط جنین را - ماند آزادی، حیات، ارزش سرمایه، والدین و جنین - بپردازند. در بیان و بر پایه نقد و بررسی تئوری های مورد بحث به نتیجه گیری خواهیم پرداخت. سقط جنین در میان وقعیت های جمعیتی، عاطفی و اقتصادی، از یک سو و باورهای ارزشی، اخلاقی و دینی، از دیگر سو، نیازمند توجه جدی نظری از سوی اندیشمندان و سیاست گذاران یک جامعه انسانی و پویا است.

ایران همانند تمامی کشورها تحت تاثیر عوامل متعدد توسعه ای و اجتماعی پیچیده ای است که جوانان را در معرض خطرات ناشی از رفتارهای پرخطر جنسی و باروری قرار می دهد؛ لذا هر گونه برنامه ریزی برای توسعه استراتژی های مناسب جهت پاسخ به نیازهای این گروه، مستلزم بررسی وضعیت موجود این گروه در زمینه بهداشت باروری می باشد. هدف این مطالعه بررسی آگاهی، نگرش و رفتار نوجوانان پسر 15 تا 18 ساله تهرانی در مورد بهداشت باروری است. این تحقیق در سال 1381 بر روی تعداد 1385 پسر نوجوان 15 تا 18 ساله شهر تهران، با استفاده از پرسش نامه سازمان بهداشت جهانی (WHO)  با تغییرات متناسب با فرهنگ جامعه ایرانی به اجرا درآمد. روش نمونه گیری از نوع تصادفی خوشه ای بود. براساس نتایج این مطالعه، درصد زیادی از نوجوانان (1/51%) در مورد فیزیولوژی باروری اطلاعات ضعیفی داشتند. 6/12% نوجوانان نسبت به روش های پیشگیری از بارداری هیچ گونه اطلاعی نداشتند. از بین روش های پیشگیری، دو روش کاندوم و قرص به ترتیب روش هایی بودند که نوجوانان بیشترین شناخت را از آنها داشتند (به ترتیب 2/72% و 58%) ولی اطلاعات عمقی و صحیح در مورد کاندوم در بین آنان کم بود؛ به طوری که 40% نمی دانستند که کاندوم را نمی توان بیش از یک بار مصرف کرد و یا 37% نمی دانستند که کاندوم یک روش موثر پیشگیری از بارداری می باشد.7/94% نوجوانان نام بیماری های مقاربتی را شنیده بودند؛ ولی هنوز درصد زیادی از آنان دارای باورهای غلط در مورد بیماری های مقاربتی و ایدز بودند، به طوری که 6/16% آنها نمی دانستند که ایدز درمان قطعی ندارد و 1/23% از وجود ظاهر سالم در فرد مبتلا به ایدز اظهار بی اطلاعی نمودند. 6/56% نوجوانان نظری مخالف با روابط نوجوانان با جنس مخالف داشتند. 7/27% نوجوانان مورد بررسی سابقه تماس جنسی را ذکر نمودند. بررسی نتایج به وسیله آزمون خی دو نشان داد که ترک تحصیل یا تحصیل در مدارس شبانه (P<0.0001)، عدم پایبندی به مذهب (P<0.0001)، نبود هیچ یک از والدین در منزل (P=0.007)، فوت پدر (P=0.012)، سختی برقراری ارتباط با مادر (P=0.002)، دسترسی به ماهواره (P=0.017)، کشیدن سیگار  (P<0.0001)و نوشیدن مشروبات الکلی (P<0.0001) از فاکتورهایی بودند که با دارا بودن یکی از آنها، سابقه تماس جنسی در پسران به طور معنی داری بیشتر بود. مطالعه حاضر وضعیت آگاهی، نگرش و رفتارهای باروری پسران نوجوان 18-15 سالة تهرانی را به تصویر کشیده و بجاست که سیاستگزاران بهداشتی کشور با در نظر گرفتن وضعیت فوق، برنامه های مناسبی را جهت برنامه های مناسبی را جهت ارتقاء سطح سلامت باروری - جنسی نوجوانان ایرانی به اجرا در آورند.

وارونگی کروموزوم شماره 9 یک نوترکیبی شایع است که معمولا متخصصان ژنتیک آن را نوعی واریاسیون طبیعی در نظر می گیرند. دراین گزارش یک زوج به ظاهر سالم معرفی می شوند که به علت 10 مورد سقط مکرر و یک مورد مرگ داخل رحمی جنین، تحت بررسی قرار گرفتند. در سابقه فامیلی، سابقه ناباروری و سقط مکرر و مرگ داخل رحمی جنین، در بستگان درجه یک و دو خانم دیده شد. آنالیز کروموزومی خون محیطی براساس دو روش G-Banding و C-Banding انجام گرفت. کاریوتایپ شوهر بیمار طبیعی بود. کاریوتایپ خانم وارونگی کروموزوم  [inv.(9)(p11-q13)]9را نشان داد. کشت خون محیطی، بندناف، ویلوس های جفتی و بیوپسی عضلات در آخرین جنین سقط شده انجام گردید که در بررسی کروموزومی، کاریوتایپ46 XY  بود و به جز طویل بودن ناحیه سانترومر نکته خاصی را نشان نداد. به نظر می رسد وارونگی کروموزوم 9 به طور شایعی در بیماران مبتلا به ناباروری، سقط مکرر و نیز مرگ داخل رحمی دیده می شود، اما اهمیت بالینی آن به عنوان دلیل سقط مکرر قابل تامل بوده و در این مجال به بحث گذاشته خواهد شد.