مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
سال:1401 | دوره:21 | شماره:10 |تعداد مقالات:8

در یکی از سخن های سردبیری مجله دانشگاه، به توضیح انواع مقالات غیر پژوهشی (Non-research articles) پرداختیم. در همان جا توضیح دادیم که یکی از انواع مقالات غیر پژوهشی بسیار مهم که می تواند توسط دانشمندان نوشته شود، مقالات مروری بر کتاب (Book Review) است [1]. علاوه بر این، تاکنون نیز برای آشنایی هر چه بیشتر خوانندگان فرهیخته مجله دانشگاه، هفت مقاله مروری بر کتاب را به چاپ رسانده ایم [8-2]. نگارش این گونه مقالات، از چنان اهمیتی برخوردار است که نگارنده، اولین مقاله به زبان انگلیسی در زندگی حرفه ای خود را، به نگارش یک مقاله مروری بر کتاب اختصاص داده است [9]. از همین رو، هدف از نگارش این سخن سردبیری، توضیح دقیق از نحوه نگارش یک مقاله مروری بر کتاب می باشد. همچنین، این مقاله، فراخوانی است که به وسیله آن از تمام خوانندگان و نویسندگان مجله دانشگاه در خواست می گردد تا نسبت به نگارش و ارسال یک مقاله دقیق مروری بر کتاب، اقدام نمایند. در مقالات مروری بر کتاب، هدف این است که یک دانشمند، کتابی را که به تازگی در حوزه تخصصی خود منتشر شده است را به دقت و به شکل نقادانه ای مطالعه نماید. بر اساس این مطالعه دقیق و نقادانه است که وی می تواند یک ارزیابی جامع، موشکافانه، دقیق اما کوتاهی از کتاب را برای سایر همکاران خود تهیه و ارایه نماید. در این ارزیابی، وی ابتدا به معرفی مشخصات دقیق کتاب مورد نظر خود می پردازد. اینکه موضوع کتاب چیست؟ توسط چه کسانی به رشته تحریر در آمده است؟ خوانندگان کتاب شامل چه کسانی می شوند؟ کتاب توسط چه انتشاراتی و در چه زمان و مکانی به چاپ رسیده است؟ و اینکه آیا نوبت اول انتشار کتاب یا نوبت های بعدی آن است. اگر نوبت های بعدی است، نوبت چندم را شامل می شود؟ پس از این مقدمه اولیه که به معرفی جامع کتاب می پردازد، فرصت آن فرا می رسد که به چهارچوب و ساختار کتاب، پرداخته شود. برای مثال، پیام های مهم و اصلی کتاب چیست؟ کتاب، چند فصل را شامل می شود و هرفصل، به چه موضوعی پرداخته است؟ شیوه نگارش فصول مختلف کتاب، چگونه است؟ استنادهای مورد استفاده در کتاب، در مجموع چگونه است؟ اگر قبلا کتاب یا کتب مشابهی در این زمینه چاپ شده است، تفاوت کتاب حاضر در مقایسه با سایر کتب چاپ شده در چیست؟ و در مجموع، نقاط قوت کتاب حاضر شامل چه مواردی می شود؟ پس از ارایه یک گزارش کامل از ارزیابی کتاب و جنبه های مثبت آن، اکنون نوبت به آن می رسد که در درباره ی نقاط ضعف احتمالی کتاب نیز، مطالبی را عنوان کرد. برای مثال، آیا کتاب موضوع مهم یا نسبتا مهمی را از قلم انداخته است؟ آیا نویسندگان کتاب می توانستند توضیحات خود را پیرامون یک نکته، به شیوه ی جامع و دقیق تری ارایه نمایند؟ آیا آن ها می توانستند از منابع بیشتری استفاده نمایند؟ آیا آن ها می توانستند از منابع به روزتری استفاده نمایند؟ آیا جای خالی یک فصل، یا یک نکته مهم به چشم می خورد. برای نمونه، در دومین مقاله مروری بر کتابی که راقم این سطور به زبان انگلیسی، پیرامون کتاب "اپیدمیولوژی به زبان ساده" به رشته تحریر در آورده است، یکی از نکات جا افتاده در کتاب، نپرداختن به تاریخچه دانش اپیدمیولوژی، قلمداد شده است [10]. در انتهای یک مقاله مروری بر کتاب نیز، راقم آن باید در مجموع پیشنهاد نماید که آیا تهیه و خواندن کتاب را برای همکاران متخصص خود، پیشنهاد می نماید؟ و اگر آن ها باید به هنگام خواندن کتاب به نکات خاصی توجه نمایند، آن نکات چیست؟ همان طور که در ابتدای این سخن سردبیری به آن اشاره گردید، با توجه به اهمیت نگارش مقالات مروری بر کتاب، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان آمادگی خود را برای انتشار این قبیل مقالات که با دیدی عالمانه و نقادانه نوشته شده باشد را اعلام می نماید.

زمینه و هدف با توجه به شواهد علمی موجود در زمینه نقش کلیدی ویتامین D در کنترل مسیرهای متابولیکی، این مطالعه با هدف تعیین ارتباط سطح سرمی ویتامین D با برخی نشانگرهای متابولیکی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی (NAFLD, Non-alcoholic fatty liver disease) انجام شد. مواد و روش ها این مطالعه توصیفی بر روی 122 بیمار مبتلا به NAFLD مراجعه کننده به کلینیک شیخ الرییس شهر تبریز که بر اساس غلظت سرمی ویتامین D به گروه های "ویتامین D کافی" (46 نفر) و "کمبود ویتامین D" (76 نفر) تقسیم شده بودند، انجام شد. تشخیص NAFLD توسط التراسونوگرافی در ناحیه شکم انجام شد، و غلظت سرمی گلوکز، کلسترول تام (TC)، لیپوپروتیین های با چگالی پایین (LDL-c)، لیپوپروتیین های با چگالی بالا (HDL-c) و همچنین شاخص مقاومت انسولینی (HOMA-IR) به عنوان نشانگرهای متابولیک اندازه گیری شد. غلظت سرمی ترانس آمینازهای کبدی و شدت استیاتوز کبدی به عنوان معیارهای عملکرد کبدی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها غلظت سرمی انسولین (024/0=p)، LDL-c (001/0>p) و HOMA-IR (011/0=p) در بیماران مبتلا به NAFLD دارای کمبود ویتامین D به طور معنی داری بیشتر از بیماران دارای سطوح کافی این ویتامین بود. هم چنین، غلظت سرمی آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (ALT) (005/0=p) و فراوانی درجات شدید استیاتوز کبدی با وضعیت ویتامین D ارتباط معکوس داشت (042/0 =p). پس از تعدیل اثر احتمالی عوامل مداخله گر، شانس داشتن هایپرکلسترولمی (009/0=p) و LDL-c بالا (011/0=p) در بیماران دارای کمبود ویتامین D به طور معنی داری افزایش یافت. نتیجه گیری یافته های این مطالعه نشان داد که کمبود ویتامین D با شانس بالاتر اختلالات چربی خون و شدت بیشتر استیاتوز کبدی در بیماران مبتلا به NAFLD ارتباط دارد.

زمینه و هدف اندازه گیری ابعاد استخوان ها از دیدگاه جراحی های مرتبط با استخوان و مفاصل اهمیت ویژه ای دارد. موقعیت سوراخ تغذیه ای و ابعاد استخوان ها در جمعیت های مختلف متفاوت می باشد. هدف این مطالعه تعیین برخی ابعاد آنتروپومتری و توپوگرافی سوراخ های تغذیه ای در استخوان های ران و درشت نی می باشد. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی، ابعاد آنتروپومتری 45 استخوان ران و 25 استخوان درشت نی با استفاده از کالیپر، متر و گونیامتر اندازه گیری شد. تعداد، شکل، موقعیت و ابعاد سوراخ های تغذیه ای نیز ارزیابی شد. این اندازه گیری ها در سال 1401 و بر روی استخوان های موجود در موزه آناتومی دانشکده پزشکی رفسنجان انجام شد. نتایج به صورت فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر گزارش شدند. یافته ها در استخوان ران، 06/88 درصد (59 عدد) و در درشت نی تمامی سوراخ ها بیضی شکل بودند. هم چنین، در استخوان های ران و درشت نی به ترتیب 30/40 (27 عدد) و 50 درصد (13 عدد) سوراخ های تغذیه ای در یک سوم فوقانی جسم قرار داشتند. میانگین دور گردن و سر ران به ترتیب 47/10 و 90/13 سانتی متر و میانگین طول جسم استخوان های درشت نی و ران به ترتیب 08/34 و 92/42 سانتی متر بود. هم چنین، میانگین زاویه بین جسم و گردن و زاویه چرخش گردن ران 5/129 و 88/13 درجه بود. طول کوندیل داخلی و خارجی ران 89/9 و 57/10 و عرض آن ها به ترتیب 04/3 و 58/3 سانتی متر بود. طول کوندیل داخلی و خارجی درشت نی 96/3 و 55/3 و عرض آن ها نیز به ترتیب 67/2 و 69/2 سانتی متر بود. نتیجه گیری جمع آوری اطلاعات آنتروپومتری مختص هر جمعیت به منظور کاربردهای بالینی امری ضروری می باشد.

زمینه و هدف اختلال اضطراب اجتماعی (Social anxiety disorder,SAD) رایج ترین اختلال اضطرابی به شمار می رود. اغلب افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی نسبت به نشانه های تهدید آمیز سوگیری دارند. مطالعه حاضر با هدف مقایسه سوگیری توجه در دانشجویان مضطرب اجتماعی، با نشانه اضطراب اجتماعی و بهنجار در دانشگاهای شهر تبریز طراحی شد. مواد و روش ها پژوهش حاضر به روش توصیفی و جامعه آماری مطالعه حاضر شامل کلیه دانشجویان در سال تحصیلی 1400-1401 دانشگاه های شهر تبریز بود. از بین شرکت کنندگان 90 نفر به صورت هدف مند انتخاب شدند. ابزار سنجش در این پژوهش مصاحبه تشخیصی ساختار یافته بر اساس DSM-5(Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) و پرسش نامه های اضطراب اجتماعی Connor (Connor's Social Phobia Inventory)، افسردگی Beck، اضطراب فراگیر Spitzer و آزمایه رایانه ای سوگیری توجه بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره انجام گرفت. یافته ها نتایج تحلیل واریانس چندمتغیره بر سوگیری توجه به جلوه هیجانی نشان داد که افراد گروه مضطرب اجتماعی در مقایسه با گروه بهنجار به شکل معنی داری مدت زمان بیشتری را صرف توجه به جلوه های هیجانی غم، خشم، انزجار و ترس داشته اند (001/0>P). هم چنین، افراد با نشانه اضطراب اجتماعی نسبت به گروه بهنجار مدت زمان بیشتری را صرف توجه به جلوه های هیجانی خشم داشته اند (001/0>P). نتیجه گیری نتایج مطالعه حاضر نشان داد افراد مضطرب اجتماعی و افراد با نشانه اضطراب اجتماعی نسبت به جلوه های هیجانی سوگیری توجه نشان می دهند. دانش در مورد سوگیری توجه در افراد مضطرب اجتماعی می تواند منجر به افزایش درک و آگاهی از رفتار این فراد برای مشاوره و روان درمانی شود.

زمینه و هدف بیماران همودیالیزی در معرض خطر ات روان شناختی مرتبط با سلامت هستند و درمان شناختی رفتاری می تواند نقش موثری در بهبود ویژگی های روان شناختی مرتبط با سلامت داشته باشد. لذا این پژوهش با هدف تعیین تاثیر درمان شناختی رفتاری بر خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفت زندگی بیماران همودیالیزی در شهر کرمان انجام شد. مواد و روش ها پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش بیماران بیمارستان شفا و کلینیک جواد الایمه(ع) شهر کرمان در سال 1401 بودند. با روش نمونه گیری در دسترس 30 نفر بیمار همودیالیزی بر اساس ملاک های ورود به مطالعه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (هر گروه 15 نفر). گروه آزمایش تحت آموزش 8 جلسه 75 دقیقه ای با فراوانی دو بار در هفته قرار گرفتند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش ماند. مشارکت کنندگان با پرسش نامه های خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گرفتند و داده ها با آنالیز واریانس دوطرفه با اندازه گیری های مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها میانگین نمرات خودشناسی انسجامی، تنظیم هیجان و کیفیت زندگی قبل از مداخله به ترتیب در گروه درمان شناختی رفتاری 68/26، 93/37، 27/60 و در گروه کنترل67/26، 95/37، 60/59 بود (05/0P). نتیجه گیری نتایج مطالعه حاکی از تاثیر مداخله درمان شناختی رفتاری بر بهبود ویژگی های روان شناختی مورد بررسی در گروه آزمایش بود. بنابراین می توان از این مداخله به عنوان درمان مکمل در بیماران همودیالیزی استفاده نمود.

زمینه و هدف احیاء قلبی-ریوی (Cardiopulmonary resuscitation) روشی مداخله ای در به تاخیر انداختن مرگ یا پیش گیری از مرگ در افراد دچار ایست قلبی-ریوی است. با توجه به این که پرستاران معمولا اولین افرادی هستند که با چنین موردی مواجهه می شوند، لذا هدف از این مطالعه، تعیین میزان آگاهی پرستاران از آخرین دستورالعمل های احیاء قلبی-ریوی در بیمارستان علی ابن ابی طالب(ع) رفسنجان می باشد. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی، میزان آگاهی 279 نفر از پرستاران از دستورالعمل های احیاء قلبی-ریوی در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) رفسنجان در سال 1398 مورد بررسی قرار گرفت. افراد به صورت سرشماری انتخاب شدند. سطح آگاهی پرستاران با استفاده از پرسش نامه ای برگرفته از آخرین دستورالعمل های احیاء قلبی-ریوی بر اساس گایدلاین های انجمن قلب آمریکا اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های t مستقل، آنالیز واریانس یک طرفه، مجذور کای و دقیق فیشر انجام شد. یافته ها میانگین و انحراف معیار سن افراد شرکت کننده در این مطالعه 01/7 ±,59/34 سال بود که 182 نفر (2/65 درصد) زن و بقیه مرد بودند. نمره آگاهی افراد 57/5 ±,84/71 (بیشترین نمره 06/84 و کمترین 17/52) برآورد گردید که 9 نفر (2/3 درصد) سطح آگاهی ضعیف، 255 نفر (4/91 درصد) خوب و 15 نفر (4/5 درصد) دارای سطح آگاهی عالی بودند. سطح آگاهی پرستارانی که سابقه گذراندن دوره احیاء قلبی-ریوی را داشتند نسبت به سایرین معنادار نبود (544/0=P). نتیجه گیری سطح آگاهی اکثر پرستاران در مورد احیاء قلبی-ریوی خوب می باشد و پیشنهاد می شود جهت افزایش سطح آگاهی پرستاران، آموزش عملی، انجام تمرینات و ارزیابی های دوره ای در حیطه احیاء قلبی-ریوی برای پرستاران در نظر گرفته شود.

زمینه و هدف قصور پزشکی به عنوان سهل انگاری حرفه ای ممکن است باعث صدمه یا مرگ بیمار شود. هدف از انجام این مطالعه تعیین موارد شکایت از متخصصین رادیولوژی و کادر درمانی ارجاع شده به پزشکی قانونی استان فارس می باشد. مواد و روش ها در این مطالعه توصیفی، به صورت گذشته نگر کلیه پرونده های شکایت از قصور پزشکی رشته تخصصی رادیولوژی از سال 1380 الی 1399 که در اداره کل پزشکی قانونی استان فارس مطرح گردیده اند، مورد بررسی قرار گرفت. از آمار توصیفی جهت گزارش یافته ها استفاده شد. یافته ها در مطالعه حاضر تعداد 64 مورد شکایت صورت گرفت. بر اساس نتیجه کمیسیون نیز تعداد 38 پرونده (37/59 درصد) از موارد شکایت تبریه و تعداد 22 مورد (37/34 درصد) نیز محکوم گردیدند. از نظر نوع قصور، تعداد 10 مورد (62/15 درصد) عدم رعایت نظامات دولتی بوده و در 9 مورد (06/14 درصد) نیز قصور مرکب رخ داده بود. نتیجه گیری در مطالعه حاضر، فراوان ترین نوع قصور، عدم رعایت نظامات دولتی و نیز قصور مرکب بود.

زمینه و هدف معلمان نقش کلیدی در کاهش عوارض پیش آمدهای اورژانسی دارند. این پژوهش با هدف تعیین دانش، نگرش و رفتار معلمان مدارس ابتدایی شهر رفسنجان در خصوص پیش آمدهای اورژانسی بیماری دیابت و سوانح و حوادث در مدارس انجام گردید. مواد و روش ها پژوهش توصیفی حاضر در میان 100 معلم مدارس ابتدایی شهر رفسنجان به روش سرشماری انجام گردید. داده ها به صورت پرسش نامه در سه بخش اطلاعات دموگرافیک، ارزیابی دانش، نگرش و رفتار جمع آوری و با استفاده از آزمون آماری همبستگی Pearson، آزمون t دو نمونه مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل گردیدند. یافته ها بین نمره نگرش در خصوص بیماری دیابت با سن (240/0=r، 016/0=p) و با سطح تحصیلات (013/0=p) و بین نمره نگرش معلمان در خصوص سوانح و حوادث با سن (217/0=r، ، 030/0=p) و رفتار آنان با سن (242/0=r، 015/0=p) همبستگی مستقیم و ارتباط معنی داری مشاهده شد. نتیجه گیری علی رغم مطلوبیت نمره دانش، نگرش و رفتار معلمان، اجرای برنامه های بازآموزی با هدف ارتقاء دانش، نگرش و عملکرد معلمان با سن کمتر پیشنهاد می گردد.